سورة الرحمن

سورة الرحمن - سورة 55 - عدد آیاتها 78

بسم الله الرحمن الرحیم

1. الرَّحْمَنُ

2. عَلَّمَ الْقُرْآنَ

3. خَلَقَ الإِنسَانَ

4. عَلَّمَهُ الْبَیَانَ

5. الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ

6. وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ یَسْجُدَانِ

7. وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِیزَانَ

8. أَلاَّ تَطْغَوْا فِی الْمِیزَانِ

9. وَأَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلا تُخْسِرُوا الْمِیزَانَ

10. وَالأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ

11. فِیهَا فَاکِهَةٌ وَالنَّخْلُ ذَاتُ الأَکْمَامِ

12. وَالْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَالرَّیْحَانُ

13. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

14. خَلَقَ الإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ کَالْفَخَّارِ

15. وَخَلَقَ الْجَانَّ مِن مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ

16. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

17. رَبُّ الْمَشْرِقَیْنِ وَرَبُّ الْمَغْرِبَیْنِ

18. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

19. مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ

20. بَیْنَهُمَا بَرْزَخٌ لّا یَبْغِیَانِ

21. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

22. یَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ

23. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

24. وَلَهُ الْجَوَارِ الْمُنشَآتُ فِی الْبَحْرِ کَالأَعْلامِ

25. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

26. کُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ

27. وَیَبْقَى وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلالِ وَالإِکْرَامِ

28. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

29. یَسْأَلُهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ

30. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

31. سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَا الثَّقَلانِ

32. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

33. یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالإِنسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ فَانفُذُوا لا تَنفُذُونَ إِلاَّ بِسُلْطَانٍ

34. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

35. یُرْسَلُ عَلَیْکُمَا شُوَاظٌ مِّن نَّارٍ وَنُحَاسٌ فَلا تَنتَصِرَانِ

36. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

37. فَإِذَا انشَقَّتِ السَّمَاء فَکَانَتْ وَرْدَةً کَالدِّهَانِ

38. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

39. فَیَوْمَئِذٍ لّا یُسْأَلُ عَن ذَنبِهِ إِنسٌ وَلا جَانٌّ

40. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

41. یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیمَاهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَالأَقْدَامِ

42. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

43. هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی یُکَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ

44. یَطُوفُونَ بَیْنَهَا وَبَیْنَ حَمِیمٍ آنٍ

45. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

46. وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ

47. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

48. ذَوَاتَا أَفْنَانٍ

49. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

50. فِیهِمَا عَیْنَانِ تَجْرِیَانِ

51. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

52. فِیهِمَا مِن کُلِّ فَاکِهَةٍ زَوْجَانِ

53. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

54. مُتَّکِئِینَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَیْنِ دَانٍ

55. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

56. فِیهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلا جَانٌّ

57. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

58. کَأَنَّهُنَّ الْیَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ

59. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

60. هَلْ جَزَاء الإِحْسَانِ إِلاَّ الإِحْسَانُ

61. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

62. وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ

63. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

64. مُدْهَامَّتَانِ

65. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

66. فِیهِمَا عَیْنَانِ نَضَّاخَتَانِ

67. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

68. فِیهِمَا فَاکِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ

69. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

70. فِیهِنَّ خَیْرَاتٌ حِسَانٌ

71. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

72. حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِی الْخِیَامِ

73. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

74. لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلا جَانٌّ

75. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

76. مُتَّکِئِینَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِیٍّ حِسَانٍ

77. فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ

78. تَبَارَکَ اسْمُ رَبِّکَ ذِی الْجَلالِ وَالإِکْرَامِ

سورة رحمن

به نام الله بخشندة مهربان

 (الله) رحمن ﴿1﴾ قرآن را تعلیم داد. ﴿2﴾ انسان را آفرید. ﴿3﴾ به او (نطق و) سخن گفتن آموخت. ﴿4﴾ خورشید و ماه به حساب منظم (و دقیقی) در حرکتند. ﴿5﴾ و گیاه ([1]) و درخت (برای او) سجده می‌کنند. ﴿6﴾ و آسمان را بر افراشت و میزان را قرار داد. ﴿7﴾ تا در میزان تجاوز نکنید. ﴿8﴾ و وزن را بر اساس عدل بر پا دارید و میزان را کم نکنید. ﴿9﴾ و زمین را برای مردمان قرار داد (و گسترانید). ﴿10﴾ که در آن میوه‌ها و نخل‌های خوشه دار است. ﴿11﴾ و (در آن) دانۀ برگ‌دار (که بصورت کاه در می‌آید) و ریحان (و گیاهان خوشبو) است. ﴿12﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟!([2]) ﴿13﴾ انسان را از گِل خشکیدة چون سفال آفرید، ﴿14﴾ و جن را از شعلة از آتش خلق کرد([3]). ﴿15﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟!﴿16﴾(او) پروردگار دو مشرق و پروردگار دو مغرب است. ﴿17﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿18﴾ دو دریای (مختلف شور و شیرین) را به جریان آورد در حالی‌که با یکدیگر بر خورد می‌کنند. ﴿19﴾ میان آن دو حایلی است که یکی بر دیگری غلبه نمی‌کند. (و در هم نیا میزند). ﴿20﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿21﴾ از آن دو (دریا) مروارید و مرجان بیرون می‌آید. ﴿22﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿23﴾ و برای اوست کشتی‌هایی همچون کوه که در دریا به حرکت در می‌آیند. ﴿24﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿25﴾ هر چه بر روی آن (= زمین) است، فانی شود. ﴿26﴾ و (تنها) روی پروردگار ذو الجلال و گرامی توست که باقی می‌ماند. ﴿27﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿28﴾ (تمام) کسانی‌که در آسمان‌ها و زمین هستند از او سؤال (و درخواست نیاز) می‌کنند، و او هر روز در کاری است. ﴿29﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿30﴾ ای دوگروه (انس و جن) بزودی به (حساب) شما می‌پردازیم. ﴿31﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿32﴾ ای گروه جن و انس اگر می‌توانید از کناره‌ها (و مرز‌های) آسمان‌ها و زمین بگذرید، پس بگذرید، ولی جز با غلبه و نیرو (بی فوق العاده) نمی‌توانید بگذرید (که شما ندارید). ﴿33﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿34﴾ شعله‌هایی از آتش، و دود بر شما (جن و انس) فرستاده می‌شود پس نمی‌توانید از خودتان دفاع کنید. ﴿35﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿36﴾ پس آنگاه که آسمان بشکافد، پس همچون چرم (و روغن مذاب) سرخ‌گون شود (در آن روز قیامت حوادث هو‌لناکی رخ می‌دهد). ﴿37﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿38﴾ پس در آن روز (قیامت) هیچ جن و انسی از گناهش پرسیده نشود (چون با علامات چهره‌های‌شان شناخته می‌شوند). ﴿39﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿40﴾گناهکاران از چهره‌هایشان شناخته می‌شوند، پس (آن‌ها  را) با موی جلو سر و پاها (یشان) گرفته (و به دوزخ افکنده) می‌شوند. ﴿41﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿42﴾ این (همان) جهنمی است که گناهکاران آن را انکار می‌کردند. ﴿43﴾ (امروز آن‌ها) در میان آن و آب سوزان می‌گردند. ﴿44﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿45﴾ و برای کسی‌که از ایستادن در پیشگاه پروردگارش بترسد، دو باغ (بهشتی) است ([4]). ﴿46﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿47﴾ (آن دو باغ) دارای (درختان و) شاخسار‌های بسیار است. ﴿48﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿49﴾ در آن دو (باغ) دو چشمة روان است. ﴿50﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿51﴾ در آن دو (باغ) ازهر میوة دو نوع است. ﴿52﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿53﴾ (بهشتیان) بر فرش‌هایی که آستر‌شان از دیبای ضخیم است، تکیه کرده‌اند، و میوة (آن) دوباغ) (بهشتی) در دسترس است. ﴿54﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿55﴾ در آن (کاخ‌ها و باغ‌های بهشتی) حوریانی دیده فروهشته هستند، که هیچ انس و جن پیش از این‌ها (= مؤمنان) با آنان تماس نگرفته است. ﴿56﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿57﴾ گویی آن‌ها (= حوریان) یاقوت و مرجانند. ﴿58﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿59﴾ آیا پاداش نیکی جز نیکی است؟! ﴿60﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿61﴾ و غیر از آن دو (باغ) دو باغ (بهشتی) دیگر است. ﴿62﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿63﴾ (آن دو باغ) سر سبز که (از شدت سبزی) به سیاهی متمایل است. ﴿64﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿65﴾ در آن دو (باغ بهشتی) دو چشمۀ جوشان است. ﴿66﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿67﴾  در آن دو (باغ) میوه و نخل و انار است. ﴿68﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿69﴾ در آن (کاخ‌ها و باغ‌های بهشتی زنانی) نیک سیرت و صورت هستند. ﴿70﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿71﴾ حورانی که در خیمه‌های (بهشتی مستور) نگاه داشته شده‌اند. ﴿72﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿73﴾ (دوشیزگانی که) هیچ انس و جن پیش از این‌ها  (= مؤمنان) با آنان تماس نگرفته است. ﴿74﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿75﴾ (در حالی‌که بهشتیان) بر بالش‌های سبز و فرش‌های نیکو تکیه زده‌اند، ﴿76﴾ پس (ای گروه انس و جن) کدامین نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب می‌کنید؟! ﴿77﴾ (ای پیامبر) نام پروردگار صاحب جلال و گرامی تو با برکت و فرخنده است. ﴿78﴾

---

([1])- مفسران دربارۀ مراد از «النجم» اختلاف نظر دارند، برخی «ستاره» ذکر کرده‌اند، و برخی دیگر به «گیاه» تفسیر کرده‌اند. (تفسیر ابن کثیر).

([2])- جابر t می‌گوید: رسول اللهr نزد اصحاب تشریف آوردند، آنگاه سورۀ الرحمن را از اول تا آخر بر آنان تلاوت نمودند، و اصحاب خاموش بودند، پس رسول اللهrفرمود: «شبی که جنیان با من ملاقات کردند، بر آنها خواندم، پاسخ آنان از شما بهتر بود، هر بارکه به آیة ﴿فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ﴾ می‌رسیدم، می‌گفتند: پروردگارا! هیچ یک از نعمت‌هایت را تکذیب نمی‌کنیم، ستایش برای توست». (سنن ترمذی 3291).

([3])- رسول اللهr می‌فرماید: «فرشتگان از نور آفرید، شده‌اند، و جنیان از شعلة از آتش آفریده شده‌اند، و آدم از آنچه برای‌تان توصیف شده آفریده شده است». (صحیح مسلم 2294).

([4])- علامه ابن کثیر می‌نویسد: این قوی‌ترین دلیل براین مطلب است که اگر جنیان ایمان آورند و تقوا پیشه کنند به بهشت وارد می‌شوند. (تفسیر ابن کثیر).