سوره سجده

سُورَةُ السَّجۡدَةِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ الٓمٓ ١ تَنزِیلُ ٱلۡکِتَٰبِ لَا رَیۡبَ فِیهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٢ أَمۡ یَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۚ بَلۡ هُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّکَ لِتُنذِرَ قَوۡمٗا مَّآ أَتَىٰهُم مِّن نَّذِیرٖ مِّن قَبۡلِکَ لَعَلَّهُمۡ یَهۡتَدُونَ ٣ ٱللَّهُ ٱلَّذِی خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَیۡنَهُمَا فِی سِتَّةِ أَیَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ مَا لَکُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَلِیّٖ وَلَا شَفِیعٍۚ أَفَلَا تَتَذَکَّرُونَ ٤ یُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ یَعۡرُجُ إِلَیۡهِ فِی یَوۡمٖ کَانَ مِقۡدَارُهُۥٓ أَلۡفَ سَنَةٖ مِّمَّا تَعُدُّونَ ٥ ذَٰلِکَ عَٰلِمُ ٱلۡغَیۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ ٱلۡعَزِیزُ ٱلرَّحِیمُ ٦ ٱلَّذِیٓ أَحۡسَنَ کُلَّ شَیۡءٍ خَلَقَهُۥۖ وَبَدَأَ خَلۡقَ ٱلۡإِنسَٰنِ مِن طِینٖ ٧ ثُمَّ جَعَلَ نَسۡلَهُۥ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن مَّآءٖ مَّهِینٖ ٨ ثُمَّ سَوَّىٰهُ وَنَفَخَ فِیهِ مِن رُّوحِهِۦۖ وَجَعَلَ لَکُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةَۚ قَلِیلٗا مَّا تَشۡکُرُونَ ٩ وَقَالُوٓاْ أَءِذَا ضَلَلۡنَا فِی ٱلۡأَرۡضِ أَءِنَّا لَفِی خَلۡقٖ جَدِیدِۢۚ بَلۡ هُم بِلِقَآءِ رَبِّهِمۡ کَٰفِرُونَ ١٠ ۞قُلۡ یَتَوَفَّىٰکُم مَّلَکُ ٱلۡمَوۡتِ ٱلَّذِی وُکِّلَ بِکُمۡ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّکُمۡ تُرۡجَعُونَ ١١

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

الم. ﴿1﴾فرود آوردن کتاب، هیچ شبهه نیست در آن، از جانب پروردگار عالم‌هاست. ﴿2﴾آیا می‌گویند بر بافته است آن را؟ بلکه وى راست است آمده از جانب پروردگار تو تا ترسانى قومى راکه نیامده است به ایشان هیچ ترساننده پیش از تو، تا بود که ایشان راه یابند. ﴿3﴾خدا آن است که آفرید آسمان‌ها و زمین و آنچه ما بین آنهاست در شش روز، باز قرار گرفت بر عرش. نیست شما را بجز وى هیچ دوستى و نه شفاعت کننده. آیا پندپذیر نمى‏شوید؟. ﴿4﴾تدبیر می‌کند کار را فرود آورده از آسمان به سوى زمین، باز بالا می‌رود آن کار به سوى خدا در روزى که هست مقدار آن هزار سال از آن حساب که مى‏شمارید [913]. ﴿5﴾این است صفت دانندۀ نهان و آشکارا، غالب مهربان. ﴿6﴾آن که به نیک‏ترین وجه ساخت هر چیزی را که آفریدش و نو کرد آفرینش آدمى را از گل. ﴿7﴾باز پیدا کرد نسل او را از خلاصه‌ای از آب خوار. ﴿8﴾باز درست اندام کردش و دمید در وى روح خود را و پیدا کرد براى شما گوش و چشم‌ها و دل‌ها. اندکى شکر مى‏کنید. ﴿9﴾و و گفتند: چون گم شویم در زمین آیا ما در آفرینش نو خواهیم بود؟ بلکه ایشان به ملاقات پروردگار خویش کافرانند. ﴿10﴾بگو: قبض روح شما مى‏کند ملک الموت که گماشته شده است بر شما، باز به سوى پروردگار خویش گردانیده شوید. ﴿11﴾

﴿ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلۡمُجۡرِمُونَ نَاکِسُواْ رُءُوسِهِمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ رَبَّنَآ أَبۡصَرۡنَا وَسَمِعۡنَا فَٱرۡجِعۡنَا نَعۡمَلۡ صَٰلِحًا إِنَّا مُوقِنُونَ ١٢ وَلَوۡ شِئۡنَا لَأٓتَیۡنَا کُلَّ نَفۡسٍ هُدَىٰهَا وَلَٰکِنۡ حَقَّ ٱلۡقَوۡلُ مِنِّی لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِینَ ١٣ فَذُوقُواْ بِمَا نَسِیتُمۡ لِقَآءَ یَوۡمِکُمۡ هَٰذَآ إِنَّا نَسِینَٰکُمۡۖ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡخُلۡدِ بِمَا کُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ١٤ إِنَّمَا یُؤۡمِنُ بِ‍َٔایَٰتِنَا ٱلَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُواْ بِهَا خَرُّواْۤ سُجَّدٗاۤ وَسَبَّحُواْ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَهُمۡ لَا یَسۡتَکۡبِرُونَ۩ ١٥ تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمۡ عَنِ ٱلۡمَضَاجِعِ یَدۡعُونَ رَبَّهُمۡ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ یُنفِقُونَ ١٦ فَلَا تَعۡلَمُ نَفۡسٞ مَّآ أُخۡفِیَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعۡیُنٖ جَزَآءَۢ بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ١٧ أَفَمَن کَانَ مُؤۡمِنٗا کَمَن کَانَ فَاسِقٗاۚ لَّا یَسۡتَوُۥنَ ١٨ أَمَّا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَلَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلۡمَأۡوَىٰ نُزُلَۢا بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ١٩ وَأَمَّا ٱلَّذِینَ فَسَقُواْ فَمَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُۖ کُلَّمَآ أَرَادُوٓاْ أَن یَخۡرُجُواْ مِنۡهَآ أُعِیدُواْ فِیهَا وَقِیلَ لَهُمۡ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلنَّارِ ٱلَّذِی کُنتُم بِهِۦ تُکَذِّبُونَ ٢٠﴾

و تعجب کنى اگر در نگرى وقتى که گناهکاران، نگونسار کنندۀ سر خویش باشند نزد پروردگار خویش. گویند: اى پروردگار ما! دیدیم و شنیدیم. پس باز گردان ما را تا بکنیم کار شایسته، هرآیینه ما یقین کننده‏ایم. ﴿12﴾و اگر می‌خواستیم، البته می‌دادیم هر شخصى را هدایت او و لیکن ثابت شد وعده‌ای از جانب من که هرآیینه پر کنم دوزخ را از جنّیان و آدمیان، همه یکجا. ﴿13﴾پس بچشید این عذاب به سبب آنکه فراموش کردید ملاقات این روز خود را. هرآیینه ما نیز فراموش کردیم شما را و بچشید عذاب دایم به سبب آنچه می‌کردید. ﴿14﴾جز این نیست که ایمان مى‏آرند به آیات ما آنان‌که چون پند داده می‌شوند به آن، نگونسار افتند سجده‏کنان و به پاکى یاد کنند با ستایش پروردگار خویش و ایشان تکبر نمى‏کنند. ﴿15﴾دور مى‏ماند پهلوى ایشان از خوابگاه، می‌خوانند پروردگار خود را به ترس و امیدوارى و از آنچه روزى دادیم ایشان را، خرج مى‏کنند. ﴿16﴾پس نمى‏داند هیچ نفس چه چیز پنهان داشته شد براى ایشان از خنکى چشم، پاداش داده شد به آنچه می‌کردند. ﴿17﴾آیا کسی که مؤمن باشد، مانند کسى هست که فاسق باشد؟! برابر نمى‏شوند. ﴿18﴾اما آنان‌که ایمان آوردند و کارهاى شایسته کردند، پس ایشان راست بهشت‌هاى جاى ماندن به طریق مهمانى به سبب آنچه می‌کردند. ﴿19﴾و اما آنان‌که فاسق بودند، پس جاى ایشان دوزخ‏ است. هرگاهی که خواهند که بیرون آیند از آنجا، باز گردانیده شوند در آن و گفته شود به ایشان: بچشید عذاب آتش که آن را دروغ می‌داشتید. ﴿20﴾

﴿ وَلَنُذِیقَنَّهُم مِّنَ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَدۡنَىٰ دُونَ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَکۡبَرِ لَعَلَّهُمۡ یَرۡجِعُونَ ٢١ وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُکِّرَ بِ‍َٔایَٰتِ رَبِّهِۦ ثُمَّ أَعۡرَضَ عَنۡهَآۚ إِنَّا مِنَ ٱلۡمُجۡرِمِینَ مُنتَقِمُونَ ٢٢ وَلَقَدۡ ءَاتَیۡنَا مُوسَى ٱلۡکِتَٰبَ فَلَا تَکُن فِی مِرۡیَةٖ مِّن لِّقَآئِهِۦۖ وَجَعَلۡنَٰهُ هُدٗى لِّبَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ ٢٣ وَجَعَلۡنَا مِنۡهُمۡ أَئِمَّةٗ یَهۡدُونَ بِأَمۡرِنَا لَمَّا صَبَرُواْۖ وَکَانُواْ بِ‍َٔایَٰتِنَا یُوقِنُونَ ٢٤ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ یَفۡصِلُ بَیۡنَهُمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِ فِیمَا کَانُواْ فِیهِ یَخۡتَلِفُونَ ٢٥ أَوَ لَمۡ یَهۡدِ لَهُمۡ کَمۡ أَهۡلَکۡنَا مِن قَبۡلِهِم مِّنَ ٱلۡقُرُونِ یَمۡشُونَ فِی مَسَٰکِنِهِمۡۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٍۚ أَفَلَا یَسۡمَعُونَ ٢٦ أَوَ لَمۡ یَرَوۡاْ أَنَّا نَسُوقُ ٱلۡمَآءَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ ٱلۡجُرُزِ فَنُخۡرِجُ بِهِۦ زَرۡعٗا تَأۡکُلُ مِنۡهُ أَنۡعَٰمُهُمۡ وَأَنفُسُهُمۡۚ أَفَلَا یُبۡصِرُونَ ٢٧ وَیَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡفَتۡحُ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٢٨ قُلۡ یَوۡمَ ٱلۡفَتۡحِ لَا یَنفَعُ ٱلَّذِینَ کَفَرُوٓاْ إِیمَٰنُهُمۡ وَلَا هُمۡ یُنظَرُونَ ٢٩ فَأَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ وَٱنتَظِرۡ إِنَّهُم مُّنتَظِرُونَ ٣٠ ﴾

و البته بچشانیم ایشان را عذاب نزدیک (یعنى در دنیا) این طرف از عذاب بزرگ. بود که ایشان بازگردند. ﴿21﴾و و کیست ستمکارتر از کسی که پند داده شد به آیات پروردگار خویش، باز روى بگرداند از آن؟ هرآیینه ما از گناهکاران انتقام کشنده‏ایم. ﴿22﴾و هرآیینه دادیم موسى را کتاب، پس مباش در شبهه از ملاقات قرآن و ساختیم موسى را هدایت براى بنى اسراییل. ﴿23﴾و پیدا کردیم از ایشان پیشوایان که راه نمودند به فرمان ما، وقتى که صبر کردند و به آیات ما یقین مى‏آوردند. ﴿24﴾هرآیینه پروردگار تو فیصل کند میان ایشان روز قیامت در آنچه اندر آن اختلاف می‌کردند. ﴿25﴾آیا واضح نشد ایشان را که چقدر هلاک کردیم پیش از ایشان از قرن‌ها، می‌روند ایشان در خانه‌هاى آن جماعت. هرآیینه در این کار نشانه‌ها است. آیا نمى‏شنوند؟. ﴿26﴾آیا ندیدند که ما روان مى‏کنیم آب را به سوى زمین بى‏گیاه تا بیرون آریم به سبب آن زراعت را، می‌خورند از آن زراعت، چهارپایان ایشان و خود ایشان نیز؟ آیا نمى‏بینند؟. ﴿27﴾و می‌گویند: کى خواهد بود این فتح اگر راستگویید؟!. ﴿28﴾بگو: روز فتح سود ندهد کافران را ایمان آوردن ایشان و نه ایشان مهلت داده شوند. ﴿29﴾پس روى بگردان از ایشان و انتظار بکن، هرآیینه ایشان نیز منتظرانند. ﴿30﴾

[913] یعنی اگر مردمان نزولِ تدبیر و عروجِ او تصور کنند، در کم از هزار سال خیال ننمایند و آن همه پیش خدای تعالی در یک روز تمام می‌شود. غرض آن است که اوهامِ ایشان به قدرتِ او نمی‌رسند، والله اعلم.