سورۀ قدر

سورۀ قدر

مکی است؛ ترتیب آن 97؛ شمار آیات آن 5

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِی لَیۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ ١﴾.

به راستی که ما قرآن کریم را در شب قدر از ماه رمضان فرو فرستادیم. به خاطر همین نزول قرآن کریم است که این شب در عبادت، شرافت، بزرگی و منزلت خود از هزار ماه بهتر شده است.

﴿وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ ٢﴾.

چه می‌دانی که فضیلت و شرافت شب قدر چه اندازه می‌باشد و چه قدر بزرگی و منزلت دارد؟

﴿لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَیۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ ٣﴾.

شب با فضیلت، با کرامت و با برکت قدر در نزد خداوند عزوجل از عبادت هزار ماه بهتر است؛ یعنی شب قدر به طور مطلق بهترین شب‌هاست.

﴿تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ وَٱلرُّوحُ فِیهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمۡرٖ ٤﴾.

در آن شب فرشتگان پروردگار رحمن با هر امری که حق‌تعالی در همان سال مقدّر کرده، همراه با جبرئیل علیه السلام که بزرگوار‌ترین‌شان در نزد خداوند عزوجل است از آسمان فرود می‌آیند و به خاطر فضیلت این شب است که نزول فرشتگان بدان اختصاص یافته است.

﴿سَلَٰمٌ هِیَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ ٥﴾.

این شب همه‌اش آرامش و سلامتی است، از اول تا آخرش برکت است، بدی و فتنه‌ای در آن نیست و ناخجسته‌گی و خطری از نخستین لحظاتش تا هنگام طلوع بامداد وجود ندارد.

سوره قدر

سُورَةُ القَدۡرِ

بِّسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِی لَیۡلَةِ ٱلۡقَدۡرِ ١ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ ٢ لَیۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَیۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ ٣ تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ وَٱلرُّوحُ فِیهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمۡرٖ ٤ سَلَٰمٌ هِیَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ ٥ ﴾

به نام الله بخشندۀ مهربان

همانا ما آن (= قرآن) را در شب قدر نازل کردیم. ﴿۱﴾و تو چه دانی شب قدر چیست؟! ﴿۲﴾شب قدر، بهتر از هزار ماه است. ﴿۳﴾فرشتگان و روح (= جبرئیل) در آن (شب) به فرمان پروردگارشان برای (انجام) هر کاری نازل می‌شوند. ﴿۴﴾(آن شب) تا طلوع فجر سلامتی (و رحمت) باشد. ﴿۵﴾.

تفسیر نور: سوره قدر

تفسیر نور:
سوره قدر آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما قرآن را در شب با ارزش « لیلةالقدر » فرو فرستاده‌ایم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَنزَلْنَاهُ » : ضمیر ( هُ ) به قرآن برمی‌گردد . اشاره به آغاز نزول قرآن است ( نگا : بقره‌ / 2 و 144 ، آل‌عمران‌ / 7 ، نساء / 105 ، یوسف‌ / 2 ) . ذکر ضمیر به جای اسم ظاهر ، به خاطر شهرت و جلالت فوق‌العاده قرآن ، و جایگزین بودن آن در همه اذهان است ( نگا : انعام‌ / 92 و 155 ، ابراهیم‌ / 1 ، ص‌ / 29 ) . « لَیْلَةِ الْقَدْرِ » : شب بزرگوار و ارزشمند ( نگا : دخان‌ / 3 ) . شب ارزشیابی و تعیین سرنوشت ( نگا : دخان‌ / 4 ) این شب ، بزرگوار و ارزشمند است ، چون قرآن در آن نازل شده است و سراسر نور و رحمت و خیر و برکت و سلامت و سعادت و از هر جهت بی‌نظیر است . شب قرآن و جشن سالانه این کتاب بزرگ آسمانی و سرنوشت ساز بشریّت است ، و به عقیده برخی شب تقدیر و تعیین است و در آن مجدّدا مقدّرات و سرنوشت انسانها مقدّر و معیّن می‌گردد و خداوند دستور اجرای احکام خود را به دست فرشتگان می‌سپارد . لیلة القدر در رمضان است ( نگا : بقره‌ / 185 ) . امّا در کدام شب‌ ؟ روشن نیست و در حدود چهل قول مختلف پیرامون آن بیان شده است ( نگا : تفهیم‌القرآن ) . لیکن از هفدهم رمضان تا آخر آن ، به ویژه شبهای طاق ، رأی بسیاری از علماء است .‏

سوره قدر آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏تو چه می‌دانی شب قدر کدام است ( و چه اندازه عظیم است‌ ؟ )‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَآ أَدْرَاکَ ؟ » : تو چه می‌دانی‌ ؟ ( نگا : مدّثّر / 27 ، مرسلات‌ / 44 ، انفطار / 17 ) . این تعبیر نشان می‌دهد که زمان و عظمت دقیق این شب را حتّی پیغمبر ( ص ) هم نمی‌دانسته است ، چه رسد به دیگران !‏

سوره قدر آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏شب قدر شبی است که از هزار ماه بهتر است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَلْفِ شَهْرٍ » : هزار ماه . مراد تکثیر است نه تعیین و تحدید ( نگا : بقره‌ / 96 ، انفال‌ / 9 ) .‏

سوره قدر آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏فرشتگان و جبرئیل در آن شب با اجازه پروردگارشان ، پیاپی ( به کره زمین و به سوی پرستشگران و عبادت کنندگان شب زنده‌دار ) می‌آیند برای هرگونه کاری ( که بدان یزدان سبحان دستور داده باشد ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَنَزَّلُ » : پیاپی نازل گردید . این فعل می‌تواند به معنی ماضی باشد ( نگا : جزء عمّ شیح محمّد عبده ) . « الرُّوحُ » : جبرئیل . نزول فرشتگان و سردسته ایشان جبرئیل به کره زمین ، جهت دعای خیر و طلب آمرزش برای کسانی است که شب زنده‌داری می‌نمایند و به عبادت می‌پردازند و از خدا طلب مرحمت و مغفرت می‌کنند . « مِن کُلِّ أَمْرٍ » : برای هر کاری . حرف ( مِنْ ) به معنی لام است . یعنی برای انجام امور . یا این که به معنی باء مصاحبت است . یعنی : هر خیر و برکتی را با خود به ارمغان می‌آورند .‏

سوره قدر آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آن شب ، شب سلامت و رحمت ( و درود فرشتگان بر مؤمنان شب زنده‌دار ) است تا طلوع صبح .‏

‏توضیحات : ‏
‏« سَلامٌ » : سلام و درود . مراد درود فرشتگان بر مؤمنان است که طلب آمرزش و رحمت برای ایشان است . سلامت . یعنی طاعت و عبادت در آن ، موجب سلامت و در امن و امان ماندن مؤمنان از هر چیز است . یا این که به معنی سالم ، یعنی شبی است سالم و توأم با سلامت . « مَطْلَعِ » : طلوع . دمیدن . وقت طلوع . هنگام دمیدن . مصدر میمی یا اسم زمان است . یادآوری : شب قدر در مناطق مختلف ، یکی است . چرا که شب همان سایه نیم کره زمین است که بر نیم کره دیگر می‌افتد ، و این سایه همراه گردش زمین در حرکت است . یک دوره کامل آن در بیست و چهار ساعت انجام می‌پذیرد . این مدّت که تاریکی تمام نقاط زمین را به تدریج فرا می‌گیرد ، شب کامل کره زمین و شب قدر آن است که با اختلاف چند ساعت زودتر و دیرتر ، مهمان مردمان گوشه و کنار سراسر زمین می‌شود .‏