تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

سورۀ علق

سورۀ علق

مکی است؛ ترتیب آن 96؛ شمار آیات آن 19

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلَّذِی خَلَقَ ١.

ای پیامبر! آنچه را از قرآن به سویت نازل شده با آغاز به نام پروردگارت که در آفرینش یگانه است بخوان؛ زیرا با خواندن، علم و معرفت حاصل می‌شود و عبادت پروردگار صورت می‌گیرد و با نام الله عزوجل برکت، گشایش و توفیق به دست می‌آید.

﴿خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ ٢.

خداوندی که وجود انسان را از پارچۀ خون سختی پدید آورد، برایش چشم و گوش ساخت، روح را در او دمید و بعد از سپری‌شدن مراتب خلقت به او زندگی بخشید.

﴿ٱقۡرَأۡ وَرَبُّکَ ٱلۡأَکۡرَمُ ٣.

آنچه را پروردگارت که احسان فراوان و بخشش فراگیر دارد بر تو نازل کرده بخوان. زود است که چون بخوانی بر تو گشایش بخشد و چون بیاموزی با توفیق فهم آیات بر تو احسان کند.

﴿ٱلَّذِی عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ ٤.

خداوندی که نوشتن را به وسیلۀ قلم برای امّت‌ها آموزش داد؛ چنان‌که علوم را حفظ کردند و به تدوین اخبار و نقل آثار پرداختند. آری! قلم با وجود ناچیز و لاغرش توانایی بزرگ دارد.

﴿عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ یَعۡلَمۡ ٥.

برای انسان اموری را که نمی‌دانست آموزش داد و بدین‌گونه او را از تاریکی‌های جهل به سوی نور دانش، از حضیض غفلت به آسمان معرفت بالا برد. آری! هر بزرگواری به وسیلۀ دانش به دست می‌آید.

﴿کَلَّآ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَیَطۡغَىٰٓ ٦.

مسلّماً آنگاه که انسان از ایمان خالی باشد، دارایی و ثروت او را متکبّر و سرکش می‌سازد و در ستمگری، فساد، فسق، مکر و حیله از حد می‌گذرد.

﴿أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ ٧.

آنگاه که ثروتمند شود سرکشی و طغیان می‌کند و چون تقوا را گم کرد می‌بینی که هتک حرمت می‌کند، طاعات را ترک می‌نماید و به ادای حقوق نمی‌پردازد.

﴿إِنَّ إِلَىٰ رَبِّکَ ٱلرُّجۡعَىٰٓ ٨.

باید هر سرکش و بغاوتگر یقین کند که به سوی خداوند عزوجل باز می‌گردد و بازگشت در روز حساب به سوی اوست تا عقوبت اسرافش را دریابد. آیا کسی هست که پند گیرد؟

﴿أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یَنۡهَىٰ ٩.

آیا تعجّب نمی‌کنی از کسی که بندگان را از طاعت پروردگار بازمی‌دارد، از راه خدا منع می‌کند و مخلوق را از عبادت آفریدگار جلو‌گیری می‌نماید؟

﴿عَبۡدًا إِذَا صَلَّىٰٓ ١٠.

بنده را از نماز خواندن برای پروردگارش منع می‌نماید؛‌ طوری که ابو‌جهل با پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چنین کرد و همچنین است کسی که صدقه دهنده را از دادن صدقه باز دارد، دعوتگر را از دعوتش منع نماید و مجاهد را از جهاد جلوگیری کند.

﴿أَرَءَیۡتَ إِن کَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ ١١.

برایم خبر بده، اگر بنده‌ای را که از نماز باز داشته بر هدایت الهی استوار باشد و بازدارنده‌اش در گمراهی، نادانی و تکذیب رسالت به سر برد.

﴿أَوۡ أَمَرَ بِٱلتَّقۡوَىٰٓ ١٢.

یا اگر آن بنده دیگران را به تقوای پروردگار امر نماید، چگونه او را بازمی‌دارد؟ زیرا کسی که به صلاح و خوبی امر نماید، سزاوار است که با وی معاونت و مساعدت صورت گیرد؛ نه اینکه با او جنگ و مخالفت اِعمال شود.

﴿أَرَءَیۡتَ إِن کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰٓ ١٣.

خبر بده که اگر بازدارنده قرآن را تکذیب نماید، از فرمان شریعت رو گرداند، گفتار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را دروغ پندارد و کردارشان را ترک نماید؛ یعنی به دل و زیانش تکذیب کند و با اعضای وجودش اعراض نماید، چگونه او را بازمی‌دارد؟

﴿أَلَمۡ یَعۡلَم بِأَنَّ ٱللَّهَ یَرَىٰ ١٤.

آیا ندانسته که خداوند عزوجل افعالش را می‌داند و اعمالش را می‌بیند؛ یعنی گفتارش را برمی‌شمارد و کردارش را می‌نویسد، به احوالش داناست و بازگشتش را به سوی خویش مقرّر می‌دارد؟

﴿کَلَّا لَئِن لَّمۡ یَنتَهِ لَنَسۡفَعَۢا بِٱلنَّاصِیَةِ ١٥.

واقعیت این‌چنین نیست. سوگند به پروردگار که اگر این شقاوت‌پیشه، محاربه با خداوند عزوجل و اذیت پیامبرش را ترک نکند پیشانی‌اش را به سختی می‌گیریم، او را به شدّت می‌کشانیم و بعد از آن او را با طرد و ذلّت در آتش دوزخ می‌اندازیم.

﴿نَاصِیَةٖ کَٰذِبَةٍ خَاطِئَةٖ ١٦.

پیشانی‌اش پیشانیی است که در سخنانش دروغگوی و در افعالش خطا‌کار است، در ارائۀ خبر‌ها دروغ می‌گوید و در احکام خطا می‌نماید. بنابراین ارادۀ فاسد و عقیدۀ منکر دارد.

﴿فَلۡیَدۡعُ نَادِیَهُۥ ١٧.

باید این شقاوت‌پیشه کسانی را که یاورش می‌دانست فراخواند و حاضر آورد تا بداند که جز حق‌تعالی یاوری ندارد و هیچ کسی عذاب را از او دفع نمی‌کند.

﴿سَنَدۡعُ ٱلزَّبَانِیَةَ ١٨.

به زودی فرشتگان عذاب و زبانیۀ عقوبت را که سخت‌دل و غلیظ اند و بازوی نیرومند دارند به منظور مجازات هر بد‌کار عناد‌پیشه فراخوانیم.

﴿کَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩ ١٩.

ای محمّد! واقعیت طوری که این کافر می‌پندارد نیست، بلکه تو محفوظ و منصور می‌باشی. بناءً در ترک نماز از او پیروی مکن، بلکه بیشتر به پروردگارت سجده نما و تقرّب بجوی تا قُرب و دوستی اوتعالی را به دست آوری. آری! نزدیک‌ترین حالت بنده به پروردگار هنگام به سجده‌افتادن اوست.


سوره علق

سوره علق

Ayah: 1

ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلَّذِی خَلَقَ

بخوان به نام پروردگارت که [هستی را] آفرید؛

 

Ayah: 2

خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ

[همان پروردگاری که] انسان را از خونِ بسته آفرید.

 

Ayah: 3

ٱقۡرَأۡ وَرَبُّکَ ٱلۡأَکۡرَمُ

بخوان و پروردگارت [از همه] بزرگوار‌تر است.

 

Ayah: 4

ٱلَّذِی عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ

[همان] ذاتی ‌که به وسیلۀ قلم [نوشتن] آموخت.

 

Ayah: 5

عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ یَعۡلَمۡ

به انسان آنچه را که نمی‌دانست [به تدریج] آموخت.

 

Ayah: 6

کَلَّآ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَیَطۡغَىٰٓ

چنین نیست [که شما می‌پندارید]؛ حقا که انسان طغیان [و سرکشی] می‌کند

 

Ayah: 7

أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ

[بعد] از اینکه خود را بی‌نیاز [و توانگر] ببیند.

 

Ayah: 8

إِنَّ إِلَىٰ رَبِّکَ ٱلرُّجۡعَىٰٓ

یقیناً بازگشت [همه] به سوی پروردگار توست.

 

Ayah: 9

أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یَنۡهَىٰ

[ای پیامبر،] آیا دیده‌ای آن کسی [= ابوجهل] را که [از عبادت الله] باز می‌دارد

 

Ayah: 10

عَبۡدًا إِذَا صَلَّىٰٓ

بنده‌ای [= محمد] را هنگامی که [کنار کعبه] نماز می‌خواند.

 

Ayah: 11

أَرَءَیۡتَ إِن کَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ

به من خبر بده اگر این [بنده بازداشته‌شده] بر [راه] هدایت باشد

 

Ayah: 12

أَوۡ أَمَرَ بِٱلتَّقۡوَىٰٓ

یا [مردم را] به پرهیزگاری فرمان دهد، [سزای کسی‌ که چنین بنده‌ای را بیازارد چیست؟]

 


Ayah: 13

أَرَءَیۡتَ إِن کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰٓ

به من خبر بده اگر این [شخص سرکش، حق را] تکذیب کند و رویگردان شود [آیا سزاوار عذاب نیست؟].

 

Ayah: 14

أَلَمۡ یَعۡلَم بِأَنَّ ٱللَّهَ یَرَىٰ

آیا نمی‌داند که بی‌تردید، الله [همه اعمالش را] می‌بیند؟

 

Ayah: 15

کَلَّا لَئِن لَّمۡ یَنتَهِ لَنَسۡفَعَۢا بِٱلنَّاصِیَةِ

چنین نیست [که او گمان می‌کند]؛ اگر باز نیاید [و دست از شرارت برندارد،] قطعاً موی پیشانی [او] را به شدّت خواهیم گرفت [و به سوی دوزخ خواهیم کشاند]؛

 

Ayah: 16

نَاصِیَةٖ کَٰذِبَةٍ خَاطِئَةٖ

موی پیشانیِ [همان] دروغگوی خطاکار را.

 

Ayah: 17

فَلۡیَدۡعُ نَادِیَهُۥ

پس باید هم‌مجلسانش را [به کمک] بخواند.

 

Ayah: 18

سَنَدۡعُ ٱلزَّبَانِیَةَ

ما [نیز] آتشبانان [دوزخ] را فرا خواهیم ‌خواند.

 

Ayah: 19

کَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩

چنین نیست [که او می‌پندارد]؛ هرگز او را اطاعت مکن و سجده کن، و [به الله] تقرّب جوی.

 


 


Al-‘Alaq

 

سورة العلق

سورة العلق - سورة 96 - عدد آیاتها 19

بسم الله الرحمن الرحیم

  1. اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ

  2. خَلَقَ الإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ

  3. اقْرَأْ وَرَبُّکَ الأَکْرَمُ

  4. الَّذِی عَلَّمَ بِالْقَلَمِ

  5. عَلَّمَ الإِنسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ

  6. کَلاَّ إِنَّ الإِنسَانَ لَیَطْغَى

  7. أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى

  8. إِنَّ إِلَى رَبِّکَ الرُّجْعَى

  9. أَرَأَیْتَ الَّذِی یَنْهَى

  10. عَبْدًا إِذَا صَلَّى

  11. أَرَأَیْتَ إِن کَانَ عَلَى الْهُدَى

  12. أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى

  13. أَرَأَیْتَ إِن کَذَّبَ وَتَوَلَّى

  14. أَلَمْ یَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یَرَى

  15. کَلاَّ لَئِن لَّمْ یَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِیَةِ

  16. نَاصِیَةٍ کَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ

  17. فَلْیَدْعُ نَادِیَه

  18. سَنَدْعُ الزَّبَانِیَةَ

  19. کَلاَّ لا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ


سورة علق

به نام الله بخشندة مهربان

(ای پیامبر) بخوان به نام پروردگارت که (هستی را) آفرید. ﴿1﴾ (همان پروردگار که) انسان را از خون بسته آفرید. ﴿2﴾ بخوان، و پروردگارت (از همه) بزرگوار‌تر است. ﴿3﴾ (همان) کسی‌که بوسیلۀ قلم (نوشتن) آموخت. ﴿4﴾ به انسان آنچه را که نمی‌دانست آموخت. ﴿5﴾ حقا که انسان طغیان (و سرکشی) می‌کند. ﴿6﴾ چون خون را بی‌نیاز ببیند. ﴿7﴾ یقیناً بازگشت (همه) به سوی پروردگارتو است. ﴿8﴾ (ای پیامبر) آیا دیده‌ای آن کسی‌که باز می‌دارد، ﴿9﴾ بندة را هنگامی‌که نماز می‌خواند؟ ﴿10﴾ به من خبر بده اگر این (بنده) بر (راه) هدایت باشد. ﴿11﴾ یا (مردم را) به پر هیزگاری فرمان دهد (سزای کسی‌که او را آزاد دهد چیست؟). ﴿12﴾ به من خبر ده اگر این (شخص سرکش، حق را) تکذیب کرد، و روی‌گردان شد (آیا سزاوار عذاب نیست؟). ﴿13﴾ آیا نمی‌داند که مسلماً، الله (همه اعمالش را) می‌بیند؟! ﴿14﴾ چنین نیست (که او گمان می‌کند) اگر باز نیاید (و دست از شرارت بر ندارد) محققاً ناصیه‌اش = (موی پیشانی‌اش) را خواهیم گرفت و کشید. ﴿15﴾ (همان) پیشانی دروغگوی خطا کار را، ﴿16﴾ پس باید اهل مجلسش (و همدمانش) را بخواند. ﴿17﴾ ما (نیز) بزودی ماموران آتش را فرا می‌خوانیم. ﴿18﴾ چنین نیست (که او می‌پندارد) هرگز او را اطاعت نکن، و سجده کن و (به الله) تقرب جوی. ﴿19﴾


سوره علق

سُورَةُ العَلَقِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلَّذِی خَلَقَ ١ خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ ٢ ٱقۡرَأۡ وَرَبُّکَ ٱلۡأَکۡرَمُ ٣ ٱلَّذِی عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ ٤ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ یَعۡلَمۡ ٥ کَلَّآ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَیَطۡغَىٰٓ ٦ أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ ٧ إِنَّ إِلَىٰ رَبِّکَ ٱلرُّجۡعَىٰٓ ٨ أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یَنۡهَىٰ ٩ عَبۡدًا إِذَا صَلَّىٰٓ ١٠ أَرَءَیۡتَ إِن کَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ ١١ أَوۡ أَمَرَ بِٱلتَّقۡوَىٰٓ ١٢ أَرَءَیۡتَ إِن کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰٓ ١٣ أَلَمۡ یَعۡلَم بِأَنَّ ٱللَّهَ یَرَىٰ ١٤ کَلَّا لَئِن لَّمۡ یَنتَهِ لَنَسۡفَعَۢا بِٱلنَّاصِیَةِ ١٥ نَاصِیَةٖ کَٰذِبَةٍ خَاطِئَةٖ ١٦ فَلۡیَدۡعُ نَادِیَهُۥ ١٧ سَنَدۡعُ ٱلزَّبَانِیَةَ ١٨ کَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩ ١٩

به نام الله بخشندۀ مهربان

(ای پیامبر) بخوان به نام پروردگارت که (هستی را) آفرید. ﴿۱(همان پروردگار که) انسان را از خون بسته آفرید. ﴿۲بخوان، و پروردگارت (از همه) بزرگوار‌تر است. ﴿۳(همان) کسی‌که بوسیلۀ قلم (نوشتن) آموخت. ﴿۴به انسان آنچه را که نمی‌دانست آموخت. ﴿۵حقا که انسان طغیان (و سرکشی) می‌کند. ﴿۶چون خون را بی‌نیاز ببیند. ﴿۷یقیناً بازگشت (همه) به سوی پروردگارتو است. ﴿۸(ای پیامبر) آیا دیده‌ای آن کسی‌که باز می‌دارد، ﴿۹بندۀ را هنگامی‌که نماز می‌خواند؟ ﴿۱۰به من خبر بده اگر این (بنده) بر (راه) هدایت باشد. ﴿۱۱یا (مردم را) به پر هیزگاری فرمان دهد (سزای کسی‌که او را آزاد دهد چیست؟). ﴿۱۲به من خبر ده اگر این (شخص سرکش، حق را) تکذیب کرد، و روی‌گردان شد (آیا سزاوار عذاب نیست؟). ﴿۱۳آیا نمی‌داند که مسلماً، الله (همه اعمالش را) می‌بیند؟! ﴿۱۴چنین نیست (که او گمان می‌کند) اگر باز نیاید (و دست از شرارت بر ندارد) محققاً ناصیه‌اش = (موی پیشانی‌اش) را خواهیم گرفت و کشید. ﴿۱۵(همان) پیشانی دروغگوی خطا کار را، ﴿۱۶پس باید اهل مجلسش (و همدمانش) را بخواند. ﴿۱۷ما (نیز) بزودی ماموران آتش را فرا می‌خوانیم. ﴿۱۸چنین نیست (که او می‌پندارد) هرگز او را اطاعت نکن، و سجده کن و (به الله) تقرب جوی. ﴿۱۹.

سوره العلق

سُورَةُ العَلَقِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ ٱقۡرَأۡ بِٱسۡمِ رَبِّکَ ٱلَّذِی خَلَقَ ١ خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِنۡ عَلَقٍ ٢ ٱقۡرَأۡ وَرَبُّکَ ٱلۡأَکۡرَمُ ٣ ٱلَّذِی عَلَّمَ بِٱلۡقَلَمِ ٤ عَلَّمَ ٱلۡإِنسَٰنَ مَا لَمۡ یَعۡلَمۡ ٥ کَلَّآ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَیَطۡغَىٰٓ ٦ أَن رَّءَاهُ ٱسۡتَغۡنَىٰٓ ٧ إِنَّ إِلَىٰ رَبِّکَ ٱلرُّجۡعَىٰٓ ٨ أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یَنۡهَىٰ ٩ عَبۡدًا إِذَا صَلَّىٰٓ ١٠ أَرَءَیۡتَ إِن کَانَ عَلَى ٱلۡهُدَىٰٓ ١١ أَوۡ أَمَرَ بِٱلتَّقۡوَىٰٓ ١٢ أَرَءَیۡتَ إِن کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰٓ ١٣ أَلَمۡ یَعۡلَم بِأَنَّ ٱللَّهَ یَرَىٰ ١٤ کَلَّا لَئِن لَّمۡ یَنتَهِ لَنَسۡفَعَۢا بِٱلنَّاصِیَةِ ١٥ نَاصِیَةٖ کَٰذِبَةٍ خَاطِئَةٖ ١٦ فَلۡیَدۡعُ نَادِیَهُۥ ١٧ سَنَدۡعُ ٱلزَّبَانِیَةَ ١٨ کَلَّا لَا تُطِعۡهُ وَٱسۡجُدۡۤ وَٱقۡتَرِب۩ ١٩

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

بخوان به برکت نام پروردگار خود که آفریدگار است. ﴿1آفریدى آدمى را از خونْ پاره‌هاى بسته. ﴿2بخوان و پروردگار تو بزرگوارتر است. ﴿3آن که علم آموخت به دستیارى قلم. ﴿4آموخت آدمى را آنچه نمى‏دانست [1274]. ﴿5حقّا هرآیینه آدمى از حد می‌گذرد. ﴿6وقتى که مى‏بیند خود را توانگر شده. ﴿7هرآیینه به سوى پروردگار تو است رجوع. ﴿8آیا دیدى شخصى که منع مى‏کند؟. ﴿9بنده‌ را چون نماز گذارد. ﴿10آیا دیدى که چه مى‏شد اگر بر راه راست بودى؟. ﴿11یا به پرهیزگارى فرمودى. ﴿12آیا دیدى که چه شد اگر دروغ شمرد و روى‏گردان گشت؟. ﴿13آیا ندانست این روى گرداننده که خدا مى‏بیند؟ [1275]. ﴿14نى! ‏نى! اگر باز نخواهد ایستاد، خواهیم کشید او را به موى پیشانى. ﴿15به آن موى پیشانى دروغ ‏زن خطاکار. ﴿16پس باید که فریاد کند اهل مجلس خود را. ﴿17ما نیز خواهیم طلبید پیاده‌ها را [1276]. ﴿18نى! ‏نى! فرمان او قبول مکن و نمازگزار و قرب خدا طلب نما. ﴿19