سورۀ ماعون

سورۀ ماعون

مکی است؛ ترتیب آن 107؛ شمار آیات آن 7

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یُکَذِّبُ بِٱلدِّینِ ١﴾.

آیا به حال کسی که روز قیامت را دروغ می‌پندارد تعجّب نمی‌کنی؟ آیا نمی‌بینی که از همین براهین دین با وجود درستی آن‌ها انکار می‌ورزد و به دلایلی که وقوع آن روز را به اثبات می‌رساند تکذیب می‌کند.

﴿فَذَٰلِکَ ٱلَّذِی یَدُعُّ ٱلۡیَتِیمَ ٢﴾.

این تکذیب کننده که طبعی غلیظ، فطرتی خشونت‌آمیز و دلی سخت دارد، یتیم را با درشتی از حقّش باز می‌دارد و بر حال ناتوانش رحم نمی‌کند؛ زیرا وقتی به روز حساب تکذیب کرد، نه امیدوار پاداشی است و نه از عقوبتی می‌ترسد.

﴿وَلَا یَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡکِینِ ٣﴾.

دیگران را به طعام‌دادن برای مسکینان تشویق نمی‌کند و فرا نمی‌خواند؛ چه رسد که خود طعام‌شان دهد. بنابراین هم خود بخیل است، هم مردم را به بخل امر می‌کند؛ هم از حقّ بندگی آفریدگار منکر است، هم از حقّ معامله با مخلوق انکار می‌ورزد.

﴿فَوَیۡلٞ لِّلۡمُصَلِّینَ ٤﴾.

عذاب سخت و زیانمندی حقیقی متوجّه نماز‌گزارانی است که در نماز‌ها سهل‌انگاری دارند و طبق میل خود به ادای آن می‌پردازند؛ زیرا در شهوات خویش مصروف و فرو رفته‌اند.

﴿ٱلَّذِینَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ ٥﴾.

آنان‌که از نماز خویش غفلت دارند، بدین طریق که با تأخیر وقت به ادایش می‌پردازند، در ادایش خلل وارد می‌نماید و به مقتضایش که نهی از فحشا و منکرات است عمل نمی‌کنند؛ یعنی نماز را با تأخیر وقت، نادرستی در کیفیت ادا و عدم امتثال حکمش ضایع می‌نمایند.

﴿ٱلَّذِینَ هُمۡ یُرَآءُونَ ٦﴾.

آنان‌که اعمال را به منظور نشان‌دادن به مردم انجام می‌دهند و در انجامش به خداوند عزوجل اخلاص ندارند. آری! عمل شخص ریا‌کار فاسد است؛ زیرا به سبب ذلّت‌نفس، زشتی باطن و بی‌مقداری خود مراعات مخلوق را داشته و آفریدگار را فراموش کرده است.

﴿وَیَمۡنَعُونَ ٱلۡمَاعُونَ ٧﴾.

چیز‌هایی را که به خیر دیگران است و عاریتش ضرری ندارد از مردم باز‌می‌دارند؛ یعنی خیر‌شان را باز می‌دارند، سائلان را دفع نمی‌نمایند، نه در عبادت پروردگار اخلاص دارند و نه به مخلوقات نفعی می‌رسانند، بلکه سنگین‌دلان جفا‌کار و بخیلان ریا‌کار هستند.

سورة الماعون

سورة الماعون - سورة 107 - تعداد آیات 7

بسم الله الرحمن الرحیم

به نام الله بخشندة مهربان

1. أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ  (ای پیامبر) آیا کسی‌که روز جزا را تکذیب می‌کند دیده‌ای؟! ﴿1﴾

2. فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ  پس او (همان) کسی‌که یتیم را (با خشونت از خود) می‌راند. ﴿2﴾

3. وَلا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ  و (دیگران را) به اطعام بی‌نوا  (و مسکین) ترغیب و تشویق نمی‌کند. ﴿3﴾

4. فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ پس وای بر نماز گزاران. ﴿4﴾

5. الَّذِینَ هُمْ عَن صَلاتِهِمْ سَاهُونَ همان کسانی‌که از نماز‌شان غافلند. ﴿5﴾

6. الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ  کسانی‌که خودنمایی می‌کنند. ﴿6﴾

7. وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ  و (از پرداخت زکات و) عاریت دادن وسایل ضروری زندگی دریغ می‌ورزند. ﴿7﴾

سورة ماعون

سوره ماعون

سُورَةُ المَاعُونِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿أَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی یُکَذِّبُ بِٱلدِّینِ ١ فَذَٰلِکَ ٱلَّذِی یَدُعُّ ٱلۡیَتِیمَ ٢ وَلَا یَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡکِینِ ٣ فَوَیۡلٞ لِّلۡمُصَلِّینَ ٤ ٱلَّذِینَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ ٥ ٱلَّذِینَ هُمۡ یُرَآءُونَ ٦ وَیَمۡنَعُونَ ٱلۡمَاعُونَ ٧ ﴾

به نام الله بخشندۀ مهربان

(ای پیامبر) آیا کسی‌که روز جزا را تکذیب می‌کند دیده‌ای؟! ﴿۱﴾پس او (همان) کسی‌که یتیم را (با خشونت از خود) می‌راند. ﴿۲﴾و (دیگران را) به اطعام بی‌نوا (و مسکین) ترغیب و تشویق نمی‌کند. ﴿۳﴾پس وای بر نماز گزاران. ﴿۴﴾همان کسانی‌که از نماز‌شان غافلند. ﴿۵﴾کسانی‌که خودنمایی می‌کنند. ﴿۶﴾و (از پرداخت زکات و) عاریت دادن وسایل ضروری زندگی دریغ می‌ورزند. ﴿۷﴾.

تفسیر نور: سوره ماعون

تفسیر نور:
سوره ماعون آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏کسانی که به دین و آئین ، و سزا و جزا ( در پیشگاه خدا ) ایمان ندارند ، می‌فهمی که چگونه کسانیند ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَرَأَیْتَ ؟ » : آیا ندیده‌ای‌ ؟ دیدن در اینجا به معنی آگاهی یافتن و شناختن است ( نگا : کهف‌ / 63 ، مریم‌ / 77 ، فرقان‌ / 43 ) . « الدِّینِ » : دین و دیانت . آئین . سزا و جزا . « الَّذِی‌ » : کسی که . جنس مراد است و در معنی « کسانی که‌ » است .‏

سوره ماعون آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان کسانیند که یتیم را سخت از پیش خود می‌رانند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَدُعُّ » : سخت می‌راند و با خشونت طرد می‌کند ( نگا : طور / 13 ) .‏

سوره ماعون آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( و دیگران را به سیر کردن ) و به خوراک دادن مستمندان تشویق و ترغیب نمی‌نمایند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لا یَحُضُّ » : تشویق و ترغیب نمی‌کند ( نگا : حاقّه‌ / 34 ) .‏

سوره ماعون آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏واویلا به حال نمازگزاران !‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَیْلٌ » : وای ! واویلا !‏

سوره ماعون آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همان کسانی که نماز خود را به دست فراموشی می‌سپارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« سَاهُونَ » : جمع ساهی ، از ماده سَهْو ، بی‌خبران و غافلان . مراد کسانی است که یا به ترک نماز می‌گویند ، و یا نمازی را می‌خوانند و چهار تا را پشت گوش می‌اندازند ، و یا این که نماز می‌خوانند و همچون کودکان مقلّد از پدران و مادران ، بالا و پائین می‌روند ، و زمزمه‌هائی می‌کنند . نه حرکتشان ارادی و نه کلماتشان اختیاری است . نه می‌فهمند چه می‌کنند ، و نه می‌فهمند چه می‌گویند .‏

سوره ماعون آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همان کسانی که ریا و خودنمائی می‌کنند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یُرَآءُونَ » : ریاکاری می‌کنند . خودنمائی و تظاهر می‌کنند ( نگا : نساء / 142 ) .‏

سوره ماعون آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و از دادن وسائل کمکی ناچیز ( منزل که معمولاً همسایگان به یکدیگر به عاریه و امانت می‌دهند ) خودداری می‌کنند و ( از یاری و کمک به مردمان ) دریغ می‌ورزند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْمَاعُونَ » : وسائل ناچیز منزل ، از قبیل : دیگ ، کلنگ ، کبریت ، آب ، نمک . وسائلی که در گره‌گشائی و رفع نیاز ، معمولاً به گونه امانتی مردم از یکدیگر می‌گیرند . مراد به طور کلّی خودداری از یاری و همکاری است . واژه ( مَاعُونَ ) صیغه مبالغه و از ماده ( مَعْن ) است به معنی شی‌ء ناچیز . نماد چیز بی‌ارزش است . یادآوری : بعضی آیات یک تا چهار را درباره کافران ، و آیات پنج تا هفت را راجع به منافقان می‌دانند . ولی اغلب مجموعه صفات رذیله تحقیر یتیمان ، ترک اطعام مستمندان ، غفلت از نماز ، ریاکاری ، و عدم همکاری با مردم حتّی در دادن وسائل کوچک و ناچیز زندگی را به مسلمانان اسمی برمی‌گردانند .‏