سوره نجم

سُورَةُ النَّجۡمِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ ١ مَا ضَلَّ صَاحِبُکُمۡ وَمَا غَوَىٰ ٢ وَمَا یَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ ٣ إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡیٞ یُوحَىٰ ٤ عَلَّمَهُۥ شَدِیدُ ٱلۡقُوَىٰ ٥ ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ ٦ وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ ٧ ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ ٨ فَکَانَ قَابَ قَوۡسَیۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ ٩ فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ ١٠ مَا کَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ ١١ أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا یَرَىٰ ١٢ وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ ١٣ عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ ١٤ عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ ١٥ إِذۡ یَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا یَغۡشَىٰ ١٦ مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ ١٧ لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَایَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡکُبۡرَىٰٓ ١٨ أَفَرَءَیۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ ١٩ وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ ٢٠ أَلَکُمُ ٱلذَّکَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ ٢١ تِلۡکَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِیزَىٰٓ ٢٢ إِنۡ هِیَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّیۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُکُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن یَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ ٢٣ أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ ٢٤ فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ ٢٥ ۞وَکَم مِّن مَّلَکٖ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِی شَفَٰعَتُهُمۡ شَیۡ‍ًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن یَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن یَشَآءُ وَیَرۡضَىٰٓ ٢٦

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به ستاره چون فرود افتد، ﴿۱﴾(که) یار شما (= محمدج) گمراه نشده و راه را گم نکرده است، ﴿۲﴾و از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید. ﴿۳﴾این نیست جز آنچه به او وحی می‌شود (و بجز وحی چیزی نمی‌گوید) [۱۹۸]. ﴿۴﴾(فرشتۀ) بس نیرومند (= جبرئیل) او را تعلیم داده است، ﴿۵﴾(همان فرشتۀ) نیرومندی که آنگاه راست و درست (به شکل حقیقی فرا رویش) ایستاد. ﴿۶﴾در حالی‌که او در افق اعلی (آسمان) بود. ﴿۷﴾سپس (جبرئیل) نزدیک شد، آنگاه فرو آمد (و نزدیک‌تر شد). ﴿۸﴾پس (فاصلۀ او با پیامبر) به قدر دو کمان یا کمتر بود. ﴿۹﴾آنگاه (الله) آنچه را باید وحی می‌کرد، به بنده‌اش وحی نمود. ﴿۱۰﴾قلب (پیامبر) آنچه را دید، دروغ نگفت. ﴿۱۱﴾آیا با او در بارۀ آنچه می‌بیند مجادله می‌کنید؟!. ﴿۱۲﴾و به راستی بار دیگر (نیز) اورا دید [۱۹۹]. ﴿۱۳﴾نزد «سدرۀ المنتهی» [۲۰۰]. ﴿۱۴﴾که «جنۀ المأوی» نزد آن (درخت) است. ﴿۱۵﴾چون (درخت) سدرۀ را چیزی (= نوری) پوشاند. ﴿۱۶﴾چشم (پیامبر) خطا نکرد و (از حد) در نگذشت. ﴿۱۷﴾به راستی (او) پارۀ از نشانه‌های بزرگ پروردگارش را دید [۲۰۱]. ﴿۱۸﴾آیا «لات» و «عزّی» را دیده‌اید؟! ﴿۱۹﴾و «منات» (بت) سومی بی‌ارزش را؟. ﴿۲۰﴾آیا شما را پسر باشد و او را دختر؟ ﴿۲۱﴾در این صورت، این تقسیمی غیر عادلانه است. ﴿۲۲﴾این‌ها چیزی جز نام‌هایی نیست که شما و پدارن‌تان بر آن‌ها گذاشته‌اید و الله دلیلی بر (صدق مدعی شما) نازل نکرده است. آن‌ها جز از گمان (های بد و بی‌اساس) و هوای نفس پیروی نمی‌کنند، در حالی‌که هدایت از (سوی) پروردگارشان برای آن‌ها آمده است. ﴿۲۳﴾آیا انسان هر چه آرزو کند برایش میسّر است؟! ﴿۲۴﴾پس آخرت و دنیا از آنِ الله است. ﴿۲۵﴾و چه بسیار فرشتگانی که در آسمان‌ها هستند که شفاعت آن‌ها هیچ سودی نمی‌بخشد، مگر پس از آنکه الله برای هرکس که بخواهد اجازه دهد و راضی باشد. ﴿۲۶﴾

﴿ إِنَّ ٱلَّذِینَ لَا یُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَیُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةَ تَسۡمِیَةَ ٱلۡأُنثَىٰ ٢٧ وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن یَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا یُغۡنِی مِنَ ٱلۡحَقِّ شَیۡ‍ٔٗا ٢٨ فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِکۡرِنَا وَلَمۡ یُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَیَوٰةَ ٱلدُّنۡیَا ٢٩ ذَٰلِکَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ ٣٠ وَلِلَّهِ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِ لِیَجۡزِیَ ٱلَّذِینَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَیَجۡزِیَ ٱلَّذِینَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى ٣١ ٱلَّذِینَ یَجۡتَنِبُونَ کَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّکَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِکُمۡ إِذۡ أَنشَأَکُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِی بُطُونِ أُمَّهَٰتِکُمۡۖ فَلَا تُزَکُّوٓاْ أَنفُسَکُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ ٣٢ أَفَرَءَیۡتَ ٱلَّذِی تَوَلَّىٰ ٣٣ وَأَعۡطَىٰ قَلِیلٗا وَأَکۡدَىٰٓ ٣٤ أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَیۡبِ فَهُوَ یَرَىٰٓ ٣٥ أَمۡ لَمۡ یُنَبَّأۡ بِمَا فِی صُحُفِ مُوسَىٰ ٣٦ وَإِبۡرَٰهِیمَ ٱلَّذِی وَفَّىٰٓ ٣٧ أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ ٣٨ وَأَن لَّیۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ ٣٩ وَأَنَّ سَعۡیَهُۥ سَوۡفَ یُرَىٰ ٤٠ ثُمَّ یُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ ٤١ وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّکَ ٱلۡمُنتَهَىٰ ٤٢ وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَکَ وَأَبۡکَىٰ ٤٣ وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡیَا ٤٤﴾

بی‌گمان کسانی‌که به آخرت ایمان ندارند، فرشتگان را به نام دختران نام‌گذاری می‌کنند. ﴿۲۷﴾و آن‌ها به آن هیچ دانشی ندارند، جز از گمان (بی‌اساس) پیروی نمی‌کنند، و یقیناً گمان (انسان را) از (شناخت) حق بی‌نیاز نمی‌کند. ﴿۲۸﴾پس (ای پیامبر) از کسی‌که از ذکر ما روی می‌گرداند، و جز زندگی (مادی) دنیا را نخواهد، اعراض کن. ﴿۲۹﴾این آخرین حد دانش آن‌هاست، بی‌گمان پروردگار تو به کسانی‌که از راه او گمراه شده‌اند داناتر است، و او (نیز) به کسانی‌که هدایت یافتند داناتر است. ﴿۳۰﴾و آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آنِ الله است تا کسانی را که (کار) بد کردند به (سبب) آنچه کرده‌اند کیفر دهد، و کسانی را که نیکوکاری کردند با (بهشت) نیکو پاداش دهد. ﴿۳۱﴾(همان) کسانی‌که از گناهان کبیره [۲۰۲]و اعمال زشت ـ جز گناهان صغیره ـ دوری می‌کنند بی‌گمان پروردگار تو گسترده آمرزش است، و او نسبت به شما داناتر است، هنگامی‌که شما را از زمین پدید آورد، و هنگامی‌که شما در شکم مادران‌تان بصورت جنین‌هایی بودید، پس خودتان را نستائید (و پاک نشمارید) او به کسانی‌که پرهیزکاری نمودند داناتر است. ﴿۳۲﴾آیا دیده‌ای کسی را که (از حق) روی گرداند؟! ﴿۳۳﴾و اندکی (مال) بخشید و (سپس سنگدل شد و) خود داری کرد. ﴿۳۴﴾آیا نزد او علم غیب است پس او (همه چیز را) می‌بیند؟! ﴿۳۵﴾یا از آنچه در صحیفه‌های موسی بوده، آگاه نشده است؟! ﴿۳۶﴾و (نیز آنچه در صحیفه‌های) ابراهیم، همان کسی‌که وفا دار بود؟! ﴿۳۷﴾که هیچ کس بارگناه دیگری را بر دوش نمی‌کشد. ﴿۳۸﴾و اینکه برای انسان (بهره‌ای) جز آنچه سعی کرده، نیست. ﴿۳۹﴾و اینکه به زودی (حاصل) تلاش و سعی او دیده خواهد شد. ﴿۴۰﴾سپس او به پاداشی تمام (و کافی) پاداش داده خواهد شد، ﴿۴۱﴾و یقیناً بازگشت (همۀ امور) به سوی پروردگار توست. ﴿۴۲﴾و اینکه او خنداند و گریاند. ﴿۴۳﴾و اینکه او میراند و زنده کرد. ﴿۴۴﴾

[۱۹۸] این آیه دلالت دارد بر اینکه «سنت» نیز وحی می‌باشد، بنابر این آنچه پیامبرجاز قرآن و سنت بیان می‌فرماید وحی الهی است. عبد الله بن عمرو بن العاصبمی‌گوید: من آنچه از زبان مبارک پیامبرجمی‌شنیدم می‌نوشتم، برخی از قریش مرا از این کار باز داشتند و گفتند: پیامبرجبشر هستند، در حال خشم و خشنودی سخن می‌گوید، آنگاه من ماجرا را برای رسول اللهجبیان کردم، پیامبرجفرمود: «بنویس قسم به ذاتی که جانم در دست اوست، چیزی جز حق از زبان من خارج نمی‌شود» (سنن ابو داود ۳۶۴۶). [۱۹۹] جبرئیل ÷را در صورت حقیقی، در حالی‌که ششصد بال داشت دیدند. (صحیح بخاری ۳۲۳۲ و تفسیر ابن کثیر) [۲۰۰] درخت سدر عظیمی که در آسمان هفتم است و علم هیچ کس از آن فراتر نرود. (تفسیر طبری) [۲۰۱] این آیه دربارۀ معراج پیامبرجمی‌باشد که رسول اللهجبا روح و جسد به آسمان‌ها رفتند. پیامبرجمی‌فرماید: «من کنار خانۀ کعبه بحالت خواب و بیدار در میان دو نفر بودم، (که فرشتگان نزد من آمدند و مرا شناختند) آنگاه تشتی طلائی سرشار از حکمت و ایمان نزد من آوردند، سپس سینۀ مرا شکافتند و با آب زمزم شستشو دادند، و آن را از حکمت و ایمان مملو نمودند، و بعد مرکبی سفید بنام براق، که کوچک‌تر از قاطر و بزرگ‌تر از الاغ بود برایم آوردند، آنگاه به همراه جبرئیل به آسمان‌ها رفتیم، ... در آسمان اول حضرت آدم ÷را ملاقات کردم، و در آسمان دوم حضرت عیسی و یحیی علیهما السلام را ملاقات کردم، و در آسمان سوم یوسف ÷را، و در آسمان چهارم با ادریس ملاقات کردم، و در آسمان پنچم با هارون ÷و در ششم با موسی ÷ملاقات نمودم، و در آسمان هفتم با حضرت ابراهیم ÷ملاقات کردم، و در آنجا بیت المعمور بمن نشان داده شد، و پنجاه نماز فرض گردید که بعد به پنچ نماز در اداء و پنجاه نماز در صواب مقرر شد». (اختصار از صحیح بخاری شماره ۳۲۰۷). [۲۰۲] در حدیث صحیح آمده رسول اللهجفرمود: «از هفت گناه (کبیرۀ) هلاک‌کننده اجتناب کنید» یاران عرض کردند: آنها کدام اند؟ فرمود: «شرک به الله، و سحر، و کشتن کسی که الله کشتن اورا جز بحق حرام گردانیده، و خوردن مال ربا و خوردن مال یتیم، و پشت کردن به دشمن در میدان جنگ، و تهمت نا روا بستن به زنان پاک‌دامن و بی‌خبر». (صحیح بخاری ۶۸۵۷ و صحیح مسلم ۸۹)

 ﴿ وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَیۡنِ ٱلذَّکَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ ٤٥ مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ ٤٦ وَأَنَّ عَلَیۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ ٤٧ وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ ٤٨ وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ ٤٩ وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَکَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ ٥٠ وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ ٥١ وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ کَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ ٥٢ وَٱلۡمُؤۡتَفِکَةَ أَهۡوَىٰ ٥٣ فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ ٥٤ فَبِأَیِّ ءَالَآءِ رَبِّکَ تَتَمَارَىٰ ٥٥ هَٰذَا نَذِیرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ ٥٦ أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ ٥٧ لَیۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ کَاشِفَةٌ ٥٨ أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِیثِ تَعۡجَبُونَ ٥٩ وَتَضۡحَکُونَ وَلَا تَبۡکُونَ ٦٠ وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ ٦١ فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩ ٦٢﴾

و اینکه او دو جفت نر و ماده آفرید. ﴿۴۵﴾از نطفه‌ای چون (در رحم) ریخته شود. ﴿۴۶﴾و اینکه پدید آوردن بار دیگر بر (عهدۀ) او (= الله) است. ﴿۴۷﴾و اینکه اوست که بی‌نیاز کرد و سرمایه بخشید. ﴿۴۸﴾و اینکه اوست که پروردگار (ستاره) «شعری» [۲۰۳]است. ﴿۴۹﴾و اینکه اوست که «عاد نخستین» را هلاک کرد. ﴿۵۰﴾و (نیز) «ثمود» را (هلاک کرد) پس (کسی را) باقی نگذاشت. ﴿۵۱﴾(و (همچنین) قوم نوح را پیش از آن (هلاک نمود). بی‌گمان آن‌ها از همه ظالم‌تر و سرکش‌تر بودند. ﴿۵۲﴾و (شهرهای) مؤتفکه (= قوم لوط) را زیر و رو (و نابود) کرد [۲۰۴]. ﴿۵۳﴾پس آن‌ها را با آنچه سزاوار بودند از عذاب سنگین و دردناک پوشانید. ﴿۵۴﴾پس (ای انسان نا سپاس) به کدامیک از نعمت‌های پروردگارت شک داری؟! ﴿۵۵﴾این (پیامبر) هشدار دهنده‌ای از (قبیل) هشدار دهندگان پیشین است. ﴿۵۶﴾قیامت نزدیک شده است. ﴿۵۷﴾و هیچ کس جز الله آشکارش نکند (و نتواند سختی‌های آن را دفع کند). ﴿۵۸﴾آیا از این سخن تعجب می‌کنید؟! ﴿۵۹﴾و می‌خندید و نمی‌گریید؟! ﴿۶۰﴾و شما همواره در غفلت (و هوس‌رانی) هستید. ﴿۶۱﴾پس (همه) برای الله سجده کنید، و او را بپرستید [۲۰۵]. ﴿۶۲﴾