تفسیر نور: سوره رحمن

تفسیر نور:
سوره رحمن آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ الرَّحْمَنُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خداوند مهربان .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الرَّحْمَانُ » : مبتدا است و ( عَلَّمَ الْقُرْءَانَ ) در آیه بعدی خبر آن است .‏

سوره رحمن آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ عَلَّمَ الْقُرْآنَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قرآن را یاد داد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَلَّمَ الْقُرْءَانَ » : ترتیب طبیعی : خلق انسان ، و تعلیم بیان ، و تعلیم قرآن است . ولی از آنجا که بزرگترین نعمت خداوند مهربان ، تعلیم قرآن به انسان است ، تا انسان بتواند در پرتو قرآن به عبادت بپردازد که خلقت انسان به خاطر آن است ، تعلیم قرآن را قبل از مسأله آفرینش انسان و آموزش بیان ذکر فرموده است .‏

سوره رحمن آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ خَلَقَ الْإِنسَانَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏انسان را بیافرید .‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ عَلَّمَهُ الْبَیَانَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏به او بیان ( آنچه در دل است ) آموخت .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْبَیَانَ » : سخن گفتن از آنچه در دل است ، خواه با زبان ، خواه با قلم ، و خواه با وسائل دیگر .‏

سوره رحمن آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خورشید و ماه برابر حساب ( منظمی در چرخش و گردش ) هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حُسْبَانٍ » : حساب . نظم و نظام . مصدر ثلاثی مجردی است همچون غفران و کفران ( نگا : انعام‌ / 96 ) . « بِحُسْبَانٍ » : جار و مجرور متعلق به ( کَآئِنٌ ) یا ( مُسْتَقَرٌ ) و یا ( یَجْرِیَانِ ) محذوف است که خبر مبتدا است .‏

سوره رحمن آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ یَسْجُدَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏گیاهان و درختان برای خدا سجده می‌کنند و کرنش می‌برند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« النَّجْمُ » : روئیدنیهائی که دارای ساقه نباشند . مانند : کدو ، خیار . . . ستاره . « الشَّجَرُ » : روئیدنیهائی که دارای ساقه باشند . مانند : درختان ، غلات . « یَسْجُدَانِ » : منقاد فرمان خدا و تسلیم در برابر قوانین آفرینش هستند و همان مسیری را طی می‌کنند که خدا برای آنها تعیین فرموده است ( نگا : حج‌ / 18 ) .‏

سوره رحمن آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِیزَانَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آسمان را برافراشت ، و قوانین و ضوابطی را گذاشت .‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَضَعَ » : گذاشت . ایجاد کرد . « الْمِیزَانَ » : قوانین و ضوابط . قواعد و مقررات ( نگا : شوری‌ / 17 ) . مراد میزان و معیار و قوانینی است که حاکم بر سراسر عالم هستی است .‏

سوره رحمن آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هدف ( از ایجاد قوانین و ضوابط در عالم هستی ) این است که شما هم ( قوانین و ضوابط را در زندگی فردی و اجتماعی خود رعایت کنید و ) از ( حد و مرز ) قوانین و ضوابط ( مقرره ) تجاوز نکنید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَلاّ تَطْغَوْا . . . » : تا این که شما هم سرکشی و تعدی نکنید . چرا که اساس جهان بر ضوابط و قوانین حساب شده بسیار دقیقی است ، و شما نیز بخشی از این عالم عظیم بوده و باید معیار و میزان و نظم و نظام در زندگیتان باشد . « الْمِیزَانَ » : مراد موازین و معاییر زندگی فردی و اجتماعی است .‏

سوره رحمن آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا الْمِیزَانَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در وزن کردن و برکشیدن ( کالاها و در متر کردن و اندازه‌گیری چیزها ) دادگرانه رفتار کنید و از ترازو مکاهید ( و کم و کاست ندهید و کم‌فروشی نکنید ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْمِیزَانَ » : ترازو . در اینجا میزان و سنجش ، به معنی خاص خود مورد نظر است . یعنی در معامله چیزی کم و کسر نگذارند . بعضیها ، میزان را در آیه 7 اسم آلت و به معنی وسیله سنجش ، و در آیه 8 به معنی مصدری ، یعنی وزن کردن ، و در آیه 9 به معنی مفعولی ، یعنی جنس موزون می‌دانند ( نگا : قاسمی ، کبیر ) .‏

سوره رحمن آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خداوند زمین را برای ( زندگی ) انسانها آفریده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَنَام‌ » : مردمان . خلائق .‏

سوره رحمن آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهَا فَاکِهَةٌ وَالنَّخْلُ ذَاتُ الْأَکْمَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در زمین میوه‌های فراوان ، و از جمله خرما است که دارای غلاف است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَکْمَام‌ » : جمع کِمّ ، غلاف ( نگا : فصّلت‌ / 47 ) . ذکر نخل به صورت جداگانه ، ذکر خاص بعد از عام بوده و برای نشان دادن اهمیتی است که در خرما موجود است . میوه درخت نخل در آغاز در غلافی پنهان است ، و سپس غلاف می‌شکافد و خوشه خرما به طرز جالبی بیرون می‌ریزد . این غلاف همچون رحم مادر ، میوه نخل را در خود پرورش می‌دهد و از آفات حفظ می‌کند ، و بعدها غلاف جدا می‌شود و کنار می‌رود .‏

سوره رحمن آیه 12
‏متن آیه : ‏
‏ وَالْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَالرَّیْحَانُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و ( در زمین ) گیاهان خوشبو وجود دارد ، و همچنین دانه‌هائی است که در میان پوسته قرار دارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْعَصْفِ » : قشر و پوسته . مراد کاه است که علوفه چهارپایان است . « الرَّیْحانُ » : گیاهان خوشبو .‏

سوره رحمن آیه 13
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( ای گروه پریها و انسانها ! ) کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ءَالآءِ » : جمع إلْی ، نعمتها ( نگا : نجم‌ / 55 ) . « تُکَذِّبَانِ » : انکار می‌کنید و نادیده می‌گیرید . مخاطب انس و جن ، یعنی ثَقَلَیْن است . یعنی سراپای عالم هستی و از جمله وجود خودتان ، نعمتهای خداداد است ، کدامیک از آنها را می‌توانید انکار بکنید ؟ ! این همه نعمت چرا باید وسیله شناخت صاحب نعمت نشود ، و حس شکرگزاری را در شما برنینگیزد ؟ ! تکرار این آیه در 31 مورد ، آهنگ جالبی به سوره داده است . خداوند در مقطعهای مختلف پس از بیان برخی از نعمتهای این جهانی و آن جهانی خود و یادآور شدن گوشه‌ای از سعادت بهشتیان و شقاوت دوزخیان ، با ذکر مجدد آیه ، به انسانها و پریها بیدار باش و هوشیار باش می‌دهد و ایشان را به یاد آفریدگارشان می‌اندازد و شوق طاعت و بندگی را در دلشان افزون می‌کند .‏

سوره رحمن آیه 14
‏متن آیه : ‏
‏ خَلَقَ الْإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ کَالْفَخَّارِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خدا انسان را از گِل خشکیده‌ای همچون سفال آفریده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الإِنسَانَ » : جنس انسان . مراد حضرت آدم است . انسان در آغاز آفرینش خاک بوده ( نگا : حج‌ / 5 ) سپس با آب آمیخته شده است و به صورت گِل در آمده است ( نگا : انعام‌ / 2 ) و بعد به صورت گِل بدبو یا لجن تغییر شکل داده ( نگا : حجر / 28 ) سپس حالت چسپندگی پیدا کرده است ( نگا : صافات‌ / 11 ) و بعد گِل خشکیده و سفال گونه‌ای شده است که این آیه بدان اشاره دارد . اما هر یک از این مراحل چه اندازه طول کشیده است ، و این حالتهای انتقالی تحت چه عواملی به وجود آمده است ، و نفخه ربّانی یا روح چیست و کی به کالبدش دمیده شده است ( نگا : حجر / 29 ) از حوزه علم بشری خارج و آن را خدا می‌داند و بس . « صَلْصَالٍ » : گِل خشکیده‌ای که با زدن تلنگری به صدا در می‌آید ( نگا : حجر / 26 و 27 و 33 ) . « فَخَّارِ » : سفال .‏

سوره رحمن آیه 15
‏متن آیه : ‏
‏ وَخَلَقَ الْجَانَّ مِن مَّارِجٍ مِّن نَّارٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و جن را از زبانه شعله‌ور آتش خلق نموده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْجَآنَّ » : جِنّ . جانّ و جنّ هر دو به یک معنی است ( نگا : اسراء / 88 ، ذاریات‌ / 56 ، رحمن‌ / 39 ) . « مَارِجٍ » : شعله لرزان و پیچان آتش . زبانه تنوره کش و لرزان آتش . آفرینش جن از چنین آتش شعله‌ور و زبانه‌کش و پیچان ، چگونه و به چه شکلی بوده ، و چه اندازه طول کشیده است ، و این گونه موجودات چگونه می‌زیند و چه سیمائی دارند ، دانش بشری بدان پی نبرده است .‏

سوره رحمن آیه 16
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( ای گروه پریها و انسانها ! ) کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 17
‏متن آیه : ‏
‏ رَبُّ الْمَشْرِقَیْنِ وَرَبُّ الْمَغْرِبَیْنِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏او پروردگار مشرقها و پروردگار مغربها است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« رَبُّ » : خبر مبتدای محذوف است : هُوَ رَبُّ . « الْمَشْرِقَیْنِ . . . الْمَغْرِبَیْنِ » : مراد از دو مشرق و دو مغرب ، خاور خورشید و ماه ، و باختر خورشید و ماه ، و یا این که تنها اشاره به خورشید است که با توجه به حداکثر میل شمالی آفتاب ، و میل جنوبی آن ، خورشید دو مشرق و دو مغرب عمده دارد . اما باید دانست که خورشید و ماه ، و بطور کلی خورشیدها و ماههای متعدد جهان هستی ، هر روز از نقطه‌ای طلوع و در نقطه‌ای غروب می‌کنند ، و به تعداد روزهای سال ، مشرق و مغرب دارند ، پس چه بسا مراد از تثنیه مشرق و مغرب ، جمع باشد . چرا که در سوره‌های دیگر قرآن مشارق و مغارب آمده است ( نگا : اعراف‌ / 137 ، معارج‌ / 40 ) .‏

سوره رحمن آیه 18
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 19
‏متن آیه : ‏
‏ مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏دو دریای ( مختلف شیرین و شور ، و گرم و سرد ) را در کنار هم روان کرده است و مجاور یکدیگر قرار داده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَرَجَ » : سر داده است . حرکت داده است . روان کرده است ( نگا : فرقان‌ / 53 ) . « الْبَحْرَیْنِ » : مراد از دو دریا ، آبهای شیرین و شور و یا آبهای گرم و سرد رودهای عظیمی است که در سراسر اقیانوسهای جهان جریان دارند ( نگا : نمونه ) از قبیل گلف استریم ( نگا : فاطر / 12 ) . « مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ » : دو دریا را به سوی هم سر داده است و در کنار همدیگر روان کرده است . دو دریا را در وقت برخورد ، به موج و تکان انداخته تا یکدیگر را دفع کنند و برانند و آمیزه هم نشوند ( نگا : التفسیر القرآنی للقرآن ) .‏

سوره رحمن آیه 20
‏متن آیه : ‏
‏ بَیْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَّا یَبْغِیَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏اما در میان آن دو حاجز و مانعی است که نمی‌گذارد یکی با دیگری بیامیزد و سرکشی کند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَرْزَخٌ » : حاجز . مانع ( نگا : فرقان‌ / 53 ) . « لا یَبْغِیَانِ » : بر یکدیگر سرکشی نمی‌کنند و چیره نمی‌شوند . مراد این است که یکی دیگری را در خود فرو نمی‌برد ، و آمیخته نمی‌گردند .‏

سوره رحمن آیه 21
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را تکذیب می‌کنید و انکار می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 22
‏متن آیه : ‏
‏ یَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏از آن دو ، مروارید و مرجان بیرون می‌آید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لُؤْلُؤ » : مروارید . « مَرْجَان‌ » : بُسَّد ، بُسَّدین ، گوهر سرخ رنگی که از جانوری دریازی به نام مرجان بدست می‌آید .‏

سوره رحمن آیه 23
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 24
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَهُ الْجَوَارِ الْمُنشَآتُ فِی الْبَحْرِ کَالْأَعْلَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خدا کشتیهائی ساخته و پرداخته ( آفریدگان خود به نام انسانها ) در دریاها دارد که همسان کوهها هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْجَوَارِی‌ » : جمع جَارِیَة ، کشتیها ( نگا : شوری‌ / 32 ، حاقه‌ / 11 ) . یاء آخر آن برای تخفیف حذف شده است . « الْمُنشَئَاتُ » : کشتیهائی با بادبانها و شراعهای برافراشته . ساخته و پرداخته . مراد ساخته و پرداخته دست انسانها است ، و انسانها هم که مخلوق خدایند ، از خواص خداداد که در مصالح مختلفی که در کشتیها بکار می‌رود استفاده می‌کنند . « الأعْلامِ » : جمع عَلَم ، کوهها .‏

سوره رحمن آیه 25
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را تکذیب می‌کنید و انکار می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 26
‏متن آیه : ‏
‏ کُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همه چیزها و همه کسانی که بر روی زمین هستند ، دستخوش فنا می‌گردند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَلَیْهَا » : روی زمین . مرجع ( ها ) واژه ( الارض ) محذوف است که از سیاق کلام ، مفهوم می‌گردد ( نگا : نحل‌ / 61 ) . « فَانٍ » : فانی . دستخوش فنا و نابودی . « کُلُّ مَنْ . . . » : ( نگا : قصص‌ / 88 ) .‏

سوره رحمن آیه 27
‏متن آیه : ‏
‏ وَیَبْقَى وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِکْرَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و تنها ذات پروردگار با عظمت و ارجمند تو می‌ماند و بس .‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَجْهُ » : رخساره . تسمیه کل به اسم جزء است و مراد ( ذات ) است .‏

سوره رحمن آیه 28
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب می‌کنید و انکار می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 29
‏متن آیه : ‏
‏ یَسْأَلُهُ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ کُلَّ یَوْمٍ هُوَ فِی شَأْنٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همه چیزها و همه کسانی که در آسمانها و زمینند ( به زبان حال یا قال ، روزی و نیاز خود را ) از خدا درخواست می‌کنند . او پیوسته دست‌اندرکار کاری است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَسْأَلُهُ » : از او می‌طلبند . نیازمند بدو هستند . . « کُلَّ یَوْمٍ » : مراد هر لحظه و هر وقت ، یعنی پیوسته و همیشه است ( نگا : آلوسی ، صفوة‌التفاسیر ، المصحف المیسر ) . « هُوَ فِی شَأْنٍ » : او به کاری مشغول است . یعنی خدا دنیا را آفریده است و آن را به حال خود رها نساخته است . بلکه پیوسته بر آن نظارت دارد و دست‌اندرکار آفرینش نو و دگرگونی تازه است و متصرف در شؤون آفریده‌های خود است .‏

سوره رحمن آیه 30
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 31
‏متن آیه : ‏
‏ سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَا الثَّقَلَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ای پریها و انسانها ! به حساب شما خواهیم پرداخت .‏

‏توضیحات : ‏
‏« سَنَفْرُغُ لَکُمْ » : به حساب شما خواهیم رسید . به شما خواهیم پرداخت . فَرَغَ لِکَذا : عَمِدَ إِلَیْهِ . « الثَّقَلانِ » : انس و جن . مثنی ( ثَقَل ) است . هر چیز که برای آن وزن و قدری هست ، آن را ( ثَقَل ) می‌نامند . انس و جن را به جهت بلندی مرتبت و منزلت و عظمت مقام نسبت به پدیده‌های دیگر ، و داشتن اختیار نسبی و مسؤولیت شخصی ، و بالاخره به خاطر سنگینی معنوی خدادادی ، ثَقَلَیْن می‌نامند .‏

سوره رحمن آیه 32
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را انکار و تکذیب می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 33
‏متن آیه : ‏
‏ یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانفُذُوا لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ای گروه پریها و انسانها ! اگر می‌توانید از نواحی آسمانها و زمین بگذرید ، بگذرید ، ولیکن نمی‌توانید بگذرید مگر با قدرت عظیم ( مادی و معنوی ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَعْشَرَ » : گروه . دسته . « أَن تَنفُذُوا » : این که عبور کنید و بگذرید . « أَقْطَارِ » : جمع قُطْر ، نواحی و جوانب . « سُلْطَانٍ » : قدرت مادی و قوت معنوی . این آیه دارای دو معنی عمده است : الف - آیه ناظر به دنیا ، و اشاره به مسافرتهای فضائی بشر است که قرآن شرط آن را داشتن سلطه علمی و صنعتی و قدرت مادی دانسته است . ب - آیه ناظر به رستاخیز ، و اشاره به عدم فرار از چنگال عدالت الهی در قیامت است . با توجه به تفسیر دوم ، معنی آیه چنین است : ای گروه پریها و انسانها ! اگر می‌توانید از چنگال عدالت الهی و مجازات اخروی بگریزید و از گوشه‌ها و کنارهای آسمانها و زمین بگذرید و فرار کنید ، تا از دادگاه الهی و عذاب سرمدی اخروی برهید ، این کار را بکنید و از نواحی آسمانها و زمین بالا روید و بگذرید تا خویشتن را از کیفر و عذاب خدا قائم و پنهان کنید ، و لیکن قادر به چنین کاری نخواهید بود مگر با سلطه مادی و معنوی که چنین چیزی هم برایتان ممکن نیست .‏

سوره رحمن آیه 34
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 35
‏متن آیه : ‏
‏ یُرْسَلُ عَلَیْکُمَا شُوَاظٌ مِّن نَّارٍ وَنُحَاسٌ فَلَا تَنتَصِرَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آتش بی‌دود و مِس گداخته به سوی شما روانه می‌گردد و بر سر شما ریخته می‌شود ، و شما همدیگر را نمی‌توانید یاری بدهید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« شُوَاظٌ » : آتش بی‌دود . زبانه و شعله خالص . چه بسا مراد جرقه‌ها و اشعه‌های کیهانی و شدت حرارت برخورد با اتمسفر زمین و دیگر چیزها باشد که به هنگام سفرهای فضائی بر سر راه سفینه‌ها قرار دارند . « نُحَاسٌ » : دود . شعله آمیخته با دود . آتشِ مِس‌گونه . مِس مذاب یا خود مِس که فلز مشهوری است . چه بسا مراد گدازه‌ها و گازها و اشعه‌های مختلف کیهانی باشد . معنی دیگر آیه : آتش و دود شما را در برمی‌گیرد و در نتیجه نمی‌توانید خویشتن را یاری دهید و از حضور و استقرار در دادگاه قیامت خود را رهائی بخشید .‏

سوره رحمن آیه 36
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامین نعمت پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 37
‏متن آیه : ‏
‏ فَإِذَا انشَقَّتِ السَّمَاء فَکَانَتْ وَرْدَةً کَالدِّهَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بدانگاه که آسمان شکافته شود ، و گلگون گردد همچون روغن گداخته ( حوادث هولناکی رخ می‌دهد که به گفتار در نمی‌آید ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِذا » : شرطیه است و جواب آن محذوف است و ممکن است در تقدیر چنین باشد : فَإِذَا انشَقَّتِ السَّمَآءُ فَکَانَتْ وَرْدَةً کَالدِّهَانِ ، کَانَ مَا کَانَ مِمَّا لا تُطِیقُهُ قُوَّةُ الْبَیَانِ ( نگا : آلوسی ) . « وَرْدَةً » : گُل سرخ . سرخ تیره . گلرنگ و گلگون . « دِهَان‌ » : روغن داغ . چرم سرخ . برخی آن را جمع ( دُهْن ) یعنی روغنها گرفته‌اند . وجه شبه این که : آسمان در رنگ یا رنگارنگ بودن ، به گُل و روغن مذاب ، و یا این که از لحاظ رنگ به گُل ، و از لحاظ گداختگی به روغن داغ تشبیه شده است . یعنی آسمان به رنگ سرخ درمی‌آید و همچون روغن داغ و مذاب روان می‌گردد .‏

سوره رحمن آیه 38
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامین نعمت پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 39
‏متن آیه : ‏
‏ فَیَوْمَئِذٍ لَّا یُسْأَلُ عَن ذَنبِهِ إِنسٌ وَلَا جَانٌّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در آن روز هیچ پری و انسانی از گناهش پرسش نمی‌گردد ( چرا که آن روز زمان تخریب جهان است‌ ؛ نه وقت سؤال و پرسش یزدان ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لا یُسْأَلُ عَن ذَنبِهِ . . . » : یا مراد این است که هنوز وقت پرسش فرا نرسیده است ، و یا این که پرسش مهربانانه‌ای در میان نیست تا از طرف بخواهند جبران مافات کند و یا این که عذر تقصیر بیاورد ( نگا : قصص‌ / 78 ) والا از یکایک گناهان پرسیده می‌شود ( نگا : حجر / 92 ، نحل‌ / 56 ، صافات‌ / 24 ) .‏

سوره رحمن آیه 40
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامین نعمت پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 41
‏متن آیه : ‏
‏ یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیمَاهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَالْأَقْدَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏گناهکاران با قیافه‌هایشان شناخته می‌شوند ، و ایشان با سرها و پاها گرفتار می‌گردند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« النَّوَاصِی‌ » : جمع نَاصِیَة ، جلو سر . پیشانی . کاکل . « الأقْدَامِ » : جمع قَدَم ، پاها . « یُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَ الأقْدَامِ » : سراپا به غل و زنجیر کشیده می‌شوند . فرشتگان سرهای ایشان را و پاهای آنان را می‌گیرند و کشان کشان با خود می‌برند ، و یا به میان دوزخشان می‌اندازند ( نگا : علق‌ / 15 ) . « یُؤْخَذُ » : نائب فاعل آن ( بِالنَّوَاصِی وَالأقْدَامِ ) است ، این است که به صورت مفرد آمده است .‏

سوره رحمن آیه 42
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 43
‏متن آیه : ‏
‏ هَذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی یُکَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این همان دوزخی است که گناهکاران پیوسته آن را دروغ می‌نامند و تکذیبش می‌کنند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« هذِهِ . . . » : مخاطب شخص پیغمبر و به تبع همه مسلمانانند که در دنیا خدا بدیشان می‌فرماید : این همان دوزخی است که . برخی هم مخاطبان را حاضران در محشر می‌دانند و معتقدند که این سخن در قیامت بدیشان گفته می‌شود . این همان دوزخی است که گناهکاران در دنیا پیوسته آن را دروغ می‌نامیدند و تکذیبش می‌کردند .‏

سوره رحمن آیه 44
‏متن آیه : ‏
‏ یَطُوفُونَ بَیْنَهَا وَبَیْنَ حَمِیمٍ آنٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏گناهکاران در میان آتش دوزخ و آب بسیار گرم و سوزان در رفت و آمد خواهند بود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حَمِیمٍ » : آب جوشان و سوزانی که از آن به دوزخیان می‌نوشانند ( نگا : محمد / 15 ) . « ءَانٍ » : بسیار داغ و گرم . پرحرارت . آب گرمی که به آخرین درجه حرارت رسیده باشد . از ماده ( انی ) و صفت ( حمیم ) است ( نگا : غاشیه‌ / 5 ) .‏

سوره رحمن آیه 45
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 46
‏متن آیه : ‏
‏ وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هر کسی که از مقام پروردگار خود بترسد ، باغهائی ( در بهشت ) دارد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَقَامَ » : جایگاه . مراد منزلت و مرتبت ، یعنی عظمت کبریائی الهی است . اسم مکان است . نظارت و مراقبت الهی بر بندگان . مصدر میمی است . « جَنَّتَانِ » : دو باغ . به گمانم مراد تثنیه نیست ، بلکه مراد جمع و کثرت است . چرا که در بیش از پنجاه مورد ( جَنَّات ) به مؤمنان وعده داده شده است ( نگا : بقره‌ / 25 ، آل‌عمران‌ / 15 و 136 ، نساء / 13 و 57 . . . ) . حتی در آیه 56 همین سوره ( فِیهِنَّ ) آمده است و ضمیر جمع بکار رفته است .‏

سوره رحمن آیه 47
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 48
‏متن آیه : ‏
‏ ذَوَاتَا أَفْنَانٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏باغهائی که دارای انواع درختان پرمیوه ، با شاخه‌های ترد و شاداب است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذَوَاتَا » : در اصل ( ذَوَاتَانِ ) تثنیه ذات است و نون آن به هنگام اضافه حذف شده است . در تثنیه ذات ، ذَاتَانِ و ذَوَاتَانِ درست است ( نگا : روح‌المعانی ) . « أَفْنَانٍ » : جمع فَنّ ، انواع و اقسام . یا جمع فَنَن ، شاخه‌های ترد و شاداب .‏

سوره رحمن آیه 49
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک ار نعمتهای پروردگار خود را تکذیب و انکار می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 50
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهِمَا عَیْنَانِ تَجْرِیَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در آنجاها چشمه‌سارانی جاری است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَیْنَانِ » : دو چشمه . مراد چشمه‌ساران فراوان است ( نگا : حجر / 45 ، دخان‌ / 52 ، ذاریات‌ / 15 ، مرسلات‌ / 41 ) .‏

سوره رحمن آیه 51
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 52
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهِمَا مِن کُلِّ فَاکِهَةٍ زَوْجَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در آنجاها از هر میوه‌ای ، انواع و اقسامی موجود است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« زَوْجَانِ » : دو صنف . دو نوع . مراد انواع و اقسام میوه‌ها است ( نگا : مؤمنون‌ / 19 ، صافات‌ / 42 ، مرسلات‌ / 42 ) .‏

سوره رحمن آیه 53
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 54
‏متن آیه : ‏
‏ مُتَّکِئِینَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَیْنِ دَانٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بهشتیان بر فرشهائی تکیه می‌زنند و می‌لمند که ( چه رسد به رویه‌های آنها ) آسترهای آنها از ابریشم ضخیم است . و میوه‌های رسیده باغهای بهشت نزدیک و در دسترس است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُتَّکِئِینَ » : تکیه‌زنان . لمیدگان . حال است برای ( مَنْ ) در آیه 46 . « فُرُش‌ » : جمع فِراش ، فرشهای گستردنی . « بَطَآئِن‌ » : جمع بِطانَة ، آسترها . « إِسْتَبْرَقٍ » : ابریشم ضخیم . « جَنی‌ » : میوه رسیده . « دَانٍ » : نزدیک . در دسترس .‏

سوره رحمن آیه 55
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 56
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در باغهای بهشت زنانی هستند که جز به همسران خود عشق نمی‌ورزند و پیش از آنان کسی از انسانها و پریها با ایشان نزدیکی و مقاربت نکرده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« فِیهِنَّ » : در آن باغها . « قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ » : ( نگا : صافات‌ / 48 ، ص‌ / 52 ) . « لَمْ یَطْمِثْهُنَّ » : با ایشان مقاربت و نزدیکی نکرده است .‏

سوره رحمن آیه 57
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 58
‏متن آیه : ‏
‏ کَأَنَّهُنَّ الْیَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏انگار که آن حوریان ، یاقوت و مرجانند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْیَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ » : یاقوت سنگی است معدنی و معمولاً سرخ رنگ است . مرجان گاه به رنگ سفید است و گاه قرمز و یا رنگهای دیگر . در اینجا ظاهراً نوع سفید منظور است .‏

سوره رحمن آیه 59
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 60
‏متن آیه : ‏
‏ هَلْ جَزَاء الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا پاداش نیکی کردن جز نیکی دیدن خواهد بود ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« هَلْ جَزَآءُ . . . » : استفهام انکاری است ، و این آیه در حقیقت دلیلی برای آیات پیشین است که در آنها از نعمتهای ششگانه بهشتیان سخن رفته است .‏

سوره رحمن آیه 61
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 62
‏متن آیه : ‏
‏ وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏جدای از باغهای پیشین ، باغهای دیگری وجود دارد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مِن دُونِهِمَا » : علاوه از دو باغ قبلی . « جَنَّتَانِ » : دو باغ . مراد باغها و باغها است .‏

سوره رحمن آیه 63
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 64
‏متن آیه : ‏
‏ مُدْهَامَّتَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هر دو کاملاً سرسبز و خرم هستند ( و از شدت سبزی و شادابی به سیاهی می‌زنند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُدْهَآمَّتَانِ » : صفت ( جَنَّتَانِ ) : یا خبر مبتدای محذوف بوده و از مصدر ( ادهیمام ) و از ریشه ( دهم ) است . بسیار سبز . سبز پررنگی که مایل به سیاهی باشد .‏

سوره رحمن آیه 65
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را انکار و تکذیب می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 66
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهِمَا عَیْنَانِ نَضَّاخَتَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در آن باغها چشمه‌هائی است که قلقل کنان از زمین می‌جوشند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَضَّاخَتَانِ » : فوران‌کنان . قلقل‌کنان . از ماده ( نَضْخ ) به معنی فوران آب و جوشش آن از زمین است .‏

سوره رحمن آیه 67
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامین نعمت از نعمتهای پروردگارتان را انکار و تکذیب می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 68
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهِمَا فَاکِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در آن باغها انواع میوه‌ها و از جمله خرما و انار است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَخْلٌ » : درخت خرما . ذکر درخت خرما بجای میوه خرما چه بسا از این نظر باشد که درخت خرما علاوه بر میوه‌اش از جهات مختلف مورد استفاده است . « نَخْلٌ وَ رُمَّانٌ » : انتخاب خرما و انار از میان میوه‌های بهشتی به خاطر تنوع این دو و سودهای سرشاری است که در آنها موجود است ( نگا : المنتخب . نمونه ) . ذکر خاص بعد از عام است .‏

سوره رحمن آیه 69
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 70
‏متن آیه : ‏
‏ فِیهِنَّ خَیْرَاتٌ حِسَانٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در میان باغهای بهشت ، زنان خوب و زیبا هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« خَیْرَاتٌ » : جمع خَیْرَة ، خوب و نیک سیرت . « حِسَان‌ » : جمع حَسَنَة ، زیبا و قشنگ . یعنی زنان بهشتی حُسن سیرت و حُسن صورت دارند .‏

سوره رحمن آیه 71
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را انکار و تکذیب می‌نمائید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 72
‏متن آیه : ‏
‏ حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِی الْخِیَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سیاه چشمانی که هرگز از خیمه‌ها بیرون ( نمی‌شوند و اینجا و آنجا بدنبال کارهای ناپسند ) نمی‌روند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حُورٌ » : جمع حَوْراء ، زنان سیاه چشم ، « مَقْصُورَاتٌ » : جمع مَقصورة ، محدود . مخدَّره و محجَّبه . زنانی که از خانه‌های خود بیرون نمی‌روند و اینجا و آنجا نمی‌پلکند و چشم به نامحرمان نمی‌دوزند . کاخ نشینان ( نگا : روح‌البیان ، روح‌المعانی ) . « الْخِیَامِ » : جمع خَیْمَة ، خیمه‌ها ، بارگاهها ( نگا : عنکبوت‌ / 58 ، زمر / 20 ) .‏

سوره رحمن آیه 73
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 74
‏متن آیه : ‏
‏ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پیش از آنان ، کسی از انسانها و پریها با ایشان نزدیکی و مقاربت نکرده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَمْ یَطْمِثْهُنَّ » : ( نگا : رحمن‌ / 56 ) .‏

سوره رحمن آیه 75
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامین نعمت از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 76
‏متن آیه : ‏
‏ مُتَّکِئِینَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِیٍّ حِسَانٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بهشتیان بر بالشهای نگارین گرانبهای سبز رنگ تکیه می‌زنند ، و بر فرشهای منقش بی‌نظیر بسیار زیبا می‌لمند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« رَفْرَفٍ » : اسم جنس جمعی است و مفرد آن رَفْرَفَة است ، بالشها ، پشتیها ، شادروانها . « خُضْرٍ » : جمع أَخْضَر و خَضْراء ، سبز رنگ « عَبْقَرِیٍّ » : هر چیز نادر و بی‌نظیر . هر چیزی که از خوبی آن ، انسان شگفت زده شود . در اینجا مراد فرشهای گرانبها و منقش ، و گستردنیهای رنگارنگ بی‌نظیر و بی‌مانند است . مفرد و مثنی و جمع و مذکر و مؤنث در آن یکسان است . « حِسَانٍ » : ( نگا : رحمن‌ / 70 ) .‏

سوره رحمن آیه 77
‏متن آیه : ‏
‏ فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس کدامیک از نعمتهای پروردگار خود را تکذیب و انکار می‌کنید ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره رحمن آیه 78
‏متن آیه : ‏
‏ تَبَارَکَ اسْمُ رَبِّکَ ذِی الْجَلَالِ وَالْإِکْرَامِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏نام پروردگار بزرگوار و گرامی تو ، چه مبارک نامی است !‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَبَارَکَ » : ( نگا : اعراف‌ / 54 ، مؤمنون‌ / 14 ، فرقان‌ / 1 و 10 و 61 ) .‏