ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 |
مکی است؛ ترتیب آن 80؛ شمار آیات آن 42
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ
﴿عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ ١﴾.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به خاطر مصروفیت به دعوت بزرگانی از کافران چهرهاش را درهم کشید؛ یعنی رو گشتاند و به سؤال نابینا گوش فرا نداد؛ هرچند با او در غیاب آنان با مهربانی مخاطبه نمود.
﴿أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ ٢﴾.
به سبب اینکه شخص نابینا (عبد الله ابن امّ مکتوم) به نزدش آمد. گویا به منظور تشویق و انگیزش مهربانی و رحمت گفته شده: این مسکین نابینا، سائل علم است و تو از وی رو میگردانی.
﴿وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّهُۥ یَزَّکَّىٰٓ ٣﴾.
ای پیامبر! چه میدانی شاید این نابینا برای آن آمده تا به وسیلۀ رهنمایی تو از گناهان و با علمت از آثار نادانی خویش پاک شود.
﴿أَوۡ یَذَّکَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّکۡرَىٰٓ ٤﴾.
یا شاید او از سخنت پند پذیرد، فایده گیرد و بدانچه میشنود عمل نماید. آری! تزکیه، عمل به طاعات است و تذکّر، ترک محرمّات میباشد و هردو باهم تقوا را تشکیل میدهند.
﴿أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ ٥﴾.
امّا کسی که با مال و جاهش و با دنیای خویش از رسالت تو استغنا میجوید، در شهواتش فرو میرود، در مخالفتش ادامه میدهد و به رسالت تو اعتنایی ندارد.
﴿فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ ٦﴾.
تو به او رو میآوری و اعتنا مینمایی و با طمعگاری در هدایتش به او تحیّه تقدیم میداری. او روگردان است و تو به او رو آورنده هستی، او در گمراهی فرو روی میکند و تو بر هدایتش حرص میورزی.
﴿وَمَا عَلَیۡکَ أَلَّا یَزَّکَّىٰ ٧﴾.
اگر از گناهش پاک نشود، بر تو ضرری نیست تا بدان سبب بر هدایتش حریص باشی. بنابراین او را تا هنگامی که سرکشی میکند و هدایت را ترک مینماید در پلیدیاش رها بگذار.
﴿وَأَمَّا مَن جَآءَکَ یَسۡعَىٰ ٨﴾.
امّا کسی که با سعی در طلب هدایت به نزدت میآید و در حالی که جویندۀ علم، طالب حکمت و حریص بر دانش دینی است به حضورت میرسد و با تو و دینت محبّت میورزد.
﴿وَهُوَ یَخۡشَىٰ ٩﴾.
او از عذاب خداوند عزوجل و مجازاتش میترسد و ترس خداوند عزوجل باعث شده که سؤال کند تا حلال را بداند و بدان عمل کند؛ حرام را بشناسد و از آن پرهیز نماید. آری! با خوف الهی میتوان نجات را به دست آورد.
﴿فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ ١٠﴾.
با وجودی که او با رغبتدل به نزدت آمده است تو به دیگری مشغول میشوی، سؤالش را پاسخ نمیگویی و سخنش را نمیشنوی و به کسی که پشت گشتانده و گریزان است میپیوندی.
﴿کَلَّآ إِنَّهَا تَذۡکِرَةٞ ١١﴾.
ای پیامبر! هرگز به مانند این عمل دوباره انجام مده؛ زیرا آیات الهی موعظه و نصیحت است و بر تو لازم است کسی را موعظه نمایی که از آن فایدهمند شود.
﴿فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ ١٢﴾.
هر که دوست دارد که از نصایح قرآن بهرهمند شود چنین کاری را انجام دهد؛ یعنی خویشتن را با وحی مهذّب سازد، روش خود را با دین قوام بخشد و با عمل صالح از علم نافع فایده گیرد.
﴿فِی صُحُفٖ مُّکَرَّمَةٖ ١٣﴾.
این نصایح قرآنی در صحیفههای بزرگوار، عزیز القدر، مقدّس مآب و محترمی نوشته شده است؛ زیرا کلام خداوند بزرگ میباشد.
﴿مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۢ ١٤﴾.
در اصل و منزلت خویش بلند مرتبه و از ناپاکیها منزّه است؛ چون آن را جز پاکیزهگان کسی لمس نمیکند، معنایش از انحراف محفوظ و فحوایش از پلیدیها پاک است.
﴿بِأَیۡدِی سَفَرَةٖ ١٥﴾.
به دستهای فرشتگانی است که میان خداوند عزوجل و پیامبرش سفیر اند، قرآن کریم را برای رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم میرسانند، آنچه را برمیدارند حفظ میکنند و آنچه را میشنوند به مرجعش میسپارند.
﴿کِرَامِۢ بَرَرَةٖ ١٦﴾.
فرشتگانی که در نزد پروردگارشان بزرگوار و دارای عزّت اند، از امرش اطاعت میکنند، از نواهیاش اجتناب مینمایند، از کدورت گناهان به سلامت ماندهاند و از آثار عیبها رهایی جستهاند.
﴿قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَکۡفَرَهُۥ ١٧﴾.
خداوند عزوجل انسان کافر را لعنت کند، چه قدر کفرش شدید و انکارش بزرگ است، احسان را فراموش کرده و خداوند رحمت را عصیانگری کرده است، از شیطان اطاعت نموده و به قرآن کریم تکذیب کرده است!
﴿مِنۡ أَیِّ شَیۡءٍ خَلَقَهُۥ ١٨﴾.
چرا کافر در اصل آفرینش خویش نمیاندیشد و تفکّر نمیکند که خداوند عزوجل او را از کدام مادّه آفریده است؟ آری! اصل آفرینش او آب بیآرزش و ناچیزی است، اگر آن را به یاد آورد تکبّر نمیورزد.
﴿مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ ١٩﴾.
او را از آب گندیدۀ بیارزشی آفریده است، برایش اوقات و مراحلی را معیّن کرده- چنانکه دورههای طفولیت، کودکی، جوانی و پیری را میگذارند- و آفرینش، روزی و عملکردش را مقدّر داشته است.
﴿ثُمَّ ٱلسَّبِیلَ یَسَّرَهُۥ ٢٠﴾.
بعد از آن ولادتش را سهل نموده و مسیر هدایت و گمراهی را برایش آسان ساخته تا یکی از این دو راه را اختیار نماید، دلایل را برایش واضح ساخته و حجّت را بر او اقامه داشته تا عذرش بر طرف شود.
﴿ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ ٢١﴾.
سپس او را میمیراند و به دفنش در قبر دستور داده تا طور کامل پوشیده باشد. از همین است که جز انسان دیگر چیزهای دفن نمیشود و این تکریمی برای انسان است تا از حیوان امتیاز یابد.
﴿ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ ٢٢﴾.
بعد از آن وقتی اراده کند او را بعد از مرگش برای روز قیامت زنده میسازد تا جزایش را ببیند و با بازگشت نیک یا بدش روبرو شود.
﴿کَلَّا لَمَّا یَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ ٢٣﴾.
واقعیت چنانکه انسان میپندارد نیست، او باید خود را از کفر و تکذیب باز دارد؛ زیرا جز شمار اندکی از انسانها اوامر الهی را طوری که سزاوار است انجام ندادهاند وعدّۀ زیادی روگردان اند و تکذیب میکنند.
﴿فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ ٢٤﴾.
باید انسان بیندیشد که چگونه خداوند عزوجل انواع مختلف طعام را با مزّههای متنوّع و اصناف زیاد برایش آفریده تا به وسیلۀ آنها زندگی قوام یابد.
﴿أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا ٢٥﴾.
یقیناً ما باران زیاد و وافری را از ابرها فرو ریختیم که از آن آب فراوانی پدید میآید، دارای برکت و نماست و حیات انسانها، حیوانات و نباتات را تأمین میکند.
﴿ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا ٢٦﴾.
بعد از آن خاک زمین را با رویش نبات، موافق حجمش و بدون زیادت و نقصان، بلکه باحکمت و اتفان شکافتیم تا ساق نبات از آن بیرون شود.
﴿فَأَنۢبَتۡنَا فِیهَا حَبّٗا ٢٧﴾.
در نتیجه دانههای گندم، جو و جواری را از زمین بیرون آوردیم تا با اصناف متعدّد و مزّههای متنوّع غذای انسان و حیوان باشند.
﴿وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا ٢٨﴾.
با همین آب، تاکهای انگوری را که از نافعترین درختهاست و فایدههای زیادی دارد پدید آوردیم و نیز علوفه و سبزی فراوانی را بیرون ساختیم تا غذا و خوراکۀ چارپایان باشند.
﴿وَزَیۡتُونٗا وَنَخۡلٗا ٢٩﴾.
درخت زیتون را پدید آوردیم که دارای روغن و میوه است؛ یعنی هم زینت و هم خوراکه است و هم به عنوان دوا به مصرف میرسد. به همینگونه درخت خرما را به وجود آوردیم که بهترین درختی است و بیشترین فایده را برای انسان میرساند.
﴿وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا ٣٠﴾.
بوستانهای فراخی را رویاندیم که درختهای زیاد، میوههای لذیذ، شاخههای درهم پیچیده، شاخچههای فرود آمدۀ زیبا و خوشنما، باغچههای سرسبز و درختستانهای انبوه دارد.
﴿وَفَٰکِهَةٗ وَأَبّٗا ٣١﴾.
میوههای خوشطعمی را آفریدیم که حجمی مختلف، مزّۀ متنوّع و طعمهای گوناگون دارند. همچنان رنگهای زیبایی دارند که برای بینندگان خوشایند اند و خاطر را شادمان میسازند. به همینگونه علوفه و چراگاههایی را برای چارپایان به وجود آوردیم.
﴿مَّتَٰعٗا لَّکُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِکُمۡ ٣٢﴾.
اینها را برای شما بخشیدیم تا هم خود از آنها بهرهمند شوید و هم غذا و چراگاه چارپایان شما باشد و این همه به مصلحت شماست؛ زیرا فایدۀ آن به انسان برمیگردد.
﴿فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ ٣٣﴾.
آنگاه که قیامت با آواز ترسآور و غافلگیرانهاش فرا رسد؛ آنکه گوشها را میخراشد، خاطرهها را به لرزه میاندازد و قلب انسان را با هول خود از جایش میکَند.
﴿یَوۡمَ یَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِیهِ ٣٤﴾.
روزی که انسان علی رغم نزدیکی، صلۀ رحم و علاقۀ نسبی از برادرش میگریزد؛ یعنی برادری، معرفت و منفعتی وجود ندارد؛ زیرا وضعیت از هر چیزی بزرگتر است.
﴿وَأُمِّهِۦ وَأَبِیهِ ٣٥﴾.
هولناکی موقف به اندازهای است که انسان از پدر و مادرش میگریزد و از حسناتش برایشان نمیدهد. آری! او را اموری از پدر و مادر به خود مصروف ساخته که عقلها را در ربوده، فکرها را به دهشت انداخته و چشمها را بیخود کرده است.
﴿وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِیهِ ٣٦﴾.
از همسرش بعد از دوستی، مهربانی و همزیستی طولانیی که با وی داشته میگریزد؛ زیرا ترس بیش از حد و هولناکی وحشتآوری به وی دست داده است. همچنان از فرزندانش با آن لطف و مهربانی و شفقتی که بر آنان داشته میگریزد. آری! علاقهها به نهایت رسیده، رابطهها بگسسته و نسبها از میان رفته است.
﴿لِکُلِّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ یَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ یُغۡنِیهِ ٣٧﴾.
هر انسانی موقف دشواری دارد که قلبش را مشغول ساخته و عقلش را محو نموده است؛ چنانکه دوستان را فراموش نموده، از یارانش غافل شده و از نسبها و رابطهها به خود مصروف است.
﴿وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ ٣٨﴾.
چهرههای مؤمنان در آن روز، روشن و تابان است. با مژدهیابی تابان شده، با شادمانی روشنی یافته، با سرور میدرخشد و آن را نور و اشراق تحت پوشش قرار داده است.
﴿ضَاحِکَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ ٣٩﴾.
به سبب بازگشت نیکو، پاکیزهگی جایگاه و لذّت از بهرهمندی خندان هستند؛ در حالی که به نجات از عذاب، دستیابی به رستگاری، رسیدن به کامیابی و کمال شادمانی مژده داده میشوند.
﴿وَوُجُوهٞ یَوۡمَئِذٍ عَلَیۡهَا غَبَرَةٞ ٤٠﴾.
امّا چهرههای کافران با ذلّت و خواری غبارآلود است. منظر باپسند، سیمای زشت و حال بدی دارند و بازگشت زیانمندی در انتظار آنان است.
﴿تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ ٤١﴾.
تاریکی گناه، سیاهی خطاها و تیرهگی معاصی چهرههای آنان را پوشانیده است؛ زیرا وقتی عذاب را دیدند و مجازات را مشاهده کردند، دلگرفتگی خبری که شنیدند و صحنهای که دیدند آنان را فرا گرفته است.
﴿أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡکَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ ٤٢﴾.
صاحبان این چهرههای تاریک کافرانی اند که به کتاب خدا و پیامبرش تکذیب کردهاند و بدکارانی اند که معاصی و گناهان را مرتکب شدهاند؛ آنانکه از رسالت انکار ورزیدند و راه گمراهی را در پیش گرفتند.
سوره عبس
عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ
[پیامبر] چهره در هم کشید و روی برگردانْد
أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ
از اینکه آن نابینا [= عبدالله بن اُمّ مَکتوم] نزدش آمد.
وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّهُۥ یَزَّکَّىٰٓ
و [ای پیامبر،] تو چه میدانی؟ چه بسا او [از گناهانش] پاک شود،
أَوۡ یَذَّکَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّکۡرَىٰٓ
یا پند گیرد و این پند به سودش باشد.
أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ
اما آن کس که [از ایمان] بینیازی میورزد
فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ
تو به او روی میآوری؛
وَمَا عَلَیۡکَ أَلَّا یَزَّکَّىٰ
در حالی که اگر او خود را [از کفر] پاک نسازد، ایرادی بر تو نیست؛
وَأَمَّا مَن جَآءَکَ یَسۡعَىٰ
اما کسی که شتابان به سراغ تو میآید
وَهُوَ یَخۡشَىٰ
و [از الله] میترسد،
فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ
تو از او غافل میشوی [و به دیگران میپردازی].
کَلَّآ إِنَّهَا تَذۡکِرَةٞ
هرگز چنین نیست؛ بیگمان، این [آیات برای] تذکر و یادآوری است.
فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ
پس هر کس که بخواهد، [میتواند] از آن پند گیرد.
فِی صُحُفٖ مُّکَرَّمَةٖ
در صحیفههای ارجمندی [ثبت] است.
مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۭ
[در جایگاهی] بلندپایه و پاکیزه [از پلیدی]
بِأَیۡدِی سَفَرَةٖ
در دست سفیران [وحی] است
کِرَامِۭ بَرَرَةٖ
[که] بزرگوار و نیکوکارند.
قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَکۡفَرَهُۥ
مرگ بر انسان [کافر، که] چقدر ناسپاس است!
مِنۡ أَیِّ شَیۡءٍ خَلَقَهُۥ
[الله] او را از چه چیز آفریده است؟
مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ
او را از نطفۀ [ناچیزی] آفرید، سپس او را موزون ساخت.
ثُمَّ ٱلسَّبِیلَ یَسَّرَهُۥ
سپس راه را برایش آسان نمود.
ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ
آنگاه [پس از پایان عمر،] او را میرانْد و در قبر [پنهان] نمود.
ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ
سپس هر گاه بخواهد، او را [زنده میکند و] برمیانگیزد.
کَلَّا لَمَّا یَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ
هرگز چنین نیست [که او میپندارد]. او هنوز آنچه را که [الله] فرمان داده به جای نیاورده است.
فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ
انسان باید به غذای خویش [و آفرینشِ آن] بنگرد:
أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا
ما آب فراوان [از آسمان] فروریختیم،
ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا
سپس زمین را از هم شکافتیم،
فَأَنۢبَتۡنَا فِیهَا حَبّٗا
آنگاه دانه[های فراون] در آن رویاندیم،
وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا
و انگور و سبزی [خوراکی بسیار]،
وَزَیۡتُونٗا وَنَخۡلٗا
و زیتون و نخل،
وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا
و باغهایی [انبوه و] پردرخت،
وَفَٰکِهَةٗ وَأَبّٗا
و [انواع] میوه و علوفه [پدید آوردیم].
مَّتَٰعٗا لَّکُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِکُمۡ
[همۀ اینها] برای بهرهگیری شما و چهارپایانتان است.
فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ
هنگامی که [آن] صدای مهیب [قیامت] فرارسد،
یَوۡمَ یَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِیهِ
روزی که انسان از برادرش میگریزد
وَأُمِّهِۦ وَأَبِیهِ
و از مادرش و از پدرش
وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِیهِ
و از زنش و پسرانش [نیز میگریزد]،
لِکُلِّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ یَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ یُغۡنِیهِ
در آن روز، هر کس را کاری است که او را به خودش سرگرم میدارد [و از دیگری بازمیدارد].
وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ
چهرههایی در آن روز، گشاده و روشن است.
ضَاحِکَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ
[به خاطر نعمت و رحمتِ الله] خندان [و] شاد است.
وَوُجُوهٞ یَوۡمَئِذٍ عَلَیۡهَا غَبَرَةٞ
و چهرههایی در آن روز، غبارآلود است.
تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ
[و] سیاهی [و تاریکی] آنها را پوشانده است.
أُوْلَـٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡکَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ
اینان همان کافرانِ بدکردارند.
‘Abasa
مکی و ۴۲ آیه است.
آیهی ۱۰-۱:
﴿عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ١﴾[عبس: ۱]. «روی ترش کرد و اعراض نمود».
﴿أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ٢﴾[عبس: ۲]. «که آن نابینا پیش او آمد».
﴿وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّهُۥ یَزَّکَّىٰٓ٣﴾[عبس: ۳]. «و تو چه میدانی، چه بسا او پاک میشد».
﴿أَوۡ یَذَّکَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّکۡرَىٰٓ٤﴾[عبس: ۴]. «یا اندرز میشنید و آن اندرز به او سود میرساند».
﴿أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ٥﴾[عبس: ۵]. «اما آن کس که خود را بینیاز میداند».
﴿فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ٦﴾[عبس: ۶]. «تو به او روی میآوری».
﴿وَمَا عَلَیۡکَ أَلَّا یَزَّکَّىٰ٧﴾[عبس: ۷]. «و اگر هم او پاک نشود گناهی بر تو نیست».
﴿وَأَمَّا مَن جَآءَکَ یَسۡعَىٰ٨﴾[عبس: ۸]. «و اما کسیکه شتابان به نزد تو آمد».
﴿وَهُوَ یَخۡشَىٰ٩﴾[عبس: ۹]. «و از خدا ترسان است».
﴿فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ١٠﴾[عبس: ۱۰]. «تو از او رویگردان میشوی».
سبب نزول این آیات کریمه این است که مرد نابینایی از مؤمنان آمد تا از پیامبرصبپرسد و از او یاد بگیرد. در همان لحظه مردی از ثروتمندان نیز آمد. پیامبرصبرای هدایت شدن مردم به شدّت علاقمند بود. بنابراین، پیامبرصرو به مرد ثروتمند نمود و به او توجه کرد و از مردِ نابینا روی برتافت تا این ثروتمند را هدایت کند، و به هدایت شدن و پاکیزه شدن او طمع ورزید. پس خداوند او را سرزنشی نرم کرد و فرمود: ﴿عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ١﴾در برابر فقیر چهره در هم کشید و بدن خود را بهسوی ثروتمند کج کرد. سپس سبب توجه پیامبر را به آن ثروتمند بیان کرد و فرمود:
﴿وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّهُۥ یَزَّکَّىٰٓ٣﴾تو چه میدانی شاید نابینا از اخلاق زشت پاک گردد و به اخلاق زیبا آراسته شود. ﴿أَوۡ یَذَّکَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّکۡرَىٰٓ٤﴾یا آنچه را که به او فایده میرساند بپذیرد و از این پند بهرهمند شود و این فایده بزرگی است که هدف از بعثت پیامبران و موعظه واعظان و پنددادن پنددهندگان همین است.
پس توجه کردن تو به کسی که نزدت آمده و خود را نیازمند تو میداند مناسبتر و ضروریتر است.
و اما روی آوردن و پرداختن تو به توانگری که خود را بینیاز میداند و نمیپرسد و علاقهای به خیر ندارد، و رها کردن کسی که از این توانگر بسی سزاوارتر است، شایسته تو نیست، چون اگر آن توانگر تزکیه نشود گناهی بر تو نیست و تو به خاطر کار بد او مورد بازخواست قرار نمیگیری.
این جا قاعده معروفی به دست میآید که «هیچگاه امر مشخصی، به خاطر امر موهومی ترک نمیگردد، و مصلحتی که تحقق یافته است نباید به خاطر مصلحتی که گمان تحقق آن میرود رها شود». و باید به طالب علم و کسی که نیازمند دانش است و به آن علاقمند میباشد از کسی که چنین نیست بیشتر توجه شود.
آیهی ۳۲-۱۱:
﴿کَلَّآ إِنَّهَا تَذۡکِرَةٞ١١﴾[عبس: ۱۱]. «نه! بهراستی آن (قرآن) پند است».
﴿فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ١٢﴾[عبس: ۱۲]. «پس هرکه میخواهد آنرا یاد کند».
﴿فِی صُحُفٖ مُّکَرَّمَةٖ١٣﴾[عبس: ۱۳]. «(که) در صحیفههای گران قدر است».
﴿مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۢ١٤﴾[عبس: ۱۴]. «(صحیفههایی که) پاک و دارای منزلت والایند».
﴿بِأَیۡدِی سَفَرَةٖ١٥﴾[عبس: ۱۵]. «به دست نویسندگانی».
﴿کِرَامِۢ بَرَرَةٖ١٦﴾[عبس: ۱۶]. «گرامی نیک کردار».
﴿قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَکۡفَرَهُۥ١٧﴾[عبس: ۱۷]. «کشته باد انسان چه ناسپاس است»!.
﴿مِنۡ أَیِّ شَیۡءٍ خَلَقَهُۥ١٨﴾[عبس: ۱۸]. «(خداوند) او را از چه چیزی آفریده است»؟!.
﴿مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ١٩﴾[عبس: ۱۹]. «از نطفهای او را آفریده است آنگاه او را به سامان ساخته است».
﴿ثُمَّ ٱلسَّبِیلَ یَسَّرَهُۥ٢٠﴾[عبس: ۲۰]. «سپس راه را برای او آسان گرداند».
﴿ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ٢١﴾[عبس: ۲۱]. «بعد او را میمیراند و وارد گورش میگرداند».
﴿ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ٢٢﴾[عبس: ۲۲]. «سپس هر وقت بخواهد او را زنده میگرداند».
﴿کَلَّا لَمَّا یَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ٢٣﴾[عبس: ۲۳]. «نه! آنچه را که به او فرمان داده بود انجام نداد».
﴿فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ٢٤﴾[عبس: ۲۴]. «انسان باید به خوراک خود بنگرد».
﴿أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا٢٥﴾[عبس: ۲۵]. «ما آب را به فراوانی فروریختیم».
﴿ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا٢٦﴾[عبس: ۲۶]. «سپس زمین را به نیکی شکافتیم».
﴿فَأَنۢبَتۡنَا فِیهَا حَبّٗا٢٧﴾[عبس: ۲۷]. «آنگاه در آن دادنه رویاندیم».
﴿وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا٢٨﴾[عبس: ۲۸]. «و انگور و سبزیجات را».
﴿وَزَیۡتُونٗا وَنَخۡلٗا٢٩﴾[عبس: ۲۹]. «و زیتون و درختان خرما را».
﴿وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا٣٠﴾[عبس: ۳۰]. «و باغهای پر درخت و انبوه را».
﴿وَفَٰکِهَةٗ وَأَبّٗا٣١﴾[عبس: ۳۱]. «و میوه و علف را».
﴿مَّتَٰعٗا لَّکُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِکُمۡ٣٢﴾[عبس: ۳۲]. «برای بهرهمندی شما و چهارپایانتان».
خداوند متعال میفرماید: ﴿کَلَّآ إِنَّهَا تَذۡکِرَةٞ١١﴾به حق این موعظه و پندی از جانب خداوند است که با آن بندگانش را پند میدهد و آنچه را که به آن نیاز دارند در کتابش مشخص مینمید. پس وقتی این روشن شد، ﴿فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ١٢﴾هرکس که میخواهد به آن عمل کند. همانطور که خداوند متعال میفرماید: ﴿وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّکُمۡۖ فَمَن شَآءَ فَلۡیُؤۡمِن وَمَن شَآءَ فَلۡیَکۡفُرۡ﴾[الکهف: ۲۹]. «و بگو: حق از جانب پروردگارتان است پس هرکس میخواهد ایمان بیاورد و هرکس میخواهد کفر ورزد».
سپس محل نگهداری این پند، و بزرگی و بلندی مقام و منزلت آن را بیان کرد و گفت: ﴿فِی صُحُفٖ مُّکَرَّمَةٖ١٣ مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۢ١٤﴾در صحیفههایی والا و دارای مقام بلند و پاک و به دور از آفتها است و دست شیطانها به آن نمیرسد.
بلکه این صفحهها ﴿بِأَیۡدِی سَفَرَةٖ١٥﴾در دست نویسندگانی است و آنها فرشتگان میباشند که سفیران خدا در میان خدا و بندگانش هستند. ﴿کِرَامِۢ بَرَرَةٖ١٦﴾دارای خیر و برکت فراواناند و دلها و اعمالشان نیک و خوب است. و اینها روشهایی است که خداوند کتابش را با آن محافظت مینماید، و سفیران خود را بهسوی پیامبران از فرشتگان بزرگوار و نیرومند قرار داده و شیطانها راهی برای دسترسی به آن ندارند.
و این ایجاب مینماید که به آن ایمان داشت و آن را پذیرفت ولی با وجود این انسان جز ناسپاسی چیزی را اختیار نکرده است. بنابراین، خداوند متعال فرمود: ﴿قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَکۡفَرَهُۥ١٧﴾کشته باد انسان! چقدر نعمت خدا را ناسپاسی میکند و به شدت با حق مخالفت میورزد، آن هم بعد از آن که حق روشن گشته است، و انسان از ناچیز و بیمقدارترین شیی آفریده شده است.
خداوند او را از آب ناچیزی آفریده و او را انسانی قرار داده که دارای ساختاری دقیق و اندامهای متناسب است. و قدرتهای ظاهری و باطنی او را محکم کرده است.
﴿ثُمَّ ٱلسَّبِیلَ یَسَّرَهُۥ٢٠﴾سپس دسترسی به اسباب دینی و دنیوی را برای او آسان گرداند و راه را به او نشان داد و او را با امر و نهی آزمود.
﴿ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ٢١﴾بعد او را با دفن کردن گرامی میدارد و انسان را چون دیگر حیوانات نگردانده که وقتی بمیرد لاشهاش روی زمین انداخته شود. ﴿ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ٢٢﴾سپس هر وقت بخواهد او را برای سزا و جزا زنده مینماید. پس خداوند به تنهایی به تدبیر انسان میپردازد و او را به چنین حلتهایی در میآورد و او دراین کارها شریکی ندارد.
اما انسان با وجود این، فرمانی را که خدا به او داده اجرا نمیکند و فرضی که بر اوست ادا نمینماید بلکه همواره کوتاهی میورزد. سپس خداوند او را به نگاه کردن و اندیشیدن در غذایش امر کرد و این که چگونه بعد از طی مراحل مختلف بدو میرسد، و فرمود: ﴿فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ٢٤ أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا٢٥﴾انسان باید به خوراک خود بنگرد، ما آب باران را به فراوانی و کثرت نازل کردهایم.
﴿ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا٢٦ فَأَنۢبَتۡنَا فِیهَا حَبّٗا٢٧﴾سپس زمین را برای روئیدن گیاهان شکافتیم. و انواع گیاهان و خوراکیهای لذیذ را در آن رویاندیم. «حَبًّا» این شامل همه انواع دانهها میشود.
﴿وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا٢٨﴾و انگور و سبزیجات خوردنی، ﴿وَزَیۡتُونٗا وَنَخۡلٗا٢٩﴾و زیتون و درختان خرما را. این چهارتان را به طور خاص بیان کرد چون فواید و منافع زیادی دارند.
﴿وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا٣٠﴾باغهایی که درختان زیاد و انبوهی دارند. ﴿وَفَٰکِهَةٗ وَأَبّٗا٣١﴾و میوه از قبیل انگور و خرما و انار و غیره. «ابّ» علفهایی است که چهارپایان میخورند. بنابراین فرمود: ﴿مَّتَٰعٗا لَّکُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِکُمۡ٣٢﴾برای استفاده شما و چهارپایانتان که خداوند آنها را برای شما آفریده و برایتان رام کرده است. پس هرکس به این نعمتها بنگرد باید شکر پروردگارش را به جای آورد و بهسوی او رو کند و به طاعت الهی روی آورد و اخبار او را تصدیق نماید.
آیهی ۴۲-۳۳:
﴿فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ٣٣﴾[عبس: ۳۳]. «پس هنگامیکه آن بانگ گوشفرسا در رسد».
﴿یَوۡمَ یَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِیهِ٣٤﴾[عبس: ۳۴]. «روزیکه انسان از برادرش بگریزد».
﴿وَأُمِّهِۦ وَأَبِیهِ٣٥﴾[عبس: ۳۵]. «و از مادر و پدرش».
﴿وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِیهِ٣٦﴾[عبس: ۳۶]. «و از همسر و فرزندانش (نیز بگریزد)».
﴿لِکُلِّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ یَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ یُغۡنِیهِ٣٧﴾[عبس: ۳۷]. «هرکس از آنان در آن روز کار و باری دارد که برایش کفایت میکند».
﴿وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ٣٨﴾[عبس: ۳۸]. «در آن روز چهرههایی شاد و درخشانند».
﴿ضَاحِکَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ٣٩﴾[عبس: ۳۹]. «خندان و شادان».
﴿وَوُجُوهٞ یَوۡمَئِذٍ عَلَیۡهَا غَبَرَةٞ٤٠﴾[عبس: ۴۰]. «و در آن روز چهرههایی بر آنها غبار نشسته است».
﴿تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ٤١﴾[عبس: ۴۱]. «تیرگی آنها را فرو میپوشاند».
﴿أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡکَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ٤٢﴾[عبس: ۴۲]. «اینان همان کافران بدکارند».
وقتی فریاد و صدای هراسانگیزقیامت که از وحشت گوشها را میخراشد و دلها را پریشان میکند فرا رسد مردم از وحشتی که میبینند و از شدت نیاز به اعمال گذشته، ﴿یَوۡمَ یَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِیهِ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِیهِ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِیهِ٣٦﴾از عزیزترین کس و نزدیکانش که برادر و مادر و پدر و همسر و فرزندانشان هستند میگریزند.
چون در آن روز ﴿لِکُلِّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ یَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ یُغۡنِیهِ٣٧﴾هرکس به خودش مشغول است و رهایی خودش برایش مهمتر است و به کسی توجه نمیکند. پس در این وقت مردم به دو گروه نیکبختان و بدبختان تقسیم میگردند.
﴿وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ٣٨﴾نیکبختان چهرههایشان در آن روز شاد و درخشان است چون میدانند که به نجات و نعمتها دست یافتهاند. ﴿ضَاحِکَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ٣٩ وَوُجُوهٞ یَوۡمَئِذٍ عَلَیۡهَا غَبَرَةٞ٤٠ تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ٤١﴾چهرههای بدبختان خندان و شادان هستند و بر چهرههایی غبار غم و اندوه نشسته و تیرگی آنها را فرو میپوشاند و از هر خیری ناامید گشته و به شقاوت و هلاکت خود یقین میکنند.
﴿أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡکَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ٤٢﴾این گروه که چهرههایشان غبارآلود و تیره است به نعمت خدا کفر ورزیده و آیات او را تکذیب کرده و بر ارتکاب آنچه خداوند حرام کرده است جرأت نمودهاند. از خداوند میخواهیم که ما را بیامرزد و در امان دارد. بیگمان او بخشنده بزرگوار است.
پایان تفسیر سورهی عبس
سورة عبس - سورة 80 - عدد آیاتها 42
بسم الله الرحمن الرحیم
عَبَسَ وَتَوَلَّى
أَن جَاءَهُ الأَعْمَى
وَمَا یُدْرِیکَ لَعَلَّهُ یَزَّکَّى
أَوْ یَذَّکَّرُ فَتَنفَعَهُ الذِّکْرَى
أَمَّا مَنِ اسْتَغْنَى
فَأَنتَ لَهُ تَصَدَّى
وَمَا عَلَیْکَ أَلاَّ یَزَّکَّى
وَأَمَّا مَن جَاءَکَ یَسْعَى
وَهُوَ یَخْشَى
فَأَنتَ عَنْهُ تَلَهَّى
کَلاَّ إِنَّهَا تَذْکِرَةٌ
فَمَن شَاء ذَکَرَهُ
فِی صُحُفٍ مُّکَرَّمَةٍ
مَّرْفُوعَةٍ مُّطَهَّرَةٍ
بِأَیْدِی سَفَرَةٍ
کِرَامٍ بَرَرَةٍ
قُتِلَ الإِنسَانُ مَا أَکْفَرَهُ
مِنْ أَیِّ شَیْءٍ خَلَقَهُ
مِن نُّطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ
ثُمَّ السَّبِیلَ یَسَّرَهُ
ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ
ثُمَّ إِذَا شَاء أَنشَرَهُ
کَلاَّ لَمَّا یَقْضِ مَا أَمَرَهُ
فَلْیَنظُرِ الإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ
أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاء صَبًّا
ثُمَّ شَقَقْنَا الأَرْضَ شَقًّا
فَأَنبَتْنَا فِیهَا حَبًّا
وَعِنَبًا وَقَضْبًا
وَزَیْتُونًا وَنَخْلا
وَحَدَائِقَ غُلْبًا
وَفَاکِهَةً وَأَبًّا
مَّتَاعًا لَّکُمْ وَلِأَنْعَامِکُمْ
فَإِذَا جَاءَتِ الصَّاخَّةُ
یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ
وَأُمِّهِ وَأَبِیهِ
وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِیهِ
لِکُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ یَوْمَئِذٍ شَأْنٌ یُغْنِیهِ
وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ مُّسْفِرَةٌ
ضَاحِکَةٌ مُّسْتَبْشِرَةٌ
وَوُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْهَا غَبَرَةٌ
تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ
أُوْلَئِکَ هُمُ الْکَفَرَةُ الْفَجَرَةُ
سورة عبس
به نام الله بخشندة مهربان
چهره درهم کشید، و روی بر گردانید، ﴿1﴾ از اینکه (عبد الله بن ام مکتوم) نابینا به نزدش آمد. ﴿2﴾ و (ای پیامبر) چه میدانی شاید که او پاک میشد. ﴿3﴾ یا پندگیرد، و این پند به او نفع میداد. ﴿4﴾ اما آن کس که مجد نیازی نمود. ﴿5﴾ پس تو به او روی میآوری، ﴿6﴾ در حالیکه اگر او خود را (از کفر) پاک نسازد، چیزی بر تو نیست. ﴿7﴾ اما کسی شتابان به سراغ تو میآید. ﴿8﴾ و او (از الله) میترسد. ﴿9﴾ پس تو از او غافل میشوی (و به او توجه نمیکنی؟) ﴿10﴾ هرگز چنین نیست، بیگمان این (سوره) تذکر و یاد آوری است. ﴿11﴾ پس هرکس بخواهد از آن پند گیرد. ﴿12﴾ در صحیفههای پر ارزشی (ثبت) است. ﴿13﴾ بلند پایه و پاکیزه. ﴿14﴾ به دست (فرشتگان =) سفیران (وحی است). ﴿15﴾ بزرگوار و نیکوکار. ﴿16﴾ مرگ بر (این) انسان، چقدر نا سپاس است؟! ﴿17﴾ (الله) او را از چه چیز آفریده است؟ ﴿18﴾ او را از نطفة (نا چیز) آفریده است، آنگاه او را موزون ساخت. ﴿19﴾ سپس راه را برای او آسان نمود. ﴿20﴾ آنگاه (بعد از پایان عمر) او را میراند، پس او را در قبر (پنهان) کرد. ﴿21﴾ سپس هرگاه که بخواهد او را (زیاده میکند و از قبر) بر میانگیزد. ﴿22﴾ هرگز چنین نیست، (که او میپندارد) او هنوز آنچه را که (الله) فرمان داده، به جای نیاورده است. ﴿23﴾ پس انسان باید به غذای خود بنگرد. ﴿24﴾ بیگمان ما آب فراوان (از آسمان) فرو ریختیم. ﴿25﴾ سپس زمین را به نیکی شگافتیم. ﴿26﴾ آنگاه در آن دانه (های فراون) رویاندیم. ﴿27﴾ و انگور و سبزی (بسیار). ﴿28﴾ و زیتون و نخل. ﴿29﴾ و باغهایی (انبوه و) پردرخت. ﴿30﴾ و (انواع) میوه و علوفه (پدید آوردیم). ﴿31﴾ (همۀ اینها) برای بهرهگیری شما و چهار یایانتان است. ﴿32﴾ پس هنگامیکه (آن) صدای مهیب (قیامت) فرا رسد. ﴿33﴾ روزیکه انسان از برادرش میگریزد. ﴿34﴾ و از مادرش و از پدرش. ﴿35﴾ و از زنش و فرزندانش (نیز میگریزد). ﴿36﴾ در آن روز هرکس را کاری است که اورا به خود مشغولش دارد. ﴿37﴾ چهرههایی در آن روز گشاده و روشن است. ﴿38﴾ خندان و شاد است. ﴿39﴾ و چهرههایی در آن روز غبار آلود است. ﴿40﴾ سیاهی (و تاریکی) آنها را پوشانده است. ﴿41﴾ اینان همان کافران فاجرند. ﴿42﴾
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ
عَبَسَ وَتَوَلَّىٰٓ ١ أَن جَآءَهُ ٱلۡأَعۡمَىٰ ٢ وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّهُۥ یَزَّکَّىٰٓ ٣ أَوۡ یَذَّکَّرُ فَتَنفَعَهُ ٱلذِّکۡرَىٰٓ ٤ أَمَّا مَنِ ٱسۡتَغۡنَىٰ ٥ فَأَنتَ لَهُۥ تَصَدَّىٰ ٦ وَمَا عَلَیۡکَ أَلَّا یَزَّکَّىٰ ٧ وَأَمَّا مَن جَآءَکَ یَسۡعَىٰ ٨ وَهُوَ یَخۡشَىٰ ٩ فَأَنتَ عَنۡهُ تَلَهَّىٰ ١٠ کَلَّآ إِنَّهَا تَذۡکِرَةٞ ١١ فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ ١٢ فِی صُحُفٖ مُّکَرَّمَةٖ ١٣ مَّرۡفُوعَةٖ مُّطَهَّرَةِۢ ١٤ بِأَیۡدِی سَفَرَةٖ ١٥ کِرَامِۢ بَرَرَةٖ ١٦ قُتِلَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَآ أَکۡفَرَهُۥ ١٧ مِنۡ أَیِّ شَیۡءٍ خَلَقَهُۥ ١٨ مِن نُّطۡفَةٍ خَلَقَهُۥ فَقَدَّرَهُۥ ١٩ ثُمَّ ٱلسَّبِیلَ یَسَّرَهُۥ ٢٠ ثُمَّ أَمَاتَهُۥ فَأَقۡبَرَهُۥ ٢١ ثُمَّ إِذَا شَآءَ أَنشَرَهُۥ ٢٢ کَلَّا لَمَّا یَقۡضِ مَآ أَمَرَهُۥ ٢٣ فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ إِلَىٰ طَعَامِهِۦٓ ٢٤ أَنَّا صَبَبۡنَا ٱلۡمَآءَ صَبّٗا ٢٥ ثُمَّ شَقَقۡنَا ٱلۡأَرۡضَ شَقّٗا ٢٦ فَأَنۢبَتۡنَا فِیهَا حَبّٗا ٢٧ وَعِنَبٗا وَقَضۡبٗا ٢٨ وَزَیۡتُونٗا وَنَخۡلٗا ٢٩ وَحَدَآئِقَ غُلۡبٗا ٣٠ وَفَٰکِهَةٗ وَأَبّٗا ٣١ مَّتَٰعٗا لَّکُمۡ وَلِأَنۡعَٰمِکُمۡ ٣٢ فَإِذَا جَآءَتِ ٱلصَّآخَّةُ ٣٣ یَوۡمَ یَفِرُّ ٱلۡمَرۡءُ مِنۡ أَخِیهِ ٣٤ وَأُمِّهِۦ وَأَبِیهِ ٣٥ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَبَنِیهِ ٣٦ لِکُلِّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ یَوۡمَئِذٖ شَأۡنٞ یُغۡنِیهِ ٣٧ وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٖ مُّسۡفِرَةٞ ٣٨ ضَاحِکَةٞ مُّسۡتَبۡشِرَةٞ ٣٩ وَوُجُوهٞ یَوۡمَئِذٍ عَلَیۡهَا غَبَرَةٞ ٤٠ تَرۡهَقُهَا قَتَرَةٌ ٤١ أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡکَفَرَةُ ٱلۡفَجَرَةُ ٤٢
سوره عبس
به نام خداوند بخشندة مهربان
روی ترش کرد و اعراض نمود. ﴿1﴾ که آن نابینا پیش او آمد. ﴿2﴾ و تو چه میدانی، چه بسا او پاک میشد. ﴿3﴾ یا اندرز میشنید و آن اندرز به او سود میرساند. ﴿4﴾ اما آن کس که خود را بینیاز میداند. ﴿5﴾ تو به او روی میآوری. ﴿6﴾ و اگر هم او پاک نشود گناهی بر تو نیست. ﴿7﴾ و اما کسیکه شتابان به نزد تو آمد. ﴿8﴾ و از خدا ترسان است. ﴿9﴾ تو از او رویگردان میشوی. ﴿10﴾ نه! بهراستی آن (قرآن) پند است. ﴿11﴾ پس هرکه میخواهد آنرا یاد کند. ﴿12﴾ (که) در صحیفههای گران قدر است. ﴿13﴾ (صحیفههایی که) پاک و دارای منزلت والایند. ﴿14﴾ به دست نویسندگانی. ﴿15﴾ گرامی نیک کردار. ﴿16﴾ کشته باد انسان چه ناسپاس است!. ﴿17﴾ (خداوند) او را از چه چیزی آفریده است؟!. ﴿18﴾ از نطفهای او را آفریده است آنگاه او را به سامان ساخته است. ﴿19﴾ سپس راه را برای او آسان گرداند. ﴿20﴾ بعد او را میمیراند و وارد گورش میگرداند. ﴿21﴾ سپس هر وقت بخواهد او را زنده میگرداند. ﴿22﴾ نه! آنچه را که به او فرمان داده بود انجام نداد. ﴿23﴾ انسان باید به خوراک خود بنگرد. ﴿24﴾ ما آب را به فراوانی فروریختیم. ﴿25﴾ سپس زمین را به نیکی شکافتیم. ﴿26﴾ آنگاه در آن دادنه رویاندیم. ﴿27﴾ و انگور و سبزیجات را. ﴿28﴾ و زیتون و درختان خرما را. ﴿29﴾ و باغهای پر درخت و انبوه را. ﴿30﴾ و میوه و علف را. ﴿31﴾ برای بهرهمندی شما و چهارپایانتان. ﴿32﴾ پس هنگامیکه آن بانگ گوشفرسا در رسد. ﴿33﴾ روزیکه انسان از برادرش بگریزد. ﴿34﴾ و از مادر و پدرش. ﴿35﴾ و از همسر و فرزندانش (نیز بگریزد). ﴿36﴾ هرکس از آنان در آن روز کار و باری دارد که برایش کفایت میکند. ﴿37﴾ در آن روز چهرههایی شاد و درخشانند. ﴿38﴾ خندان و شادان. ﴿39﴾ و در آن روز چهرههایی بر آنها غبار نشسته است. ﴿40﴾ تیرگی آنها را فرو میپوشاند. ﴿41﴾ اینان همان کافران بدکارند. ﴿42﴾