سورۀ طارق

سورۀ طارق

مکی است؛ ترتیب آن 86؛ شمار آیات آن 17

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلسَّمَآءِ وَٱلطَّارِقِ ١﴾.

به آسمان و به ستاره‌گان سوگند یاد می‌کنم که عالم را شب درمی‌نوردد و روز در خفا به سر می‌برد؛ گویا مسافری است در شب که تاریکی او را می‌پوشاند.

﴿وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلطَّارِقُ ٢﴾.

ای محمّد! چه می‌دانی که «طارق» چیست؟ او ستارۀ فروزانی است که روشنی تمام دارد و پرتویش تاریکی‌ها را پاره می‌کند و دور می‌سازد؛ گویا که آسمان را در می‌نوردد.

﴿ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ ٣﴾.

این ستارۀ روشن و تابان، جامۀ شب را با نورش می‌درد و با روشنگری خویش پرده‌های تاریکی را دور می‌سازد.

﴿إِن کُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَیۡهَا حَافِظٞ ٤﴾.

هر‌ کسی از جانب خداوند متعال نگهبانی دارد که به حراست و حفظش موظّف است، از حوادث نگاهش می‌دارد، اعمالش را بر‌می‌شمارد، امورش را می‌نویسد و تصرّفاتش را زیر مراقبت دارد.

﴿فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ مِمَّ خُلِقَ ٥﴾.

باید انسان با پندپذیری و تفکّر ببیند که پروردگارش او را از چه مادّه‌ای آفریده است، اصلش چیست و آفرینش نخستینش چه بوده است؟ او از آب بی‌ارزشی بوده و در جای بی‌مقداری به وجود آمده است.

﴿خُلِقَ مِن مَّآءٖ دَافِقٖ ٦﴾.

از آب منیی آفریده شده که در رَحِم ریخته می‌شود؛ یعنی کسی که دارای چنین اصلی است، برایش مناسب نیست که تکبّر نماید و گردنکشی کند، بلکه باید با ملاحظۀ بی‌ارزشی اصلش تواضع باشد.

﴿یَخۡرُجُ مِنۢ بَیۡنِ ٱلصُّلۡبِ وَٱلتَّرَآئِبِ ٧﴾.

این آب بی‌مقدار و منی حقیر، از پُشت مرد و سینه زن بیرون می‌آید و در جایی که از ذکرش شرم می‌آید به هم یکجا می‌شوند تا انسان به وجود آید.

﴿إِنَّهُۥ عَلَىٰ رَجۡعِهِۦ لَقَادِرٞ ٨﴾.

به راستی که خداوند عزوجل به بازگرداندن انسان به زندگی بعد از مرگ و حساب تواناست؛ یعنی بعد از مرگ زندگی است؛ بعد از زنده‌شدن دوباره، حساب اعمال است؛ و بعد از بعث و نشور مجازات است.

﴿یَوۡمَ تُبۡلَى ٱلسَّرَآئِرُ ٩﴾.

در آن روز راز‌های دل‌ها پدید می‌آید، آنچه در ضمایر است آشکار می‌شود، امور پوشیده نمایان می‌گردد، کار‌های پنهان ظاهر می‌شود و مکنونات دل‌ها برملا می‌گردد.

﴿فَمَا لَهُۥ مِن قُوَّةٖ وَلَا نَاصِرٖ ١٠﴾.

آنگاه برای کافر منکر روز آخرت نیرویی وجود ندارد که او را حمایت نماید، یاوری نیست تا او را از گرفتاری آن روز نجات بخشد؛ یعنی نه دفاعی دارد، نه نفع‌رسانی و نه کسی شفاعتش می‌کند.

﴿وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلرَّجۡعِ ١١﴾.

سوگند به آسمان صاحب باران که بارانش از زمین به طور بخار بالا می‌رود، سپس آن را آسمان به گونۀ باران گوارا و مبارکی به زمین بر‌می‌گرداند.

﴿وَٱلۡأَرۡضِ ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ ١٢﴾.

و سوگند به زمینی که به وسیلۀ نباتات شق می‌شود و برای بیرون‌شدن تنۀ درختان از بین طبقاتش شکافته می‌گردد.

﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ ١٣﴾.

هر آینه قرآن کریم سخنی است که بین حقّ و باطل فیصله می‌کند، گمراهی و هدایت را از هم جدا می‌سازد و صلاح و فساد را از هم متمایز می‌نماید.

﴿وَمَا هُوَ بِٱلۡهَزۡلِ ١٤﴾.

قرآن کریم بازی و بیهوده نیست، بلکه درستی و راستی است. سخن حقّی است که باطلی در آن راه ندارد و هدایتی است که ضلالتی در آن وجود ندارد.

﴿إِنَّهُمۡ یَکِیدُونَ کَیۡدٗا ١٥﴾.

هر آینه کافران تدبیر خود برای جنگ با مؤمنان را می‌پوشانند و برای جنگ با اسلام نقشه می‌کشند؛ یعنی به طور پوشیده برای محاربه تدبیر می‌سنجند.

﴿وَأَکِیدُ کَیۡدٗا ١٦﴾.

خداوند عزوجل نیز تدبیری محکم‌تر، پوشیده‌تر و نیرومند‌تر از تدبیر آنان را می‌سنجد، نقشه‌های آنان را باطل می‌سازد، توان آنان را نابود می‌نماید و مکر آنان را بی‌نتیجه می‌گرداند.

﴿فَمَهِّلِ ٱلۡکَٰفِرِینَ أَمۡهِلۡهُمۡ رُوَیۡدَۢا ١٧﴾.

ای محمّد! بنابراین در هلاکت کافران عجله مکن و اندکی انتظار بکش تا ببینی که خداوند قهّار با آنان چه می‌کند؟ یعنی هر امر آمدنی نزدیک است و به زودی نهایت سرنوشت آنان را خواهی دید و سرانجام تلخ حیات آنان را آنگاه که وقت عذاب فرا رسد مشاهده خواهی نمود.

سوره طارق

سوره طارق

Ayah: 1

وَٱلسَّمَآءِ وَٱلطَّارِقِ

سوگند به آسمان و سوگند به ستارۀ شبگرد.

Ayah: 2

وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلطَّارِقُ

و تو چه می‌دانی که ستارۀ شبگرد چیست؟

Ayah: 3

ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ

[همان] ستارۀ فروزان است.

Ayah: 4

إِن کُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَیۡهَا حَافِظٞ

هیچ کس نیست، مگر اینکه نگهبانی [از فرشتگان] بر او[گماشته شده] است.

Ayah: 5

فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ مِمَّ خُلِقَ

انسان باید بنگرد که از چه چیز آفریده شده است:

Ayah: 6

خُلِقَ مِن مَّآءٖ دَافِقٖ

از یک آب جهنده آفریده شده

Ayah: 7

یَخۡرُجُ مِنۢ بَیۡنِ ٱلصُّلۡبِ وَٱلتَّرَآئِبِ

که از میان [استخوانِ] پشت [مرد] و سینۀ [زن] بیرون می‌آید.

Ayah: 8

إِنَّهُۥ عَلَىٰ رَجۡعِهِۦ لَقَادِرٞ

بی‌گمان، الله بر بازگرداندن او [پس از مرگ] تواناست.

Ayah: 9

یَوۡمَ تُبۡلَى ٱلسَّرَآئِرُ

روزی ‌که [تمام] رازها فاش شود،

Ayah: 10

فَمَا لَهُۥ مِن قُوَّةٖ وَلَا نَاصِرٖ

[در آن روز،] انسان هیچ توان و یاوری ندارد.

Ayah: 11

وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلرَّجۡعِ

سوگند به آسمان پرباران

Ayah: 12

وَٱلۡأَرۡضِ ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ

و سوگند به زمینِ پرشکاف [که گیاهان از آن سر برمی‌آورند].

Ayah: 13

إِنَّهُۥ لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ

[که] بی‌گمان، این قرآن، سخن جداکنندۀ حق از باطل است

Ayah: 14

وَمَا هُوَ بِٱلۡهَزۡلِ

و [سخنِ] هزل و بیهوده نیست.

Ayah: 15

إِنَّهُمۡ یَکِیدُونَ کَیۡدٗا

آنان [= کافران] پیوسته حیله و نیرنگ می‌کنند

Ayah: 16

وَأَکِیدُ کَیۡدٗا

و من [نیز] حیله [و تدبیر] می‌کنم؛

Ayah: 17

فَمَهِّلِ ٱلۡکَٰفِرِینَ أَمۡهِلۡهُمۡ رُوَیۡدَۢا

پس به کافران مهلت بده [و] اندکی رهایشان کن [تا غرق گناه باشند].

---

At-Tāriq

سوره طارق

سُورَةُ الطَّارِقِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلسَّمَآءِ وَٱلطَّارِقِ ١ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلطَّارِقُ ٢ ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ ٣ إِن کُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَیۡهَا حَافِظٞ ٤ فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ مِمَّ خُلِقَ ٥ خُلِقَ مِن مَّآءٖ دَافِقٖ ٦ یَخۡرُجُ مِنۢ بَیۡنِ ٱلصُّلۡبِ وَٱلتَّرَآئِبِ ٧ إِنَّهُۥ عَلَىٰ رَجۡعِهِۦ لَقَادِرٞ ٨ یَوۡمَ تُبۡلَى ٱلسَّرَآئِرُ ٩ فَمَا لَهُۥ مِن قُوَّةٖ وَلَا نَاصِرٖ ١٠ وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلرَّجۡعِ ١١ وَٱلۡأَرۡضِ ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ ١٢ إِنَّهُۥ لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ ١٣ وَمَا هُوَ بِٱلۡهَزۡلِ ١٤ إِنَّهُمۡ یَکِیدُونَ کَیۡدٗا ١٥ وَأَکِیدُ کَیۡدٗا ١٦ فَمَهِّلِ ٱلۡکَٰفِرِینَ أَمۡهِلۡهُمۡ رُوَیۡدَۢا ١٧ ﴾

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به آسمان و سوگند به طارق (= آنچه در شب آید). ﴿۱﴾و تو چه می‌دانی طارق چیست؟ ﴿۲﴾(همان) ستارۀ در خشان است. ﴿۳﴾هیچ کس نیست مگر آنکه بر او نگهبان و محافظی (از فرشتگان) است. ﴿۴﴾پس انسان باید بنگرد که از چه چیز آفریده شده است. ﴿۵﴾از یک آب جهنده آفریده شده است. ﴿۶﴾که از میان پشت (مرد) و سینۀ (زن) بیرون می‌آید. ﴿۷﴾بی‌گمان او (= الله) بر بازگردانیدن او (پس از مرگ) قادر است. ﴿۸﴾روزی‌که نهآن‌ها آشکار می‌شود. ﴿۹﴾پس او را هیچ نیرو و یاوری نیست. ﴿۱۰﴾سوگند به آسمان پر باران. ﴿۱۱﴾و سوگند به زمین پر شکاف. ﴿۱۲﴾بی‌گمان این (قرآن) سخن جدا کنندۀ حق از باطل است. ﴿۱۳﴾و آن (سخن) هزل و بیهوده نیست. ﴿۱۴﴾بی‌گمان آن‌ها پیوسته حیله و نیرتگ می‌کنند. ﴿۱۵﴾و من (هم) حیله (و تدبیر) می‌کنم. ﴿۱۶﴾پس کافران را مهلت بده، اندکی آنان را رها کن. ﴿۱۷﴾

سوره الطارق

سُورَةُ الطَّارِقِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ وَٱلسَّمَآءِ وَٱلطَّارِقِ ١ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلطَّارِقُ ٢ ٱلنَّجۡمُ ٱلثَّاقِبُ ٣ إِن کُلُّ نَفۡسٖ لَّمَّا عَلَیۡهَا حَافِظٞ ٤ فَلۡیَنظُرِ ٱلۡإِنسَٰنُ مِمَّ خُلِقَ ٥ خُلِقَ مِن مَّآءٖ دَافِقٖ ٦ یَخۡرُجُ مِنۢ بَیۡنِ ٱلصُّلۡبِ وَٱلتَّرَآئِبِ ٧ إِنَّهُۥ عَلَىٰ رَجۡعِهِۦ لَقَادِرٞ ٨ یَوۡمَ تُبۡلَى ٱلسَّرَآئِرُ ٩ فَمَا لَهُۥ مِن قُوَّةٖ وَلَا نَاصِرٖ ١٠ وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلرَّجۡعِ ١١ وَٱلۡأَرۡضِ ذَاتِ ٱلصَّدۡعِ ١٢ إِنَّهُۥ لَقَوۡلٞ فَصۡلٞ ١٣ وَمَا هُوَ بِٱلۡهَزۡلِ ١٤ إِنَّهُمۡ یَکِیدُونَ کَیۡدٗا ١٥ وَأَکِیدُ کَیۡدٗا ١٦ فَمَهِّلِ ٱلۡکَٰفِرِینَ أَمۡهِلۡهُمۡ رُوَیۡدَۢا ١٧ ﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

قسم به آسمان و قسم به چیزی که وقت شب پدید مى‏آید! . ﴿1﴾و چه چیز مطلع ساخت تو را که چه چیز به وقت شب پدید آینده است؟. ﴿2﴾که آن ستارۀ درخشنده است.﴿3﴾نیست هیچ شخص، مگر بر وى فرشتۀ نگهبانى کننده است. ﴿4﴾پس باید که بینند آدمى از چه چیز آفریده شده است. ﴿5﴾از آب جهنده. ﴿6﴾که بر مى‏آید از میان پشت مرد و استخوان سینۀ زن. ﴿7﴾هرآیینه خدا بر دیگر بار آفریدن آدمى توانا است.﴿8﴾روزی که امتحان کرده شود ضمیرهاى مردمان را. ﴿9﴾پس نباشد آدمى را طاقتى و نباشد یارى دهنده‌ای. ﴿10﴾قسم به آسمان! خداوند باران. ﴿11﴾و قسم به زمین! صاحب شکافتن [1250]. ﴿12﴾هرآیینه قرآن سخن واضح است. ﴿13﴾و نیست قرآن، سخن بیهوده. ﴿14﴾هرآیینه کافران بداندیشى می‌کنند یک طور بد اندیشى کردنى. ﴿15﴾و من نیز بداندیشى مى‏کنم یک طور بداندیشى [1251]. ﴿16﴾پس مهلت ده کافران را و فروگذار ایشان را اندکى. ﴿17﴾

تفسیر نور: سوره طارق

تفسیر نور:
سوره طارق آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ وَالسَّمَاء وَالطَّارِقِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سوگند به آسمان و به ستارگانی که شبانگاهان پدیدار می‌آیند !‏

‏توضیحات : ‏
‏« السَّمَآءِ » : آسمان . مراد جهان بالای سر ما زمینیان است . « الطَّارِقِ » : مهمان شبانه . راه‌پیمای شبرو . در اینجا مراد ستارگانی است که شبانگاهان پدیدار می‌آیند و انگار مسافران یا مهمانانی هستند که در شب درگاه خانه‌ها را بر روی آدمیان می‌زنند . واژه آسمان عام است ، و واژه ستارگان خاصّ و بیانگر اهمّیّت ویژه آنها است .‏

سوره طارق آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ وَمَا أَدْرَاکَ مَا الطَّارِقُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏تو چه می‌دانی که ستارگانی که شبانگاهان پدیدار می‌گردند چه هستند ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَآ أَدْرَاکَ » : ( نگا : حاقّه‌ / 3 ، مدّثّر / 27 ، مرسلات‌ / 14 ) .‏

سوره طارق آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ النَّجْمُ الثَّاقِبُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ستارگان درخشانی هستند که ( با نور خود دل تاریکیها را می‌شکافند و ) سوراخ می‌کنند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« النَّجْمُ » : ستاره . اسم جنس است و مراد همه ستارگان است . « الثَّاقِبُ » : سوراخ‌کننده ( نگا : صافّات‌ / 10 ) . درخشان و فروزان ( نگا : فرهنگ لغات قرآن دکتر قریب ، جزء عمّ ترجانی‌زاده ) .‏

سوره طارق آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ إِن کُلُّ نَفْسٍ لَّمَّا عَلَیْهَا حَافِظٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏کسی وجود ندارد مگر این که بر او نگهبانی است ( که او را می‌پاید و پندار و کردار و گفتارش را ثبت و ضبط و حفظ می‌نماید ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إنْ » : حرف نفی و به معنی ( مَا ) است . « إِن کُلُّ . . . » : مسلّماً هرکسی مراقبی دارد . « حَافِظٌ » : مُراقب . مُحافظ . مراد فرشتگان آفریدگارند که به منزله سپاهیان محافظ و مراقب انسان هستند . هم او را از چیزهائی که خدا بخواهد حفظ می‌کنند ، و هم اعمال او را می‌پایند و می‌نگارند ( نگا : زخرف‌ / 80 ، انفطار / 10 و 11 ) . « لَمَّا » : مگر این که . به معنی ( إِلاّ ) است . این آیه ، جواب قسم است .‏

سوره طارق آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ فَلْیَنظُرِ الْإِنسَانُ مِمَّ خُلِقَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏انسان باید بنگرد و دقّت کند که از چه چیز آفریده شده است‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« لِیَنظُرْ » : باید بنگرد . نگریستن به معنی اندیشیدن و وارسی کردن است ( نگا : اعراف‌ / 185 ، ق / 6 ، حشر / 18 ) .‏

سوره طارق آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ خُلِقَ مِن مَّاء دَافِقٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏او از آب جهنده ناچیزی آفریده شده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَآءٍ » : آب . نکره آمدن آن دلیل بر ناچیزی و حقارت است ( نگا : سجده‌ / 8 ، مرسلات‌ / 20 ) . « دَافِقٍ » : جهنده . توصیف نطفه است که در آب منی شناور است و به هنگام بیرون آمدن ، جهش و پرش دارد ( نگا : عبس‌ / 18 و 19 ) .‏

سوره طارق آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ یَخْرُجُ مِن بَیْنِ الصُّلْبِ وَالتَّرَائِبِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( و پس از رشد کامل در رحم ) از میان پشت و استخوانهای سینه ( مادر می‌گذرد و ) بیرون می‌آید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الصُّلْبِ » : استخوان پشت . ستون فقرات . « التَّرَآئِبِ » : جمع تَریبَة ، استخوانهای سینه . فاعل فعل « یَخْرُجُ » ضمیر مستتر ( هو ) است که به ( انسان ) در آیه 5 همین سوره برمی‌گردد . دو قطب جنین رشد یافته انسان در هفته‌های آخر جنینی مابین جناغ و دنده‌های تحتانی سینه مادر و ستون فقرات پشت مادر قرار داشته و از آنجا حرکت در مسیر کانال زایمانی را در موعد مقرر آغاز می‌کند . ضمیر ( ه ) در « رجعه » نیز به انسان برمی‌گردد . . . این آیات مسیر زندگی انسان را از بدو انعقاد نطفه تا رستاخیز مرور می‌کنند .‏

سوره طارق آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّهُ عَلَى رَجْعِهِ لَقَادِرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بی‌گمان خداوند ( تعالی که انسان را در آغاز از آب نطفه آفریده است ، همو ) قادر است که بار دیگر انسان را ( پس از مرگ به زندگی ) برگرداند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« رَجْع‌ » : بازگرداندن ( نگا : توبه‌ / 83 ) . مراد زنده گرداندن در آخرت است .‏

سوره طارق آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ یَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( این بازگشت ) روزی تحقّق می‌یابد که رازهای نهان و کارهای پنهان آشکار و آزموده می‌گردد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تُبْلی » : مورد امتحان و آزمایش قرار می‌گیرد . نمایان و هویدا می‌شود . از آنجا که به هنگام آزمایش ، حقیقت اشیاء ظاهر و آشکار می‌شود ، این ماده در اینجا به معنی ظهور و بروز آمده است . « السَّرَآئِرُ » : جمع سَرِیرَة ، نهانیها و پنهانیها . اسرار و رازها . نیّات و عقائد و هرچیزی که نهفته و پوشیده باشد .‏

سوره طارق آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ فَمَا لَهُ مِن قُوَّةٍ وَلَا نَاصِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بدین هنگام برای انسان نه نیروئی است ( که بر زشتیهای اعمال و عقائدش پرده بیفکند ) و نه یار و یاوری است ( که او را از عذاب الهی رهائی بخشد ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« فَمَا لَهُ مِن قُوَّةٍ . . . » : برابر بسیاری از آیات قرآن ، در آخرت تنها وسیله نجات انسان ، ایمان و عمل صالح است و بس ( نگا : انفطار / 19 ) .‏

سوره طارق آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ وَالسَّمَاء ذَاتِ الرَّجْعِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سوگند به آسمان برگرداننده ( امواج رادیوئی و بخارهای آب به صورت برف و باران ) !‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذَاتِ الرَّجْعِ » : برگرداننده . دارای باران . تمام تفسیرهائی را که در دسترس بود بررسی کردم . در میان وجوه مختلف ، تنها دو معنی برای « رجع‌ » مقبول به نظر رسید : باران ، و برگرداندن بخار آب . به گمان اینجانب معنی ( رَجْع ) برگرداندن است ، اعم از برگرداندن بخارهای متصاعد اقیانوسها و دریاها به صورت برف و باران ، و یا برگرداندن امواج رادیوئی به هنگام برخورد با آتمسفر زمین ، و برگرداندن اشعّه‌های کیهانی مگر به اندازه نیاز موجودات کره زمین . البتّه در تفسیر کبیر چنین جمله‌ای به چشم می‌خورد : کَأَنَّهُ مِنْ تَرْجیعِ الصَّوْتِ وَ هُوَ إِعادَتُهُ .‏

سوره طارق آیه 12
‏متن آیه : ‏
‏ وَالْأَرْضِ ذَاتِ الصَّدْعِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و سوگند به زمین شکاف بردار ( در برابر قدرت حرکت گیاهها و ریشه‌دوانی آنها ، و یا بر اثر عوامل دیگر ) !‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذَاتِ الصَّدْعِ » : شکاف بردار . « الصَّدْع‌ » : شکاف برداشتن و ازهم جدا شدن . اشاره به قابل نفوذ بودن زمین برای رشد گیاهان و درختان است . یعنی خاک زمین سفت و سخت نبوده و بلکه نرم است و به آب و به مویرگها و ریشه‌های روئیدنیها اجازه می‌دهد به داخل زمین نفوذ کنند و فرو روند ، و جوانه‌های رُستنیها از داخل آن سر برآورند . صَدْع ، به خود گیاه هم گفته شده است .‏

سوره طارق آیه 13
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏مسلّماً قرآن سخن فیصله بخشی است ( که خیر و شر ، و خوب و بد ، و حق و باطل را از هم جدا می‌سازد ، و یگانه وسیله راه تشخیص حقائق از اوهام ، و دیانتهای آسمانی از خرافه‌های زمینی است ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِنَّهُ » : این که قرآن . این که رستاخیز در میان است و رازها هویدا و اسرار آزموده می‌گردد . و . . . یعنی ضمیر ( هُ ) یا به قرآن برمی‌گردد که از قرینه پیدا است ، و یا به مفاهیم پیشین سوره که درباره معاد و قدرت خدا بر رستاخیز مردگان و نمایان شدن نهانیها و آزمون رازها در آن است . « فَصْلٌ » : داورانه . فیصله‌دهنده . مصدر است و برای مبالغه در معنی وصفی ، یعنی فاصِل ، به کار رفته است ( نگا : انعام‌ / 57 ، صافّات‌ / 21 ، ص‌ / 20 ) . این آیه جواب قسم است .‏

سوره طارق آیه 14
‏متن آیه : ‏
‏ وَمَا هُوَ بِالْهَزْلِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و سخن گزافه نبوده و شوخی نمی‌باشد . ( بلکه جدّی و قطعی است و از آستانه باعظمت و محکمه دادگرانه الهی صادر شده است ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْهَزْلِ » : یاوه و گزافه . شوخی و غیر جدّی .‏

سوره طارق آیه 15
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان ( که دشمنان اسلامند ، درباره قرآن ) پیوسته به نیرنگ می‌پردازند و ( برای جلوگیری و نابودی اسلام ) نقشه می‌کشند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَکِیدُونَ » : نیرنگ می‌زنند . نقشه می‌کشند . توطئه می‌کنند .‏

سوره طارق آیه 16
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَکِیدُ کَیْداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و من هم ( در برابر آنان ) همیشه نیرنگ می‌زنم و نقشه می‌ریزم ( و نیرنگ آنان را بی‌اثر ، و نقشه ایشان را نقش برآب می‌سازم ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَکِیدُ » : مراد از کَیْدِ خدا ، چاره‌جوئی و نقشه حق و نیرنگ پسندیده و حکیمانه است . برابر صنعت مقابله و مشاکله ، چاره‌سازی و برداشتن موانع اهریمنانه شیطان صفتان ، از مسیر راه حق و حقیقت ، کید نامیده شده است ( نگا : اعراف‌ / 183 ، یوسف‌ / 76 ، قلم‌ / 45 ) .‏

سوره طارق آیه 17
‏متن آیه : ‏
‏ فَمَهِّلِ الْکَافِرِینَ أَمْهِلْهُمْ رُوَیْداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس به کافران مهلت بده ، بدیشان مختصر مهلتی بده ( تا نسبت به ایشان اتمام حجّت گردد ، و بعدها کارشان زار و نزار ، و خودشان در دنیا و آخرت شرمسار شوند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَهِّلْ » : مهلت بده . فرصت بده . « أَمْهِلْ » : مهلت بده . فرصت بده . « رُوَیْداً » : کمی . اندکی . مفعول مطلق تأکیدی ، یا حال مؤکّده است . این واژه ، مصدر و مصغّر رَوْد است . در این آیه ، سه بار به رسول اکرم گوشزد شده است که در کار تبلیغ شکیبائی پیش گیرد تا درسی برای پیروان او و داعیان الی الله باشد ، یکی از مصدر تمهیل و دیگری از مصدر امهال و سومی از مصدر مصغّر رَوْد ، استفاده شده است .‏