تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

سوره غاشیه

سُورَةُ الغَاشِیَةِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿هَلۡ أَتَىٰکَ حَدِیثُ ٱلۡغَٰشِیَةِ ١ وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٍ خَٰشِعَةٌ ٢ عَامِلَةٞ نَّاصِبَةٞ ٣ تَصۡلَىٰ نَارًا حَامِیَةٗ ٤ تُسۡقَىٰ مِنۡ عَیۡنٍ ءَانِیَةٖ ٥ لَّیۡسَ لَهُمۡ طَعَامٌ إِلَّا مِن ضَرِیعٖ ٦ لَّا یُسۡمِنُ وَلَا یُغۡنِی مِن جُوعٖ ٧ وُجُوهٞ یَوۡمَئِذٖ نَّاعِمَةٞ ٨ لِّسَعۡیِهَا رَاضِیَةٞ ٩ فِی جَنَّةٍ عَالِیَةٖ ١٠ لَّا تَسۡمَعُ فِیهَا لَٰغِیَةٗ ١١ فِیهَا عَیۡنٞ جَارِیَةٞ ١٢ فِیهَا سُرُرٞ مَّرۡفُوعَةٞ ١٣ وَأَکۡوَابٞ مَّوۡضُوعَةٞ ١٤ وَنَمَارِقُ مَصۡفُوفَةٞ ١٥ وَزَرَابِیُّ مَبۡثُوثَةٌ ١٦ أَفَلَا یَنظُرُونَ إِلَى ٱلۡإِبِلِ کَیۡفَ خُلِقَتۡ ١٧ وَإِلَى ٱلسَّمَآءِ کَیۡفَ رُفِعَتۡ ١٨ وَإِلَى ٱلۡجِبَالِ کَیۡفَ نُصِبَتۡ ١٩ وَإِلَى ٱلۡأَرۡضِ کَیۡفَ سُطِحَتۡ ٢٠ فَذَکِّرۡ إِنَّمَآ أَنتَ مُذَکِّرٞ ٢١ لَّسۡتَ عَلَیۡهِم بِمُصَیۡطِرٍ ٢٢ إِلَّا مَن تَوَلَّىٰ وَکَفَرَ ٢٣ فَیُعَذِّبُهُ ٱللَّهُ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَکۡبَرَ ٢٤ إِنَّ إِلَیۡنَآ إِیَابَهُمۡ ٢٥ ثُمَّ إِنَّ عَلَیۡنَا حِسَابَهُم ٢٦

به نام الله بخشندۀ مهربان

(ای پیامبر) آیا خبر غاشیه (= قیامت فراگیر) به تو رسیده است؟! ﴿۱چهره‌هایی در آن روز خوار و ذلیل خواهند بود. ﴿۲(در دنیا) پیوسته تلاش کیرده (و) خسته شده (و چونه در راه حق نبوده نتیجۀ ندیده‌اند. ﴿۳در آتش سوزان در آنید. ﴿۴از چشمۀ بسیار داغ به آن‌ها نوشانده می‌شود. ﴿۵طعامی جز از ضریع (= خار خشک و تلخ) ندارند. ﴿۶که نه (آن‌ها را) فربه کند، و نه دفع گرسنگی نماید. ﴿۷(و) چهره‌هایی در آن روز شاداب و تازه باشند. ﴿۸و از سعی (و تلاش) خود خوشنودند. ﴿۹در بهشت برین هستند. ﴿۱۰در آن هیچ سخن بیهودۀ نمی‌شنوند. ﴿۱۱در آن چشمه(های آب) روان باشد. ﴿۱۲در آن تخت‌های (زیبای) بلند (پایه) است. ﴿۱۳و جام‌هایی (که در کنار چشمه‌ها) نهاده شده. ﴿۱۴و پشتی‌ها بالش‌های منظم چیده شده، ﴿۱۵و (نیز) فرش‌های گرانبها گسترده شده است. ﴿۱۶آیا (کافران) به شتر نمی‌نگرند، گه چگونه آفریده شده است؟ ﴿۱۷و به آسمان (نمی نگرند،) که چگونه بر افراشته شده است؟ ﴿۱۸و به کوه‌ها (نگاه نمی‌کنند) که چگونه (محکم بر زمین محکم) نصب شده است؟ ﴿۱۹و به زمین (نمی‌نگرند،) که چگونه گسترده شده است؟ ﴿۲۰پس (ای پیامبر) پند بده، که تو تنها پند دهنده‌ای. ﴿۲۱تو بر آن‌ها مسلط (و چیره) نیستی (که بر ایمان مجبور‌شان کنی). ﴿۲۲مگر کسی‌که روی گرداند کافر شود. ﴿۲۳پس الله با عذاب بزرگ او را عذاب می‌کند. ﴿۲۴همانا بازگشت آن‌ها به سوی ماست. ﴿۲۵سپس بی‌گمان حساب‌شان (نیز) با ماست. ﴿۲۶.

سوره لیل

سُورَةُ اللَّیۡلِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَغۡشَىٰ ١ وَٱلنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ ٢ وَمَا خَلَقَ ٱلذَّکَرَ وَٱلۡأُنثَىٰٓ ٣ إِنَّ سَعۡیَکُمۡ لَشَتَّىٰ ٤ فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ ٥ وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٦ فَسَنُیَسِّرُهُۥ لِلۡیُسۡرَىٰ ٧ وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ ٨ وَکَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٩ فَسَنُیَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ ١٠ وَمَا یُغۡنِی عَنۡهُ مَالُهُۥٓ إِذَا تَرَدَّىٰٓ ١١ إِنَّ عَلَیۡنَا لَلۡهُدَىٰ ١٢ وَإِنَّ لَنَا لَلۡأٓخِرَةَ وَٱلۡأُولَىٰ ١٣ فَأَنذَرۡتُکُمۡ نَارٗا تَلَظَّىٰ ١٤

پبه نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به شب هنگامی‌که (همه چیز را) بپوشاند. ﴿۱و سوگند به روز هنگامی‌که آشکار شود. ﴿۲و سوگند به آنکه نر و ماده را آفرید. ﴿۳که یقیناً سعی (و تلاش) شما مختلف است. ﴿۴پس اما کسی‌که (در راه الله) بخشید و پرهیزگاری کرد. ﴿۵و (سخنان) نیک را تصدیق کرد. ﴿۶پس ما او را برای (راه) آسان توفیق می‌دهیم. ﴿۷و اما کسی‌که بخل ورزید و بی نیازی طلبید. ﴿۸و (نیز سخنان) نیک را تکذیب کرد. ﴿۹پس بزوری او را به (راه) دشوار سوق می‌دهیم. ﴿۱۰و هنگامی‌که سرازیر (جهنم) شود، مالش به حال او سودی نخواهد داشت. ﴿۱۱مسلماً هدایت (و راهنمائی) کردن بر (عهدۀ) ماست. ﴿۱۲و محققاً آخرت و دنیا از آن ماست. ﴿۱۳پس من شما را از آتشی شعله‌ور بیم دادم. ﴿۱۴

﴿لَا یَصۡلَىٰهَآ إِلَّا ٱلۡأَشۡقَى ١٥ ٱلَّذِی کَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ ١٦ وَسَیُجَنَّبُهَا ٱلۡأَتۡقَى ١٧ ٱلَّذِی یُؤۡتِی مَالَهُۥ یَتَزَکَّىٰ ١٨ وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُۥ مِن نِّعۡمَةٖ تُجۡزَىٰٓ ١٩ إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ رَبِّهِ ٱلۡأَعۡلَىٰ ٢٠ وَلَسَوۡفَ یَرۡضَىٰ ٢١

به آن (آتش کسی) جز بدبخت‌ترین (مردم) در نیفتد ﴿۱۵(همان) کسی‌که (آیات ما را) تکذیب کرد ﴿۱۶و بزودی پرهیزکار‌ترین (مردم) از آن دور داشته می‌شود. ﴿۱۷(همان) کسی‌که مال خود را (در راه الله) می‌بخشد تا پاک شود. ﴿۱۸و هیچ کس را بر او نعمت (و حقی) نیست، تا بخواهد (با انفاق) پاداش دهد. ﴿۱۹مگر (برای) بدست آوردن رضا (و خشنودی) پروردگار برترش. ﴿۲۰و به راستی خشنود خواهد شد. ﴿۲۱

سوره شمس

سُورَةُ الشَّمۡسِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلشَّمۡسِ وَضُحَىٰهَا ١ وَٱلۡقَمَرِ إِذَا تَلَىٰهَا ٢ وَٱلنَّهَارِ إِذَا جَلَّىٰهَا ٣ وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَغۡشَىٰهَا ٤ وَٱلسَّمَآءِ وَمَا بَنَىٰهَا ٥ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا طَحَىٰهَا ٦ وَنَفۡسٖ وَمَا سَوَّىٰهَا ٧ فَأَلۡهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقۡوَىٰهَا ٨ قَدۡ أَفۡلَحَ مَن زَکَّىٰهَا ٩ وَقَدۡ خَابَ مَن دَسَّىٰهَا ١٠ کَذَّبَتۡ ثَمُودُ بِطَغۡوَىٰهَآ ١١ إِذِ ٱنۢبَعَثَ أَشۡقَىٰهَا ١٢ فَقَالَ لَهُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ نَاقَةَ ٱللَّهِ وَسُقۡیَٰهَا ١٣ فَکَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمۡدَمَ عَلَیۡهِمۡ رَبُّهُم بِذَنۢبِهِمۡ فَسَوَّىٰهَا ١٤ وَلَا یَخَافُ عُقۡبَٰهَا ١٥

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به خورشید و روشنی آن (به هنگام جاشت). ﴿۱و سوگند به ماه هنگامی‌که بعد از آن در آید. ﴿۲و سوگند به روز هنگامی‌که آن (=آفتاب) را روشن (و جلوه‌گر) کند. ﴿۳و سوگند به شب هنگامی‌که را بپوشاند. ﴿۴و سوگند به آسمان و به آنکه آن را بنا کرد. ﴿۵و سوگند به زمین و به آنکه آن را گسترانید. ﴿۶و سوگند به جان (انسان) و آنکه آن را (آفرید و) نیکو گردانید. ﴿۷سپس بدی‌ها و پرهیزگاری‌هایش را (به او) الهام کرد. ﴿۸محققاً هرکس که نفس خود را تزکیه (و پاک) کرد، رستگار شد. ﴿۹و یقیناً هرکس که آن را (با گناه) آلوده ساخت، نا امید (و زیانکار) شد. ﴿۱۰(قوم) ثمود از روی سرکشی. (و طنیان‌شان، پیامبر‌شان را) تکذیب کردند. ﴿۱۱آنگاه که شقی ترین‌شان (برای اقدام به جنایت) برخاست. ﴿۱۲پس پیامبر الله (صالح) به آن‌ها گفت: «ماده شتر الله را با آبشخورش وا گذارید». ﴿۱۳(ولی آن‌ها) او را تکذیب کردند، آنگاه ماده شتر را پی کردند، پس پروردگار‌شان به بسبب گناهان‌شان بر سر‌شان عذاب آورد، و با خاک یگسان کرد. ﴿۱۴و (الله) از سرانجام آن بیم ندارد. ﴿۱۵.

سوره شرح

سُورَةُ الشَّرۡحِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿أَلَمۡ نَشۡرَحۡ لَکَ صَدۡرَکَ ١ وَوَضَعۡنَا عَنکَ وِزۡرَکَ ٢ ٱلَّذِیٓ أَنقَضَ ظَهۡرَکَ ٣ وَرَفَعۡنَا لَکَ ذِکۡرَکَ ٤ فَإِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ یُسۡرًا ٥ إِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ یُسۡرٗا ٦ فَإِذَا فَرَغۡتَ فَٱنصَبۡ ٧ وَإِلَىٰ رَبِّکَ فَٱرۡغَب ٨

به نام الله بخشندۀ مهربان

(ای پیامبر) آیا ما سینه‌ات را برایت نگشودیم؟ ﴿۱و بار (سنگین) تو را از (دوش) تو بر نداشتیم؟ ﴿۲همان (باری) که بر پشت تو سنگینی می‌کرد (و نزدیک بود نیست تو را بشکند)؟ ﴿۳و (نام و) آوازۀ تو را بلند ساختیم. ﴿۴پس مسلماً با (هر) دشواری آسانی است. ﴿۵مسلماً با (هر) دشواری آسانی است. ﴿۶پس هنگامی‌که (از کار و امور دنیا) فارغ شدی (به عبادت پروردگارت) بکوش. ﴿۷و به سوی پروردگارت راغب (و مشتاق) شو. ﴿۸.

سوره ضحی

سُورَةُ الضُّحَىٰ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلضُّحَىٰ ١ وَٱلَّیۡلِ إِذَا سَجَىٰ ٢ مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَىٰ ٣ وَلَلۡأٓخِرَةُ خَیۡرٞ لَّکَ مِنَ ٱلۡأُولَىٰ ٤ وَلَسَوۡفَ یُعۡطِیکَ رَبُّکَ فَتَرۡضَىٰٓ ٥ أَلَمۡ یَجِدۡکَ یَتِیمٗا فَ‍َٔاوَىٰ ٦ وَوَجَدَکَ ضَآلّٗا فَهَدَىٰ ٧ وَوَجَدَکَ عَآئِلٗا فَأَغۡنَىٰ ٨ فَأَمَّا ٱلۡیَتِیمَ فَلَا تَقۡهَرۡ ٩ وَأَمَّا ٱلسَّآئِلَ فَلَا تَنۡهَرۡ ١٠ وَأَمَّا بِنِعۡمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثۡ ١١

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به آغاز روز. ﴿۱و سوگند به شب هنگامی‌که آرام گیرد. ﴿۲(که) پروردگارت تو را وا نگذاشته و (بر تو) خشم نگرفته است. ﴿۳و مسلماً آخرت برای تو از دنیا بهتر است. ﴿۴و بزودی پروردگارت به تو (آن قدر) عطا کند که خشنود گردی. ﴿۵آیا تو را یتیم نیافت، پس پناه داد؟! ﴿۶و تو را (راه نا یافته و) سرگشته یافت، پس هدایت کرد، ﴿۷و تو را فقیر یافت، پس بی‌نیاز نمود، ﴿۸پس (توهم) یتیم را میازار. ﴿۹و سؤال کننده را مران (و با او خشونت نکن). ﴿۱۰و نعمت‌های پروردگارت را باز گوکن و سپاس گذار. ﴿۱۱.