سُورَةُ الصَّافَّاتِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلصَّٰٓفَّٰتِ صَفّٗا ١ فَٱلزَّٰجِرَٰتِ زَجۡرٗا ٢ فَٱلتَّٰلِیَٰتِ ذِکۡرًا ٣ إِنَّ إِلَٰهَکُمۡ لَوَٰحِدٞ ٤ رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَیۡنَهُمَا وَرَبُّ ٱلۡمَشَٰرِقِ ٥ إِنَّا زَیَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡیَا بِزِینَةٍ ٱلۡکَوَاکِبِ ٦ وَحِفۡظٗا مِّن کُلِّ شَیۡطَٰنٖ مَّارِدٖ ٧ جَانِبٖ ٨ دُحُورٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ وَاصِبٌ ٩ إِلَّا مَنۡ خَطِفَ ٱلۡخَطۡفَةَ فَأَتۡبَعَهُۥ شِهَابٞ ثَاقِبٞ ١٠ فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَهُمۡ أَشَدُّ خَلۡقًا أَم مَّنۡ خَلَقۡنَآۚ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّن طِینٖ لَّازِبِۢ ١١ بَلۡ عَجِبۡتَ وَیَسۡخَرُونَ ١٢ وَإِذَا ذُکِّرُواْ لَا یَذۡکُرُونَ ١٣ وَإِذَا رَأَوۡاْ ءَایَةٗ یَسۡتَسۡخِرُونَ ١٤ وَقَالُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِینٌ ١٥ أَءِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ ١٦ أَوَ ءَابَآؤُنَا ٱلۡأَوَّلُونَ ١٧ قُلۡ نَعَمۡ وَأَنتُمۡ دَٰخِرُونَ ١٨ فَإِنَّمَا هِیَ زَجۡرَةٞ وَٰحِدَةٞ فَإِذَا هُمۡ یَنظُرُونَ ١٩ وَقَالُواْ یَٰوَیۡلَنَا هَٰذَا یَوۡمُ ٱلدِّینِ ٢٠ هَٰذَا یَوۡمُ ٱلۡفَصۡلِ ٱلَّذِی کُنتُم بِهِۦ تُکَذِّبُونَ ٢١ ۞ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِینَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ وَمَا کَانُواْ یَعۡبُدُونَ ٢٢ مِن دُونِ ٱللَّهِ فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِیمِ ٢٣ وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسۡ‍ُٔولُونَ ٢٤

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به (فرشتگان) صف کشیده [۱۱۶]. ﴿۱﴾پس سوگند به (فرشتگان) باز دارنده، ﴿۲﴾و به تلاوت کنندگان ذکر (= قرآن)، ﴿۳﴾که همانا معبود شما یکی است. ﴿۴﴾پروردگار آسمان‌ها و زمین و آنچه میان آن‌هاست، و پروردگار مشرق‌ها. ﴿۵﴾بی‌گمان ما آسمان دنیا (= پایین) را به زیور ستارگان بیاراستیم. ﴿۶﴾و از هر شیطان سر کشی حفظ کردیم. ﴿۷﴾(تا) به (سخنان) عالم بالا گوش فرا ندهند، و از هر سو (بوسیلۀ شهاب) زده (و رانده) می‌شوند. ﴿۸﴾(آن‌ها به سختی) عقب رانده می‌شوند، و برای آن‌ها عذاب دایمی است. ﴿۹﴾مگر کسی‌که ناگهان چیزی را برباید، پس شهابی درخشان او را دنبال می‌کند. ﴿۱۰﴾پس (ای پیامبر) از آن‌ها بپرس که آیا آفرینش آن‌ها سخت‌تر است، یا (آفرینش) آنچه ما آفریده‌ایم، ما آن‌ها را از گل چسپندۀ آفریدیم. ﴿۱۱﴾بلکه تو (از انکار آن‌ها) در شگفت شدی، و آن‌ها مسخره می‌کنند. ﴿۱۲﴾و هنگامی‌که پند داده شوند، پند نمی‌پذیرند. ﴿۱۳﴾و هنگامی‌که معجز‌ۀ ببینند (آنرا) مسخره می‌کنند. ﴿۱۴﴾و می‌گویند: «این جز جادویی آشکار نیست، ﴿۱۵﴾آیا هنگامی‌که مردیم و به خاک و استخوان‌های (پوسیده، مبدل) شدیم، (دوباره) بر انگیخته خواهیم شد؟! ﴿۱۶﴾آیا نیاکان نخستین ما (نیز بر انگیخته می‌شوند؟!)» ﴿۱۷﴾بگو: «آری، و شما خوار و زبون (زنده) می‌شوید». ﴿۱۸﴾پس آن تنها یک بانگ (سهمناک) است، ناگهان آن‌ها (از قبرها بیرون می‌آیند و) می‌نگرند. ﴿۱۹﴾و گویند: «وای بر ما این (همان) روز جزا است!» ﴿۲۰﴾(آری) این (همان) روز داوری است، که شما آن را تکذیب می‌کردید. ﴿۲۱﴾(به فرشتگان فرمان داده می‌شود) گرد آورید کسانی را که ستم کردند، و (همپایگان و) همراهانشان و آنچه را می‌پرستیدند. ﴿۲۲﴾به جای الله، پس (همۀ) آن‌ها را به راه دوزخ هدایت کنید. ﴿۲۳﴾و آن‌ها را نگاه دارید که یقینا باز خواست خواهند شد.﴿۲۴﴾

﴿ لَّا یَسَّمَّعُونَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ ٱلۡأَعۡلَىٰ وَیُقۡذَفُونَ مِن کُلِّ مَا لَکُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ ٢٥ بَلۡ هُمُ ٱلۡیَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ ٢٦ وَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ یَتَسَآءَلُونَ ٢٧ قَالُوٓاْ إِنَّکُمۡ کُنتُمۡ تَأۡتُونَنَا عَنِ ٱلۡیَمِینِ ٢٨ قَالُواْ بَل لَّمۡ تَکُونُواْ مُؤۡمِنِینَ ٢٩ وَمَا کَانَ لَنَا عَلَیۡکُم مِّن سُلۡطَٰنِۢۖ بَلۡ کُنتُمۡ قَوۡمٗا طَٰغِینَ ٣٠ فَحَقَّ عَلَیۡنَا قَوۡلُ رَبِّنَآۖ إِنَّا لَذَآئِقُونَ ٣١ فَأَغۡوَیۡنَٰکُمۡ إِنَّا کُنَّا غَٰوِینَ ٣٢ فَإِنَّهُمۡ یَوۡمَئِذٖ فِی ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِکُونَ ٣٣ إِنَّا کَذَٰلِکَ نَفۡعَلُ بِٱلۡمُجۡرِمِینَ ٣٤ إِنَّهُمۡ کَانُوٓاْ إِذَا قِیلَ لَهُمۡ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ یَسۡتَکۡبِرُونَ ٣٥ وَیَقُولُونَ أَئِنَّا لَتَارِکُوٓاْ ءَالِهَتِنَا لِشَاعِرٖ مَّجۡنُونِۢ ٣٦ بَلۡ جَآءَ بِٱلۡحَقِّ وَصَدَّقَ ٱلۡمُرۡسَلِینَ ٣٧ إِنَّکُمۡ لَذَآئِقُواْ ٱلۡعَذَابِ ٱلۡأَلِیمِ ٣٨ وَمَا تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا کُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٣٩ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِینَ ٤٠ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ رِزۡقٞ مَّعۡلُومٞ ٤١ فَوَٰکِهُ وَهُم مُّکۡرَمُونَ ٤٢ فِی جَنَّٰتِ ٱلنَّعِیمِ ٤٣ عَلَىٰ سُرُرٖ مُّتَقَٰبِلِینَ ٤٤ یُطَافُ عَلَیۡهِم بِکَأۡسٖ مِّن مَّعِینِۢ ٤٥ بَیۡضَآءَ لَذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِینَ ٤٦ لَا فِیهَا غَوۡلٞ وَلَا هُمۡ عَنۡهَا یُنزَفُونَ ٤٧ وَعِندَهُمۡ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ عِینٞ ٤٨ کَأَنَّهُنَّ بَیۡضٞ مَّکۡنُونٞ ٤٩ فَأَقۡبَلَ بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ یَتَسَآءَلُونَ ٥٠ قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ إِنِّی کَانَ لِی قَرِینٞ ٥١﴾

شما را چه شده است که یکدیگر را یاری نمی‌دهید؟!﴿۲۵﴾بلکه آن‌ها امروز (همه) تسلیم (و فرمانبردار) هستند. ﴿۲۶﴾آن‌ها سوال کنان رو به یکدیگر کنند، ﴿۲۷﴾(به سردمداران) گویند: «به راستی که شما (برای گمراه کردن ما) از (راه) خیر خواهی به نزد ما می‌آمدید». ﴿۲۸﴾(سردمداران در پاسخ) گویند: «بلکه، شما خودتان مؤمن نبودید (تقصیر ما چیست؟!)﴿۲۹﴾و ما هیچ‌گونه تسلطی بر شما نداشتیم، بلکه شما خود گروهی سر کش بودید. ﴿۳۰﴾پس فرمان پروردگارمان بر ما ثابت شد، البته ما چشندۀ (عذاب) خواهیم بود. ﴿۳۱﴾پس شما را گمراه کردیم، بی‌گمان ما (نیز) خود گمراه بودیم». ﴿۳۲﴾پس مسلماً در آن روز همۀ آن‌ها (= پیروان و سردمداران) در عذاب شریک خواهند بود. ﴿۳۳﴾بی‌شک ما با مجرمان این گونه رفتار می‌کنیم! ﴿۳۴﴾آن‌ها (در دنیا چنان) بودند که چون به آن‌ها گفته می‌شد: «معبودی (به حق) جز الله نیست» سر کشی (و تکبر) می‌کردند. ﴿۳۵﴾و می‌گفتند: «آیا ما معبودان‌مان را به خاطر (سخن) شاعری دیوانه رها کنیم؟!» ﴿۳۶﴾(چنین نیست) بلکه (پیامبر الله) حق را آورد، و پیامبران (پیشین) را تصدیق کرد. ﴿۳۷﴾مسلماً شما عذاب دردناک را خواهید چشید. ﴿۳۸﴾و جز به آنچه می‌کردید، کیفر داده نمی‌شوید. ﴿۳۹﴾مگر بندگان مخلص الله، ﴿۴۰﴾(که) آن‌ها رزق و روزی معین دارند. ﴿۴۱﴾(انواع) میوه‌ها، و آنان گرامی داشتگانند. ﴿۴۲﴾در باغ‌هایی پر نعمت (بهشت)، ﴿۴۳﴾بر تخت‌ها رو به روی یکدیگر (نشسته‌اند). ﴿۴۴﴾گرداگردشان جامی از (شراب) روان می‌گردانند. ﴿۴۵﴾(شرابی) سفید (و) لذت‌بخش برای نوشندگان است. ﴿۴۶﴾نه در آن تبهکاری (و فساد) است، و نه آن‌ها از آن (شراب) مست شوند. ﴿۴۷﴾و نزدشان (همسرانی) سیه چشم، دیده فرو هشته (که تنها به شوهران خود نظر دارند) خواهند بود. ﴿۴۸﴾گویی آن‌ها بیضه‌های (شتر مرغ) در پرده پوشیده‌اند. ﴿۴۹﴾پس آن‌ها سوال‌کنان رو به یکدیگر کنند. ﴿۵۰﴾یکی از آن‌ها گوید: «به راستی من (در دنیا) همنشینی داشتم. ﴿۵۱﴾

﴿یَقُولُ أَءِنَّکَ لَمِنَ ٱلۡمُصَدِّقِینَ ٥٢ أَءِذَا مِتۡنَا وَکُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَدِینُونَ ٥٣ قَالَ هَلۡ أَنتُم مُّطَّلِعُونَ ٥٤ فَٱطَّلَعَ فَرَءَاهُ فِی سَوَآءِ ٱلۡجَحِیمِ ٥٥ قَالَ تَٱللَّهِ إِن کِدتَّ لَتُرۡدِینِ ٥٦ وَلَوۡلَا نِعۡمَةُ رَبِّی لَکُنتُ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِینَ ٥٧ أَفَمَا نَحۡنُ بِمَیِّتِینَ ٥٨ إِلَّا مَوۡتَتَنَا ٱلۡأُولَىٰ وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِینَ ٥٩ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِیمُ ٦٠ لِمِثۡلِ هَٰذَا فَلۡیَعۡمَلِ ٱلۡعَٰمِلُونَ ٦١ أَذَٰلِکَ خَیۡرٞ نُّزُلًا أَمۡ شَجَرَةُ ٱلزَّقُّومِ ٦٢ إِنَّا جَعَلۡنَٰهَا فِتۡنَةٗ لِّلظَّٰلِمِینَ ٦٣ إِنَّهَا شَجَرَةٞ تَخۡرُجُ فِیٓ أَصۡلِ ٱلۡجَحِیمِ ٦٤ طَلۡعُهَا کَأَنَّهُۥ رُءُوسُ ٱلشَّیَٰطِینِ ٦٥ فَإِنَّهُمۡ لَأٓکِلُونَ مِنۡهَا فَمَالِ‍ُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ ٦٦ ثُمَّ إِنَّ لَهُمۡ عَلَیۡهَا لَشَوۡبٗا مِّنۡ حَمِیمٖ ٦٧ ثُمَّ إِنَّ مَرۡجِعَهُمۡ لَإِلَى ٱلۡجَحِیمِ ٦٨ إِنَّهُمۡ أَلۡفَوۡاْ ءَابَآءَهُمۡ ضَآلِّینَ ٦٩ فَهُمۡ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ یُهۡرَعُونَ ٧٠ وَلَقَدۡ ضَلَّ قَبۡلَهُمۡ أَکۡثَرُ ٱلۡأَوَّلِینَ ٧١ وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا فِیهِم مُّنذِرِینَ ٧٢ فَٱنظُرۡ کَیۡفَ کَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِینَ ٧٣ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِینَ ٧٤ وَلَقَدۡ نَادَىٰنَا نُوحٞ فَلَنِعۡمَ ٱلۡمُجِیبُونَ ٧٥ وَنَجَّیۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلۡکَرۡبِ ٱلۡعَظِیمِ ٧٦﴾

که (پیوسته) می‌گفت: آیا (واقعاً) تو از باور‌کنندگان (بعث و قیامت) هستی؟! ﴿۵۲﴾آیا وقتی‌که مردیم و خاک و استخوان‌های (پوسیده) شدیم، (زنده می‌شویم و) کیفرمان می‌دهند؟!» ﴿۵۳﴾(او به دوستان بهشتی‌اش) گوید: «آیا شما می‌توانید (به دوزخیان) بنگرید (و از او خبری بگیرید)؟!» ﴿۵۴﴾پس (چشم برگرداند و) نگریست، ناگاه او را در میان دوزخ دید. ﴿۵۵﴾گوید: به الله سوگند، نزدیک بود که مرا به هلاکت افکنی. ﴿۵۶﴾و اگر نعمت پروردگارم نبود، من (نیز) از احضار شدگان (دوزخ) بودم. ﴿۵۷﴾(سپس به دوستان بهشتی خود گوید:) آیا ما (هرگز) نمی‌میریم (و در بهشت جاودان هستیم) ﴿۵۸﴾جز همان مرگ نخستین خود، (دیگر مرگی به سراغ‌مان نخواهد آمد) و ما (هرگز) عذاب نخواهیم شد؟! ﴿۵۹﴾بی‌گمان این همان کامیابی بزرگ است! ﴿۶۰﴾(آری) عمل کنندگان باید برای چنین (پاداشی) عمل کنند. ﴿۶۱﴾آیا برای پذیرایی این (نعمت‌های بهشتی) بهتر است یا درخت زقوم؟ ﴿۶۲﴾همانا ما آن را ابتلای برای ستمکاران قرار دادیم. ﴿۶۳﴾به راستی آن درختی است که از قعر جهنم می‌روید. ﴿۶۴﴾شکوفه‌اش همانند سر‌های شیاطین است. ﴿۶۵﴾پس حتما آن‌ها (= جهنمیان) از آن می‌خورند، و شکم‌ها را از آن پر می‌کنند. ﴿۶۶﴾آنگاه بر روی آن (خوراک) آمیزۀ از آب گرم (سوزان) دارند. ﴿۶۷﴾سپس باز‌گشت آن‌ها به سوی جهنم است. ﴿۶۸﴾بی‌گمان آن‌ها نیاکان خود را گمراه یافتند. ﴿۶۹﴾پس این‌ها در دنبال آنان شتابان می‌روند. ﴿۷۰﴾و به راستی پیش از آن‌ها بیشتر پیشینیان گمراه شدند. ﴿۷۱﴾و به تحقیق ما هشدار دهندگانی در میان آن‌ها فرستادیم. ﴿۷۲﴾پس بنگر عاقبت هشدار یافتگان چگونه بود! ﴿۷۳﴾مگر بندگان مخلص الله. ﴿۷۴﴾و یقیناً نوح ما را نِدا داد، پس (ما) چه خوب اجابت کنندۀ هستیم. ﴿۷۵﴾و او و خاندانش را از اندوه بزرگ نجات دادیم. ﴿۷۶﴾

﴿ وَجَعَلۡنَا ذُرِّیَّتَهُۥ هُمُ ٱلۡبَاقِینَ ٧٧ وَتَرَکۡنَا عَلَیۡهِ فِی ٱلۡأٓخِرِینَ ٧٨ سَلَٰمٌ عَلَىٰ نُوحٖ فِی ٱلۡعَٰلَمِینَ ٧٩ إِنَّا کَذَٰلِکَ نَجۡزِی ٱلۡمُحۡسِنِینَ ٨٠ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٨١ ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِینَ ٨٢ ۞وَإِنَّ مِن شِیعَتِهِۦ لَإِبۡرَٰهِیمَ ٨٣ إِذۡ جَآءَ رَبَّهُۥ بِقَلۡبٖ سَلِیمٍ ٨٤ إِذۡ قَالَ لِأَبِیهِ وَقَوۡمِهِۦ مَاذَا تَعۡبُدُونَ ٨٥ أَئِفۡکًا ءَالِهَةٗ دُونَ ٱللَّهِ تُرِیدُونَ ٨٦ فَمَا ظَنُّکُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٨٧ فَنَظَرَ نَظۡرَةٗ فِی ٱلنُّجُومِ ٨٨ فَقَالَ إِنِّی سَقِیمٞ ٨٩ فَتَوَلَّوۡاْ عَنۡهُ مُدۡبِرِینَ ٩٠ فَرَاغَ إِلَىٰٓ ءَالِهَتِهِمۡ فَقَالَ أَلَا تَأۡکُلُونَ ٩١ مَا لَکُمۡ لَا تَنطِقُونَ ٩٢ فَرَاغَ عَلَیۡهِمۡ ضَرۡبَۢا بِٱلۡیَمِینِ ٩٣ فَأَقۡبَلُوٓاْ إِلَیۡهِ یَزِفُّونَ ٩٤ قَالَ أَتَعۡبُدُونَ مَا تَنۡحِتُونَ ٩٥ وَٱللَّهُ خَلَقَکُمۡ وَمَا تَعۡمَلُونَ ٩٦ قَالُواْ ٱبۡنُواْ لَهُۥ بُنۡیَٰنٗا فَأَلۡقُوهُ فِی ٱلۡجَحِیمِ ٩٧ فَأَرَادُواْ بِهِۦ کَیۡدٗا فَجَعَلۡنَٰهُمُ ٱلۡأَسۡفَلِینَ ٩٨ وَقَالَ إِنِّی ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّی سَیَهۡدِینِ ٩٩ رَبِّ هَبۡ لِی مِنَ ٱلصَّٰلِحِینَ ١٠٠ فَبَشَّرۡنَٰهُ بِغُلَٰمٍ حَلِیمٖ ١٠١ فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡیَ قَالَ یَٰبُنَیَّ إِنِّیٓ أَرَىٰ فِی ٱلۡمَنَامِ أَنِّیٓ أَذۡبَحُکَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ یَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِیٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِینَ ١٠٢﴾

و تنها فرزندانش را باقی گذاشتیم [۱۱۷]. ﴿۷۷﴾و برای او در میان امت‌های بعد (نام نیک) بر جای نهادیم. ﴿۷۸﴾در میان جهانیان سلام بر نوح باد. ﴿۷۹﴾بی‌گمان ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۸۰﴾یقیناً او از بندگان مؤمن ما بود. ﴿۸۱﴾آنگاه دیگران (= تکذیب کنندگان) را غرق کردیم. ﴿۸۲﴾و همانا ابراهیم از پیروان او بود. ﴿۸۳﴾چون با قلب سلیم (خالی از شرک و شک و شهوت) به پیشگاه پروردگارش آمد. ﴿۸۴﴾چون به پدر و قومش گفت: «چه چیزی را می‌پرستید؟! ﴿۸۵﴾آیا به جای الله، معبود‌های دروغین می‌خواهید؟! ﴿۸۶﴾پس شما نسبت به پروردگار جهانیان چه گمان می‌برید؟!» ﴿۸۷﴾پس (ابراهیم) یک نگاه به ستارگان نگریست. ﴿۸۸﴾آنگاه گفت: «من بیمارم (و با شما به جشن نمی‌آیم)» ﴿۸۹﴾پس آن‌ها پشت‌کنان از او دور شدند (و رفتند). ﴿۹۰﴾آنگاه پنهانی نزد معبودان‌شان رفت و گفت: «آیا (چیزی) نمی‌خورید؟ ﴿۹۱﴾شما را چه شده است که سخن نمی‌گویید». ﴿۹۲﴾پس به سوی آنان روی آورد (و) ضربۀ محکم (با دست راست) بر آن‌ها زد (و بجز بُت بزرگ همه بت‌ها را درهم شکست). ﴿۹۳﴾پس آن‌ها (= قومش) شتابان به سوی او روی آوردند. ﴿۹۴﴾(ابراهیم) گفت: «آیا چیزی را می‌پرستید که خود تراشیده‌اید؟! ﴿۹۵﴾در حالی‌که الله شما را و آنچه را که انجام می‌دهید (و می‌سازید) آفریده است؟!» ﴿۹۶﴾(بت پرستان) گفتند: «بنای (بلندی) برایش بسازید، و او را در (خرمن) آتش بیفکنید». ﴿۹۷﴾پس آن‌ها در حق او نیرنگ و مکر ورزیدند و ما آن‌ها را (مغلوب و) پست ساختیم. (و آتش به فرمان الله سرد شد). ﴿۹۸﴾و (ابراهیم) گفت: «من به سوی پروردگارم می‌روم، (او) مرا هدایت خواهد کرد. ﴿۹۹﴾پروردگارا! به من (فرزندی) از صالحان عطا فرما». ﴿۱۰۰﴾ما او را به (تولد) پسری بردبار [۱۱۸]بشارت دادیم. ﴿۱۰۱﴾پس هنگامی‌که (فرزندش) با او به (سن) سعی و کوشش رسید گفت: «ای فرزندم! من در خواب [۱۱۹]دیدم که تو را قربانی می‌کنم، ببین، تو چه نظر داری؟!» گفت: «پدرم، به آنچه مأمور شدۀ، عمل کن، اگر الله بخواهد، مرا از صابران خواهی یافت». ﴿۱۰۲﴾

﴿ فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُۥ لِلۡجَبِینِ ١٠٣ وَنَٰدَیۡنَٰهُ أَن یَٰٓإِبۡرَٰهِیمُ ١٠٤ قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡیَآۚ إِنَّا کَذَٰلِکَ نَجۡزِی ٱلۡمُحۡسِنِینَ ١٠٥ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِینُ ١٠٦ وَفَدَیۡنَٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِیمٖ ١٠٧ وَتَرَکۡنَا عَلَیۡهِ فِی ٱلۡأٓخِرِینَ ١٠٨ سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِیمَ ١٠٩ کَذَٰلِکَ نَجۡزِی ٱلۡمُحۡسِنِینَ ١١٠ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ١١١ وَبَشَّرۡنَٰهُ بِإِسۡحَٰقَ نَبِیّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِینَ ١١٢ وَبَٰرَکۡنَا عَلَیۡهِ وَعَلَىٰٓ إِسۡحَٰقَۚ وَمِن ذُرِّیَّتِهِمَا مُحۡسِنٞ وَظَالِمٞ لِّنَفۡسِهِۦ مُبِینٞ ١١٣ وَلَقَدۡ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ ١١٤ وَنَجَّیۡنَٰهُمَا وَقَوۡمَهُمَا مِنَ ٱلۡکَرۡبِ ٱلۡعَظِیمِ ١١٥ وَنَصَرۡنَٰهُمۡ فَکَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِینَ ١١٦ وَءَاتَیۡنَٰهُمَا ٱلۡکِتَٰبَ ٱلۡمُسۡتَبِینَ ١١٧ وَهَدَیۡنَٰهُمَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِیمَ ١١٨ وَتَرَکۡنَا عَلَیۡهِمَا فِی ٱلۡأٓخِرِینَ ١١٩ سَلَٰمٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ ١٢٠ إِنَّا کَذَٰلِکَ نَجۡزِی ٱلۡمُحۡسِنِینَ ١٢١ إِنَّهُمَا مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ١٢٢ وَإِنَّ إِلۡیَاسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِینَ ١٢٣ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَلَا تَتَّقُونَ ١٢٤ أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِینَ ١٢٥ ٱللَّهَ رَبَّکُمۡ وَرَبَّ ءَابَآئِکُمُ ٱلۡأَوَّلِینَ ١٢٦﴾

پس چون هردو تسلیم شدند، و (ابراهیم) او را به پیشانی (بر زمین) افکند. ﴿۱۰۳﴾و او را ندا دادیم: «ای ابراهیم! ﴿۱۰۴﴾یقیناً خواب (خویش) را تحقق بخشیدی». بدون شک ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۰۵﴾مسلماً این (خواب) آزمایشی آشکار بود. ﴿۱۰۶﴾و او را به ذبح بزرگی [۱۲۰]فدا دادیم. ﴿۱۰۷﴾و برای او در (میان) امت‌های بعد (نام نیک) بر جای نهادیم. ﴿۱۰۸﴾سلام بر ابراهیم. ﴿۱۰۹﴾این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۱۰﴾بی‌گمان او از بندگان مؤمن ما بود. ﴿۱۱۱﴾و او را به (تولد) اسحاق پیامبری از شایستگان بشارت دادیم. ﴿۱۱۲﴾و (ما) بر او و اسحاق برکت دادیم، و از دودمان آن دو، (افرادی) نیکوکار بودند، و (افرادی) آشکار بر خود ستم کردند. ﴿۱۱۳﴾و به راستی (ما) بر موسی و هارون منت نهادیم. ﴿۱۱۴﴾و آن دو و قوم‌شان را از اندوه بزرگ نجات دادیم. ﴿۱۱۵﴾و یاری‌شان کردیم، پس آنان پیروز شدند. ﴿۱۱۶﴾و به آن دو کتاب روشنگر دادیم. ﴿۱۱۷﴾و آن دو را به راه راست هدایت کردیم. ﴿۱۱۸﴾و برای آنان در (میان) امت‌های بعد (نام نیک) باقی گذاشتیم. ﴿۱۱۹﴾سلام بر موسی و هارون! ﴿۱۲۰﴾بی‌گمان ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۲۱﴾یقیناً آن دو از بندگان مؤمن ما بودند. ﴿۱۲۲﴾و بی‌گمان الیاس از رسولان (ما) بود. ﴿۱۲۳﴾چون به قومش گفت: «آیا پرهیزگاری نمی‌کنید؟! ﴿۱۲۴﴾آیا (بت) «بعل» را می‌خوانید، و بهترین آفرینندگان را رها می‌کنید؟! ﴿۱۲۵﴾الله که پروردگار شما و پروردگار نیاکان نخستین شماست». ﴿۱۲۶﴾

﴿ فَکَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ ١٢٧ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِینَ ١٢٨ وَتَرَکۡنَا عَلَیۡهِ فِی ٱلۡأٓخِرِینَ ١٢٩ سَلَٰمٌ عَلَىٰٓ إِلۡ یَاسِینَ ١٣٠ إِنَّا کَذَٰلِکَ نَجۡزِی ٱلۡمُحۡسِنِینَ ١٣١ إِنَّهُۥ مِنۡ عِبَادِنَا ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ١٣٢ وَإِنَّ لُوطٗا لَّمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِینَ ١٣٣ إِذۡ نَجَّیۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِینَ ١٣٤ إِلَّا عَجُوزٗا فِی ٱلۡغَٰبِرِینَ ١٣٥ ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِینَ ١٣٦ وَإِنَّکُمۡ لَتَمُرُّونَ عَلَیۡهِم مُّصۡبِحِینَ ١٣٧ وَبِٱلَّیۡلِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ ١٣٨ وَإِنَّ یُونُسَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِینَ ١٣٩ إِذۡ أَبَقَ إِلَى ٱلۡفُلۡکِ ٱلۡمَشۡحُونِ ١٤٠ فَسَاهَمَ فَکَانَ مِنَ ٱلۡمُدۡحَضِینَ ١٤١ فَٱلۡتَقَمَهُ ٱلۡحُوتُ وَهُوَ مُلِیمٞ ١٤٢ فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ کَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِینَ ١٤٣ لَلَبِثَ فِی بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ یَوۡمِ یُبۡعَثُونَ ١٤٤ ۞فَنَبَذۡنَٰهُ بِٱلۡعَرَآءِ وَهُوَ سَقِیمٞ ١٤٥ وَأَنۢبَتۡنَا عَلَیۡهِ شَجَرَةٗ مِّن یَقۡطِینٖ ١٤٦ وَأَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ مِاْئَةِ أَلۡفٍ أَوۡ یَزِیدُونَ ١٤٧ فَ‍َٔامَنُواْ فَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِینٖ ١٤٨ فَٱسۡتَفۡتِهِمۡ أَلِرَبِّکَ ٱلۡبَنَاتُ وَلَهُمُ ٱلۡبَنُونَ ١٤٩ أَمۡ خَلَقۡنَا ٱلۡمَلَٰٓئِکَةَ إِنَٰثٗا وَهُمۡ شَٰهِدُونَ ١٥٠ أَلَآ إِنَّهُم مِّنۡ إِفۡکِهِمۡ لَیَقُولُونَ ١٥١ وَلَدَ ٱللَّهُ وَإِنَّهُمۡ لَکَٰذِبُونَ ١٥٢ أَصۡطَفَى ٱلۡبَنَاتِ عَلَى ٱلۡبَنِینَ ١٥٣﴾

پس (آن‌ها) او را تکذیب کردند، و یقیناً (همۀ) آنان (به جهنم) احضار خواهند شد. ﴿۱۲۷﴾مگر بندگان مخلص الله. ﴿۱۲۸﴾و برای او در (میان) امت‌های بعد (نام نیک) باقی گذاشتیم. ﴿۱۲۹﴾سلام بر «ال یاسین» (= الیاس). ﴿۱۳۰﴾ما این گونه نیکوکاران را پاداش می‌دهیم. ﴿۱۳۱﴾بی‌گمان او از بندگان مؤمن ما بود. ﴿۱۳۲﴾و یقیناً لوط از رسولان (ما) بود. ﴿۱۳۳﴾هنگامی‌که او و خانواده‌اش را همگی نجات دادیم. ﴿۱۳۴﴾مگر پیر زنی که از باقی ماندگان بود. ﴿۱۳۵﴾سپس دیگران را هلاک کردیم. ﴿۱۳۶﴾و شما (پیوسته) صبحگاهان بر (ویرانه‌های شهرهای) آن‌ها می‌گذرید. ﴿۱۳۷﴾و (همچنین) شامگاهان آیا نمی‌اندیشید؟! ﴿۱۳۸﴾و یقیناً یونس از رسولان (ما) بود [۱۲۱]. ﴿۱۳۹﴾هنگامی به کشتی پر (از مسافر و بار) گریخت. ﴿۱۴۰﴾پس (اهل کشتی) قرعه زدند، پس (قرعه بنام او افتاد و) مغلوب شد. ﴿۱۴۱﴾آنگاه ماهی (عظیمی) او را بلعید، در حالی‌که او سزاوار نکوهش بود. ﴿۱۴۲﴾پس اگر او از تسبیح‌گویان نبود [۱۲۲]. ﴿۱۴۳﴾یقیناً تا روزی‌که (مردم) بر انگیخته می‌شوند، در شکمش باقی می‌ماند. ﴿۱۴۴﴾پس او را به سرزمین خشک (و خالی از گیاه) افکندیم، در حالی‌که او بیمار بود، ﴿۱۴۵﴾و درخت کدویی بر (فراز) او رویاندیم (تا زیر سایۀ آن آرام بگیرد). ﴿۱۴۶﴾و او را بسوی یکصد هزار نفر (از قومش) یا بیشتر فرستادیم. ﴿۱۴۷﴾پس (آن‌ها) ایمان آوردند، بنا براین تا مدتی آنان را (از نعمت‌های زندگی) بهره‌مند ساختیم. ﴿۱۴۸﴾پس (ای پیامبر) از آنان (= مشرکان) بپرس: آیا دختران از آنِ پروردگارت است، و پسران از آنِ آن‌هاست؟ ﴿۱۴۹﴾آیا ما فرشتگان را مؤنث آفریدیم و آن‌ها حاضر بودند؟ ﴿۱۵۰﴾آگاه باش! بی‌گمان آن‌ها از (روی تهمت و) دروغ‌گویی‌شان است که می‌گویند: ﴿۱۵۱﴾«الله (فرزندی) زاده است» و یقیناً آن‌ها دروغ‌گو هستند. ﴿۱۵۲﴾آیا (الله) دختران را بر پسران ترجیح داد؟ ﴿۱۵۳﴾

﴿ مَا لَکُمۡ کَیۡفَ تَحۡکُمُونَ ١٥٤ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ ١٥٥ أَمۡ لَکُمۡ سُلۡطَٰنٞ مُّبِینٞ ١٥٦ فَأۡتُواْ بِکِتَٰبِکُمۡ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ١٥٧ وَجَعَلُواْ بَیۡنَهُۥ وَبَیۡنَ ٱلۡجِنَّةِ نَسَبٗاۚ وَلَقَدۡ عَلِمَتِ ٱلۡجِنَّةُ إِنَّهُمۡ لَمُحۡضَرُونَ ١٥٨ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا یَصِفُونَ ١٥٩ إِلَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِینَ ١٦٠ فَإِنَّکُمۡ وَمَا تَعۡبُدُونَ ١٦١ مَآ أَنتُمۡ عَلَیۡهِ بِفَٰتِنِینَ ١٦٢ إِلَّا مَنۡ هُوَ صَالِ ٱلۡجَحِیمِ ١٦٣ وَمَا مِنَّآ إِلَّا لَهُۥ مَقَامٞ مَّعۡلُومٞ ١٦٤ وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلصَّآفُّونَ ١٦٥ وَإِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡمُسَبِّحُونَ ١٦٦ وَإِن کَانُواْ لَیَقُولُونَ ١٦٧ لَوۡ أَنَّ عِندَنَا ذِکۡرٗا مِّنَ ٱلۡأَوَّلِینَ ١٦٨ لَکُنَّا عِبَادَ ٱللَّهِ ٱلۡمُخۡلَصِینَ ١٦٩ فَکَفَرُواْ بِهِۦۖ فَسَوۡفَ یَعۡلَمُونَ ١٧٠ وَلَقَدۡ سَبَقَتۡ کَلِمَتُنَا لِعِبَادِنَا ٱلۡمُرۡسَلِینَ ١٧١ إِنَّهُمۡ لَهُمُ ٱلۡمَنصُورُونَ ١٧٢ وَإِنَّ جُندَنَا لَهُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ ١٧٣ فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِینٖ ١٧٤ وَأَبۡصِرۡهُمۡ فَسَوۡفَ یُبۡصِرُونَ ١٧٥ أَفَبِعَذَابِنَا یَسۡتَعۡجِلُونَ ١٧٦ فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمۡ فَسَآءَ صَبَاحُ ٱلۡمُنذَرِینَ ١٧٧ وَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ حَتَّىٰ حِینٖ ١٧٨ وَأَبۡصِرۡ فَسَوۡفَ یُبۡصِرُونَ ١٧٩ سُبۡحَٰنَ رَبِّکَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ ١٨٠ وَسَلَٰمٌ عَلَى ٱلۡمُرۡسَلِینَ ١٨١ وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ١٨٢﴾

شما را چه شده است؟ چگونه حکم می‌کنید؟! ﴿۱۵۴﴾آیا نمی‌اندیشید؟! ﴿۱۵۵﴾یا شما (بر ادعای خود) دلیل روشنی دارید؟! ﴿۱۵۶﴾پس اگر راستگویید، کتاب‌تان را بیاورید. ﴿۱۵۷﴾و آن‌ها (= مشرکان) میان او (= الله) و جنیان (نسب و) خویشاوندی قرار دادند، در حالی‌که جنیان به خوبی می‌دانند که آنان احضار خواهند شد. ﴿۱۵۸﴾الله منزه است از آنچه توصیف می‌کنند. ﴿۱۵۹﴾مگر بندگان مخلص الله. ﴿۱۶۰﴾پس شما (مشرکان) و آنچه می‌پرستید. ﴿۱۶۱﴾(هرگز) نمی‌توانید بر (پرستش) آن (بت‌ها کسی را) گمراه کنید. ﴿۱۶۲﴾مگر کسی‌که راهی (آتش) جهنم باشد. ﴿۱۶۳﴾(فرشتگان گفتند:) «و هیچ‌کس از ما نیست، مگر آن که جایگاه (و مقام) معلومی دارد. ﴿۱۶۴﴾و همانا ما (برای اطاعت فرمان الله) به صف ایستاده‌ایم. ﴿۱۶۵﴾و بی‌گمان ما تسبیح گویان (او) هستیم». ﴿۱۶۶﴾و (کافران) پیوسته می‌گفتند: ﴿۱۶۷﴾«اگر نزد ما کتابی از (کتاب‌های) پیشینیان می‌بود. ﴿۱۶۸﴾مسلماً ما از بندگان مخلص الله می‌شدیم». ﴿۱۶۹﴾پس (هنگامی‌که پیامبر برای آن‌ها قرآن آورد) آن‌ها به آن (قرآن) کافر شدند، و به زودی خواهند دانست. ﴿۱۷۰﴾و به راستی وعدۀ ما برای بندگان فرستادۀ ما از پیش صادر شده است. ﴿۱۷۱﴾که هر آینه آن‌ها یاری شدگانند. ﴿۱۷۲﴾و بی‌گمان لشکر ما پیروزند. ﴿۱۷۳﴾پس (ای پیامبر) تا مدتی از آن‌ها (= مشرکان) روی بگردان. ﴿۱۷۴﴾و آن‌ها را ببین، پس (آن‌ها نیز، نتیجۀ کردار خود را) به زودی خواهند دید. ﴿۱۷۵﴾آیا آن‌ها برای (دیدن) عذاب ما شتاب دارند؟! ﴿۱۷۶﴾پس چون (عذاب) بر آستانۀ خانه‌هایشان فرود آید، هشداریافتگان چه صبحگاه بدی خواهند داشت. ﴿۱۷۷﴾و تا مدتی از آن‌ها روی بگردان. ﴿۱۷۸﴾و (آن‌ها را) ببین، پس (آن‌ها نیز) به زودی خواهند دید. ﴿۱۷۹﴾پاک و منزه است پروردگار تو، پروردگار عزت، از آنچه (مشرکان) توصیف می‌کنند. ﴿۱۸۰﴾و سلام، بر رسولان. ﴿۱۸۱﴾و سپاس و ستایشِ مخصوص الله است که پروردگار جهانیان است. ﴿۱۸۲﴾.

[۱۱۶] جابر بن سمرهسمی‌گوید: رسول اللهجخطاب به ما فرمود: «آیا مانند صف بستن فرشتگان نزد پروردگارشان، صف نمی‌بندید؟!» عرض کردیم: فرشتگان چگونه صف می‌بندند؟ فرمود: « صف‌های جلو را تکمیل می‌کنند، و در صف فشرده و کنار هم می‌ایستند». (صحیح مسلم۴۳۰) و حذیفهساز رسول‌اللهجروایت می‌کند که فرمود: «به سه چیز بر سایر مردمان برتری داده شده‌ایم: اول: صف‌های ما (در نماز) مانند صف‌های فرشتگان است. دوم: تمام زمین برای ما مسجد (و جایگاه نماز) قرار داده شد. سوم: و خاک آن برای ما پاک کننده (جهت تیمم) قرار داده شده، در صورتی که آب نیابیم». (صحیح مسلم۵۲۲) [۱۱۷] تمام انسان‌ها از نسل سه فرزند نوح ÷بنام: سام، و حام و یافث هستند، (به تفسیر ابن کثیر رجوع کنید)، و در این زمینه حدیثی نیز در سنن ترمذی ۳۲۳۰، ۳۲۳۱ و مسند احمد ۵/۱۰۹ روایت شده که اسنادش ضعیف است. [۱۱۸] آن پسر، حضرت اسماعیل ÷بود که به اتفاق مسلمانان و اهل کتاب از حضرت اسحاق ÷بزرگتر بود. (تفسیر ابن کثیر). [۱۱۹] خواب پیامبران †وحی است. [۱۲۰] عبدالله بن عباسبمی‌گوید: قوچی بود که چهل سال در بهشت چریده = = بود.(تفسیر طبری و ابن کثیر) [۱۲۱] عبدالله بن عباسباز رسول اللهجروایت می‌کند که فرمود: «برای هیچ بندۀ شایسته نیست که بگوید: من از یونس بن متی بهترم». (صحیح بخاری ۳۴۱۳ و صحیح مسلم ۲۳۷۶) [۱۲۲] چنانکه در سورۀ انبیاء آیه ۸۷ آمده: ﴿فَنَادَىٰ فِی ٱلظُّلُمَٰتِ أَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنتَ سُبۡحَٰنَکَ إِنِّی کُنتُ مِنَ ٱلظَّٰلِمِینَ﴾.