مکی است؛ ترتیب آن 56؛ شمار آیات آن 96
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ
﴿إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ ١﴾.
آنگاه که قیامت فرا رسد و برپا شود و این بزرگ‌ترین واقعه‌ای است که در عالم کون به وقوع می‌پیوندد.
﴿لَیۡسَ لِوَقۡعَتِهَا کَاذِبَةٌ ٢﴾.
آنگاه که قیامت به وقوع پیوندد، هیچ کسی آن را تکذیب نمی‌کند؛ زیرا وقوع آن چشم‌ها را می‌پوشاند و دل‌ها را به اضطراب وا‌می‌دارد.
﴿خَافِضَةٞ رَّافِعَةٌ ٣﴾.
قیامت، دشمنان خداوند عزوجل را با در‌آوردن به دوزخ خوار می‌سازد و دوستانش را با رساندن به نعمتها رفعت می‌بخشد.
﴿إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا ٤﴾.
آنگاه که زمین با قوّت و شدّت به جنبش آورده شود، حرکت سختی آن را فرا گیرد و ساکنان خویش را به لرزه اندازد.
﴿وَبُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا ٥﴾.
و آنگاه که کوهها از بیخ برکنده و ریزه شوند و اجزای آنها پراکنده شود.
﴿فَکَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا ٦﴾.
در نتیجه به غبار نازکی تبدیل شود که آن را باد از هر‌طرف بر‌می‌دارد و به آسمان بالا می‌برد.
﴿وَکُنتُمۡ أَزۡوَٰجٗا ثَلَٰثَةٗ ٧﴾.
و آنگاه که روز رستاخیز فرا رسد، شما ای مردم به سه دسته تقسیم می‌شوید.
﴿فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ ٨﴾.
اصحاب یمین که اهل رتبۀ بلند هستند؛ ایشان که با انجام اعمال نیکو، منزلت والا و جایگاه بزرگی را به دست آورده‌اند.
﴿وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَةِ ٩﴾.
اصحاب شمال که اهل پایین‌ترین رتبه هستند و به علّت اعمال بد خود حال زشت و نامطلوب دارند و در کار خویش زیانمند شدند.
﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ ١٠﴾.
اما کسانی که در دنیا به اعمال نیک سبقت جستند، اکنون نیز به پاداش اعمال خویش از همه بیشتر درجات بلندی را در بهشت به دست می‌آورند.
﴿أُوْلَٰٓئِکَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ ١١﴾.
این گروه، مقرّبان در گاه پروردگار سبحان اند که در نزد الله عزوجل از کرامت و عزّت برخوردار می‌باشند.
﴿فِی جَنَّٰتِ ٱلنَّعِیمِ ١٢﴾.
جای بود و باش ایشان بهشت‌های پُر از نعمت است و به پاداش عظیمی در جوار خداوند بخشندۀ مهربان دست یافته‌اند.
﴿ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ١٣﴾.
گروه بزرگی از امّت‌های پیشین و از صدر امّت محمد صلی الله علیه و آله و سلم از همین مقرّبان سبقت‌جوینده، به بهشت داخل می‌شوند.
﴿وَقَلِیلٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ ١٤﴾.
و همچنان اندکی از مقرّبان سبقت‌جوینده از آخرین افراد امّت محمد صلی الله علیه و آله و سلم رسول الله به بهشت داخل می‌شوند.
﴿عَلَىٰ سُرُرٖ مَّوۡضُونَةٖ ١٥﴾.
نشست‌شان در بهشت بر تختهای صورت می‌گیرد که با طلا بافته شده و نرم، بلند و زیباست.
﴿مُّتَّکِ‍ِٔینَ عَلَیۡهَا مُتَقَٰبِلِینَ ١٦﴾.
اهل بهشت به گونۀ متقابل و رو‌برو بر این تختها تکیه می‌زنند تا با هم صحبت کنند، اُنس بگیرند و از نعمتها بیشتر لذّت برند.
﴿یَطُوفُ عَلَیۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ ١٧﴾.
بر گِرد اهل بهشت نوجوانانی طواف می‌کنند که به خدمت‌شان گماشته شده‌اند؛ نوجوانانی که جوانی‌شان دوامدار است، پیر نمی‌شوند و نمی‌میرند.
﴿بِأَکۡوَابٖ وَأَبَارِیقَ وَکَأۡسٖ مِّن مَّعِینٖ ١٨﴾.
این نوجوانان با قدحها، کوزه‌ها و جام‌هایی از چشمه‌های شرابی که در بهشت جاری است بر گِردا گِرد اهل بهشت می‌گردند.
﴿لَّا یُصَدَّعُونَ عَنۡهَا وَلَا یُنزِفُونَ ١٩﴾.
این شرابی است که نوشنده‌اش در بهشت به سرگشتگی و درد‌سر گرفتار نمی‌شوند و مانند شراب دنیا عقل نوشنده را نمی‌رباید.
﴿وَفَٰکِهَةٖ مِّمَّا یَتَخَیَّرُونَ ٢٠﴾.
این جوانان به اطراف اهل بهشت می‌گردند و از انواع میوه‌های لذّت‌بخش، هرچه را اشتها و آرزو دارند برایشان حاضر می‌آورند.
﴿وَلَحۡمِ طَیۡرٖ مِّمَّا یَشۡتَهُونَ ٢١﴾.
همچنان این نوجوانان، گوشت پرندۀ بریان‌شده و لذّت‌بخشی را با خود می‌آورند که نفس‌های اهل بهشت بدان اشتها دارند.
﴿وَحُورٌ عِینٞ ٢٢﴾.
برای اهل بهشت، زن‌های زیبا‌روی و فراخ‌چشم آماده شده که بسیار جوان، با ابهّت و خوش‌چهره هستند.
﴿کَأَمۡثَٰلِ ٱللُّؤۡلُوِٕ ٱلۡمَکۡنُونِ ٢٣﴾.
گویا که زن‌های بهشت در پاکیز‌گی و نیکو‌یی‌شان مانند مروارید‌هایی‌اند که از دست و چشم مردم محفوظ و مصون مانده باشند.
﴿جَزَآءَۢ بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ٢٤﴾.
خداوند منّان این نعمتها را برای اهل بهشت بخشیده است تا پاداشی برای اعمال صالح‌شان باشد؛ پاداش اعمال صالحی چون نیکو‌کاران و احسان که در دنیا انجام داده‌اند.
﴿لَا یَسۡمَعُونَ فِیهَا لَغۡوٗا وَلَا تَأۡثِیمًا ٢٥﴾.
اهل بهشت وقتی در بهشت قرار می‌گیرند، دیگر سخن باطل یا قولی را که شنیدنش گناهی را به همراه داشته باشد نمی‌شنوند.
﴿إِلَّا قِیلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا ٢٦﴾.
امّا فقط سخنی نیکی را می‌شنوند که ایشان را به سلامتی از هر امر ترس‌آور و به امان از هر آفت و خطری مژده می‌دهد؛ یعنی فرشتگان بر ایشان سلام می‌گویند؛ همچنان که اهل بهشت بر یکدیگر سلام تقدیم می‌دارند.
﴿وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ ٢٧﴾.
اصحاب یمین چه قدر منزلت والا دارند، چه اندازه مقام عالی به دست آوردند و به چه پاداش نیکی در نزد پروردگار‌شان نایل آمدند.
﴿فِی سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ ٢٨﴾.
برایشان در بهشت، درخت سدر بی‌خاری وجود دارد که دارای شاخه‌های نرم و خمیده است.
﴿وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ ٢٩﴾.
همچنان درخت‌های موزی آماده شده که بالای یکدیگر صف زده‌اند و در حسن و زیبایی مانند گردن‌بندی تنظیم یافته‌اند.
﴿وَظِلّٖ مَّمۡدُودٖ ٣٠﴾.
در سایه‌های دوامداری که تغییر نمی‌یابد، همیشه ماندگار است و در آن گردش می‌نمایند و این کرامتی برای ایشان است.
﴿وَمَآءٖ مَّسۡکُوبٖ ٣١﴾.
آب زلال و خوشگواری را به دسترس خویش دارند که استمرار دارد، از جایش می‌جهد و انقطاع نمی‌پذیرد.
﴿وَفَٰکِهَةٖ کَثِیرَةٖ ٣٢﴾.
میوه‌های متنوّعی از اصناف مختلف در هر وقت و زمانی برایشان موجود است و به آسانی در اختیارشان قرار دارد.
﴿لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَلَا مَمۡنُوعَةٖ ٣٣﴾.
این میوه‌ها در هیچ زمانی از اهل بهشت قطع نمی‌شوند و کسی ایشان را از آن بازنمی‌دارد، بلکه هر وقت اشتها داشته باشند برایشان حاضر است.
﴿وَفُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ ٣٤﴾.
برای اهل بهشت در آنجا فرش‌های پهناور و بسیار نرمی است که بر بالای تختها به گونۀ مرتفع انداخته شده است.
﴿إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ ٣٥﴾.
یقیناً خداوند عزوجل برای نیکو‌کاران در بهشت، زن‌ها را با پیدایش تازۀ متغایر با زندگی دنیا پدید می‌آورند؛ یعنی که در زندگی در آنجا کامل و همیشگی است و مرگی وجود ندارد.
﴿فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡکَارًا ٣٦﴾.
خداوند منّان و پروردگار سبحان همه زن‌های بهشت، کوچک و بزرگ‌شان را باکره ساخته است.
﴿عُرُبًا أَتۡرَابٗا ٣٧﴾.
همه در یک سنّ و سال اند، عمر‌های‌شان برابر و یکسان است و همسران‌شان را بسیار دوست می‌دارند.
﴿لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٣٨﴾.
الله عزوجل این زنان باکرۀ بهشت را که شوهران‌شان را دوست می‌دارند، همسران اصحاب یمین مقرّر داشته است.
﴿ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ٣٩﴾.
اصحاب یمین، جماعت بزرگی اند که تعداد زیادی از امتهای گذشتۀ پیشین و مؤمنان صدر امّت اسلام را شامل است.
﴿وَثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ ٤٠﴾.
همچنان گروه زیادی از کسانی که در دوره‌های بعد به دنیا آمدند نیز در زمرۀ اصحاب یمین داخل می‌باشند.
﴿وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ ٤١﴾.
امّا اصحاب شمال چه قدر باز‌گشت بدی دارند و جزای عملکرد‌های آنان بسیار ناپسند، زشت و ناخوشایند است.
﴿فِی سَمُومٖ وَحَمِیمٖ ٤٢﴾.
با باد بسیار داغی که گرامی‌اش روهای آنان را می‌سوزاند و آب گرم و جوشانی که جسم‌های آنان را بریان می‌کند به سر می‌برند.
﴿وَظِلّٖ مِّن یَحۡمُومٖ ٤٣﴾.
در سایۀ دودی قرار دارند که بسیار سیاه و تیره است، بوی بد و زشت دارد و داغ و درد‌آور می‌باشد.
﴿لَّا بَارِدٖ وَلَا کَرِیمٍ ٤٤﴾.
نه برای جسم‌ها خنک و خوشایند است و نه در نگاه‌ها منظرۀ نیکو دارد، بلکه با گرمی خود پوست‌ها را پاره کرده و با زشتی‌اش چشم‌ها را به درد آورده است.
﴿إِنَّهُمۡ کَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِکَ مُتۡرَفِینَ ٤٥﴾.
این کافران پیش از این در دنیا از محرّمات استفاده می‌بردند، به انجام گناهانی که خداوند عزوجل از آنها منع کرده بود می‌پرداختند و از اسلام رو می‌گشتاندند.
﴿وَکَانُواْ یُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِیمِ ٤٦﴾.
بر کفر و انجام گناهان اصرار و مداومت می‌کردند و به سوی پروردگار علّام الغیوب توبه نمی‌کردند و باز نمی‌گشتند.
﴿وَکَانُواْ یَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ ٤٧﴾.
آنان به روز قیامت تکذیب می‌کردند و می‌گفتند: چگونه بعد از اینکه بمیریم، اسخوان‌های ما بپوسد و جسم‌های ما خاک شود زنده می‌شویم؟
﴿أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ ٤٨﴾.
آیا ما و پدران ما که قبلاً در زمانه‌های قدیم مردند و در قبرستان‌ها خاک گردیدند زنده می‌شویم؟!!!
﴿قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِینَ وَٱلۡأٓخِرِینَ ٤٩﴾.
ای پیامبر! بگو: مردمی که در نخستین دوره‌ها زندگی می‌کردند و کسانی که در آخر زندگی کردند، همه از دورۀ آدم تا قیام قیامت،
﴿لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِیقَٰتِ یَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ ٥٠﴾.
خداوندی که آنان را آفریده است، به طور قطع همه را در روز مشخّص و معیّنی جمع می‌کند؛ در روزی که خودش وقت وقوع آن را می‌داند و تقدیم و تأخیر نمی‌پذیرد.
﴿ثُمَّ إِنَّکُمۡ أَیُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُکَذِّبُونَ ٥١﴾.
بعد از آن شما ای کسانی که از راه راست گمراه شدید و به پیامبر بزرگوار الهی و کتاب عظیمش تکذیب کردید!
﴿لَأٓکِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ ٥٢﴾.
در آتش دوزخ از درخت زقّوم که بوی و مزّۀ تلخ دراد و بد منظر است می‌خورید.
﴿فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ ٥٣﴾.
سپس شکم‌های خویش را از درخت زقّوم پُر خواهید کرد؛ در حالی که راضی نیستید، اشتها ندارید و بدان مایل نمی‌باشید.
﴿فَشَٰرِبُونَ عَلَیۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِیمِ ٥٤﴾.
باز بعد از آن بر بالای زقّوم از آب گرمی که به نهایت درجه داغ و جوشان است و تشنگی را دفع نمی‌کند می‌نوشید.
﴿فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِیمِ ٥٥﴾.
از شراب حمیم بسیار خواهید نوشید؛ مانند شتر تشنه‌ای که به علّت بیماری و دردی که دارد بسیار می‌نوشد و سیراب نمی‌شوند.
﴿هَٰذَا نُزُلُهُمۡ یَوۡمَ ٱلدِّینِ ٥٦﴾.
این جزا و عذابی است که خداوند آن را توشۀ دشمنان در آتش دوزخ مقرّر داشته تا جزای اعمال بد آنان باشد.
﴿نَحۡنُ خَلَقۡنَٰکُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ ٥٧﴾.
ای بندگان! خداوند منّان شما را از عدم آفریده است، پس به چه دلیل به زنده‌شدن بعد از مرگ که از پدید آوردن نخستین آسانتر تصدیق نمی‌کنید؟
﴿أَفَرَءَیۡتُم مَّا تُمۡنُونَ ٥٨﴾.
به من از آب منی که آن را در رَحم‌های همسران خویش می‌نهید خبر دهید.
﴿ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ ٥٩﴾.
آیا شما این آب منی را می‌آفرینید، صورت می‌بخشید و روح را در آن می‌دمید، یا خداوند یگانه این کار را به انجام می‌رساند؟
﴿نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَیۡنَکُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِینَ ٦٠﴾.
خداوند سبحان مرگ را بر شما حکم کرده و مقدّر داشته است و او ناتوان نیست که آفرینش‌تان را به شکل دیگری و به گونه‌ای که خواسته باشد در‌آورد.
﴿عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَکُمۡ وَنُنشِئَکُمۡ فِی مَا لَا تَعۡلَمُونَ ٦١﴾.
و حق‌تعالی تواناست که در روز قیامت در آفرینش و شکل شما تغییر وارد کند و شما را به صورت‌ها، صفات و احوالی در‌آورد که بدان معلومات ندارید.
﴿وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَکَّرُونَ ٦٢﴾.
یقیناً شما می‌دانید که فقط خداوند عزوجل شما را بار نخست آفرید، پس چرا با این کار استدلال نمی‌جویید که بر زنده‌کردن دوبارۀ‌تان بعد از مرگ تواناست.
﴿أَفَرَءَیۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ ٦٣﴾.
ای مردم! به من از دانه‌ای خبر دهید که خشکیده است و آن را در زمین خشکی کشت می‌کنید.
﴿ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّٰرِعُونَ ٦٤﴾.
آیا شما آن را می‌رویانید و به گونۀ کشتی سبز بیرون می‌آورید تا حاصل دهد یا خداوند آن را به قدرتش بیرون می‌آورند؟
﴿لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَکَّهُونَ ٦٥﴾.
اگر خداوند عزوجل اراده کند کشت را می‌خشکاند و در هم می‌شکند که فایده و نفعی نداشته باشد و شما با مشاهدۀ آن تعجّب خواهید کرد.
﴿إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ ٦٦﴾.
و چون آن را مشاهده نمایید می‌گویید: ما زیانمند شدیم، فایده و نفع ما از بین رفت و این عذابی است که بر ما نازل شده است.
﴿بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ ٦٧﴾.
بلکه حق‌تعالی با خشکانیدن و تباه ساختن این کشت، ما را از رزق و روزی محروم نموده است.
﴿أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِی تَشۡرَبُونَ ٦٨﴾.
به من خبر دهید آب زلالی را که از آن می‌آشامید تا تشنگی‌تان مرفوع سازد.
﴿ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ ٦٩﴾.
ای مردم! آیا شما را از ابر‌ها به چشمه‌ها، چاه‌ها و جوی‌ها فرود آوردید، یا خداوند یگانۀ قهّار به حکمت و قدرتش فرود آورده است؟ یقیناً خداوند عزوجل فرود آورده و بر بندگان رحمت نموده است.
﴿لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡکُرُونَ ٧٠﴾.
اگر الله عزوجل اراده کند این آب خوشگوار را نمکین می‌سازد تا در گلو فرو نرود، نوشیدنش دشوار شود و برای انسانها، حیوانات و نباتات فایده‌ای نرساند. پس به چه دلیل خداوند عزوجل را شکر نمی‌کنید که آب را زلال و گوارا ساخته است؟!
﴿أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِی تُورُونَ ٧١﴾.
به من از آتشی که برمیافروزید تا به وسیله‌اش خود را گرم سازید و طعام خویش را پخته نمایید خبر دهید.
﴿ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشُِٔونَ ٧٢﴾.
آیا درختی را که از آن آتش برافروخته می‌شوند شما آفریده‌اید، یا خداوند یگانۀ آفریدگار آن را به وجود آورده است؟ بلکه خداوند عزوجل آفریده است.
﴿نَحۡنُ جَعَلۡنَٰهَا تَذۡکِرَةٗ وَمَتَٰعٗا لِّلۡمُقۡوِینَ ٧٣﴾.
الله عزوجل خداوندی است که این آتش را یادآوری از آتش دوزخ و منفعتی برای مسافران و گرسنگان مقرّر داشته است، پس چرا در برابر این نعمتها خداوند عزوجل را شکر‌گزاری نمی‌کنید؟
﴿فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ ٧٤﴾.
پس پروردگارت را از صفات نقصان منزّه بدان و صفات کمالی را برایش ثابت بدان که خود و پیامبرش آنها را برای اوتعالی ثابت دانسته‌اند. بنابراین خداوند عزوجل در ذات، نام‌ها و صفاتش بزرگ است و پادشاهی و جبروت مخصوص اوست.
﴿۞فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ ٧٥﴾.
خداوند سبحان به مواضعی که ستارگان در آن سقوط می‌کند یا غروب می‌نماید سوگند یاد کرده که این امر به قدرت عظیم و آفرینش بدیع پروردگار دلالت می‌نماید.
﴿وَإِنَّهُۥ لَقَسَمٞ لَّوۡ تَعۡلَمُونَ عَظِیمٌ ٧٦﴾.
یقیناً اگر شما بدانید، سوگند به مواضع سقوط و غروب ستارگان، سوگندی عظیم القدر و بزرگ مقدار است.
﴿إِنَّهُۥ لَقُرۡءَانٞ کَرِیمٞ ٧٧﴾.
هر آینه قرآن کریم که خداوند عزوجل آن را به سوی پیامبرش وحی فرستاده کتاب مبارکی است که منزلتی بلند، نفعی بسیار و قدری بزرگ دارد.
﴿فِی کِتَٰبٖ مَّکۡنُونٖ ٧٨﴾.
در کتابی که از چشم‌ها پوشیده، از گمان‌ها مصون و در لوح محفوظ با حرمت فراوانی نهاده شده و ثبت است.
﴿لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ ٧٩﴾.
قرآن را که در لوح محفوظ است جز فرشتگان بزرگواری که از آفات و خطایا پاکیزه‌اند و از گناهان منزّه‌اند کسی مساس نمی‌کند.
﴿تَنزِیلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٨٠﴾.
قرآن کریم وحیی از جانب خداوند آفریدگار جهان و موجودات آن است که آن را بر پیامبرش محمد صلی الله علیه و آله و سلم نازل کرده است.
﴿أَفَبِهَٰذَا ٱلۡحَدِیثِ أَنتُم مُّدۡهِنُونَ ٨١﴾.
ای کافران! آیا شما به قرآن کریم که حقّ است و از جانب خداوند عزوجل آمده است تکذیب می‌کنید.
﴿وَتَجۡعَلُونَ رِزۡقَکُمۡ أَنَّکُمۡ تُکَذِّبُونَ ٨٢﴾.
و نعمتها را با کفر ورزیدن، تکذیب به قرآن کریم و تقدیم سپاسگزاری به غیر ولی نعمت شکر‌گزاری نمی‌نمایید؟
﴿فَلَوۡلَآ إِذَا بَلَغَتِ ٱلۡحُلۡقُومَ ٨٣﴾.
آیا آنگاه که روح کسی از شما در هنگام سختی‌های مرگ به حلقوم و حنجره‌اش برسد در توان شما هست که آن را واپس به بدنش برگردانید؟
﴿وَأَنتُمۡ حِینَئِذٖ تَنظُرُونَ ٨٤﴾.
شما در وقت فرا رسیدن مرگ کسی که در حالت نزع است حاضر هستید و به سویش می‌نگرید، امّا مرگ را از وی دفع کرده نمی‌توانید.
﴿وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَیۡهِ مِنکُمۡ وَلَٰکِن لَّا تُبۡصِرُونَ ٨٥﴾.
این در حالی است که خداوند عزوجل با فرشتگانش و با علم و آگاهی خود از انسان‌هایی که در نزد او هستند به وی نزدیک‌تر است، امّا شما فرشتگان را نمی‌بینید.
﴿فَلَوۡلَآ إِن کُنتُمۡ غَیۡرَ مَدِینِینَ ٨٦﴾.
آیا اگر شما از اعمال خویش مورد محاسبه قرار نگیرید و به کردار‌های‌تان جزا داده نشوید به بازگشتاندن روحش توانا هستید؟
﴿تَرۡجِعُونَهَآ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٨٧﴾.
اگر در بازگشتاندن روحش راستگوی هستید آن را به بدنش باز گردانید؟ امّا هرگز توان این کار را ندارید.
﴿فَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِینَ ٨٨﴾.
امّا اگر شخصی که در حالت نزع روح است، در کار‌های خیر سبقت جسته باشد و از اهل مراتب بلند در ولایت و تقوا باشد،
﴿فَرَوۡحٞ وَرَیۡحَانٞ وَجَنَّتُ نَعِیمٖ ٨٩﴾.
برای این بندۀ نیکو‌کار و مقرّب در گاه باری‌تعالی که در امور خیر سبقت جسته در هنگام مرگش رحمت فراگیر، شادمانی، بشارت، آرامش و اطمینان روحی میسّر است و در بهشت‌های پُر از نعمت به طور همیشه و جاودان سکنی‌گزین می‌شوند.
﴿وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٩٠﴾.
امّا اگر شخص در حالت نزع روح، از اصحاب یمین باشد که پایین‌تر از مقرّبان و سابقان، ولی از مفلحان و رستگاران است،
﴿فَسَلَٰمٞ لَّکَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٩١﴾.
برایش در هنگام مرگ گفته می‌شوند: سلامتی از آفات و امان از خطر‌ها، در برابر اعمال نیکی که انجام داده‌ای بر تو باد!
﴿وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُکَذِّبِینَ ٱلضَّآلِّینَ ٩٢﴾.
امّا اگر شخص در حالت نزع روح، از کسانی باشد که تکذیب کنندۀ حساب، گمراه از راه صواب و کافر به کتاب هستند،
﴿فَنُزُلٞ مِّنۡ حَمِیمٖ ٩٣﴾.
مهمانیی در دوزخ برایش آماده است، طوری که از نوشیدنیی به نهایت درجه داغ و جوشان نوشانده می‌شوند.
﴿وَتَصۡلِیَةُ جَحِیمٍ ٩٤﴾.
خداوند سبحان عزوجل او را به آتش درزخ وصل می‌سازد، در آن می‌سوزاند و از عذابش می‌چشاند.
﴿إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ ٱلۡیَقِینِ ٩٥﴾.
به راستی آنچه را خداوند پاک در کتابش و به زبان پیامبرش یادآوری کرده حقّانیت دارد و به یقین مقرون است؛ چنانکه در آن شکّ و شبهه‌ای وجود ندارد.
﴿فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ ٩٦﴾.
پس خداوند عزوجل را از صفاتی که وی را دشمنانش بدان توصیف می‌کنند و از آنچه ستمگاران و منکران می‌گویند منزّه بدان؛ زیرا او در ذات، نام‌ها و صفاتش بزرگ است.
سوره واقعه
إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ
هنگامی که واقعۀ [قیامت] رخ دهد،
لَیۡسَ لِوَقۡعَتِهَا کَاذِبَةٌ
[خواهید دید که] در وقوع آن دروغى نیست؛
خَافِضَةٞ رَّافِعَةٌ
[گروهى را] خوار مى‌کند [و گروهى را] رفعتِ مقام مى‌بخشد.
إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا
آنگاه که زمین به سختى لرزانده شود
وَبُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا
و کوهها به شدت متلاشى شوند
فَکَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا
و [به صورت] غبارى پراکنده درآیند
وَکُنتُمۡ أَزۡوَٰجٗا ثَلَٰثَةٗ
و شما به سه گروه تقسیم شوید:
فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ
[گروه نخست:] سعادتمندان [هستند]؛ چه سعادتمندانی [و چه نیکو جایگاهی]!
وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ
و [گروه دیگر:] تیره‌بختان [هستند]؛ چه تیره‌بختانی [و چه بد جایگاهی]!
وَٱلسَّـٰبِقُونَ ٱلسَّـٰبِقُونَ
و [سومین گروه:] پیشگامان که [در نیکی‌ها] سبقت گرفتند.
أُوْلَـٰٓئِکَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ
آنان مقرّبان [درگاه الهی] هستند.
فِی جَنَّـٰتِ ٱلنَّعِیمِ
در باغهای پرنعمت [بهشت جای دارند].
ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ
گروه بسیاری از آنان، از پیشینیان هستند [خواه از امت اسلام یا از امتهای گذشته]؛
وَقَلِیلٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ
و اندکی از آیندگان [و متأخران] هستند.
عَلَىٰ سُرُرٖ مَّوۡضُونَةٖ
که بر تختهای گوهرنشان،
مُّتَّکِـِٔینَ عَلَیۡهَا مُتَقَٰبِلِینَ
روبروى هم تکیه زده‌اند.
یَطُوفُ عَلَیۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ
نوجوانانى جاودان [با طراوت،] همواره گردِ آنان [به خدمت] مى‌گردند.
بِأَکۡوَابٖ وَأَبَارِیقَ وَکَأۡسٖ مِّن مَّعِینٖ
با جام‌ها و کوزه‌ها و پیاله‌هایی از شراب جارى؛
لَّا یُصَدَّعُونَ عَنۡهَا وَلَا یُنزِفُونَ
[شرابی] که از نوشیدنش سردرد نمی‌گیرند و دستخوشِ مستى نمی‌شوند.
وَفَٰکِهَةٖ مِّمَّا یَتَخَیَّرُونَ
و از هر میوه‌اى که بخواهند [در اختیار دارند]؛
وَلَحۡمِ طَیۡرٖ مِّمَّا یَشۡتَهُونَ
و از هر گوشتِ پرنده‌اى که میل داشته باشند؛
وَحُورٌ عِینٞ
و [همسرانی از] حور العین؛
کَأَمۡثَٰلِ ٱللُّؤۡلُوِٕ ٱلۡمَکۡنُونِ
همچون مروارید پنهان در صدف؛
جَزَآءَۢ بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ
[اینها همه،] پاداش اعمالشان است.
لَا یَسۡمَعُونَ فِیهَا لَغۡوٗا وَلَا تَأۡثِیمًا
در آنجا [سخن] یاوه و گناه‌آلودی نخواهند شنید؛
إِلَّا قِیلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا
مگر سلام و درود [فرشتگان و بهشتیان].
وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ
و [اما] سعادتمندان؛ چه سعادتمندانی!
فِی سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ
در کنار درختان بی‌خارِ سدر [هستند]؛
وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ
و درختان موز با خوشه‌هاى برهم‌نشسته
وَظِلّٖ مَّمۡدُودٖ
با سایه‌اى گسترده
وَمَآءٖ مَّسۡکُوبٖ
و آبِ همواره روان؛
وَفَٰکِهَةٖ کَثِیرَةٖ
و میوه‌هاى فراوان
لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَلَا مَمۡنُوعَةٖ
که نه تمام می‌شود و نه ممنوع می‌گردد،
وَفُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ
و بسترهای برافراشته [و ارزشمند]
إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ
و همسرانى که با آفرینشى ویژه پدید آوردیم [که زیبایی و جوانیِ جاودان دارند]؛
فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡکَارًا
همواره دوشیزه‌اند
عُرُبًا أَتۡرَابٗا
و شوهردوستانی هم‌سن‌وسال هستند.
لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ
[همۀ این نعمتها،] براى سعادتمندان است
ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ
که برخی از آنان از پیشینیان
وَثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ
و برخی دیگر از متأخران هستند.
وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ
و [اما] تیره‌بختان؛ چه تیره‌بختانی!
فِی سَمُومٖ وَحَمِیمٖ
در میان باد سوزان و آب جوشان قرار دارند
وَظِلّٖ مِّن یَحۡمُومٖ
و سایه‌هایى از دود سیاه
لَّا بَارِدٖ وَلَا کَرِیمٍ
که نه خنک است و نه خوش.
إِنَّهُمۡ کَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِکَ مُتۡرَفِینَ
آنان در دنیا ثروتمند و سرکش بودند
وَکَانُواْ یُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِیمِ
و بر گناه بزرگِ [شرک] اصرار می‌ورزیدند؛
وَکَانُواْ یَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ
و می‌گفتند: «آیا هنگامی که مردیم و خاک و استخوان شدیم، برانگیخته خواهیم شد؟
أَوَءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ
آیا نیاکان ما [نیز برانگیخته می‌شوند]؟»
قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِینَ وَٱلۡأٓخِرِینَ
[ای پیامبر، به کافران] بگو: «بی‌تردید، گذشتگان و آیندگان،
لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِیقَٰتِ یَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ
همه در وعده‌گاهِ قیامت جمع خواهند شد».
ثُمَّ إِنَّکُمۡ أَیُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُکَذِّبُونَ
آنگاه شما، اى گمراهان تکذیب‌کننده،
لَأٓکِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ
قطعاً از [میوۀ] درخت زَقّوم خواهید خورد؛
فَمَالِـُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ
و شکمها را از آن انباشته مى‌کنید؛
فَشَٰرِبُونَ عَلَیۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِیمِ
آنگاه روی آن، آب جوشان مى‌نوشید؛
فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِیمِ
همچون شترانِ عطش‌زده.
هَٰذَا نُزُلُهُمۡ یَوۡمَ ٱلدِّینِ
این پذیرایىِ آنان در روز جزاست.
نَحۡنُ خَلَقۡنَٰکُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ
ماییم که شما را [از هیچ] آفریده‌ایم؛ پس چرا [آفرینشِ دوباره را] باور ندارید؟
أَفَرَءَیۡتُم مَّا تُمۡنُونَ
آیا به نطفه‌ای که [در رحِم همسرانتان] می‌ریزید، توجه کرده‌اید؟
ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ
آیا شما آن را مى‌آفرینید یا ما آفریننده‌اش هستیم؟
نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَیۡنَکُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِینَ
ما مرگ را در میان شما مقدر کردیم و ناتوان نیستیم
عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَکُمۡ وَنُنشِئَکُمۡ فِی مَا لَا تَعۡلَمُونَ
که امثال شما را جایگزین [خودتان] کنیم و شما را به گونه‌اى که از آن بى‌خبرید، [در آفرینشى نو] پدید آوریم.
وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَکَّرُونَ
شما که از آفرینش نخستین به روشنى آگاه شده‌اید، چرا [به یاد آخرت نمی‌افتید و] پند نمی‌گیرید؟
أَفَرَءَیۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ
آیا به دانه‌هایى که مى‌کارید، توجه کرده‌اید؟
ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّـٰرِعُونَ
آیا شما هستید که آن را مى‌رویانید یا ما رویاننده‌ایم؟
لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَکَّهُونَ
اگر مى‌خواستیم، آن را خاشاک مى‌کردیم؛ چنان که شگفت‌زده شوید.
إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ
[و چنان آن را نابود می‌کردیم که بگویید:] «ما زیان کرده‌ایم؛
بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ
بلکه همه چیز را از دست داده‌ایم».
أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِی تَشۡرَبُونَ
آیا به آبى که مى‌نوشید توجه کرده‌اید؟
ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ
آیا شما آن را از ابر فروباریدید یا ما فرودآورندۀ آن هستیم.
لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡکُرُونَ
اگر مى‌خواستیم، آن را بسیار شور و تلخ مى‌کردیم؛ پس چرا شکر به جای نمی‌آورید؟
أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِی تُورُونَ
آیا به آتشى که مى‌افروزید توجه کرده‌اید؟
ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشِـُٔونَ
آیا شما درختش را آفریده‌اید یا ما آفریده‌ایم؟
نَحۡنُ جَعَلۡنَٰهَا تَذۡکِرَةٗ وَمَتَٰعٗا لِّلۡمُقۡوِینَ
ما این آتش را وسیلۀ یادآورى [عذاب دوزخ] و مایۀ برخوردارى [و راحتی] مسافران قرار داده‌ایم.
فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ
پس [ای پیامبر،] به نام پروردگارِ بزرگت تسبیح گوى [و او را به پاکی یاد کن].
۞فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ
سوگند به جایگاه ستارگان
وَإِنَّهُۥ لَقَسَمٞ لَّوۡ تَعۡلَمُونَ عَظِیمٌ
که اگر بدانید، سوگند بزرگی است.
إِنَّهُۥ لَقُرۡءَانٞ کَرِیمٞ
که این [گفتار]، قرآنى گرانقدر است؛
فِی کِتَٰبٖ مَّکۡنُونٖ
در لوح محفوظ قرار دارد.
لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ
جز فرشتگان پاک‌سیرت، کسی [آن را نمی‌بیند و] به آن دسترسی ندارد.
تَنزِیلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ
از سوی پروردگار جهانیان نازل شده است.
أَفَبِهَٰذَا ٱلۡحَدِیثِ أَنتُم مُّدۡهِنُونَ
آیا این سخن را سبک [و غیر قابل اعتنا] مى‌دانید؟!
وَتَجۡعَلُونَ رِزۡقَکُمۡ أَنَّکُمۡ تُکَذِّبُونَ
و به جای شکرِ روزی‌هایی که به شما داده شده است، آن را دروغ می‌پندارید؟
فَلَوۡلَآ إِذَا بَلَغَتِ ٱلۡحُلۡقُومَ
آنگاه که [جان نزدیکانتان] به گلوگاه مى‌رسد
وَأَنتُمۡ حِینَئِذٖ تَنظُرُونَ
و شما در آن هنگام نظاره مى‌کنید
وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَیۡهِ مِنکُمۡ وَلَٰکِن لَّا تُبۡصِرُونَ
و ما از شما به او نزدیکتریم؛ ولى نمى‌بینید.
فَلَوۡلَآ إِن کُنتُمۡ غَیۡرَ مَدِینِینَ
اگر هرگز در برابر اعمالتان جزا داده نمی‌شوید [و قیامتی نیست]،
تَرۡجِعُونَهَآ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ
و اگر راست مى‌گویید، چرا جانش را بازنمى‌گردانید؟
فَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِینَ
اما اگر او در زمرۀ مقرّبان باشد،
فَرَوۡحٞ وَرَیۡحَانٞ وَجَنَّتُ نَعِیمٖ
در آرامش و گشایش و بهشت پرنعمت است؛
وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ
و اگر در زمرۀ سعادتمندان باشد،
فَسَلَٰمٞ لَّکَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ
[به او گفته می‌شود:] «سلامت و امنیت بر تو باد، که از سعادتمندان هستی»؛
وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُکَذِّبِینَ ٱلضَّآلِّینَ
اما اگر از تکذیب‌کنندگان گمراه [و در زمرۀ تیره‌بختان] باشد،
فَنُزُلٞ مِّنۡ حَمِیمٖ
با آب جوشان [از او] پذیرایی می‌شود
وَتَصۡلِیَةُ جَحِیمٍ
و به [آتش] دوزخ در‌می‌آید.
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ ٱلۡیَقِینِ
این [وعدۀ پاداش و عذاب،] یقیناً حقیقت دارد [و تردیدی در وقوع آن نیست].
فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ
پس [ای پیامبر،] با [ذکرِ] نامِ پروردگار بزرگت [او را] تسبیح گوی.
Al-Wāqi‘ah
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ
﴿إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ ١ لَیۡسَ لِوَقۡعَتِهَا کَاذِبَةٌ ٢ خَافِضَةٞ رَّافِعَةٌ ٣ إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا ٤ وَبُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا ٥ فَکَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا ٦ وَکُنتُمۡ أَزۡوَٰجٗا ثَلَٰثَةٗ ٧ فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ ٨ وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَةِ ٩ وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ ١٠ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ ١١ فِی جَنَّٰتِ ٱلنَّعِیمِ ١٢ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ١٣ وَقَلِیلٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ ١٤ عَلَىٰ سُرُرٖ مَّوۡضُونَةٖ ١٥ مُّتَّکِ‍ِٔینَ عَلَیۡهَا مُتَقَٰبِلِینَ ١٦﴾
به نام الله بخشندۀ مهربان
هنگامی‌که واقعۀ قیامت واقع شود. ﴿۱﴾که در واقع شدنش هیچ دروغی نیست. ﴿۲﴾(گروهی را) خوار کننده، (و گروهی را) بر‌افرازنده است [۲۱۴]. ﴿۳﴾هنگامی‌که زمین بشدّت لرزانده شود. ﴿۴﴾و کوهها (درهم کوبیده و) متلاشی شود. ﴿۵﴾پس چون غبار پراکنده گردد ﴿۶﴾و شما سه گروه (تقسیم) شوید: ﴿۷﴾پس (گروه نخست سعاد تمندان) یاران دست راست، (سعاد تمندان) یاران دست راست چه حال دارند؟ ﴿۸﴾و (گروه دیگر شقاوتمندان) یاران دست چپ، (شقاوتمندان) یاران دست چپ چه حال دارند؟ ﴿۹﴾و (سومین گروه) پیشگامان پیشرو. ﴿۱۰﴾آنها مقربان هستند. ﴿۱۱﴾در باغهای پر نعمت (بهشت جای دارند). ﴿۱۲﴾گروهی بسیاری از پیشینیان. ﴿۱۳﴾و اندکی از آیندگان هستند. ﴿۱۴﴾بر تخت‌هایی چیده شده و مرصّع. ﴿۱۵﴾در حالی‌که رو به روی هم بر آن تکیه زده‌اند. ﴿۱۶﴾
﴿یَطُوفُ عَلَیۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ ١٧ بِأَکۡوَابٖ وَأَبَارِیقَ وَکَأۡسٖ مِّن مَّعِینٖ ١٨ لَّا یُصَدَّعُونَ عَنۡهَا وَلَا یُنزِفُونَ ١٩ وَفَٰکِهَةٖ مِّمَّا یَتَخَیَّرُونَ ٢٠ وَلَحۡمِ طَیۡرٖ مِّمَّا یَشۡتَهُونَ ٢١ وَحُورٌ عِینٞ ٢٢ کَأَمۡثَٰلِ ٱللُّؤۡلُوِٕ ٱلۡمَکۡنُونِ ٢٣ جَزَآءَۢ بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ٢٤ لَا یَسۡمَعُونَ فِیهَا لَغۡوٗا وَلَا تَأۡثِیمًا ٢٥ إِلَّا قِیلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا ٢٦ وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ ٢٧ فِی سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ ٢٨ وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ ٢٩ وَظِلّٖ مَّمۡدُودٖ ٣٠ وَمَآءٖ مَّسۡکُوبٖ ٣١ وَفَٰکِهَةٖ کَثِیرَةٖ ٣٢ لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَلَا مَمۡنُوعَةٖ ٣٣ وَفُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ ٣٤ إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ ٣٥ فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡکَارًا ٣٦ عُرُبًا أَتۡرَابٗا ٣٧ لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٣٨ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ٣٩ وَثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ ٤٠ وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ ٤١ فِی سَمُومٖ وَحَمِیمٖ ٤٢ وَظِلّٖ مِّن یَحۡمُومٖ ٤٣ لَّا بَارِدٖ وَلَا کَرِیمٍ ٤٤ إِنَّهُمۡ کَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِکَ مُتۡرَفِینَ ٤٥ وَکَانُواْ یُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِیمِ ٤٦ وَکَانُواْ یَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ ٤٧ أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ ٤٨ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِینَ وَٱلۡأٓخِرِینَ ٤٩ لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِیقَٰتِ یَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ ٥٠﴾
نو جوانانی جاودان پیوسته بر گرد‌‌شان می‌چرخند. ﴿۱۷﴾با قدحها و کوزه‌ها و جام‌هایی از شرابی که (در جوی‌ها) جاری است. ﴿۱۸﴾(شرابی) که از آن نه سر درد گیرند و نه بیهوش شوند. ﴿۱۹﴾و هر میوۀ که خود انتخاب کنند. ﴿۲۰﴾و (نیز) گوشت پرنده (از هر نوعی) که میل داشته باشند. ﴿۲۱﴾و (همسرانی از) حوریان سیه چشم (دارند). ﴿۲۲﴾همچون مروارید پنهان در صدف. ﴿۲۳﴾(اینها) پاداشی است در برابر آنچه که انجام می‌دادند. ﴿۲۴﴾در آن (باغهای بهشتی) نه سخن لغو و بیهودۀ می‌شنوند و نه گفتار گناه آلود. ﴿۲۵﴾تنها یک سخن (می شنوند) سلام است، سلام. ﴿۲۶﴾و اصحاب دست راست (سعادتمند) چه (وضع و) حالی دارند اصحاب دست راست (سعادتمندان)؟؟! ﴿۲۷﴾در (میان) درختان «سدر» (= کنار) بی خار، ﴿۲۸﴾و درختان موز پربار تو برتو. ﴿۲۹﴾و سایۀ گسترده [۲۱۵]. ﴿۳۰﴾و (در کنار) آبی جاری (و روان). ﴿۳۱﴾و میوۀ فراوان. ﴿۳۲﴾نه پایان پذیرد و نه (کسی را از آن) باز داشته شود، ﴿۳۳﴾و بسترهای برافراشته شده (و همسرانی گرانقدر) ﴿۳۴﴾بی‌گمان ما آنها را به آفرینش نوینی آفریده‌ایم. ﴿۳۵﴾و آنها را دوشیزه قرار داده‌ایم. ﴿۳۶﴾شوهر دوستان هم سن و سال، ﴿۳۷﴾(همۀ اینها) برای اصحاب دست راست (سعادتمندان) است. ﴿۳۸﴾که گروهی از پیشینیان. ﴿۳۹﴾و عدۀ از آیندگان هستند. ﴿۴۰﴾و اصحاب دست چپ (شقاوتمندان) چه (وضع و) حالی دارند اصحاب دست چپ (شقاوتمندان)؟! ﴿۴۱﴾در (میان) باد سوزان و آب جوشان، قرار دارند. ﴿۴۲﴾و (در) سایۀ از دودهای متراکم و سیاه. ﴿۴۳﴾نه خنک باشد و نه آرام بخش. ﴿۴۴﴾بی‌گمان آنها پیش از این (در دنیا) ناز پرورده (و مترف) بودند. ﴿۴۵﴾و برگناه بزرگِ (شرک) اصرار می‌ورزیدند. ﴿۴۶﴾و می‌گفتند: «آیا هنگامی‌که مردیم و خاک و استخوان شدیم، آیا باز هم ما بر انگیخته می‌شویم؟! ﴿۴۷﴾آیا پدران نخستین ما (نیز بر انگیخته می‌شوند)؟!». ﴿۴۸﴾(ای پیامبر) بگو: «بی‌گمان گذشتگان و آیندگان، ﴿۴۹﴾(همگی) در موعد روزی معین گرد آورده می‌شوند». ﴿۵۰﴾
﴿ثُمَّ إِنَّکُمۡ أَیُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُکَذِّبُونَ ٥١ لَأٓکِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ ٥٢ فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ ٥٣ فَشَٰرِبُونَ عَلَیۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِیمِ ٥٤ فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِیمِ ٥٥ هَٰذَا نُزُلُهُمۡ یَوۡمَ ٱلدِّینِ ٥٦ نَحۡنُ خَلَقۡنَٰکُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ ٥٧ أَفَرَءَیۡتُم مَّا تُمۡنُونَ ٥٨ ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ ٥٩ نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَیۡنَکُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِینَ ٦٠ عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَکُمۡ وَنُنشِئَکُمۡ فِی مَا لَا تَعۡلَمُونَ ٦١ وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَکَّرُونَ ٦٢ أَفَرَءَیۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ ٦٣ ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّٰرِعُونَ ٦٤ لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَکَّهُونَ ٦٥ إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ ٦٦ بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ ٦٧ أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِی تَشۡرَبُونَ ٦٨ ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ ٦٩ لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡکُرُونَ ٧٠ أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِی تُورُونَ ٧١ ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشُِٔونَ ٧٢ نَحۡنُ جَعَلۡنَٰهَا تَذۡکِرَةٗ وَمَتَٰعٗا لِّلۡمُقۡوِینَ ٧٣ فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ ٧٤ ۞فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ ٧٥ وَإِنَّهُۥ لَقَسَمٞ لَّوۡ تَعۡلَمُونَ عَظِیمٌ ٧٦﴾
سپس شما ای گمراهان تکذیب کننده! ﴿۵۱﴾قطعاً از درخت زقوم خواهید خورد، ﴿۵۲﴾پس شکم‌های (خود) را از آن پر می‌کنید، ﴿۵۳﴾آنگاه بر آن از آب جوشان می‌نوشید، ﴿۵۴﴾پس مانند شتران (مبتلا به بیماری عطش) از آن (آب جوشان) می‌نوشید. ﴿۵۵﴾این پذیرایی آنها در روز قیامت است. ﴿۵۶﴾ما شما را آفریدیم، پس چرا (دو باره زنده شدن‌را) تصدیق نمی‌کنید؟! ﴿۵۷﴾آیا نطفۀ را که (در رحم همسرانتان) می‌ریزید، دیده‌اید؟! ﴿۵۸﴾آیا شما او را می‌آفرینید یا ما آفریدگاریم؟! ﴿۵۹﴾ما در میان شما مرگ را مقدر کردیم و ما ناتوان (از آن) نیستیم. ﴿۶۰﴾که همانند شما را جایگزین کنیم، و شما را به صورتی که آن را نمی‌دانید باز آفرینیم. ﴿۶۱﴾و یقیناً شما آفرینش نخستین را دانسته‌اید، پس چرا متذکر نمی‌شوید؟! ﴿۶۲﴾آیا چیزی را که می‌کارید، دیده‌اید؟! ﴿۶۳﴾آیا شما آن را می‌رویانید، یا ما می‌رویانیم؟! ﴿۶۴﴾اگر بخواهیم آن را به کاه درهم کوبیده مبدل می‌کنیم که تعجب کنید. ﴿۶۵﴾(بگوئید:) براستی ما زیان کرده‌ایم، ﴿۶۶﴾بلکه ما بکلی (از محصول) محروم شده‌ایم. ﴿۶۷﴾آیا آبی را که می‌نوشید، دیده‌اید؟! ﴿۶۸﴾آیا شما آن را از ابر نازل کرده‌اید یا ما نازل می‌کنیم؟! ﴿۶۹﴾اگر بخواهیم آن را تلخ (و شور) قرار می‌دهیم، پس چرا شکر نمی‌کنید؟! ﴿۷۰﴾آیا آتشی را که می‌افروزید، دیده‌اید؟! ﴿۷۱﴾آیا شما درخت آن را آفریده‌اید یا ما آفریده‌ایم؟! ﴿۷۲﴾ما آن (= آتش) را (مایۀ) یاد آوری و وسیلۀ زندگی برای مسافران قرار دادیم. ﴿۷۳﴾پس (ای پیامبر) به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوی [۲۱۶](و او را به پاکی یا دکن). ﴿۷۴﴾پس سوگند به جایگاه ستارگان. ﴿۷۵﴾و اگر بدانید این سوگندی بزرگ است. ﴿۷۶﴾
[۲۱۴] گروه کافران را خوار می‌کند
و به دوزخ روانه می‌کند، و گروه مؤمنان را سربلند و شاد به بهشت می‌فرستد.
(تفسیر طبری و ابن کثیر).
[۲۱۵] انس بن مالکسمی‌گوید: رسول اللهجفرمود:
«در بهشت درختی است که شخص سواره، صد سال در سایۀ آن حرکت می‌کند و به آخر
آن نمی‌رسد» و در روایت ابو هریره آمده: «اگر خواستید این آیه را بخوانید
(ظل ممدود)» (صحیح بخاری ۳۲۵۱ و ۳۲۵۲ و صحیح مسلم ۲۸۲۶).
[۲۱۶] جابرساز پیامبرجروایت
می‌کند: «کسی که «سُبْحَانَ اللَّهِ الْعَظِیمِ وَبِحَمْدِهِ» بگوید، درخت
خرمایی در بهشت برایش کاشته می‌شود». (سنن ترمذی ۳۴۶۴ و سنن کبری نسائی
۱۰۶۶۳)
﴿إِنَّهُۥ لَقُرۡءَانٞ کَرِیمٞ ٧٧ فِی کِتَٰبٖ مَّکۡنُونٖ ٧٨ لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ ٧٩ تَنزِیلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٨٠ أَفَبِهَٰذَا ٱلۡحَدِیثِ أَنتُم مُّدۡهِنُونَ ٨١ وَتَجۡعَلُونَ رِزۡقَکُمۡ أَنَّکُمۡ تُکَذِّبُونَ ٨٢ فَلَوۡلَآ إِذَا بَلَغَتِ ٱلۡحُلۡقُومَ ٨٣ وَأَنتُمۡ حِینَئِذٖ تَنظُرُونَ ٨٤ وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَیۡهِ مِنکُمۡ وَلَٰکِن لَّا تُبۡصِرُونَ ٨٥ فَلَوۡلَآ إِن کُنتُمۡ غَیۡرَ مَدِینِینَ ٨٦ تَرۡجِعُونَهَآ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٨٧ فَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِینَ ٨٨ فَرَوۡحٞ وَرَیۡحَانٞ وَجَنَّتُ نَعِیمٖ ٨٩ وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٩٠ فَسَلَٰمٞ لَّکَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٩١ وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُکَذِّبِینَ ٱلضَّآلِّینَ ٩٢ فَنُزُلٞ مِّنۡ حَمِیمٖ ٩٣ وَتَصۡلِیَةُ جَحِیمٍ ٩٤ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ ٱلۡیَقِینِ ٩٥ فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ ٩٦﴾
همانا این (کتاب) قرآنی کریم (و گرامی قدر) است. ﴿۷۷﴾در کتاب پوشیده (= لوح محفوظ) است. ﴿۷۸﴾که جز پاکان (= فرشتگان) به آن دست نمی‌زنند. ﴿۷۹﴾از سوی پروردگار جهانیان نازل شده است. ﴿۸۰﴾آیا شما نسبت به این کلام (الهی = قرآن کریم) انکار کننده‌اید؟! (و از پیروی آن سستی می‌کنید). ﴿۸۱﴾و (به جای شکر) روزی خود، (رازق) را تکذیب می‌کنید؟! ﴿۸۲﴾پس چرا هنگامی‌که (جان) به گلوگاه می‌رسد. ﴿۸۳﴾و شما در این هنگام نگاه می‌کنید. ﴿۸۴﴾و ما از شما به او نزدیک‌تر هستیم، ولی شما نمی‌بینید. ﴿۸۵﴾پس اگر (در برابر اعمالتان) جزا داده نمی‌شوید. ﴿۸۶﴾اگر راست می‌گویید آن (روح) را باز گردانید! ﴿۸۷﴾پس اما اگر (آن شخص) از مقربان باشد. ﴿۸۸﴾پس (در) آسایش و ریحان و باغ (بهشت) پر نعمت است. ﴿۸۹﴾و اما اگر از اصحاب دست راست (سعادتمند) باشد. ﴿۹۰﴾پس (به او گفته می‌شود:) سلام بر تو باد، (که) از اصحاب دست راست (هستی) ﴿۹۱﴾و اما اگر از تکذیب کنندگان گمراه (یاران دست چپ) باشد. ﴿۹۲﴾پس با آب جوشان (دوزخ از او) پذیرایی می‌شود. ﴿۹۳﴾و به (آتش) جهنم در آورده (و سوزانده) شود. ﴿۹۴﴾بی‌گمان این (خبر) حق یقین است. ﴿۹۵﴾پس (ای پیامبر) به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوی (و او را به پاکی یادکن) [۲۱۷]. ﴿۹۶﴾
بسم الله الرحمن الرحیم
﴿ إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ ١ لَیۡسَ لِوَقۡعَتِهَا کَاذِبَةٌ ٢ خَافِضَةٞ رَّافِعَةٌ ٣ إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا ٤ وَبُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا ٥ فَکَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا ٦ وَکُنتُمۡ أَزۡوَٰجٗا ثَلَٰثَةٗ ٧ فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَیۡمَنَةِ ٨ وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشَۡٔمَةِ ٩ وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ ١٠ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ ١١ فِی جَنَّٰتِ ٱلنَّعِیمِ ١٢ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ١٣ وَقَلِیلٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ ١٤ عَلَىٰ سُرُرٖ مَّوۡضُونَةٖ ١٥ مُّتَّکِ‍ِٔینَ عَلَیۡهَا مُتَقَٰبِلِینَ ١٦﴾
به نام خداوند بخشندۀ مهربان
[یاد کن] آنگاه که متحقق شود قیامت. ﴿1﴾نیست وقت بودن آن هیچ نفس دروغگوینده [1116]. ﴿2﴾پست کننده است جماعتى را و بلند کننده است طایفه‌ای را. ﴿3﴾آنگاه که جنبانیده شود زمین را جنبانیدن سخت. ﴿4﴾و ریزه ریزه کرده شود کوهها را ریزه ریزه کردن بسیار .﴿5﴾پس شود مانند غبار پراکنده. ﴿6﴾و شوید شما سه قسم. ﴿7﴾پس اهل سعادت! چه حال دارند اهل سعادت؟. ﴿8﴾و اهل شقاوت! چه حال دارند اهل شقاوت؟. ﴿9﴾و پیش روندگان! خود ایشانند پیش روندگان. ﴿10﴾آن پیش روندگان، ایشانند نزدیک کردگان. ﴿11﴾در بوستان‌هاى نعمت باشند. ﴿12﴾سابقان، جمعى بسیارند از پیشینیان [1117]. ﴿13﴾و اندکىاند از پسینیان [1118]. ﴿14﴾بر تخت‌هاى زربافته نشسته باشند. ﴿15﴾تکیه زده بر آن روبه‌روى یکدیگر شده. ﴿16﴾
﴿یَطُوفُ عَلَیۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ ١٧ بِأَکۡوَابٖ وَأَبَارِیقَ وَکَأۡسٖ مِّن مَّعِینٖ ١٨ لَّا یُصَدَّعُونَ عَنۡهَا وَلَا یُنزِفُونَ ١٩ وَفَٰکِهَةٖ مِّمَّا یَتَخَیَّرُونَ ٢٠ وَلَحۡمِ طَیۡرٖ مِّمَّا یَشۡتَهُونَ ٢١ وَحُورٌ عِینٞ ٢٢ کَأَمۡثَٰلِ ٱللُّؤۡلُوِٕ ٱلۡمَکۡنُونِ ٢٣ جَزَآءَۢ بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ٢٤ لَا یَسۡمَعُونَ فِیهَا لَغۡوٗا وَلَا تَأۡثِیمًا ٢٥ إِلَّا قِیلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا ٢٦ وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡیَمِینِ ٢٧ فِی سِدۡرٖ مَّخۡضُودٖ ٢٨ وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ ٢٩ وَظِلّٖ مَّمۡدُودٖ ٣٠ وَمَآءٖ مَّسۡکُوبٖ ٣١ وَفَٰکِهَةٖ کَثِیرَةٖ ٣٢ لَّا مَقۡطُوعَةٖ وَلَا مَمۡنُوعَةٖ ٣٣ وَفُرُشٖ مَّرۡفُوعَةٍ ٣٤ إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ ٣٥ فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡکَارًا ٣٦ عُرُبًا أَتۡرَابٗا ٣٧ لِّأَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٣٨ ثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ٣٩ وَثُلَّةٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِینَ ٤٠ وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ ٤١ فِی سَمُومٖ وَحَمِیمٖ ٤٢ وَظِلّٖ مِّن یَحۡمُومٖ ٤٣ لَّا بَارِدٖ وَلَا کَرِیمٍ ٤٤ إِنَّهُمۡ کَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِکَ مُتۡرَفِینَ ٤٥ وَکَانُواْ یُصِرُّونَ عَلَى ٱلۡحِنثِ ٱلۡعَظِیمِ ٤٦ وَکَانُواْ یَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ ٤٧ أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ ٤٨ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَوَّلِینَ وَٱلۡأٓخِرِینَ ٤٩ لَمَجۡمُوعُونَ إِلَىٰ مِیقَٰتِ یَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ ٥٠﴾
آمد و شد می‌کنند بر ایشان نوجوانان جاوید. ﴿17﴾با آبخورها و ابریق‌ها و پیالهها از شراب جارى. ﴿18﴾نه دردِ سر داده شود ایشان را از آن شراب و نه بیهوش شوند. ﴿19﴾و آمد و رفت کنند با میوه از هر جنس که اختیار کنند. ﴿20﴾و با گوشت مرغان از هر جنس که پسند کنند. ﴿21﴾و ایشان راست حوران گشاده چشم. ﴿22﴾مانند مروارید پوشیده کرده شده. ﴿23﴾پاداش دهیم به حسب آنچه می‌کردند. ﴿24﴾نشنوند در بهشت سخن بیهوده و نه حرفى که گناه باشد. ﴿25﴾لیکن بشنوند این سخن که هر یکى سلام می‌گوید. ﴿26﴾و اهل سعادت! چه حال دارند اهل سعادت؟. ﴿27﴾در درختانِ کنارِ بی‌خار. ﴿28﴾و درختان موز تو بر تو ثمرۀ آن. ﴿29﴾و در سایۀ دراز. ﴿30﴾آب ریخته شده. ﴿31﴾و در میوۀ بسیار ﴿32﴾نه پایان رسد و نه از آن منع کرده شود. ﴿33﴾فرش‌هاى برافراشته شده. ﴿34﴾هرآیینه ما آفریدیم حوران را یک نوع آفریدن. ﴿35﴾پس ساختیم ایشان را دوشیزه. ﴿36﴾محبوب شونده نزدیک شوهران [1119]، هم عمر با یکدیگر. ﴿37﴾براى اصحاب یمین. ﴿38﴾جماعتى بسیارند از پیشینیان. ﴿39﴾و جماعتى بسیارند از پسینیان. ﴿40﴾و اهل شقاوت! چه حال دارند اهل شقاوت؟ ﴿41﴾در باد گرم و آب گرم باشند. ﴿42﴾و در سایۀ دود سیاه. ﴿43﴾که نه خنک باشد و نه با عزّت بُوَد. ﴿44﴾هرآیینه ایشان بودند پیش از این به نازپرورده. ﴿45﴾و مداومت می‌کردند بر گناه بزرگ (یعنى شرک). ﴿46﴾و مى‌گفتند: آیا چون بمیریم و خاک شویم و استخوانى چند باشیم، آیا ما برانگیخته شویم؟. ﴿47﴾یا پدران نخستین ما برانگیخته شوند؟. ﴿48﴾بگو: هرآیینه پیشینیان و پسینیان. ﴿49﴾جمع کرده شوند در میعاد روز مقرّر. ﴿50﴾
﴿ثُمَّ إِنَّکُمۡ أَیُّهَا ٱلضَّآلُّونَ ٱلۡمُکَذِّبُونَ ٥١ لَأٓکِلُونَ مِن شَجَرٖ مِّن زَقُّومٖ ٥٢ فَمَالُِٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ ٥٣ فَشَٰرِبُونَ عَلَیۡهِ مِنَ ٱلۡحَمِیمِ ٥٤ فَشَٰرِبُونَ شُرۡبَ ٱلۡهِیمِ ٥٥ هَٰذَا نُزُلُهُمۡ یَوۡمَ ٱلدِّینِ ٥٦ نَحۡنُ خَلَقۡنَٰکُمۡ فَلَوۡلَا تُصَدِّقُونَ ٥٧ أَفَرَءَیۡتُم مَّا تُمۡنُونَ ٥٨ ءَأَنتُمۡ تَخۡلُقُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡخَٰلِقُونَ ٥٩ نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَیۡنَکُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِینَ ٦٠ عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَکُمۡ وَنُنشِئَکُمۡ فِی مَا لَا تَعۡلَمُونَ ٦١ وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَکَّرُونَ ٦٢ أَفَرَءَیۡتُم مَّا تَحۡرُثُونَ ٦٣ ءَأَنتُمۡ تَزۡرَعُونَهُۥٓ أَمۡ نَحۡنُ ٱلزَّٰرِعُونَ ٦٤ لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَکَّهُونَ ٦٥ إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ ٦٦ بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ ٦٧ أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلۡمَآءَ ٱلَّذِی تَشۡرَبُونَ ٦٨ ءَأَنتُمۡ أَنزَلۡتُمُوهُ مِنَ ٱلۡمُزۡنِ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنزِلُونَ ٦٩ لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡکُرُونَ ٧٠ أَفَرَءَیۡتُمُ ٱلنَّارَ ٱلَّتِی تُورُونَ ٧١ ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشُِٔونَ ٧٢ نَحۡنُ جَعَلۡنَٰهَا تَذۡکِرَةٗ وَمَتَٰعٗا لِّلۡمُقۡوِینَ ٧٣ فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ ٧٤ ۞فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ ٧٥ وَإِنَّهُۥ لَقَسَمٞ لَّوۡ تَعۡلَمُونَ عَظِیمٌ ٧٦ إِنَّهُۥ لَقُرۡءَانٞ کَرِیمٞ ٧٧ فِی کِتَٰبٖ مَّکۡنُونٖ ٧٨ لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ ٧٩ تَنزِیلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٨٠ أَفَبِهَٰذَا ٱلۡحَدِیثِ أَنتُم مُّدۡهِنُونَ ٨١ وَتَجۡعَلُونَ رِزۡقَکُمۡ أَنَّکُمۡ تُکَذِّبُونَ ٨٢ فَلَوۡلَآ إِذَا بَلَغَتِ ٱلۡحُلۡقُومَ ٨٣ وَأَنتُمۡ حِینَئِذٖ تَنظُرُونَ ٨٤ وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَیۡهِ مِنکُمۡ وَلَٰکِن لَّا تُبۡصِرُونَ ٨٥ فَلَوۡلَآ إِن کُنتُمۡ غَیۡرَ مَدِینِینَ ٨٦ تَرۡجِعُونَهَآ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٨٧ فَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِینَ ٨٨ فَرَوۡحٞ وَرَیۡحَانٞ وَجَنَّتُ نَعِیمٖ ٨٩ وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٩٠ فَسَلَٰمٞ لَّکَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡیَمِینِ ٩١ وَأَمَّآ إِن کَانَ مِنَ ٱلۡمُکَذِّبِینَ ٱلضَّآلِّینَ ٩٢ فَنُزُلٞ مِّنۡ حَمِیمٖ ٩٣ وَتَصۡلِیَةُ جَحِیمٍ ٩٤ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ ٱلۡیَقِینِ ٩٥ فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلۡعَظِیمِ ٩٦﴾
باز هرآیینه شما اى گمراهانِ دروغ شمارندگان!. ﴿51﴾خواهید خورد از درخت‌هاى زقّوم. ﴿52﴾پس پُر خواهید کرد از آن شکمها را. ﴿53﴾پس خواهید آشامید بر آن طعام از آب گرم. ﴿54﴾پس خواهید آشامید مانند آشامیدن شتران مستسقى. ﴿55﴾این است مهمانى ایشان، روز جزا. ﴿56﴾ما آفریدیم شما را، پس چرا باور نمىکنید؟ (یعنى اعاده را) . ﴿57﴾آیا مىبینید آنچه می‌ریزید در رحم زنان؟ [1120]. ﴿58﴾آیا شما مىآفریند آن را یا ما آفرینندهایم؟ [1121]. ﴿59﴾ما معین کرده‌ایم در میان شما مرگ را و نیستیم ما عاجز کرده شده. ﴿60﴾از آنکه عوض شما آریم قوى مانند شما و بیافرینیم شما را در عالمى که نمی‌دانید. ﴿61﴾و هرآیینه دانسته‌اید آفرینش نخستین را، پس چرا نه پند می‌گیرید؟. ﴿62﴾آیا دیدید آنچه می‌کارید؟. ﴿63﴾آیا شما مى‌رویانید آن را یا ما رویاننده‌ایم؟. ﴿64﴾اگر خواهیم بگردانیم آن زراعت را گیاهى در هم شکسته، پس به تعجب مانید، گویید: ﴿65﴾هرآیینه ما غرامت کشندگانیم. ﴿66﴾بلکه محروم ماندگانیم. ﴿67﴾آیا دیدید آن آب را که مىآشامید؟. ﴿68﴾آیا شما فروآوردهاید آن را از ابر یا ما فرود آرندگانیم؟. ﴿69﴾اگر خواهیم شوریگردانیم آن را، پس چرا شکر نمىگویید؟. ﴿70﴾آیا دیدید آن آتش را که از میان شاخ درخت بر مىآرید؟. ﴿71﴾آیا شما آفریده‌اید درخت آن را یا ما آفرینندهایم؟. ﴿72﴾ما ساختیم آن درخت را براى پند و منفعت براى مسافران. ﴿73﴾پس به پاکى یاد کن پروردگار بزرگ خود را. ﴿74﴾پس سوگند می‌خورم به افتادن ستاره‌ها! [1122]. ﴿75﴾و این قسمى است بزرگ، اگر بدانید. ﴿76﴾هرآینه این کتاب، قرآنى است گرامى قدر. ﴿77﴾نوشته شده است در کتاب پوشیده. ﴿78﴾که دست نمی‌رسانند به آن مگر پاک کردگان [1123]. ﴿79﴾فرستاده شده است از پروردگار عالم‌ها. ﴿80﴾آیا به این سخن، شما انکار کننده‌اید. ﴿81﴾و می‌سازید نصیب خود را آنکه شما به دروغ نسبت می‌کنید. ﴿82﴾پس آنگاه که رسد روح شخصى به ناى گلو. ﴿83﴾و شما آنگاه مىبینید. ﴿84﴾و ما نزدیکتریم به او به نسبت شما و لیکن نمىنگرید. ﴿85﴾پس اگر هستید غیر مقهور حکم الهى. ﴿86﴾چرا باز نگردانید روح را اگر راستگویید؟ [1124]. ﴿87﴾پس امّا اگر باشد مرده از نزدیک کردگانِ بارگاه الهى. ﴿88﴾پس او راست راحت و گل خوشبو و بوستان نعمت. ﴿89﴾و امّا اگر باشد از اهل سعادت. ﴿90﴾پس سلامت است اى مخاطب! خاطر تو را از اهل سعادت. ﴿91﴾و امّا اگر باشد از دروغ شمارندگانِ گمراهان. ﴿92﴾پس او راست مهمانى از آب گرم. ﴿93﴾و او راست در آوردن به دوزخ. ﴿94﴾هرآیینه این خبر درست بىشبهه است. ﴿95﴾پس به پاکى یاد کن پروردگار بزرگ خود را. ﴿96﴾
[1116] یعنی همه مسلمان شوند کفر و افترا آنجا نباشد. [1117] یعنی از امم سابقه. [1118] یعنی از امت محمدیه. [1119] یعنی به فنج ودلال. [1120] یعنی منی را. [1121] یعنی تقلب می‌کنیم منی را از حالی به حالی تا آدمی پیدا شود، والله اعلم. [1122] یعنی شهب، والله اعلم.
تفسیر نور:
سوره واقعة آیه 1
متن آیه :
إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ
ترجمه :
هنگامی که واقعه ( ی عظیم قیامت ) برپا شود .
توضیحات :
« الْوَاقِعَةُ » : رخ دهنده . نام قیامت است . تعبیر از آغاز رستاخیز با فعل
ماضی ، به علت قطعیت و حتمیت آن است .
سوره واقعة آیه 2
متن آیه :
لَیْسَ لِوَقْعَتِهَا کَاذِبَةٌ
ترجمه :
رخ دادن آن قطعی و جای تکذیب نیست .
توضیحات :
« لِوَقْعَتِهَا » : برای رخ دادن آن . هنگام رخ دادن آن . برخی حرف ( لِ ) را
برای تعدیه ، و بعضی آن را برای توقیت و به معنی ( عِندَ=هنگامی که ) می‌دانند ،
مانند ( لِدُلُوکِ الشَّمْسِ ) در ( اسراء / 78 ) . « کَاذِبَة » : دروغ . دروغ
دانستن . دروغ شمرنده . تکذیب کننده . بعضی آن را مصدری همچون عاقِبَة و خاتِمَة و
عافِیَة می‌دانند . برخی هم آن را اسم فاعل می‌شمارند . در صورت اخیر معنی آیه
چنین است : به هنگام وقوع قیامت ، هیچکس نمی‌تواند آن را انکار و تکذیب کند . یا
این که هنگام وقوع رستاخیز دیگر کسی یافته نمی‌شود که به خدا باور نداشته باشد و
وجود او را تکذیب کند ( نگا : قاسمی ) . مؤنث آمدن ( کاذِبَة ) به خاطر آن است که
در تقدیر چنین است : نَفْسٌ کاذِبَة .
سوره واقعة آیه 3
متن آیه :
خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ
ترجمه :
( گروهی را ) پائین می‌آورد و ( گروهی را ) بالا می‌برد .
توضیحات :
« خَافِضَةٌ » : پائین‌آورنده . خوارکننده . « رَافِعَةٌ » : بالابرنده .
سرافرازنده . هر دو واژه خبر اوّل و دوم مبتدای محذوف و تقدیر چنین است : هِیَ
خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ . قیامت انقلاب بزرگ و گسترده الهی است ، و همچون همه حوادث
و انقلابات بزرگ ، گروهی را بالا می‌برد و والا می‌گرداند و گروهی را پائین می‌کشد
و خوار می‌دارد . گذشته از این ، قیامت نیکان را به درجات والای بهشت می‌رساند ، و
بدان را به درکات پست دوزخ می‌کشاند .
سوره واقعة آیه 4
متن آیه :
إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجّاً
ترجمه :
این در هنگامی است که زمین سخت به تکان و لرزه انداخته می‌شود .
توضیحات :
« إِذَا » : در هنگامی که . ظرف ( إِذَا ) متعلق به ( خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ ) است
. « رُجَّتْ » : به تکان و لرزه انداخته شد . به زلزله و جنبش افکنده شد ( نگا :
حجر / 1 ، زلزله / 1 ) . « رَجّاً » : سخت تکان دادن . لرزاندن و جنباندن .
سوره واقعة آیه 5
متن آیه :
وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسّاً
ترجمه :
و کوهها سخت درهم کوبیده می‌شوند و ریزه ریزه می‌گردند .
توضیحات :
« بُسَّتْ » : کوبیده و ریزه ریزه گردانده شد . « بَسّاً » : کوبیدن و کوفتن .
خرد کردن و ریزه ریزه نمودن . متلاشی کردن .
سوره واقعة آیه 6
متن آیه :
فَکَانَتْ هَبَاء مُّنبَثّاً
ترجمه :
و به صورت گرد و غبار پراکنده درمی‌آیند .
توضیحات :
« هَبَآءً » : غبار . گرد و خاک ( نگا : فرقان / 23 ) . « مُنبَثّاً » : پراکنده
. پخش .
سوره واقعة آیه 7
متن آیه :
وَکُنتُمْ أَزْوَاجاً ثَلَاثَةً
ترجمه :
و شما سه گروه خواهید شد .
توضیحات :
« أَزْوَاجاً » : اصناف و انواع . مراد گروهها و دسته‌ها است .
سوره واقعة آیه 8
متن آیه :
فَأَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ
ترجمه :
سمت راستیها ! امّا چه سمت راستیهائی ؟ ( اهل سعادت و خوشبختی ! خوشا به حالشان
) .
توضیحات :
« الْمَیْمَنَةِ » : طرف راست . یُمن و برکت . « أَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ » :
یاران دست راست . آنان کسانی هستند که نامه اعمال را با دست راست دریافت می‌دارند
( نگا : حاقه / 19 ) . اهل سعادت و میمنت . « مَا » : اسم استفهام است و در چنین
مواردی برای تعجب از حال نیکو ، یا - چنانکه می‌آید - از حال بد کسی یا کسانی است
.
سوره واقعة آیه 9
متن آیه :
وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ
ترجمه :
و سمت چپیها ! امّا چه سمت چپیهائی ؟ ! ( اهل شقاوت و بدبختی ! بدا به حالشان )
.
توضیحات :
« الْمَشْئَمَةِ » : دست چپیها . سمت چپیها . آنان کسانی هستند که نامه اعمال را
با دست چپ دریافت می‌دارند ( نگا : حاقه / 25 ) . افراد بدبخت و تیره‌روز .
سوره واقعة آیه 10
متن آیه :
وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ
ترجمه :
و پیشتازانِ پیشگام !
توضیحات :
« السَّابِقُونَ . . . » : پیشقدمان در خیرات و پیشاهنگان در حسنات . پیشوایان و
رهبران مردم در اخلاق و صفات انسانی و انجام اعمال و افعال خداپسندانه ( نگا :
مؤمنون / 61 ، فاطر / 32 ، توبه / 100 ) . مراد پیشگامان و پیشتازان همه ملتها
از آغاز جهان تا پایان آن ، در انجام اوامر و دوری از نواهی الهی است . (
السَّابِقُونَ ) اوّل مبتدا و دومی صفت یا تأکید ، و ( أُوْلئِکَ الْمُقَرَّبُونَ )
خبر آن است . یا این که اوّلی مبتدا و دومی خبر است . ناگفته پیدا است که این گروه
برخوردار از مقام والاتری از سمت راستیها می‌باشند ، و پیغمبران و پیشقراولان
ادیان آسمانی و بزرگان دین و مبارزان راه حق ، تشکیل دهندگان این گروهند .
سوره واقعة آیه 11
متن آیه :
أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ
ترجمه :
آنان ، مقرّبان ( درگاه یزدان ) هستند .
توضیحات :
« أُوْلئِکَ الْمُقَرَّبُونَ » : مبتدا و خبر بوده و رویهم خبر ( السَّابِقُونَ )
در آیه پیشین است .
سوره واقعة آیه 12
متن آیه :
فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ
ترجمه :
در میان باغهای پرنعمت بهشت جای دارند .
توضیحات :
« جَنَّاتِ النَّعِیمِ » : ( نگا : مائده / 65 ، یونس / 9 ، حج / 56 ) .
سوره واقعة آیه 13
متن آیه :
ثُلَّةٌ مِّنَ الْأَوَّلِینَ
ترجمه :
گروه زیادی از پیشینیان ( هر دینی ، از زمره دسته سوم ) هستند .
توضیحات :
« ثُلَّةٌ » : جماعت زیاد . دسته فراوان . « الأَوَّلِینَ » : نخستین گروندگان به
هر دینی از ادیان آسمانی ، در روزها و سالهای اولیه دعوت هر پیغمبری ، برای مثال :
اصحاب و تابعین آئین اسلام ( نگا : حدید / 10 ) .
سوره واقعة آیه 14
متن آیه :
وَقَلِیلٌ مِّنَ الْآخِرِینَ
ترجمه :
و گروه اندکی از پسینیان ( هر دینی ، در میان دسته سوم ) می‌باشند .
توضیحات :
« الآخِرِینَ » : اشخاصی که بعد از روزها و سالهای دعوت هر پیغمبری ، جان بر کف
در راه خدمت به دین خدا به تلاش می‌ایستند و از زمره آیندگان دینداران بشمارند .
سوره واقعة آیه 15
متن آیه :
عَلَى سُرُرٍ مَّوْضُونَةٍ
ترجمه :
اینان بر تختهای مرصّع و مطرّز می‌نشینند .
توضیحات :
« سُرُرٍ » : جمع سَریر ، تختها . « مَوْضُونَةٍ » : مرصّع و زربفت . مطرّز و
مکلّل .
سوره واقعة آیه 16
متن آیه :
مُتَّکِئِینَ عَلَیْهَا مُتَقَابِلِینَ
ترجمه :
روبروی هم بر آن تختها تکیه می‌زنند .
توضیحات :
« مُتَّکِئِینَ . . . مُتَقَابِلِینَ » : حال اول و دوم هستند برای ضمیر ( عَلی
سُرُرٍ ) . یعنی : إِسْتَقَرُّوا عَلی سُرُرٍ مُتَّکِئِینَ مُتَقَابِلِینَ .
سوره واقعة آیه 17
متن آیه :
یَطُوفُ عَلَیْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ
ترجمه :
نوجوانانی ، همیشه نوجوان ( برای خدمت بدیشان ، پیرامونشان در آمد و رفت هستند و
باده را ) برای آنان می‌گردانند .
توضیحات :
« وِلْدانٌ » : جمع وَلَد ، پسرکان . نوجوانان ( نگا : طور / 24 ) . «
مُخَلَّدُونَ » : جمع مُخَلَّد ، همیشه ماندگار و پیوسته نوجوان .
سوره واقعة آیه 18
متن آیه :
بِأَکْوَابٍ وَأَبَارِیقَ وَکَأْسٍ مِّن مَّعِینٍ
ترجمه :
( برای آنان به گردش درمی‌آورند ) قدحها و کوزه‌ها و جامهائی از رودبار روان شراب
را .
توضیحات :
« أَکْوَابٍ » : جمع کُوب ، قَدح . لیوان ( نگا : زخرف / 71 ) . « أَبَارِیقَ »
: جمع إبریق ، کوزه دارای دسته و لوله . « کَأْسٍ » : جام . در اینجا باده مراد
است ( نگا : صافات / 45 ) . « مَعِینٍ » : روان . جاری . مراد رودبار خمر است (
نگا : محمد / 15 ) .
سوره واقعة آیه 19
متن آیه :
لَا یُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا یُنزِفُونَ
ترجمه :
از نوشیدن آن ، نه سر درد می‌گیرند ، و نه عقل و شعور خود را از دست می‌دهند .
توضیحات :
« لا یُصَدَّعُونَ » : دچار سر درد گردانده نمی‌شوند . « عَنْهَا » : به سبب آن .
« لا یُنزِفُونَ » : عقل و شعور را از دست نمی‌دهند ( نگا : صافات / 47 ) . قی و
استفراغ نمی‌کنند ( نگا : المصحف المیسر ، صفوه التفاسیر ) .
سوره واقعة آیه 20
متن آیه :
وَفَاکِهَةٍ مِّمَّا یَتَخَیَّرُونَ
ترجمه :
( نوجوانان بهشتی برای آنان می‌گردانند ) هر نوع میوه‌ای را که برگزینند .
توضیحات :
« فَاکِهَةٍ » : میوه . عطف بر ( کَأْسٍ ) در آیه 18 است . « مِمَّا
یَتَخَیَّرُونَ » : از میوه‌هائی که بخواهند . میوه‌هائی که خودشان برمی‌گزینند و
برمی‌دارند .
سوره واقعة آیه 21
متن آیه :
وَلَحْمِ طَیْرٍ مِّمَّا یَشْتَهُونَ
ترجمه :
و گوشت پرنده‌ای که بخواهند و آرزو کنند .
توضیحات :
« یَشْتَهُونَ » : اشتهاء کنند . بخواهند و مایل بدان باشند .
سوره واقعة آیه 22
متن آیه :
وَحُورٌ عِینٌ
ترجمه :
و حوریان چشم درشت بهشتی دارند .
توضیحات :
« حُورٌ » : سیاه چشمان . مبتدا و خبر آن ( عِندَهُمْ ) یا ( لَهُمْ ) محذوف است
. برخی آن را عطف بر ( وِلْدانٌ ) دانسته‌اند . « عِینٌ » : جمع عَیْنَاء ، درشت
چشمان . صفت ( حُورٌ ) است .
سوره واقعة آیه 23
متن آیه :
کَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ
ترجمه :
همسان مروارید میان صدفند .
توضیحات :
« الُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ » : ( نگا : طور / 24 ) .
سوره واقعة آیه 24
متن آیه :
جَزَاء بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
ترجمه :
( اینها بدیشان داده می‌شود ) به پاداش کارهائی که می‌کرده‌اند .
توضیحات :
« جَزَآءً » : مفعولٌ‌له است .
سوره واقعة آیه 25
متن آیه :
لَا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْواً وَلَا تَأْثِیماً
ترجمه :
در میان باغهای بهشت ، نه سخن یاوه می‌شنوند ، و نه سخن گناه‌آلود .
توضیحات :
« لَغْواً . . . تَأْثِیماً » : ( نگا : طور / 23 ) .
سوره واقعة آیه 26
متن آیه :
إِلَّا قِیلاً سَلَاماً سَلَاماً
ترجمه :
مگر سخن سلام ! سلام ! را .
توضیحات :
« قِیلاً » : سخن ( نگا : نساء / 122 ) . مستثنی است . « سَلاماً سَلاماً » :
درود ! درود ! صفت ( قیلاً ) است . یعنی سخنی که سالم از یاوه و گناه است . یا بدل
آن است و معنی چنین می‌شود : مگر سخنی را که سلام ! سلام ! است ( نگا : مریم / 62
) . « سَلاماً ، سَلاماً » : سلام بعد از سلام . سلامها و سلامها بر همدیگر . یا
درود خدا بر ایشان ، و یا درود فرشتگان بر آنان ( نگا : السراج المنیر ) .
سوره واقعة آیه 27
متن آیه :
وَأَصْحَابُ الْیَمِینِ مَا أَصْحَابُ الْیَمِینِ
ترجمه :
سمت راستیها ! چه سمت راستیهائی ؟ ! ( اوصاف مواهب و نعمتهایشان در بیان نمی‌گنجد
) .
توضیحات :
« أَصْحَابُ الْیَمِینِ . . . » : ( نگا : واقعه / 8 ) .
سوره واقعة آیه 28
متن آیه :
فِی سِدْرٍ مَّخْضُودٍ
ترجمه :
در ( سایه درخت ) سدر بی‌خار آرمیده‌اند .
توضیحات :
« سِدْرٍ » : درخت سِدر . ولی سِدر بهشتی کجا و سِدر جهان کجا ! ( نگا : سبأ / 16
) . « مَخْضُودٍ » : بی‌خار . سِدری که خارهایش را گرفته و بریده‌اند .
سوره واقعة آیه 29
متن آیه :
وَطَلْحٍ مَّنضُودٍ
ترجمه :
و در سایه درختان موزی بسر می‌برند که میوه‌هایش رویهم ردیف و چین چین افتاده است
.
توضیحات :
« طَلْحٍ » : درختی است سبز و خوشرنگ و خوشبو . درخت کُنار . درخت مَوز . « مَنضُودٍ
» : متراکم . ردیف رویهم افتاده . چین چین ( نگا : هود / 82 ، ق / 10 ) .
سوره واقعة آیه 30
متن آیه :
وَظِلٍّ مَّمْدُودٍ
ترجمه :
و در میان سایه‌های فراوان و گسترده و کشیده ( خوش و آسوده‌اند ) .
توضیحات :
« ظِلٍّ » : سایه فراخ . « مَمْدُودٍ » : کشیده و گسترده . غرض این است که
بهشتیان دائماً در سایه‌های مطبوع و روح‌افزای دائم و همیشگی بسر می‌برند و از رنج
گرما در امانند .
سوره واقعة آیه 31
متن آیه :
وَمَاء مَّسْکُوبٍ
ترجمه :
و در کنار آبشارها و آبهای روان ( بسر می‌برند که زمزمه آن گوش جان را نوازش می‌دهد
و منظره آن چشم انسان را فروغ می‌بخشد ) .
توضیحات :
« مَسْکُوبٍ » : ریزان و روان . همیشه جاری . از بالا به پائین در حال ریزش .
سوره واقعة آیه 32
متن آیه :
وَفَاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ
ترجمه :
و در میان میوه‌های فراوان هستند .
توضیحات :
. . .
سوره واقعة آیه 33
متن آیه :
لَّا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ
ترجمه :
که نه تمام می‌شود و نه منع می‌گردد .
توضیحات :
« لا مَقْطُوعَةٍ » : ناگسستنی و قطع ناشدنی . « لا مَمْنُوعَةٍ » : قدغن ناشدنی
و بلامانع .
سوره واقعة آیه 34
متن آیه :
وَفُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ
ترجمه :
و در بین همسران ارجمند و گرانقدر ( خوش می‌گذرانند ) .
توضیحات :
« فُرُشٍ » : جمع فِراش ، کنایه از همسر است . همان گونه که لباس گاهی بدین معنی
است ( نگا : بقره / 187 ) . « مَرْفُوعَةٍ » : والامقام . بلند بالا .
سوره واقعة آیه 35
متن آیه :
إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء
ترجمه :
ما آنان را ( در آغاز کار ، بدین شکل زیبا و شمائل دلربا ) پدیدار کرده‌ایم .
توضیحات :
« أَنشَأْنَاهُنَّ » : حوریان را به گونه خاصی آفریده‌ایم . ایشان را به وضع خاصی
پدید آورده‌ایم .
سوره واقعة آیه 36
متن آیه :
فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْکَاراً
ترجمه :
ایشان را دوشیزگانی ساخته‌ایم ( که پس از آمیزش ، بکارت خود را باز می‌یابند ! )
.
توضیحات :
« أَبْکَاراً » : جمع بِکْر ، دوشیزگان .
سوره واقعة آیه 37
متن آیه :
عُرُباً أَتْرَاباً
ترجمه :
شیفتگان ( همسر خود ، و همه جوان و طناز و ) همسن و سال هستند .
توضیحات :
« عُرُباً » : جمع عَرُوب ، زن شیفته و دلداده‌ای که شوهر خود را سخت دوست داشته
باشد و با سخن و ناز و غمزه و خنده عشق و محبت خود را بدو اظهار کند ، خلاصه سراپا
عاشق و واله شوهر باشد . « أَتْرَاباً » : جمع تِرْب ، زنان همسن و سال و جوان
بکمال ( نگا : ص / 52 ) . « عُرُباً أَتْراباً » : صفت اوّل و دوم ( أَبْکَاراً )
است .
سوره واقعة آیه 38
متن آیه :
لِّأَصْحَابِ الْیَمِینِ
ترجمه :
( همه این نعمتهای ششگانه ) متعلق به سمت راستیها است .
توضیحات :
« لأصْحَابِ الْیَمِینِ » : بعضی جار و مجرور را متعلق به ( أَنشَأْنَاهُنَّ ) در
آیه 35 می‌دانند . یعنی : ما چنین حوریانی را برای دست راستیها آفریده و پدیدار
کرده‌ایم . برخی هم جار و مجرور را متعلق به فعل عام محذوفی می‌دانند و تقدیر چنین
است : هذِهِ کُلُّها لاِصْحَابِ الْیَمِینِ .
سوره واقعة آیه 39
متن آیه :
ثُلَّةٌ مِّنَ الْأَوَّلِینَ
ترجمه :
سمت راستیها گروه زیادی از پیشینیان ( گروندگان به هر دینی از ادیان آسمانی )
هستند .
توضیحات :
« الأوَّلِینَ » : نخستین گروندگان به هر دینی از ادیان الهی . پیشینیان امتهای
گذشته .
سوره واقعة آیه 40
متن آیه :
وَثُلَّةٌ مِّنَ الْآخِرِینَ
ترجمه :
و گروه زیادی از پسینیان ( گروندگان به هر دینی از ادیان الهی ) .
توضیحات :
« الآخِرِینَ » : پسینیان . آیندگان . اشخاصی که بعد از روزها و سالهای دعوت هر
پیغمبری ، ایمان آورده‌اند و مؤمنانه زیسته‌اند .
سوره واقعة آیه 41
متن آیه :
وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ
ترجمه :
سمت چپیها ! چه سمت چپیهائی ؟ ! ( بدا به حالشان ! ) .
توضیحات :
« أَصْحَابُ الشِّمَالِ » : ( نگا : واقعه / 9 ) .
سوره واقعة آیه 42
متن آیه :
فِی سَمُومٍ وَحَمِیمٍ
ترجمه :
آنان در میان شعله‌های آتش و آب جوشان بسر خواهند برد !
توضیحات :
« سَمُومٍ » : شعله و لهب خالص ( نگا : طور / 27 ) . باد سوزان « حَمِیمٍ » : آب
بسیار گرم و جوشان ( نگا : انعام / 70 ، یونس / 4 ، حج / 19 ) .
سوره واقعة آیه 43
متن آیه :
وَظِلٍّ مِّن یَحْمُومٍ
ترجمه :
و در سایه دودهای بسیار سیاه و گرم قرار خواهند گرفت .
توضیحات :
« یَحْمُومٍ » : دود پرحرارت و بسیار غلیظ و سیاه ( نگا : زمر / 16 ) .
سوره واقعة آیه 44
متن آیه :
لَّا بَارِدٍ وَلَا کَرِیمٍ
ترجمه :
نه خنک است و نه مفید فایده‌ای .
توضیحات :
« بَارِدٍ » : سرد و خنک . « کَرِیمٍ » : در میان عربها معمول است که وقتی می‌خواهند
شخص یا چیزی را ذم کنند و غیر مفید معرفی کنند ، واژه ( کریم ) را به دنبال شخص یا
چیز دیگری که بیفایده و ناپسند قلمداد شده است ، ذکر می‌نمایند . مثلاً می‌گویند :
مَا هذِهِ الدّارُ بِوَاسِعَةٍ وَ لا کَریمٍ . مَا هذَا بِسَمِینٍ وَ لا کَرِیمٍ (
نگا : زادالمسیر ) . در اینجا مراد از ( لا کَرِیمٍ ) بیفایده و بدمنظر است .
سوره واقعة آیه 45
متن آیه :
إِنَّهُمْ کَانُوا قَبْلَ ذَلِکَ مُتْرَفِینَ
ترجمه :
چرا که آنان پیش از این ( در دنیا ، مست و مغرور نعمت و ) خوشگذران بوده‌اند .
توضیحات :
« مُتْرَفِینَ » : افراد خوشگذران و مست و مغرور فزونی نعمت ( نگا : اسراء / 16 ،
مؤمنون / 64 ) . در اینجا مراد همه کسانی است که به سبب پرداختن به جهان ، از
عبادت یزدان غافل ، و تمام تلاششان برای معاششان بوده است .
سوره واقعة آیه 46
متن آیه :
وَکَانُوا یُصِرُّونَ عَلَى الْحِنثِ الْعَظِیمِ
ترجمه :
و پیوسته بر انجام گناهان بزرگ ، پافشاری داشته‌اند .
توضیحات :
« الْحِنثِ الْعَظِیمِ » : گناه بزرگ . گناهان کبیره ، و از همه بدتر ، کفر و شرک
.
سوره واقعة آیه 47
متن آیه :
وَکَانُوا یَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَکُنَّا
تُرَاباً وَعِظَاماً أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ
ترجمه :
و می‌گفته‌اند : آیا زمانی که مُردیم و خاک و استخوان گشتیم ، آیا دوباره زنده
گردانده می‌شویم ؟ !
توضیحات :
« أَإِذَا مِتْنَا . . . » : ( نگا : مؤمنون / 82 ، صافات / 16 و 53 ) .
سوره واقعة آیه 48
متن آیه :
أَوَ آبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ
ترجمه :
آیا پدران و نیاکان پیشین ما هم ؟ ! ( که هیچ اثری از آنان باقی نمانده است ،
دوباره زنده می‌شوند ؟ ! ) .
توضیحات :
« أَوَ ءَابَآءُنَا . . . » : ( نگا : صافات / 17 ) .
سوره واقعة آیه 49
متن آیه :
قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ
ترجمه :
بگو : پیشینیان و گذشتگان ، و پسینیان و آیندگان .
توضیحات :
« الأوَّلِینَ » : پیشینیان . گذشتگان . « الآخِرِینَ » : پسینیان . آیندگان .
سوره واقعة آیه 50
متن آیه :
لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِیقَاتِ یَوْمٍ مَّعْلُومٍ
ترجمه :
قطعاً جملگی در وعده‌گاه روز معین ( رستاخیز ) گرد آورده می‌شوند .
توضیحات :
« مَجْمُوعُونَ » : گرد آورده شدگان ( نگا : هود / 103 ) . « مِیقَاتِ یَوْمٍ » :
اضافه بیانیه است . یعنی وعده‌گاهی که روز مشخص و معینی در علم خدا است .
سوره واقعة آیه 51
متن آیه :
ثُمَّ إِنَّکُمْ أَیُّهَا الضَّالُّونَ الْمُکَذِّبُونَ
ترجمه :
سپس شما ای گمراهان تکذیب کننده ( زندگی دوباره ) .
توضیحات :
« الْمُکَذِّبُونَ » : تکذیب کنندگان زنده شدن و حیات دوباره پیدا کردن .
سوره واقعة آیه 52
متن آیه :
لَآکِلُونَ مِن شَجَرٍ مِّن زَقُّومٍ
ترجمه :
قطعاً از درخت زقوم خواهید خورد .
توضیحات :
« زَقُّومٍ » : ( نگا : صافات / 62 ، دخان / 43 ) .
سوره واقعة آیه 53
متن آیه :
فَمَالِؤُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ
ترجمه :
و شکمها را از آن پر خواهید کرد .
توضیحات :
« مَالِئُونَ » : پر کنندگان .
سوره واقعة آیه 54
متن آیه :
فَشَارِبُونَ عَلَیْهِ مِنَ الْحَمِیمِ
ترجمه :
و روی آن ، آب جوشان و سوزان خواهید نوشید .
توضیحات :
« شَارِبُونَ » : نوشندگان . مراد نوشیدن با اجبار و اکراه است .
سوره واقعة آیه 55
متن آیه :
فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِیمِ
ترجمه :
و همچون نوشیدن شترانی که مبتلا به بیماری تشنگی شده‌اند ، از آن خواهید نوشید .
توضیحات :
« الْهِیمِ » : جمع أَهْیَم و هَیْماء ، شترانی که مبتلا به ( هُیام ) شده باشند
. هُیام دردی است که تشنگی سبب آن می‌گردد . شتران مبتلا به چنین مرضی آنقدر آب می‌نوشند
تا می‌میرند ، یا سخت بیمار می‌گردند ( نگا : معجم الفاظ القرآن الکریم ) .
سوره واقعة آیه 56
متن آیه :
هَذَا نُزُلُهُمْ یَوْمَ الدِّینِ
ترجمه :
این ، وسیله پذیرائی از ایشان در روز جزا است .
توضیحات :
« نُزُل » : وسیله پذیرائی ( نگا : آل‌عمران / 198 ، کهف / 102 و 107 ، صافات /
62 ) . « یَوْمَ الدِّینِ » : ( نگا : فاتحه / 4 ، حجر / 35 ، شعراء / 82 ) .
سوره واقعة آیه 57
متن آیه :
نَحْنُ خَلَقْنَاکُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ
ترجمه :
ما شما را ( از نیستی به هستی آورده‌ایم و ) خلقت بخشیده‌ایم ، پس چرا ( آفرینش
دوباره خود را از خاک ) نباید تصدیق و باور کنید ؟
توضیحات :
« فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ » : پس چرا نباید تصدیق بکنید ؟ مفعول آن محذوف است که
خلق و بعث ، یعنی آفرینش تازه و حیات مجدد است . واژه ( لَوْ لا ) برای تحضیض و
تحریک بر انجام کاری است .
سوره واقعة آیه 58
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُم مَّا تُمْنُونَ
ترجمه :
آیا درباره نطفه‌ای که ( به رحم زنان ) می‌جهانید ، اندیشیده‌اید و دقت کرده‌اید
؟
توضیحات :
« تُمْنُونَ » : می‌جهانید . به داخل رحم می‌ریزید ( نگا : نجم / 46 ، قیامت /
37 ) .
سوره واقعة آیه 59
متن آیه :
أَأَنتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ
ترجمه :
آیا شما آن را می‌آفرینید ، و یا ما آن را می‌آفرینیم ؟
توضیحات :
« أَ أَنتُمْ تَخْلُقُونَهُ . . . » : اشاره به آفرینش و دگرگونی شگفت‌انگیز قطره
آب به ظاهر ناچیز منی است که به تنهائی مجموعه‌ای از عجائب و غرائب است ( نگا :
تفسیر نمونه ، جلد 23 ، صفحه 241 ، فرهنگ لغات قرآن دکتر قریب ، ماده منی ) .
سوره واقعة آیه 60
متن آیه :
نَحْنُ قَدَّرْنَا بَیْنَکُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ
بِمَسْبُوقِینَ
ترجمه :
ما در میان شما مرگ را مقدر و معین ساخته‌ایم ، و هرگز بر ما پیشی گرفته نمی‌شود
( و کسی بر ما چیره نمی‌گردد و از دست ما بدر نمی‌رود ) .
توضیحات :
« قَدَّرْنَا » : مقدر کرده‌ایم . قانون مرگ را گذاشته‌ایم ( نگا : حجر / 60 ،
سبأ / 18 ، یس / 39 ، نمل / 57 ) . « مَسْبُوقِینَ » : عقب زدگان . پیشی گرفته‌شدگان
. مراد مغلوبین و شکست خوردگان است ( نگا : انفال / 59 ، عنکبوت / 4 و 39 ) .
یعنی مرگ را مقدر کرده‌ایم و کسی از دست آن رهائی نمی‌یابد . در این صورت آیه بعدی
هدف این آیه است یا این که ما هرگز عاجز و ناتوان نیستیم از این که . در این صورت
آیه بعدی دنباله این آیه است .
سوره واقعة آیه 61
متن آیه :
عَلَى أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَکُمْ وَنُنشِئَکُمْ فِی
مَا لَا تَعْلَمُونَ
ترجمه :
هدف ( از قانون مرگ ) این است که گروهی از شما را ببریم و گروه دیگری را جای آنان
بیاوریم ، و ( سرانجام ) شما را در جهانی که نمی‌دانید آفرینش تازه ببخشیم .
توضیحات :
« عَلی أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَکُمْ » : تا این که شما انسانها را در این جهان
مرتّباً جایگزین یکدیگر گردانیم . یعنی گروهی را بمیرانیم و دسته دیگری را جانشین
ایشان گردانیم . در این صورت ( أَمْثَالَ ) به معنی اقوامی همچون خودتان است . یا
این که : شما را در آخرت به حیات مجدد برمی‌گردانیم و با کیفیات تازه‌ای از نظر
روح و جسم زنده و جاودانتان می‌گردانیم . در این صورت ( أَمْثَالَ ) خود انسانها
هستند ، ولی با خصوصیات تازه و کیفیات خاص . « فِی مَا لا تَعْلَمُونَ » : در
جهانی که شما چگونگی آن را نمی‌دانید و از اصول و نظامی که بر آن حاکم است بی‌خبرید
. یا : در قالب و پیکر و روح و روانی که پیدا می‌کنید و شما فعلاً از اشکال و
شرائط آن بی‌خبرید .
سوره واقعة آیه 62
متن آیه :
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَى فَلَوْلَا
تَذکَّرُونَ
ترجمه :
شما که پیدایش نخستین ( این جهان را دیده‌اید ، و آن را لمس و اوضاع آن را )
دانسته‌اید ، پس چرا یادآور نمی‌گردید ( و آفرینش جهان دیگر را بر آفرینش این جهان
قیاس نمی‌کنید ؟ ) .
توضیحات :
« النَّشْأَةَ الأُولی » : آفرینش نخستین . مراد آفرینش این جهان و از جمله
انسانها است که در مقابل آن ( النَّشْأَةَ الأخِرَة ) یا ( النَّشْأَه الأُخْری )
قرار دارد ( نگا : عنکبوت / 20 ، نجم / 47 ) . یعنی آفرینش جهان دیگر و از جمله
رستاخیز مردگان در قیامت . « فَلَوْ لا تَذَکَّرُونَ » : پس چرا متذکر نمی‌گردید و
درس عبرت نمی‌گیرید ؟ !
سوره واقعة آیه 63
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُم مَّا تَحْرُثُونَ
ترجمه :
آیا هیچ درباره آنچه کشت می‌کنید اندیشیده‌اید ؟
توضیحات :
« تَحْرُثُونَ » : می‌کارید . کشت می‌کنید .
سوره واقعة آیه 64
متن آیه :
أَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ
ترجمه :
آیا شما آن را می‌رویانید ، یا ما می‌رویانیم ؟
توضیحات :
« تَزْرَعُونَهُ » : آن را می‌رویانید . بدیهی است کار انسانها تنها کشت است ،
اما رویانیدن تنها کار خدا است .
سوره واقعة آیه 65
متن آیه :
لَوْ نَشَاء لَجَعَلْنَاهُ حُطَاماً فَظَلْتُمْ تَفَکَّهُونَ
ترجمه :
اگر بخواهیم کشتزار را به گیاه خشک و پرپر شده‌ای تبدیل می‌گردانیم بگونه‌ای که
شما از آن در شگفت بمانید .
توضیحات :
« حُطَاماً » : گیاه خشک و پرپر شده . خاشاک . « فَظَلْتُمْ تَفَکَّهُونَ » :
بگونه‌ای که شما از آن در شگفت بمانید . پشیمان بشوید و اندوه بخورید . باب تفعل
در اینجا برای سلب است ( نگا : آلوسی ) .
سوره واقعة آیه 66
متن آیه :
إِنَّا لَمُغْرَمُونَ
ترجمه :
( حیران و اندوهناک خواهید گفت : ) ما واقعاً زیانمندیم !
توضیحات :
« مُغْرَمُونَ » : زیانباران . زیان دیدگان . از غرامت به معنی زیان و ضرر . هلاک
شدگان . نابودشدگان . از ماده غرام به معنی هلاک .
سوره واقعة آیه 67
متن آیه :
بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ
ترجمه :
بلکه ما بکلی بی‌نصیب و بی‌بهره ( از رزق و روزی ) هستیم ! ( آخر چیزی برای ما
نمانده است و بی‌چیز و بیچاره شده‌ایم ) .
توضیحات :
« مَحْرُومُونَ » : محروم از رزق و روزی . بی‌بهره از همه چیز .
سوره واقعة آیه 68
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُمُ الْمَاء الَّذِی تَشْرَبُونَ
ترجمه :
آیا هیچ درباره آبی که می‌نوشید اندیشیده‌اید ؟
توضیحات :
« أَفَرَأَیْتُمْ » : ( نگا : شعراء / 75 ، زمر / 38 ، نجم / 19 ) .
سوره واقعة آیه 69
متن آیه :
أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ
الْمُنزِلُونَ
ترجمه :
آیا شما آب را از ابر پائین می‌آورید ، یا ما آن را فرود می‌آوریم ؟
توضیحات :
« اَنزَلْتُمُوهُ » : آن را نازل کرده‌اید و فرو بارانده‌اید . « الْمُزْنِ » :
ابر .
سوره واقعة آیه 70
متن آیه :
لَوْ نَشَاء جَعَلْنَاهُ أُجَاجاً فَلَوْلَا
تَشْکُرُونَ
ترجمه :
اگر ما بخواهیم این آب ( شیرین و گوارا ) را تلخ و شور می‌گردانیم . پس چرا نباید
سپاسگزاری کنید ؟
توضیحات :
« أُجَاجاً » : بسیار شور . تلخ ( نگا : فرقان / 53 ، فاطر / 12 ) .
سوره واقعة آیه 71
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُمُ النَّارَ الَّتِی تُورُونَ
ترجمه :
آیا هیچ درباره آتشی که برمیافروزید ، اندیشیده‌اید ؟
توضیحات :
« تُورُونَ » : روشن می‌کنید . برمیافروزید . از مصدر ایراء ( نگا : عادیات / 2
) .
سوره واقعة آیه 72
متن آیه :
أَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ
الْمُنشِؤُونَ
ترجمه :
آیا شما ، در آغاز این آتش را پدیدار کرده‌اید ، یا این که ما پدیدآورندگان آن
هستیم ؟
توضیحات :
« شَجَرَتَهَا » : درخت آتش . مراد درخت مرخ و درخت عِقار است که به عنوان چوب
آتش و چوب آتش گیره ، آن دو را به هم می‌مالیدند و آتش تولید می‌گردید . یا این که
مراد همه درختان است که حرارت و انرژی خورشید را در خود ذخیره می‌کنند و هنگام
مالش آنها و یا سوختن آنها ، حرارت و انرژی را آزاد می‌کنند ( نگا : یس / 80 ) .
واژه ( شَجَر ) به معنی درخت و به معنی ذات و نفس ، یعنی خود آتش نیز گرفته شده
است ( نگا : روح‌المعانی ) .
سوره واقعة آیه 73
متن آیه :
نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْکِرَةً وَمَتَاعاً
لِّلْمُقْوِینَ
ترجمه :
ما آن را وسیله یادآوری ( قدرت خدا ) و وسیله زندگی اقویاء و فقراء نموده‌ایم .
توضیحات :
« تَذْکِرَةً » : به یاد آوردن قدرت خدا . چرا که ذخیره کردن انرژیها در درختان و
گیاهان و بازگرداندن انرژیها ، دالّ بر قدرت خدا در میراندن مردمان و رستاخیز
مردگان است . « الْمُقْوِینَ » : صحرانشینان . فقراء . ثروتمندان . بطور کلی
استفاده‌کنندگان از آن ( نگا : روح المعانی ، صفوه التفاسیر ، أضواء البیان ) .
سوره واقعة آیه 74
متن آیه :
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیمِ
ترجمه :
حال که چنین است ، نام پروردگار بزرگوار خود را ورد زبان ساز ( و سپاسگزار
نعمتهای فراوان او باش ، و به ستایش وی بپرداز ) .
توضیحات :
« سَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ » : پروردگار خود را بستای و بگو : سُبْحانَ مَنْ
خَلَقَ هذِهِ الأشْیاءَ بِقُدْرَتِهِ ، وَ سَخَّرَها لَنا بِحِکْمَتِهِ ،
سُبْحانَهُ ما أَعْظَمَ شَأْنَهُ ، وَ أَکْبَرَ سُلْطانَهُ . نام پروردگار خود را
ورد زبان ساز و یاد خدا کن .
سوره واقعة آیه 75
متن آیه :
فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ
ترجمه :
سوگند به جایگاههای ستاره‌ها ، و محل طلوع و غروب آنها !
توضیحات :
« لآ أُقْسِمُ » : سوگند به . حرف ( لا ) در قسمهای قرآنی زائد و برای تأکید است
( نگا : حاقه / 38 ، معارج / 40 ، قیامت / 1 و 2 ، تکویر / 15 ، انشقاِ / 16 ،
بلد / 1 ) . چرا که خدا در آیه بعدی آن را قسم یادکردن قلمداد فرموده است ، و در
کلام عرب ( لا ) زائد برای تأکید و تقویت کلام ، فراوان است . از جمله :
تَذَکَّرْتُ لَیْلی ، فَاعْتَرَتْنی صَبابَةٌوَ کادَ نِیاطُ الْقَلْبِ (
لایَتَقَطَّعُ ) . . . ( لا وَ أَبیکِ ) ابْنَةَ الْعامِرِیِّلایَدَّعِی الْقَوْمُ
أَنِّی‌أَفِرُّ دیگر این که به اغلب این چیزهائی که همراه ( لا ) مقسمٌ‌علیه قرار
گرفته‌اند ، در جاهای دیگر قرآن بدون ( لا ) بدانها سوگند یاد شده است ( نگا : نجم
/ 1 ، شمس / 7 ، مریم / 68 ، مدثر / 33 ، تکویر / 17 ، فجر / 2 و 4 ، لیل / 1 ،
تین / 3 ) . « مَوَاقِعِ » : جمع مَوْقِع ، جایگاهها و مسیرها و مدارهای ستارگان
. ستارگان آسمان بیشمارند و از جمله تنها در کهکشان ما حدود یک‌هزار میلیون ستاره
وجود دارد ، و نظام مدارات هریک از آنها به قدری دقیق و حساب شده است که انسان را
به شگفتی وامی‌دارند . مسیر و مدار و فاصله آنها از یکدیگر طبق قانون جاذبه و
دافعه تعیین ، و سرعت سیر هر کدام با برنامه معینی انجام می‌پذیرد .
سوره واقعة آیه 76
متن آیه :
وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَّوْ تَعْلَمُونَ عَظِیمٌ
ترجمه :
و این قطعاً سوگند بسیار بزرگی است ، اگر ( درباره مفهوم آن بیندیشید ، و از علم
نجوم و ستاره‌شناسی ، چیزی ) بدانید .
توضیحات :
« لَوْ تَعْلَمُونَ » : این بخش از آیه ، اشاره دارد به این که : در پرتو علم و
دانش و اکتشافات بیشتر ، ارزش این سوگند روشن می‌گردد .
سوره واقعة آیه 77
متن آیه :
إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ
ترجمه :
هر آینه این ( چیزی را که محمد با خود آورده است ) قرآن گرانقدر و ارزشمند است .
توضیحات :
« إِنَّهُ » : این که قرآن که مقسم‌علیه است . « کَرِیمٌ » : گرانقدر . ارزشمند .
یعنی قرآن کلام انسان نبوده و بلکه کلام یزدان است . نه شعر است و نه سحر است و نه
غیبگوئی .
سوره واقعة آیه 78
متن آیه :
فِی کِتَابٍ مَّکْنُونٍ
ترجمه :
در کتابی پنهان ( از دیدگان و دور از دسترس شیطان ، که لوح محفوظ است ) قرار دارد
.
توضیحات :
« مَکْنُونٍ » : پنهان . گرانقدر و ارزشمند . دور از دسترس شیطان ( نگا : شعراء /
210 - 212 ) . مراد لوح محفوظ است . برخی چنین کتابی را قرآن می‌دانند .
سوره واقعة آیه 79
متن آیه :
لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ
ترجمه :
جز پاکان ( یعنی فرشتگان یزدان ) بدان دسترسی ندارند .
توضیحات :
« لا یَمَسُّهُ » : به آن دسترسی ندارند . از آن اطلاع پیدا نمی‌کنند . نباید به
آن دست بزنند . « الْمُطَهَّرُونَ » : پاکان . مراد فرشتگان الهی است که آیات قرآن
را به دست انسانها می‌رسانند ( نگا : عبس / 11 - 16 ) . یا مراد افراد متقی است
که دل خود را پاک و آماده دریافت قرآن می‌دارند و چنین پاکانی از قرآن بهره می‌برند
و آن را فهم می‌کنند . و یا این که مراد کسانی است که جُنُب نباشند و وضو هم داشته
باشند .
سوره واقعة آیه 80
متن آیه :
تَنزِیلٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِینَ
ترجمه :
از سوی پروردگار جهانیان نازل شده است .
توضیحات :
« تَنزِیلٌ . . . » : ( نگا : شعراء / 192 ، سجده / 2 ، یس / 5 ) .
سوره واقعة آیه 81
متن آیه :
أَفَبِهَذَا الْحَدِیثِ أَنتُم مُّدْهِنُونَ
ترجمه :
آیا نسبت به این کلام ( یزدان ، یعنی قرآن ) سستی و سهل‌انگاری می‌کنید ( و آن را
جدی نمی‌گیرید ؟ )
توضیحات :
« هذَا الْحَدِیثِ » : این سخن . قرآن . « مُدْهِنُونَ » : جمع مُدْهِن ، سهل‌انگار
و بی‌توجه . سازشکار . با توجه به مفهوم اخیر ، معنی چنین می‌شود : آیا با کافران
و منافقان بر سر این قرآن سازش می‌کنید و همچون ایشان بدان کفر می‌ورزید ؟ ! ( نگا
: قلم / 9 ) .
سوره واقعة آیه 82
متن آیه :
وَتَجْعَلُونَ رِزْقَکُمْ أَنَّکُمْ تُکَذِّبُونَ
ترجمه :
و آیا بهره خود را از قرآن تنها تکذیب بدان می‌کنید ؟ !
توضیحات :
« رِزْقَ » : بهره . قسمت . « أَنَّکُمْ تُکَذِّبُونَ » : مفعول دوم (
تَجْعَلُونَ ) است . برخی ( رِزْقَ ) را شکر معنی کرده‌اند و در این صورت مفهوم
آیه چنین است : آیا بجای سپاسگزاری نعمت قرآن ، آن را تکذیب می‌کنید ؟ ! بعضی هم
مضافی را مقدر می‌دانند که شکر است و آیه را چنین معنی می‌کنند : آیا شکر نعمت
قرآن را تکذیب آن می‌نمائید ؟ ! برخی هم رزق را فقط نعمت قرآن نمی‌دانند ، بلکه
همه نعمتها و روزیها می‌شمارند .
سوره واقعة آیه 83
متن آیه :
فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ
ترجمه :
پس چرا هنگامی که جان به گلوگاه می‌رسد ، ( توانائی بازگرداندن آن را ندارید ؟ !
) .
توضیحات :
« بَلَغَتْ » : فاعل آن ( الروحُ ) محذوف است و سیاق کلام دالّ بر آن است ( نگا :
قیامه / 26 ) . « الْحُلْقُومَ » : گلوگاه . خشکنای . حلق . حنجره .
سوره واقعة آیه 84
متن آیه :
وَأَنتُمْ حِینَئِذٍ تَنظُرُونَ
ترجمه :
و شما در این حال می‌نگرید ( و کاری از دستتان ساخته نیست ) .
توضیحات :
« أَنتُمْ » : شما اطرافیان شخص محتضر .
سوره واقعة آیه 85
متن آیه :
وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنکُمْ وَلَکِن لَّا
تُبْصِرُونَ
ترجمه :
ما به او نزدیکتریم از شما ، ولیکن شما نمی‌بینید .
توضیحات :
« إِلَیْهِ » : به شخص محتضر .
سوره واقعة آیه 86
متن آیه :
فَلَوْلَا إِن کُنتُمْ غَیْرَ مَدِینِینَ
ترجمه :
اگر شما مطیع فرمان ( یزدان ) نمی‌باشید .
توضیحات :
« غَیْرَ مَدِینِینَ » : افراد نافرمان . اشخاص بی‌سزا و جزا . با توجه به مفهوم
دوم ، معنی آیه چنین است : اگر شما هرگز در برابر اعمالتان جزا و سزا داده نمی‌شوید
( پس روح را به قالب او برگردانید ) .
سوره واقعة آیه 87
متن آیه :
تَرْجِعُونَهَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ
ترجمه :
اگر راست می‌گوئید ( که خودتان مقتدر و توانا هستید ) روح را بازگردانید .
توضیحات :
« تَرْجِعُونَهَا » : روح را برگردانید و دوباره جان به کالبد محتضر بدمید .
سوره واقعة آیه 88
متن آیه :
فَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ
ترجمه :
و اما اگر ( شخص محتضر ) از زمره پیشگامان مقرّب باشد .
توضیحات :
« الْمُقَرَّبِینَ » : اشخاص مقرّب ، همان پیشگامانند ( نگا : واقعه / 10 ) .
سوره واقعة آیه 89
متن آیه :
فَرَوْحٌ وَرَیْحَانٌ وَجَنَّةُ نَعِیمٍ
ترجمه :
همین که مُرد ، بهره او راحت و آسایش و گلهای خوشبو و بهشت پرنعمت است .
توضیحات :
« فَرَوْحٌ . . . » : حرف ( ف ) برای تعقیب است . یعنی انسان مؤمن همین که در
آستانه مرگ قرار گرفت ، رَوح و رَیحان و جنت نعیم بهره او می‌گردد . اغلب آیات
قرآنی دالّ بر این است که انسان از نخستین لحظات عالم برزخ ، به نعمتها و لذتها و
خوشیها می‌رسد ، و یا به نقمتها و مجازاتها و ناخوشیها گرفتار می‌گردد ( نگا :
مؤمنون / 100 ، انعام / 93 ، فصّلت / 30 ) . « رَوْحٌ » : راحت و آسایش . «
رَیْحَانٌ » : گلهای خوشبو ( نگا : رحمن / 12 ) . « جَنَّتُ نَعِیمٍ » : ( نگا :
شعراء / 85 ) .
سوره واقعة آیه 90
متن آیه :
وَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ أَصْحَابِ الْیَمِینِ
ترجمه :
و اما اگر از یاران سمت راستیها باشد .
توضیحات :
« أَصْحَابِ الْیَمِینِ » : همان اصحاب المیمنة هستند ( نگا : واقعه / 8 ) .
سوره واقعة آیه 91
متن آیه :
فَسَلَامٌ لَّکَ مِنْ أَصْحَابِ الْیَمِینِ
ترجمه :
از سوی یاران سمت راستیها درودت باد !
توضیحات :
« سَلامٌ لَّکَ » : درودت باد ! مخاطب شخص محتضری است که پس از تحویل جان به جان
آفرین ، به میان اصحاب الیمین خواهد رفت . در دم مرگ سلام دوستان همیشگی او را بدو
می‌رسانند .
سوره واقعة آیه 92
متن آیه :
وَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ الضَّالِّینَ
ترجمه :
و اما اگر ( شخص محتضر ) از جمله تکذیب‌کنندگان و گمراهان ( دست چپی ) باشد .
توضیحات :
« الْمُکَذِّبِینَ الضَّآلِّینَ » : مراد سمت چپیها است ( نگا : واقعه / 9 ) .
سوره واقعة آیه 93
متن آیه :
فَنُزُلٌ مِّنْ حَمِیمٍ
ترجمه :
( همین که محتضر مرد ) با آب جوشان از او پذیرائی می‌گردد !
توضیحات :
« نُزُلٌ » : ( نگا : واقعه / 56 ) . « حَمِیمٍ » : ( نگا : واقعه / 54 ) .
سوره واقعة آیه 94
متن آیه :
وَتَصْلِیَةُ جَحِیمٍ
ترجمه :
و به آتش دوزخ فروانداختن و جای دادن در آن است .
توضیحات :
« تَصْلِیَةُ » : فرو انداختن به آتش و جای دادن در آن .
سوره واقعة آیه 95
متن آیه :
إِنَّ هَذَا لَهُوَ حَقُّ الْیَقِینِ
ترجمه :
قطعاً این ( چیزهائی که درباره پیشگامان و سمت راستیها و سمت چپیها گفته شد ) عین
واقعیت است .
توضیحات :
« هذا » : آنچه در این سوره راجع به سه گروه پیشتازان و دست راستیها و دست چپیها
آمده است . « حَقُّ الْیَقِینِ » : عین واقعیت . حق و حقیقت . در قرآن عِلْمُ
الْیَقِین ( نگا : تکاثر / 5 ) و عَیْنُ الْیَقِین ( نگا : تکاثر / 7 ) و حَقُّ
الْیَقِین آمده است . عِلْمُ الْیَقین ، خبر راستینی است که انسان آن را می‌شنود و
باور می‌دارد . عَیْنُ الْیَقین ، آن است که انسان آن را می‌بیند . حَقُّ
الْیَقِین ، آن است که آن را با حواس ظاهری یا باطنی درک می‌کند . مثلاً اگر شخصی
بگوید که در این ظرف سربسته ، عسل است و تو هم او را راستگو بدانی ، و یا مقداری
از عسل بر دور و بر ظرف ریخته شده باشد ، این علم‌الیقین است . اگر سرپوش ظرف را
بردارند و عسل را در داخل آن ببینی ، این عین‌الیقین است . و اگر مقداری را از آن
انگشت بزنی و بخوری ، این حق‌الیقین است که بالاتر از دوتای نخستین است ( نگا :
المصحف المیسر ) .
سوره واقعة آیه 96
متن آیه :
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیمِ
ترجمه :
حال که چنین است ، نام پروردگار بزرگ خود را ورد زبان ساز ( و سپاسگزار نعمتهای
فراوان او باش ، و به ستایش وی بپرداز ) .
توضیحات :
« فَسَبِّحْ بِاسْمِ . . . » : ( نگا : واقعه / 74 ) .