سورۀ أعلی

سورۀ أعلی

مکی است؛ ترتیب آن 87؛ شمار آیات آن 19

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّکَ ٱلۡأَعۡلَى ١﴾.

نام پروردگار بلند مرتبه‌ات را از همه اوصاف ناپسندی که سزاوار او نیست منزّه بدان و او را با همه اوصاف نیکی که خویش را بدان وصف کرده مقدّس بشمار؛ به دلیل اینکه الله عزوجل در ذات و صفاتش بلند مرتبه است و بنده ناچیز و تقصیر‌کار می‌باشد.

اوتعالی به طور امر فرموده که «سبّح» و تسبیح در هنگام فروروی در وادی‌ها و در همواری‌ها مسنون است، همچنان که در هنگام بالا رفتن به بلندی‌ها تکبیر گفته می‌شود؛ به دلیل اینکه در حدیثی آمده است: «وقتی فرود می‌آمدیم تسبیح می‌گفتیم و آنگاه که بالا می‌رفتیم تکبیر می‌گفتیم».

﴿ٱلَّذِی خَلَقَ فَسَوَّىٰ ٢﴾.

خدایی را که انسان را آفرید، صورت بخشید، شکلش را نیکو ساخت، قامتش را برابر داشت، اعضایش را مناسب نمود و آفرینش او را زیبا ساخت تا از عهدۀ تکالیف ‌بر‌آید.

﴿وَٱلَّذِی قَدَّرَ فَهَدَىٰ ٣﴾.

خداوندی که هر چیز را مقدّر نموده، به انجام هدف خلقتش توفیق بخشیده، به روش درست به دست آوردن نیاز‌های معیشت توجیهش نموده و هر مخلوقی را به نیاز‌های حیاتش دلالت کرده است.

﴿وَٱلَّذِیٓ أَخۡرَجَ ٱلۡمَرۡعَىٰ ٤﴾.

خداوندی که چراگاه‌ها را سر‌سبز ساخته و سبزه‌ها را از زمین بیرون آورده است؛ طوری باغ‌های شاداب و خرّمی را مشاهده می‌نمایی که درخت‌های میوه‌دار دارد و زیب و زینت یافته است.

﴿فَجَعَلَهُۥ غُثَآءً أَحۡوَىٰ ٥﴾.

باز آن را بعد از این همه خرّمی، سر‌سبزی، نورانیت و زیبایی خشک می‌کند و در هم می‌شکند؛ طوری که آن را باد‌ها می‌پراکند. زندگی نیز همچنان است که فنا و زوال را در پَی دارد.

﴿سَنُقۡرِئُکَ فَلَا تَنسَىٰٓ ٦﴾.

ای پیامبر! زود است که قرآن را از طریق جبرئیل علیه السلام برایت بیاموزیم؛ چنان‌که آنچه را از آن بشنوی فراموش نکنی؛ یعنی ما حفظ آن را به عهده گرفتیم و از ضیاع قرآن از سینه‌ات ترس نداشته باش.

﴿إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّهُۥ یَعۡلَمُ ٱلۡجَهۡرَ وَمَا یَخۡفَىٰ ٧﴾.

مگر آنچه خداوند عزوجل ارادۀ نسخ آن را داشته باشد که آن را براساس حکمتی فراموشت می‌سازد؛ زیرا حق‌تعالی امور آشکار و پوشیده را می‌داند و او به مصالح بندگان، نهایت امور و اسرار پدیده‌ها داناتر است.

﴿وَنُیَسِّرُکَ لِلۡیُسۡرَىٰ ٨﴾.

در همه امور تو را به آسان‌ترین راه و سهل‌ترین روش توفیق می‌بخشیم؛ زیرا روش تو سماحت، دعوتت رحمت و رسالتت بشارت است.

﴿فَذَکِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّکۡرَىٰ ٩﴾.

آنگاه که موعظه نفعی داشته باشد مردم را نصیحت نما، به سوی حق رهنمایی کن، به هدایت فرا خوان و در نصیحت‌هایت جدّیت داشته باش.

﴿سَیَذَّکَّرُ مَن یَخۡشَىٰ ١٠﴾.

به زودی پرهیزگاران با نصیحت استقامت خواهند یافت، امّا شقاوت پیشگان از آن‌رو می‌گردانند. آری! هر که از پروردگارش بترسد موعظه نفعش می‌رساند، بیم‌دهی بیدارش می‌سازد و پند‌ها به او آگاهی می‌بخشد؛ چون در دلش حیاتی موجود است، فطرت معتدل دارد و در ضمیرش نوری باقی است.

﴿وَیَتَجَنَّبُهَا ٱلۡأَشۡقَى ١١﴾.

امّا هر بد‌کار و شقاوت‌پیشه پندت را فرو می‌گذارد، بدان گوش نمی‌دهد و به حافظه‌اش نمی‌سپارد. نصایح را نمی‌داند و دلش نرم نمی‌شود؛ زیرا دلش کور است، چشمانش نمی‌بیند، نفس تاریک دارد و صلاحش آرزو برده نمی‌شود.

﴿ٱلَّذِی یَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡکُبۡرَىٰ ١٢﴾.

جزای این کافر فاجر دوزخ است که او را با شعله‌اش می‌سوزاند، با آتش فروزانش بریان می‌کند و با حرارتش ذوب می‌نماید؛ زیرا او با دین به جنگ پرداخته، وحی را رد نموده، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را تکذیب نموده و برای رواج گمراهی تدبیر سنجیده است.

﴿ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَلَا یَحۡیَىٰ ١٣﴾.

این کافر در آتش دوزخ نه می‌میرد تا از عذاب راحت یابد و نه به حیات نیکو و راحتی زنده می‌شود، بلکه در سخت‌ترین عذاب به سر می‌برد؛ یعنی به عقوبت گرفتار و در میان دوزخ مقیم است. آری! دشوار‌ترین زندگی بر انسان روزی است که نه زندۀ امیدوار باشد و نه مرده‌ای که طور کامل نابود شود.

﴿قَدۡ أَفۡلَحَ مَن تَزَکَّىٰ ١٤﴾.

سوگند به الله عزوجل که هر که خویشتن را از گناه پاک سازد، از عیب‌ها برائت دهد و به پروردگار دانای راز‌ها اخلاص ورزد کامیاب و بهره‌مند شده، به رضای حق‌تعالی دست یافته و بهشت جایگاه اوست.

﴿وَذَکَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ ١٥﴾.

نام پروردگارش را در دل و زبانش یاد کرده و برای پروردگارش با مراعات ارکان نماز خوانده است؛ یعنی عبادت قولی، فعلی و بدنی خداوند عزوجل را انجام داده است.

ذکر نماز به گونۀ خاص بدان سبب است که ستون دین و روشنی چشم عابدان می‌باشد.

﴿بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَیَوٰةَ ٱلدُّنۡیَا ١٦﴾.

بلکه شما دوستی دنیا را بر دوستی آخرت مقدّم می‌دارید، حیات فنا‌پذیر را بر حیات ماندگار برتر دانستید، برای تحصیل آنچه عاجل است تلاش می‌ورزید و از آنچه در آینده وعده داده شده چشم پوشیده‌اید.

﴿وَٱلۡأٓخِرَةُ خَیۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ ١٧﴾.

حال آنکه آخرت از دنیا بهتر و ماندگار‌تر است. آری! آخرت دار بقا، سرای نعمت‌ها و پاداش‌های نیکوست و دنیا دار فنا‌پذیر، جای بلا‌ها و دشواری‌هاست.

﴿إِنَّ هَٰذَا لَفِی ٱلصُّحُفِ ٱلۡأُولَىٰ ١٨﴾.

به راستی که نصایح این وحی مُحکم و کلام با کرامت و پُر برکت، با توصیه‌های نافع و مفیدش در کتاب‌های نازل شدۀ قبل از قرآن نیز موجود بوده است.

﴿صُحُفِ إِبۡرَٰهِیمَ وَمُوسَىٰ ١٩﴾.

آن کتاب‌ها صحیفه‌های ابراهیم و صحیفه‌های موسی -علیهما السلام- است که از جانب خداوند عزوجل به سوی‌شان وحی شده است و این دو نفر از پیامبران، به خاطر اسبقیت و فضیلت‌شان به گونۀ مخصوص یاد شده‌اند. بر این اساس همه پیامبران و کتاب‌های آسمانی در اموری چون محاسن اخلاق و فضایل اعمال با یکدیگر متّفق‌اند.

سوره اعلى

سوره اعلى

Ayah: 1

سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّکَ ٱلۡأَعۡلَى

نام پروردگار بلند مرتبه‌ات را به پاکی یاد کن.

Ayah: 2

ٱلَّذِی خَلَقَ فَسَوَّىٰ

[همان ذاتی] که [انسان را] آفرید و هماهنگ و متعادل ساخت.

Ayah: 3

وَٱلَّذِی قَدَّرَ فَهَدَىٰ

و [همان] ذاتی‌ که اندازه‌گیری کرد و [به شایستگی آفرید] و سپس هدایت نمود.

Ayah: 4

وَٱلَّذِیٓ أَخۡرَجَ ٱلۡمَرۡعَىٰ

و [آن] ذاتی‌ که چراگاه را [برای تغذیۀ جانداران] رویانید.

Ayah: 5

فَجَعَلَهُۥ غُثَآءً أَحۡوَىٰ

سپس آن را خشک و سیاه گردانید.

Ayah: 6

سَنُقۡرِئُکَ فَلَا تَنسَىٰٓ

ما به زودی [قرآن را] بر تو می‌خوانیم؛ پس تو هرگز [آن را] فراموش نخواهی کرد؛

Ayah: 7

إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّهُۥ یَعۡلَمُ ٱلۡجَهۡرَ وَمَا یَخۡفَىٰ

مگر آنچه را که الله بخواهد؛ همانا او آشکار و نهان را می‌داند.

Ayah: 8

وَنُیَسِّرُکَ لِلۡیُسۡرَىٰ

و آسان‌ترین [راه‌] را برایت فراهم مى‌گردانیم.

Ayah: 9

فَذَکِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّکۡرَىٰ

اگر پند مفید باشد، [مردم را با آیات قرآن] پند ده.

Ayah: 10

سَیَذَّکَّرُ مَن یَخۡشَىٰ

به زودی کسی‌ که [از الله] می‌ترسد، پند می‌پذیرد.

---

Ayah: 11

وَیَتَجَنَّبُهَا ٱلۡأَشۡقَى

و بدبخت‌ترین [مردم،] از آن دوری می‌گزیند؛

Ayah: 12

ٱلَّذِی یَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡکُبۡرَىٰ

[همان] کسی‌ که در آتش بزرگ [جهنم] درخواهد آمد،

Ayah: 13

ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَلَا یَحۡیَىٰ

و در آن [آتش] نه می‌میرد و نه زنده می‌مانَد.

Ayah: 14

قَدۡ أَفۡلَحَ مَن تَزَکَّىٰ

یقیناً کسی ‌که خود را [از کفرو گناه] پاک کند، رستگار خواهد شد؛

Ayah: 15

وَذَکَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ

و [نیز کسی که] نام پروردگارش را یاد کند و نماز بگزارد.

Ayah: 16

بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَیَوٰةَ ٱلدُّنۡیَا

ولی شما [مردم،] زندگی دنیا را [بر آخرت] ترجیح می‌دهید؛

Ayah: 17

وَٱلۡأٓخِرَةُ خَیۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ

در حالی‌ که آخرت، بهتر و پاینده‌تر است.

Ayah: 18

إِنَّ هَٰذَا لَفِی ٱلصُّحُفِ ٱلۡأُولَىٰ

به راستی این [پندها] در کتاب‌های آسمانی پیشین [نیز] بود؛

Ayah: 19

صُحُفِ إِبۡرَٰهِیمَ وَمُوسَىٰ

کتاب‌های ابراهیم و موسی.

---

Al-A‘lā

سوره اعلی

سُورَةُ الأَعۡلَىٰ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّکَ ٱلۡأَعۡلَى ١ ٱلَّذِی خَلَقَ فَسَوَّىٰ ٢ وَٱلَّذِی قَدَّرَ فَهَدَىٰ ٣ وَٱلَّذِیٓ أَخۡرَجَ ٱلۡمَرۡعَىٰ ٤ فَجَعَلَهُۥ غُثَآءً أَحۡوَىٰ ٥ سَنُقۡرِئُکَ فَلَا تَنسَىٰٓ ٦ إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّهُۥ یَعۡلَمُ ٱلۡجَهۡرَ وَمَا یَخۡفَىٰ ٧ وَنُیَسِّرُکَ لِلۡیُسۡرَىٰ ٨ فَذَکِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّکۡرَىٰ ٩ سَیَذَّکَّرُ مَن یَخۡشَىٰ ١٠ وَیَتَجَنَّبُهَا ٱلۡأَشۡقَى ١١ ٱلَّذِی یَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡکُبۡرَىٰ ١٢ ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَلَا یَحۡیَىٰ ١٣ قَدۡ أَفۡلَحَ مَن تَزَکَّىٰ ١٤ وَذَکَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ ١٥

به نام الله بخشندۀ مهربان

نام پروردگار بلند مرتبه‌ات را به پاکی یاد کن. ﴿۱﴾(همان) که آفرید پس درست و استوار ساخت. ﴿۲﴾و (همان) کسی‌که اندازه گیری کرد پس هدایت نمود. ﴿۳﴾و (آن) کسی‌که چراگاه را رویانید. ﴿۴﴾سپس آن را خشک و سیاه گردانید. ﴿۵﴾ما بزودی (قرآن را) بر تو می‌خوانیم، پس هرگز فراموش نخواهی کرد. ﴿۶﴾مگر آنچه را که الله بخواهد، همانا او آشکار و نهان را می‌داند. ﴿۷﴾و ما تو را برای (راه) آسان توفیق می‌دهیم. ﴿۸﴾پس اگر پند مفید باشد، پند ده. ﴿۹﴾بزودوی کسی‌که (از الله) می‌ترسد، پند می‌پذیرد. ﴿۱۰﴾و بدبخت‌ترین (مردم) از آن دوری می‌گزیند. ﴿۱۱﴾(همان) کسی‌که در آتش بزرگ (جهنم) در خواهد آمد. ﴿۱۲﴾سپس در آن (آتش) نه می‌میرد و نه زنده می‌ماند. ﴿۱۳﴾یقیناً کسی‌که خود را پاک (و تزکیه) کند، رستگار شد. ﴿۱۴﴾و (نیز کسی که) نام پروردگارش را یادکرد پس نماز گزارد. ﴿۱۵﴾

﴿بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَیَوٰةَ ٱلدُّنۡیَا ١٦ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَیۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ ١٧ إِنَّ هَٰذَا لَفِی ٱلصُّحُفِ ٱلۡأُولَىٰ ١٨ صُحُفِ إِبۡرَٰهِیمَ وَمُوسَىٰ ١٩ ﴾

بلکه شما (مردم) زندگی دنیا را (بر آخرت) ترجیح می‌دهید. ﴿۱۶﴾در حالی‌که آخرت بهتر و پایند‌تر است. ﴿۱۷﴾به راستی این (فحوا) در صحیفه‌های پیشین (نیز) بود. ﴿۱۸﴾صحیفه‌های ابراهیم و موسی.﴿۱۹﴾.

سوره اعلی

سُورَةُ الأَعۡلَىٰ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ سَبِّحِ ٱسۡمَ رَبِّکَ ٱلۡأَعۡلَى ١ ٱلَّذِی خَلَقَ فَسَوَّىٰ ٢ وَٱلَّذِی قَدَّرَ فَهَدَىٰ ٣ وَٱلَّذِیٓ أَخۡرَجَ ٱلۡمَرۡعَىٰ ٤ فَجَعَلَهُۥ غُثَآءً أَحۡوَىٰ ٥ سَنُقۡرِئُکَ فَلَا تَنسَىٰٓ ٦ إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ إِنَّهُۥ یَعۡلَمُ ٱلۡجَهۡرَ وَمَا یَخۡفَىٰ ٧ وَنُیَسِّرُکَ لِلۡیُسۡرَىٰ ٨ فَذَکِّرۡ إِن نَّفَعَتِ ٱلذِّکۡرَىٰ ٩ سَیَذَّکَّرُ مَن یَخۡشَىٰ ١٠ وَیَتَجَنَّبُهَا ٱلۡأَشۡقَى ١١ ٱلَّذِی یَصۡلَى ٱلنَّارَ ٱلۡکُبۡرَىٰ ١٢ ثُمَّ لَا یَمُوتُ فِیهَا وَلَا یَحۡیَىٰ ١٣ قَدۡ أَفۡلَحَ مَن تَزَکَّىٰ ١٤ وَذَکَرَ ٱسۡمَ رَبِّهِۦ فَصَلَّىٰ ١٥﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

به پاکى یاد کن پروردگار بزرگوار خود را. ﴿1﴾آن که بیافرید، پس درست اندام کرد. ﴿2﴾و آن که اندازه کرد، پس راه نمود [1252]. ﴿3﴾و آن که بر آورد گیاه تازه را. ﴿4﴾باز ساخت آن را خشک شدۀ سیاه گشته. ﴿5﴾قرآن تعلیم خواهیم کرد تو را، پس فراموش نخواهى کرد. ﴿6﴾مگر آنچه خدا خواسته است، هرآیینه خدا می‌داند آشکارا و پنهان را [1253]. ﴿7﴾و توفیق خواهیم داد تو را به معرفت شریعت آسان. ﴿8﴾پس پند ده اگر سود کند پند دادن. ﴿9﴾پند خواهد گرفت هر که می‌ترسد. ﴿10﴾و یکسو خواهد شد از آن پند، بدبخت‏ترین مردم. ﴿11﴾آن که خواهد درآید به آتش بزرگ. ﴿12﴾باز نمیرد آنجا و نه زنده باشد. ﴿13﴾هرآیینه رستگار گشت هر که پاک شد. ﴿14﴾و یاد کرد نام پروردگار خود را، پس نماز گذارد. ﴿15﴾

﴿بَلۡ تُؤۡثِرُونَ ٱلۡحَیَوٰةَ ٱلدُّنۡیَا ١٦ وَٱلۡأٓخِرَةُ خَیۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓ ١٧ إِنَّ هَٰذَا لَفِی ٱلصُّحُفِ ٱلۡأُولَىٰ ١٨ صُحُفِ إِبۡرَٰهِیمَ وَمُوسَىٰ ١٩ ﴾

بلکه اختیار مى‏کنید زندگانى این جهانى را. ﴿16﴾و آخرت بهتر است و پاینده‏تر است. ﴿17﴾هرآیینه این مقدمه مذکور بود در صحیفه‌هاى نخستین. ﴿18﴾صحیفه‌هاى ابراهیم و موسى. ﴿19﴾