تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

سورۀ شمس

سورۀ شمس

مکی است؛ ترتیب آن 91؛ شمار آیات آن 15

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلشَّمۡسِ وَضُحَىٰهَا ١.

به خورشید سوگند، آنگاه که در چاشتگاهش تجلّی کند، با نورانیتش دنیا را روشن گرداند، بر عالم رفعت یابد و با جمال بی‌مانند، حسن آشکار و تابش سحر آفرینش بر همه چیز برتری جوید.

﴿وَٱلۡقَمَرِ إِذَا تَلَىٰهَا ٢.

سوگند به ماه روشنگری که صاحب نور تابان و زیبایی بی‌نهایت است، آنکه بعد از غروب خورشید پدید می‌آید، بعد از غایب شدنش حضور می‌یابد و آفاق را پُر از روشنی می‌نماید.

﴿وَٱلنَّهَارِ إِذَا جَلَّىٰهَا ٣.

سوگند به روز، آنگاه که خورشید را برای کائنات متجلّی می‌سازد و آن را برای زینت جهان ظاهری می‌نماید. آری! او از نظر‌ها در حجاب است و در زیر پرده‌ها قرار دارد و روز آن را آشکار می‌سازد.

﴿وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَغۡشَىٰهَا ٤.

سوگند به شب آنگاه که خورشید را در حجابش قرار می‌دهد، او را می‌پوشاند و با تاریکی خویش از چشم‌ها مستور و محجوب می‌سازد.

﴿وَٱلسَّمَآءِ وَمَا بَنَىٰهَا ٥.

سوگند به آسمان و بنای استوار و سقف مرفوع و منظّمش که در زیبایی متعالی است و در ارتفاعش به کمال رسیده است.

﴿وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا طَحَىٰهَا ٦.

سوگند به زمین که مانند فرشی هموار شده و گهواره‌ای برای زندگی است؛ چنان‌که در همه نواحی آن سیر می‌شود و راه‌هایش تحت تسخیر قرار دارد.

﴿وَنَفۡسٖ وَمَا سَوَّىٰهَا ٧.

سوگند به هر نفس بشریی که خداوند عزوجل آن را آفریده، برابر ساخته، صورت نیکو بخشیده، به زیبا‌ترین شکل ترکیبش کرده و آفرینشش را با قامت نیکو و قوام لطیف برابر ساخته است.

﴿فَأَلۡهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقۡوَىٰهَا ٨.

بعد از آن راه حقّ و باطل را برایش بیان داشته و طریق هدایت و ضلالت را واضح ساخته است تا عذر بر‌طرف شود، حجّت قایم گردد و دلایل واضح باشد.

﴿قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَکَّىٰهَا ٩.

به خداوند عزوجل سوگند، رستگار کسی است که نفس را از گناهان پاک سازد، کامیاب کسی است که آن را از عیب‌ها پاکیزه گرداند و سعادتمند کسی است که از تقوای پروردگاری که دانای راز‌هاست توشه بگیرد.

﴿وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا ١٠.

یقیناً زیانمند کسی است که نفس را در انجام خطاها پنهان دارد، در پستی‌ها مدفون سازد، با عمل به هر کار بد و زشتی به گور نماید، به هر معصیتی از رزایل آلوده سازد و از جولان در فضای فضایل محروم گرداند.

﴿کَذَّبَتۡ ثَمُودُ بِطَغۡوَىٰهَآ ١١.

قوم ثمود پیامبر خود صالح علیه السلام را تکذیب نمودند؛ بعد از اینکه به نهایت عصیانگری و کفران رسیدند، بغاوت و طغیان نمودند و از حق اعراض کردند.

﴿إِذِ ٱنۢبَعَثَ أَشۡقَىٰهَا ١٢.

آنگاه که شقاوت پیشۀ قبیله یعنی گمراه‌ترین، بد‌کارترین و سر‌کش‌ترین فرد آنان برخاست؛ زیرا او بعد از آنکه از توفیق محروم مانده بود بر این عمل اقدام کرد.

﴿فَقَالَ لَهُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ نَاقَةَ ٱللَّهِ وَسُقۡیَٰهَا ١٣.

رسول خدا صالح علیه السلام برای آنان گفت: از ضرر رساندن به شتر حذر کنید، یا از تعرّض به آبخورش آن ‌خود را باز دارید؛ زیرا آیه‌ای از آیات الهی است که بر راستگویی من دلالت می‌کند و از آزار رسانی به آن خطری شما را فرا می‌گیرد.

﴿فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمۡدَمَ عَلَیۡهِمۡ رَبُّهُم بِذَنۢبِهِمۡ فَسَوَّىٰهَا ١٤.

امّا آنان از رسالت الهی انکار کردند و شتر خداوند عزوجل را کشتند. از اثر آن مستحقّ خشم پروردگار شدند، چنان‌چه حیات آنان را تباه ساخت، بنیادشان را برکند و عقوبت را بر آنان فراگیر نمود؛ طوری که عذاب عام شد، عقوبت همه را شامل گردید و هیچ‌کسی باقی نماندند.

﴿وَلَا یَخَافُ عُقۡبَٰهَا ١٥.

الله عزوجل از عاقبت عذابی که بر آنان مقرّر داشت نمی‌ترسد؛ زیرا اوتعالی تواناست، کسی بر او غلبه ندارد، نیرویی در برابرش مقاومت کرده نمی‌تواند، با سلطه‌اش یگانه است و در جبروتش یکتاست.


سوره شمس

سوره شمس

Ayah: 1

وَٱلشَّمۡسِ وَضُحَىٰهَا

سوگند به خورشید و روشنیِ آن [به هنگام بامداد]،

 

Ayah: 2

وَٱلۡقَمَرِ إِذَا تَلَىٰهَا

و سوگند به ماه، هنگامی که بعد از آن [= خورشید] در‌آید،

 

Ayah: 3

وَٱلنَّهَارِ إِذَا جَلَّىٰهَا

و سوگند به روز، هنگامی‌ که آن [= خورشید] را روشن [و جلوه‌گر] کند،

 

Ayah: 4

وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَغۡشَىٰهَا

و سوگند به شب، هنگامی که آن را بپوشانَد،

 

Ayah: 5

وَٱلسَّمَآءِ وَمَا بَنَىٰهَا

و سوگند به آسمان و به ذاتی که آن را بنا کرد،

 

Ayah: 6

وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا طَحَىٰهَا

و سوگند به زمین و به ذاتی که آن را گسترانید،

 

Ayah: 7

وَنَفۡسٖ وَمَا سَوَّىٰهَا

و سوگند به جانِ [انسان] و ذاتی که آن را [آفرید و] نیکو گردانید،

 

Ayah: 8

فَأَلۡهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقۡوَىٰهَا

سپس نافرمانی و پرهیزگاری‌اش را [به او] الهام کرد.

 

Ayah: 9

قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَکَّىٰهَا

بی‌تردید، هر کس نفس خود را [از گناهان] پاک کند، رستگار می‌شود.

 

Ayah: 10

وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا

و هر کس آن را [با گناه] آلوده سازد، یقیناً زیانکار می‌شود.

 

Ayah: 11

کَذَّبَتۡ ثَمُودُ بِطَغۡوَىٰهَآ

[قوم] ثمود از روی سرکشی، [پیامبر‌شان را] تکذیب کردند،

 

Ayah: 12

إِذِ ٱنۢبَعَثَ أَشۡقَىٰهَا

آنگاه که بدکار‌ترین آنان [برای اقدام به جنایت] برخاست.

 

Ayah: 13

فَقَالَ لَهُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ نَاقَةَ ٱللَّهِ وَسُقۡیَٰهَا

پیامبر الله [= صالح] به آنان گفت: «ماده‌شترِ الله و [نوبت‌] آب‌خوردنش را [حرمت نهید]».

 

Ayah: 14

فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمۡدَمَ عَلَیۡهِمۡ رَبُّهُم بِذَنۢبِهِمۡ فَسَوَّىٰهَا

[ولی آنان] او را تکذیب کردند و آن [ماده‌شتر] را کشتند؛ پس پروردگار آنان به سبب گناهانشان بر سر‌شان عذاب آورد و همگی آنان را با خاک یکسان کرد.

 

Ayah: 15

وَلَا یَخَافُ عُقۡبَٰهَا

و [الله] از سرانجام آن [کار،] بیم ندارد.

 


 


Ash-Shams

 

سورة الشمس

سورة الشمس - سورة 91 - عدد آیاتها 15

بسم الله الرحمن الرحیم

  1. وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا

  2. وَالْقَمَرِ إِذَا تَلاهَا

  3. وَالنَّهَارِ إِذَا جَلاَّهَا

  4. وَاللَّیْلِ إِذَا یَغْشَاهَا

  5. وَالسَّمَاء وَمَا بَنَاهَا

  6. وَالأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا

  7. وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا

  8. فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا

  9. قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا

  10. وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا

  11. کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوَاهَا

  12. إِذِ انبَعَثَ أَشْقَاهَا

  13. فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ نَاقَةَ اللَّهِ وَسُقْیَاهَا

  14. فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَیْهِمْ رَبُّهُم بِذَنبِهِمْ فَسَوَّاهَا

  15. وَلا یَخَافُ عُقْبَاهَا

سورة شمس

 

به نام الله بخشندة مهربان

 

سوگند به خورشید و روشنی آن (به هنگام جاشت). ﴿1﴾ و سوگند به ماه هنگامی‌که بعد از آن در آید. ﴿2﴾ و سوگند به روز هنگامی‌که آن (=آفتاب) را روشن (و جلوه‌گر) کند. ﴿3﴾ و سوگند به شب هنگامی‌که را بپوشاند. ﴿4﴾ و سوگند به آسمان و به آنکه آن را بنا کرد. ﴿5﴾ و سوگند به زمین و به آنکه آن را گسترانید. ﴿6﴾ و سوگند به جان (انسان) و آنکه آن را (آفرید و) نیکو گردانید. ﴿7﴾ سپس بدی‌ها و پرهیزگاری‌هایش را (به او) الهام کرد. ﴿8﴾ محققاً هرکس که نفس خود را تزکیه (و پاک) کرد، رستگار شد. ﴿9﴾ و یقیناً هرکس که آن را (با گناه) آلوده ساخت، نا امید (و زیانکار) شد. ﴿10﴾ (قوم) ثمود از روی سرکشی. (و طنیان‌شان، پیامبر‌شان را) تکذیب کردند. ﴿11﴾ آنگاه که شقی ترین‌شان (برای اقدام به جنایت) برخاست. ﴿12﴾ پس پیامبر الله (صالح) به آن‌ها گفت: «ماده شتر الله را با آبشخورش وا گذارید». ﴿13﴾ (ولی آن‌ها) او را تکذیب کردند، آنگاه ماده شتر را پی کردند، پس پروردگار‌شان به بسبب گناهان‌شان بر سر‌شان عذاب آورد، و با خاک یگسان کرد. ﴿14﴾ و (الله) از سرانجام آن بیم ندارد. ﴿15﴾

سوره شمس

سُورَةُ الشَّمۡسِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلشَّمۡسِ وَضُحَىٰهَا ١ وَٱلۡقَمَرِ إِذَا تَلَىٰهَا ٢ وَٱلنَّهَارِ إِذَا جَلَّىٰهَا ٣ وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَغۡشَىٰهَا ٤ وَٱلسَّمَآءِ وَمَا بَنَىٰهَا ٥ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا طَحَىٰهَا ٦ وَنَفۡسٖ وَمَا سَوَّىٰهَا ٧ فَأَلۡهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقۡوَىٰهَا ٨ قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَکَّىٰهَا ٩ وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا ١٠ کَذَّبَتۡ ثَمُودُ بِطَغۡوَىٰهَآ ١١ إِذِ ٱنۢبَعَثَ أَشۡقَىٰهَا ١٢ فَقَالَ لَهُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ نَاقَةَ ٱللَّهِ وَسُقۡیَٰهَا ١٣ فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمۡدَمَ عَلَیۡهِمۡ رَبُّهُم بِذَنۢبِهِمۡ فَسَوَّىٰهَا ١٤ وَلَا یَخَافُ عُقۡبَٰهَا ١٥

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به خورشید و روشنی آن (به هنگام جاشت). ﴿۱و سوگند به ماه هنگامی‌که بعد از آن در آید. ﴿۲و سوگند به روز هنگامی‌که آن (=آفتاب) را روشن (و جلوه‌گر) کند. ﴿۳و سوگند به شب هنگامی‌که را بپوشاند. ﴿۴و سوگند به آسمان و به آنکه آن را بنا کرد. ﴿۵و سوگند به زمین و به آنکه آن را گسترانید. ﴿۶و سوگند به جان (انسان) و آنکه آن را (آفرید و) نیکو گردانید. ﴿۷سپس بدی‌ها و پرهیزگاری‌هایش را (به او) الهام کرد. ﴿۸محققاً هرکس که نفس خود را تزکیه (و پاک) کرد، رستگار شد. ﴿۹و یقیناً هرکس که آن را (با گناه) آلوده ساخت، نا امید (و زیانکار) شد. ﴿۱۰(قوم) ثمود از روی سرکشی. (و طنیان‌شان، پیامبر‌شان را) تکذیب کردند. ﴿۱۱آنگاه که شقی ترین‌شان (برای اقدام به جنایت) برخاست. ﴿۱۲پس پیامبر الله (صالح) به آن‌ها گفت: «ماده شتر الله را با آبشخورش وا گذارید». ﴿۱۳(ولی آن‌ها) او را تکذیب کردند، آنگاه ماده شتر را پی کردند، پس پروردگار‌شان به بسبب گناهان‌شان بر سر‌شان عذاب آورد، و با خاک یگسان کرد. ﴿۱۴و (الله) از سرانجام آن بیم ندارد. ﴿۱۵.

سوره الشمس

سُورَةُ الشَّمۡسِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ وَٱلشَّمۡسِ وَضُحَىٰهَا ١ وَٱلۡقَمَرِ إِذَا تَلَىٰهَا ٢ وَٱلنَّهَارِ إِذَا جَلَّىٰهَا ٣ وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَغۡشَىٰهَا ٤ وَٱلسَّمَآءِ وَمَا بَنَىٰهَا ٥ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا طَحَىٰهَا ٦ وَنَفۡسٖ وَمَا سَوَّىٰهَا ٧ فَأَلۡهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقۡوَىٰهَا ٨ قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَکَّىٰهَا ٩ وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا ١٠ کَذَّبَتۡ ثَمُودُ بِطَغۡوَىٰهَآ ١١ إِذِ ٱنۢبَعَثَ أَشۡقَىٰهَا ١٢ فَقَالَ لَهُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ نَاقَةَ ٱللَّهِ وَسُقۡیَٰهَا ١٣ فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمۡدَمَ عَلَیۡهِمۡ رَبُّهُم بِذَنۢبِهِمۡ فَسَوَّىٰهَا ١٤ وَلَا یَخَافُ عُقۡبَٰهَا ١٥

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

قسم به آفتاب و روشنى او! . ﴿1و قسم به ماه چون از پى آفتاب در آید! [1268]. ﴿2و قسم به روز چون نمایان کند آفتاب را! . ﴿3و قسم به شب چون بپوشاند آفتاب را! . ﴿4و قسم به آسمان و به ذاتى که ساخت او را!. ﴿5و قسم به زمین و به ذاتى که هموار کرد او را! . ﴿6و قسم به نفس آدمى و درست اندام نمودنِ خدا او را! . ﴿7پس قسم به انداختنِ خدا در دلش شناخت ِگناه او را و تقوى او را!. ﴿8هرآیینه رستگار شد هر که پاک ساخت نفس را. ﴿9و هرآیینه زیانکار شد هر که به اسفل السافلین برد آن را. ﴿10دروغ شمردند قوم ثمود به سبب سرکشى خود. ﴿11وقتى که برخاست بدبخت‏ترین آن قوم. ﴿12پس گفت ایشان را پیغامبر خدا: بگذارید ماده شترى را که خدا آفریده است و متعرض مشوید آب خوردِ او را. ﴿13پس دروغ شمردند پیغامبر را، پس بکشتند ناقه را، پس عقوبت فرود آورد بر ایشان پروردگار ایشان به سبب معصیت ایشان. پس هموار کرد خدا عقوبت را بر سر ایشان [1269]. ﴿14و خدا نمی‌ترسد از پاداش این عقوبت. ﴿15