سوره ق

سُورَةُ قٓ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ قٓۚ وَٱلۡقُرۡءَانِ ٱلۡمَجِیدِ ١ بَلۡ عَجِبُوٓاْ أَن جَآءَهُم مُّنذِرٞ مِّنۡهُمۡ فَقَالَ ٱلۡکَٰفِرُونَ هَٰذَا شَیۡءٌ عَجِیبٌ ٢ أَءِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗاۖ ذَٰلِکَ رَجۡعُۢ بَعِیدٞ ٣ قَدۡ عَلِمۡنَا مَا تَنقُصُ ٱلۡأَرۡضُ مِنۡهُمۡۖ وَعِندَنَا کِتَٰبٌ حَفِیظُۢ ٤ بَلۡ کَذَّبُواْ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ فَهُمۡ فِیٓ أَمۡرٖ مَّرِیجٍ ٥ أَفَلَمۡ یَنظُرُوٓاْ إِلَى ٱلسَّمَآءِ فَوۡقَهُمۡ کَیۡفَ بَنَیۡنَٰهَا وَزَیَّنَّٰهَا وَمَا لَهَا مِن فُرُوجٖ ٦ وَٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا وَأَلۡقَیۡنَا فِیهَا رَوَٰسِیَ وَأَنۢبَتۡنَا فِیهَا مِن کُلِّ زَوۡجِۢ بَهِیجٖ ٧ تَبۡصِرَةٗ وَذِکۡرَىٰ لِکُلِّ عَبۡدٖ مُّنِیبٖ ٨ وَنَزَّلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ مُّبَٰرَکٗا فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ جَنَّٰتٖ وَحَبَّ ٱلۡحَصِیدِ ٩ وَٱلنَّخۡلَ بَاسِقَٰتٖ لَّهَا طَلۡعٞ نَّضِیدٞ ١٠ رِّزۡقٗا لِّلۡعِبَادِۖ وَأَحۡیَیۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّیۡتٗاۚ کَذَٰلِکَ ٱلۡخُرُوجُ ١١ کَذَّبَتۡ قَبۡلَهُمۡ قَوۡمُ نُوحٖ وَأَصۡحَٰبُ ٱلرَّسِّ وَثَمُودُ ١٢ وَعَادٞ وَفِرۡعَوۡنُ وَإِخۡوَٰنُ لُوطٖ ١٣ وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡأَیۡکَةِ وَقَوۡمُ تُبَّعٖۚ کُلّٞ کَذَّبَ ٱلرُّسُلَ فَحَقَّ وَعِیدِ ١٤ أَفَعَیِینَا بِٱلۡخَلۡقِ ٱلۡأَوَّلِۚ بَلۡ هُمۡ فِی لَبۡسٖ مِّنۡ خَلۡقٖ جَدِیدٖ ١٥﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

ق و قسم به قرآنِ با بزرگى [که تو پیغامبر خدایی] . ﴿1﴾بلکه تعجب کردند کافران از آنکه آمد بدیشان ترساننده از قوم ایشان، پس گفتند آن کافران: این چیزى است عجیب. ﴿2﴾آیا چون بمیریم و خاک شویم، [حشر کرده شویم] این بازگردانیدن است دور از عقل. ﴿3﴾هرآیینه دانسته‏ایم آنچه کم می‌کند زمین از ایشان [1079]و نزدیک ما کتابى است نگاهدارنده [1080]. ﴿4﴾نى، بلکه دروغ نسبت کردند سخن راست را وقتى که بیاید بدیشان پس ایشان در کارى شوریده‏اند. ﴿5﴾آیا ندیده‏اند به سوى آسمان بالاى خود چگونه بنا کرده‏ایم آن را و آراسته کرده‏ایم آن را و نیست در آن هیچ شکافى؟. ﴿6﴾و زمین را گستردیم و افکنده‏ایم در آن کوه‌ها و رویانیدیم در آن از هر نوع خوش آینده. ﴿7﴾براى راه نمودن و پند دادن هر بندۀ رجوع کننده را. ﴿8﴾و فرود آوردیم از آسمان آب با برکت، پس رویانیدیم به سبب آن بوستان‌ها و دانه که درود می‌کنند آن را. ﴿9﴾و درختان خرما را بلند بالا برآمده، آن را میوه است تو بر تو. ﴿10﴾روزى براى بندگان و زنده ساختیم به آن شهر مرده را، همچنین باشد برآمدن از گور. ﴿11﴾به دروغ نسبت کردند پیش از ایشان قوم نوح و اهل رسّ و ثمود. ﴿12﴾و عاد و فرعون و برادران لوط. ﴿13﴾و اهل ایکه و قوم تُبّع، هر یکى به دروغ نسبت کردند پیغامبران را، پس ثابت شد وعدۀ عذاب من. ﴿14﴾آیا عاجز شده بودیم در آفرینش نخستین؟ بلکه ایشان در شبهه‏اند از آفرینش نو. ﴿15﴾

﴿ وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ وَنَعۡلَمُ مَا تُوَسۡوِسُ بِهِۦ نَفۡسُهُۥۖ وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَیۡهِ مِنۡ حَبۡلِ ٱلۡوَرِیدِ ١٦ إِذۡ یَتَلَقَّى ٱلۡمُتَلَقِّیَانِ عَنِ ٱلۡیَمِینِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ قَعِیدٞ ١٧ مَّا یَلۡفِظُ مِن قَوۡلٍ إِلَّا لَدَیۡهِ رَقِیبٌ عَتِیدٞ ١٨ وَجَآءَتۡ سَکۡرَةُ ٱلۡمَوۡتِ بِٱلۡحَقِّۖ ذَٰلِکَ مَا کُنتَ مِنۡهُ تَحِیدُ ١٩ وَنُفِخَ فِی ٱلصُّورِۚ ذَٰلِکَ یَوۡمُ ٱلۡوَعِیدِ ٢٠ وَجَآءَتۡ کُلُّ نَفۡسٖ مَّعَهَا سَآئِقٞ وَشَهِیدٞ ٢١ لَّقَدۡ کُنتَ فِی غَفۡلَةٖ مِّنۡ هَٰذَا فَکَشَفۡنَا عَنکَ غِطَآءَکَ فَبَصَرُکَ ٱلۡیَوۡمَ حَدِیدٞ ٢٢ وَقَالَ قَرِینُهُۥ هَٰذَا مَا لَدَیَّ عَتِیدٌ ٢٣ أَلۡقِیَا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٖ ٢٤ مَّنَّاعٖ لِّلۡخَیۡرِ مُعۡتَدٖ مُّرِیبٍ ٢٥ ٱلَّذِی جَعَلَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَأَلۡقِیَاهُ فِی ٱلۡعَذَابِ ٱلشَّدِیدِ ٢٦ ۞قَالَ قَرِینُهُۥ رَبَّنَا مَآ أَطۡغَیۡتُهُۥ وَلَٰکِن کَانَ فِی ضَلَٰلِۢ بَعِیدٖ ٢٧ قَالَ لَا تَخۡتَصِمُواْ لَدَیَّ وَقَدۡ قَدَّمۡتُ إِلَیۡکُم بِٱلۡوَعِیدِ ٢٨ مَا یُبَدَّلُ ٱلۡقَوۡلُ لَدَیَّ وَمَآ أَنَا۠ بِظَلَّٰمٖ لِّلۡعَبِیدِ ٢٩ یَوۡمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ ٱمۡتَلَأۡتِ وَتَقُولُ هَلۡ مِن مَّزِیدٖ ٣٠ وَأُزۡلِفَتِ ٱلۡجَنَّةُ لِلۡمُتَّقِینَ غَیۡرَ بَعِیدٍ ٣١ هَٰذَا مَا تُوعَدُونَ لِکُلِّ أَوَّابٍ حَفِیظٖ ٣٢ مَّنۡ خَشِیَ ٱلرَّحۡمَٰنَ ِٱلۡغَیۡبِ وَجَآءَ بِقَلۡبٖ مُّنِیبٍ ٣٣ ٱدۡخُلُوهَا بِسَلَٰمٖۖ ذَٰلِکَ یَوۡمُ ٱلۡخُلُودِ ٣٤ لَهُم مَّا یَشَآءُونَ فِیهَا وَلَدَیۡنَا مَزِیدٞ ٣٥ وَکَمۡ أَهۡلَکۡنَا قَبۡلَهُم مِّن قَرۡنٍ هُمۡ أَشَدُّ مِنۡهُم بَطۡشٗا فَنَقَّبُواْ فِی ٱلۡبِلَٰدِ هَلۡ مِن مَّحِیصٍ ٣٦ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَذِکۡرَىٰ لِمَن کَانَ لَهُۥ قَلۡبٌ أَوۡ أَلۡقَى ٱلسَّمۡعَ وَهُوَ شَهِیدٞ ٣٧ وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَیۡنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٖ وَمَا مَسَّنَا مِن لُّغُوبٖ ٣٨ فَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّکَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ ٱلۡغُرُوبِ ٣٩ وَمِنَ ٱلَّیۡلِ فَسَبِّحۡهُ وَأَدۡبَٰرَ ٱلسُّجُودِ ٤٠ وَٱسۡتَمِعۡ یَوۡمَ یُنَادِ ٱلۡمُنَادِ مِن مَّکَانٖ قَرِیبٖ ٤١ یَوۡمَ یَسۡمَعُونَ ٱلصَّیۡحَةَ بِٱلۡحَقِّۚ ذَٰلِکَ یَوۡمُ ٱلۡخُرُوجِ ٤٢ إِنَّا نَحۡنُ نُحۡیِۦ وَنُمِیتُ وَإِلَیۡنَا ٱلۡمَصِیرُ ٤٣ یَوۡمَ تَشَقَّقُ ٱلۡأَرۡضُ عَنۡهُمۡ سِرَاعٗاۚ ذَٰلِکَ حَشۡرٌ عَلَیۡنَا یَسِیرٞ ٤٤ نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا یَقُولُونَۖ وَمَآ أَنتَ عَلَیۡهِم بِجَبَّارٖۖ فَذَکِّرۡ بِٱلۡقُرۡءَانِ مَن یَخَافُ وَعِیدِ ٤٥﴾

و هرآیینه آفریدیم آدمى را و می‌دانیم چیزی که به خاطر گذارندش نفس او و ما نزدیکتریم به آدمى از رگ جان. ﴿16﴾آنگاه که یاد می‌گیرند دو یاد گیرنده به پهلوى راست نشیننده و بر پهلوى چپ نشیننده [1081]. ﴿17﴾به زبان نمى‏آرد آدمى سخنى، مگر نزدیک او نگهبانى است مهیا [1082]. ﴿18﴾و بیاید سختى موت به راستى. این است جزاى آنچه از آن کناره می‌کردى. ﴿19﴾و دمیده شود در صور. این است روز وعدۀ عذاب. ﴿20﴾و بیامد هر شخصى همراه او روان کننده است و گواهى دهنده [1083]. ﴿21﴾گوییم: هرآیینه بودى در بى‌خبرى از این مقدمه پس برداشتیم از تو پردۀ تو را، پس چشم تو امروز تیزبین است. ﴿22﴾و گفت فرشتۀ همنشین او: این است آنکه نزدیک من بود حاضر کرده شده. ﴿23﴾[گوییم]: بیفکنید [اى دو فرشته] در دوزخ هر ناسپاس سرکش را [1084]. ﴿24﴾هر امساک کنندۀ مال را درگذرنده از حدّ را هر شک آرنده را. ﴿25﴾آنکه مقرر کرد با خدا معبودى دیگر پس بیفکنید این هر یک را در عذاب سخت. ﴿26﴾گفت همنشین او: [1085]اى پروردگار ما! من گمراه نکردم این شخص را و لیکن وى بود در گمراهى دور. ﴿27﴾فرمود: خصومت مکنید نزدیک من و حال آنکه پیش از این فرستاده بودم به سوى شما وعدۀ عذاب. ﴿28﴾تغیر داده نمى‏شود وعدۀ نزدیک من و نیستم من ستم کننده بر بندگان. ﴿29﴾روزی که بگوییم دوزخ را: آیا پر شدى؟ و [دوزخ] گوید: آیا هیچ از این زیاده هست؟ [1086]. ﴿30﴾و نزدیک گردانیده شود بهشت براى متقیان نه دور مانده ﴿31﴾گوییم: این است آنچه وعده داده می‌شد شما را. نزدیک کرده شده براى هر رجوع کننده و ادب نگاهدارنده. ﴿32﴾براى هر کسى که ترسد از خدا نادیده و پیش آمده به دل متوجه شده. ﴿33﴾گوییم: داخل شوید در بهشت همراه سلامتى، این است روز همیشه باشیدن. ﴿34﴾ایشان راست آنچه خواهند در بهشت و نزدیک ما زیاده‏ترست از آن. ﴿35﴾و بسیار هلاک کردیم پیش از این امّت‌هاکه قوى‏تر بودند از این جماعت در دست‌درازى. پس تفحص کردند در شهرها که هیچ گریزگاهى است؟. ﴿36﴾هرآیینه در این مقدمه پند است کسى را که دلى دارد یا گوش نهد متوجه شده. ﴿37﴾و هرآیینه آفریدیم آسمان‌ها و زمین و آنچه در هر دو است در شش روز و نرسید به ما هیچ ماندگى. ﴿38﴾پس صبر کن بر آنچه مى‏گویند و به پاکى یاد کن همراه ستایش پروردگار خویش، پیش از برآمدن آفتاب و پیش از فرو شدن. ﴿39﴾و در بعض اوقات شب به پاکى یاد کن خدا را و عقب نماز نیز. ﴿40﴾و بشنو [این قصّه] روزی که آواز دهد آواز دهنده از جاى نزدیک [1087]. ﴿41﴾روزی که بشنوند نعرۀ تند را به غیر تردد و آن روز بر آمدن ایشان است. ﴿42﴾هرآیینه ما زنده می‌کنیم و می‌میرانیم و به سوى ما است بازگشت. ﴿43﴾روزی که بشکافد زمین از سر ایشان، بیرون آیند شتابان این برانگیختن‏ است آسان بر ما. ﴿44﴾ما می‌دانیم آنچه می‌گویند و نیستى تو بر ایشان قهر کننده، پس پندده به قرآن هر که مى‏ترسد از وعدۀ عذاب من. ﴿45﴾

[1079] یعنی آنچه می‌خورد از جزو ایشان. [1080] یعنی لوحِ محفوظ. [1081] یعنی کراماً کاتبین، والله اعلم. [1082] یعنی اگر کلمۀ حق باشد، فرشتۀ دست راست می‌نویسد و اگر کلمه باطل باشد، فرشتۀ دست چپ می‌نویسد، والله اعلم. [1083] مراد جنس روان کننده و گواهی دهنده است. [1084] مترجم گوید: عادت پادشاهان است که اسیر را پیش ایشان دو کس گرفته می‌آرند از این جهت دو فرشته را خطاب شود. [1085] یعنی شیاطین از انس و جن، والله اعلم. [1086] یعنی هر چند دور اندازند زیاده طلب کند، والله اعلم.