سُورَةُ الشُّورَىٰ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿حمٓ ١ عٓسٓقٓ ٢ کَذَٰلِکَ یُوحِیٓ إِلَیۡکَ وَإِلَى ٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِکَ ٱللَّهُ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡحَکِیمُ ٣ لَهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡعَظِیمُ ٤ تَکَادُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ یَتَفَطَّرۡنَ مِن فَوۡقِهِنَّۚ وَٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَیَسۡتَغۡفِرُونَ لِمَن فِی ٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِیمُ ٥ وَٱلَّذِینَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِیَآءَ ٱللَّهُ حَفِیظٌ عَلَیۡهِمۡ وَمَآ أَنتَ عَلَیۡهِم بِوَکِیلٖ ٦ وَکَذَٰلِکَ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ قُرۡءَانًا عَرَبِیّٗا لِّتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَتُنذِرَ یَوۡمَ ٱلۡجَمۡعِ لَا رَیۡبَ فِیهِۚ فَرِیقٞ فِی ٱلۡجَنَّةِ وَفَرِیقٞ فِی ٱلسَّعِیرِ ٧ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَهُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰکِن یُدۡخِلُ مَن یَشَآءُ فِی رَحۡمَتِهِۦۚ وَٱلظَّٰلِمُونَ مَا لَهُم مِّن وَلِیّٖ وَلَا نَصِیرٍ ٨ أَمِ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِیَآءَۖ فَٱللَّهُ هُوَ ٱلۡوَلِیُّ وَهُوَ یُحۡیِ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیۡءٖ قَدِیرٞ ٩ وَمَا ٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِیهِ مِن شَیۡءٖ فَحُکۡمُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِۚ ذَٰلِکُمُ ٱللَّهُ رَبِّی عَلَیۡهِ تَوَکَّلۡتُ وَإِلَیۡهِ أُنِیبُ ١٠

به نام الله بخشندۀ مهربان

حم (حا. میم). ﴿۱﴾عسق (عین. سین. قاف). ﴿۲﴾این گونه الله پیروزمند حکیم به سوی تو و پیامبرانی که پیش از تو بودند، وحی می‌کند [۱۵۴]. ﴿۳﴾آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آنِ اوست، و او بلند مرتبۀ بزرگ است. ﴿۴﴾نزدیک است که آسمان‌ها (بخاطر عظمت الهی) بر فراز یکدیگر شکافته (و متلاشی) شوند، و فرشتگان به ستایش پروردگار‌شان تسبیح می‌گویند، و برای کسانی‌که در زمین هستند آمرزش می‌طلبند، آگاه باش، همانا الله آمرزندۀ مهربان است. ﴿۵﴾و کسانی‌که جز او دوستان (و سرپرستانی) گرفته‌اند، الله بر آن‌ها نگهبان (و مراقب) است، و تو (ای پیامبر) بر آن‌ها متعهد (و مسئول) نیستی. ﴿۶﴾و این چنین قرآنی عربی به تو وحی کردیم تا «ام القری» (= مکه) و کسانی را که پیرامون آن هستند هشدار دهی، و از روز جمع شدن (= روز قیامت) که در آن شک و تردیدی نیست، بترسانی، (که در آن روز) گروهی در بهشت، و گروهی در آتش سوزانند! ﴿۷﴾و اگر الله می‌خواست یقیناً (همۀ) آن‌ها را یک امت قرار می‌داد، و لیکن هرکس را که بخواهد در رحمتش داخل می‌کند، و برای ستمکاران هیج یار و یاوری نیست. ﴿۸﴾آیا آن‌ها جز او دوستانی (برای خود) بر گزیده‌اند؟ در حالی‌که الله فقط کارساز (و دوست حقیقی) است، و اوست که مردگان را زنده می‌کند، و اوست که بر هر چیزی تواناست. ﴿۹﴾و در هر چیزی که در آن اختلاف کنید، پس حکم (و داوری) آن با الله است، این الله، پروردگار من است. بر او توکل کردم، و به (سوی) او باز می‌گردم.﴿۱۰﴾

﴿فَاطِرُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ جَعَلَ لَکُم مِّنۡ أَنفُسِکُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَمِنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ أَزۡوَٰجٗا یَذۡرَؤُکُمۡ فِیهِۚ لَیۡسَ کَمِثۡلِهِۦ شَیۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡبَصِیرُ ١١ لَهُۥ مَقَالِیدُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ یَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن یَشَآءُ وَیَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ بِکُلِّ شَیۡءٍ عَلِیمٞ ١٢ ۞شَرَعَ لَکُم مِّنَ ٱلدِّینِ مَا وَصَّىٰ بِهِۦ نُوحٗا وَٱلَّذِیٓ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ وَمَا وَصَّیۡنَا بِهِۦٓ إِبۡرَٰهِیمَ وَمُوسَىٰ وَعِیسَىٰٓۖ أَنۡ أَقِیمُواْ ٱلدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُواْ فِیهِۚ کَبُرَ عَلَى ٱلۡمُشۡرِکِینَ مَا تَدۡعُوهُمۡ إِلَیۡهِۚ ٱللَّهُ یَجۡتَبِیٓ إِلَیۡهِ مَن یَشَآءُ وَیَهۡدِیٓ إِلَیۡهِ مَن یُنِیبُ ١٣ وَمَا تَفَرَّقُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡیَۢا بَیۡنَهُمۡۚ وَلَوۡلَا کَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّکَ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى لَّقُضِیَ بَیۡنَهُمۡۚ وَإِنَّ ٱلَّذِینَ أُورِثُواْ ٱلۡکِتَٰبَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لَفِی شَکّٖ مِّنۡهُ مُرِیبٖ ١٤ فَلِذَٰلِکَ فَٱدۡعُۖ وَٱسۡتَقِمۡ کَمَآ أُمِرۡتَۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡۖ وَقُلۡ ءَامَنتُ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِن کِتَٰبٖۖ وَأُمِرۡتُ لِأَعۡدِلَ بَیۡنَکُمُۖ ٱللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّکُمۡۖ لَنَآ أَعۡمَٰلُنَا وَلَکُمۡ أَعۡمَٰلُکُمۡۖ لَا حُجَّةَ بَیۡنَنَا وَبَیۡنَکُمُۖ ٱللَّهُ یَجۡمَعُ بَیۡنَنَاۖ وَإِلَیۡهِ ٱلۡمَصِیرُ ١٥ ﴾

(او) آفرینندۀ آسمان‌ها و زمین است، و از خودتان برای شما همسرانی قرار داد، و (نیز) جفت‌هایی از چهار پایان (آفرید) شما را بدین (و سیله) افزون می‌کند، هیچ چیز همانند او نیست، و او شنوای بیناست. ﴿۱۱﴾کلید‌های آسمان‌ها و زمین از آن اوست، روزی هر که را بخواهد گسترش می‌دهد، و (برای هر کس که بخواهد) تنگ می‌گیرد، به درستى که او به همه چیز داناست. ﴿۱۲﴾دینی را برای شما تشریع کرد، از همان گونه که به نوح توصیه کرده بود، و از آنچه بر تو وحی کرده‌ایم، و به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش کرده‌ایم [۱۵۵]، که دین را بر پا دارید و در آن فرقه فرقه نشوید، بر مشرکان گران است، آنچه شما آن‌ها را بدان دعوت می‌کنید. الله هر که را بخواهد بر می‌گزیند، و هر که به سوی او باز گردد، هدایت می‌کند. ﴿۱۳﴾آن‌ها پراکنده نشدند مگر بعد از آنکه علم (و دانش) به سراغ‌شان آمد (و کاملاً آگاهی یافتند، آن هم) از روی حسادت در میان خود (بود) و اگر فرمانی پیش از این از جانب پروردگارت صادر نشده بود، (که آن‌ها) را تا زمانی معین (مهلت) داده است، یقیناً در میان آن‌ها داوری می‌شد، و بی‌گمان کسانی‌که بعد از آن‌ها وارث کتاب شده‌اند، در بارۀ آن سخت در شک و تردیدند، (و نسبت به آن بد‌بینند). ﴿۱۴﴾پس به این (دین) دعوت کن، و همان‌گونه که مأمور شده‌ای پایداری (و استقامت) ورز، و از هوی و هوس‌های آنان پیروی مکن، و بگو: «به هر کتابی که الله نازل کرده است، ایمان آورده‌ام، و مأمورم در میان شما به عدالت رفتار کنم، الله پروردگار ما، و پروردگار شماست، (نتیجۀ) اعمال ما از آنِ ما، و (نتیجۀ) اعمال شما از آنِ شماست، بین ما و شما هیچ جدال (و خصومتی) نیست، الله ما و شما را (دریک‌‌جا) گرد می‌آورد، و بازگشت (همه) به سوی اوست». ﴿۱۵﴾

﴿وَٱلَّذِینَ یُحَآجُّونَ فِی ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ٱسۡتُجِیبَ لَهُۥ حُجَّتُهُمۡ دَاحِضَةٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَعَلَیۡهِمۡ غَضَبٞ وَلَهُمۡ عَذَابٞ شَدِیدٌ ١٦ ٱللَّهُ ٱلَّذِیٓ أَنزَلَ ٱلۡکِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ وَٱلۡمِیزَانَۗ وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّ ٱلسَّاعَةَ قَرِیبٞ ١٧ یَسۡتَعۡجِلُ بِهَا ٱلَّذِینَ لَا یُؤۡمِنُونَ بِهَاۖ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ مُشۡفِقُونَ مِنۡهَا وَیَعۡلَمُونَ أَنَّهَا ٱلۡحَقُّۗ أَلَآ إِنَّ ٱلَّذِینَ یُمَارُونَ فِی ٱلسَّاعَةِ لَفِی ضَلَٰلِۢ بَعِیدٍ ١٨ ٱللَّهُ لَطِیفُۢ بِعِبَادِهِۦ یَرۡزُقُ مَن یَشَآءُۖ وَهُوَ ٱلۡقَوِیُّ ٱلۡعَزِیزُ ١٩ مَن کَانَ یُرِیدُ حَرۡثَ ٱلۡأٓخِرَةِ نَزِدۡ لَهُۥ فِی حَرۡثِهِۦۖ وَمَن کَانَ یُرِیدُ حَرۡثَ ٱلدُّنۡیَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَا لَهُۥ فِی ٱلۡأٓخِرَةِ مِن نَّصِیبٍ ٢٠ أَمۡ لَهُمۡ شُرَکَٰٓؤُاْ شَرَعُواْ لَهُم مِّنَ ٱلدِّینِ مَا لَمۡ یَأۡذَنۢ بِهِ ٱللَّهُۚ وَلَوۡلَا کَلِمَةُ ٱلۡفَصۡلِ لَقُضِیَ بَیۡنَهُمۡۗ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِینَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٞ ٢١ تَرَى ٱلظَّٰلِمِینَ مُشۡفِقِینَ مِمَّا کَسَبُواْ وَهُوَ وَاقِعُۢ بِهِمۡۗ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فِی رَوۡضَاتِ ٱلۡجَنَّاتِۖ لَهُم مَّا یَشَآءُونَ عِندَ رَبِّهِمۡۚ ذَٰلِکَ هُوَ ٱلۡفَضۡلُ ٱلۡکَبِیرُ ٢٢ ﴾

وکسانی‌که در (بارۀ) الله محاجه می‌کنند، پس از آنکه (فرمان) او پذیرفته شد، دلیل‌شان نزد پروردگار‌شان باطل (و بی‌اساس) است، و خشم (الله) بر آن‌هاست. و عذاب شدیدی برای آن‌هاست. ﴿۱۶﴾الله کسی است که کتاب و میزان را به حق نازل کرد، و تو چه می‌دانی شاید قیامت نزدیک باشد! ﴿۱۷﴾کسانی‌که به آن ایمان ندارند، در (رسیدن) آن شتاب می‌کنند، و کسانی‌که ایمان آورده‌اند (پیوسته) ازآن بیمناکند، و می‌دانند که آن حق است، آگاه باشید، بی‌گمان کسانی‌که در (بارۀ) قیامت جدال می‌کنند، در گمراهی دور و دراز هستند. ﴿۱۸﴾الله نسبت به بندگانش لطیف (و مهربان) است، هر کس را بخواهد روزی می‌دهد، و او توانای پیروزمنداست. ﴿۱۹﴾کسی‌که کِشت آخرت را بخواهد، در کشت او (برکت می‌دهیم، و) می‌افزاییم، و کسی‌که کشت دنیا را بخواهد، از آن به او می‌دهیم،و او در آخرت هیچ (نصیب و) بهرۀ ندارد. ﴿۲۰﴾آیا (مشرکان) معبودانی دارند که بدون اجازۀ الله آیینی برای آن‌ها مقرر داشته‌اند؟! و اگر و عدۀ فیصله بخش (سابق، در تأخیر عذاب‌شان) نبود، یقیناً در میان آن‌ها داوری می‌شد، و بی‌گمان برای ستمکاران عذابی دردناک است. ﴿۲۱﴾(در روز قیامت) ستمکاران را می‌بینی که از آنچه به دست آورده‌اند، بیمناکند، و (کیفر) آن به آن‌ها خواهد رسید. و کسانی‌که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند در باغ‌های بهشتند، و هرچه بخواهند نزد پروردگار‌شان برای آن‌ها (مهیا) است. این همان فضل (و بخشش) بزرگ است. ﴿۲۲﴾

﴿ذَٰلِکَ ٱلَّذِی یُبَشِّرُ ٱللَّهُ عِبَادَهُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِۗ قُل لَّآ أَسۡ‍َٔلُکُمۡ عَلَیۡهِ أَجۡرًا إِلَّا ٱلۡمَوَدَّةَ فِی ٱلۡقُرۡبَىٰۗ وَمَن یَقۡتَرِفۡ حَسَنَةٗ نَّزِدۡ لَهُۥ فِیهَا حُسۡنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ شَکُورٌ ٢٣ أَمۡ یَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ کَذِبٗاۖ فَإِن یَشَإِ ٱللَّهُ یَخۡتِمۡ عَلَىٰ قَلۡبِکَۗ وَیَمۡحُ ٱللَّهُ ٱلۡبَٰطِلَ وَیُحِقُّ ٱلۡحَقَّ بِکَلِمَٰتِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ عَلِیمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ ٢٤ وَهُوَ ٱلَّذِی یَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَیَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّیِّ‍َٔاتِ وَیَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ ٢٥ وَیَسۡتَجِیبُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَیَزِیدُهُم مِّن فَضۡلِهِۦۚ وَٱلۡکَٰفِرُونَ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِیدٞ ٢٦ ۞وَلَوۡ بَسَطَ ٱللَّهُ ٱلرِّزۡقَ لِعِبَادِهِۦ لَبَغَوۡاْ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَٰکِن یُنَزِّلُ بِقَدَرٖ مَّا یَشَآءُۚ إِنَّهُۥ بِعِبَادِهِۦ خَبِیرُۢ بَصِیرٞ ٢٧ وَهُوَ ٱلَّذِی یُنَزِّلُ ٱلۡغَیۡثَ مِنۢ بَعۡدِ مَا قَنَطُواْ وَیَنشُرُ رَحۡمَتَهُۥۚ وَهُوَ ٱلۡوَلِیُّ ٱلۡحَمِیدُ ٢٨ وَمِنۡ ءَایَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَثَّ ِیهِمَا مِن دَآبَّةٖۚ وَهُوَ عَلَىٰ جَمۡعِهِمۡ إِذَا یَشَآءُ قَدِیرٞ ٢٩ وَمَآ أَصَٰبَکُم مِّن مُّصِیبَةٖ فَبِمَا کَسَبَتۡ أَیۡدِیکُمۡ وَیَعۡفُواْ عَن کَثِیرٖ ٣٠ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِینَ فِی ٱلۡأَرۡضِۖ وَمَا لَکُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِیّٖ وَلَا نَصِیرٖ ٣١ ﴾

این همان چیزی است که الله بندگانش را که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند، به آن مژده می‌دهد. بگو: «من بر (رساندن) آن هیچ پاداشی از شما در خواست نمی‌کنم، جز محبت خویشاوندی، (که بجای آورید)» [۱۵۶]. و هرکس که نیکی کند، بر نیکی‌اش می‌افزاییم، بی‌گمان الله آمرزندۀ قدر شناس است. ﴿۲۳﴾آیا می‌گویند: «(پیامبر) بر الله دروغ بسته است؟!» پس اگر الله بخواهد بر قلب تو مهر می‌زند، و الله باطل را محو می‌کند، و حق را با سخنان خویش محقق (و پا برجا) می‌سازد، بی‌گمان او به راز سینه‌ها آگاه است. ﴿۲۴﴾و او کسی است که از بندگانش توبه می‌پذیرد، و از بدی‌ها در می‌گذرد، و آنچه را انجام می‌دهید می‌داند [۱۵۷]. ﴿۲۵﴾(دعای) کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، اجابت می‌کند، و از فضل (و کرم) خویش آنان را افزون می‌دهد، و برای کافران، عذاب شدیدی است. ﴿۲۶﴾و اگر الله روزی را برای بندگانش فراخ (و گشاده) می‌گرداند، یقیناً در زمین فساد می‌کردند، و لکن به‌اندازۀ که بخواهد نازل می‌کند، بی‌گمان او به بندگانش دانای بیناست. ﴿۲۷﴾و او کسی است که باران (سودمند) را پس از آنکه نا‌‌‌‌‌‌‌امید شدند، نازل می‌کند، و رحمت خود را می‌گستراند، و اوکارساز ستوده است. ﴿۲۸﴾و از نشانه‌های او آفرینش آسمان‌ها و زمین است، و آنچه از جنبدگان که در آن دو پراکنده است. و او هرگاه بخواهد، بر گرد آوری آن‌ها تواناست. ﴿۲۹﴾و هر مصیبتی که به شما رسد، به خاطر کارهایی است که انجام داده‌اید، و (الله) از بسیاری (گناهان) در می‌گذرد. ﴿۳۰﴾و شما هرگز در زمین عاجز کننده نیستید (و نمی‌توانید از او بگریزید) و شما را غیر از الله، هیچ یار و یاوری نیست. ﴿۳۱﴾

﴿ وَمِنۡ ءَایَٰتِهِ ٱلۡجَوَارِ فِی ٱلۡبَحۡرِ کَٱلۡأَعۡلَٰمِ ٣٢ إِن یَشَأۡ یُسۡکِنِ ٱلرِّیحَ فَیَظۡلَلۡنَ رَوَاکِدَ عَلَىٰ ظَهۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٖ لِّکُلِّ صَبَّارٖ شَکُورٍ ٣٣ أَوۡ یُوبِقۡهُنَّ بِمَا کَسَبُواْ وَیَعۡفُ عَن کَثِیرٖ ٣٤ وَیَعۡلَمَ ٱلَّذِینَ یُجَٰدِلُونَ فِیٓ ءَایَٰتِنَا مَا لَهُم مِّن مَّحِیصٖ ٣٥ فَمَآ أُوتِیتُم مِّن شَیۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَیَوٰةِ ٱلدُّنۡیَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَیۡرٞ وَأَبۡقَىٰ لِلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ یَتَوَکَّلُونَ ٣٦ وَٱلَّذِینَ یَجۡتَنِبُونَ کَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُواْ هُمۡ یَغۡفِرُونَ ٣٧ وَٱلَّذِینَ ٱسۡتَجَابُواْ لِرَبِّهِمۡ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَمۡرُهُمۡ شُورَىٰ بَیۡنَهُمۡ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ یُنفِقُونَ ٣٨ وَٱلَّذِینَ إِذَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡبَغۡیُ هُمۡ یَنتَصِرُونَ ٣٩ وَجَزَٰٓؤُاْ سَیِّئَةٖ سَیِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ لَا یُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِینَ ٤٠ وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِکَ مَا عَلَیۡهِم مِّن سَبِیلٍ ٤١ إِنَّمَا ٱلسَّبِیلُ عَلَى ٱلَّذِینَ یَظۡلِمُونَ ٱلنَّاسَ وَیَبۡغُونَ فِی ٱلۡأَرۡضِ بِغَیۡرِ ٱلۡحَقِّۚ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٞ ٤٢ وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَٰلِکَ لَمِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ ٤٣ وَمَن یُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن وَلِیّٖ مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَتَرَى ٱلظَّٰلِمِینَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ یَقُولُونَ هَلۡ إِلَىٰ مَرَدّٖ مِّن سَبِیلٖ ٤٤ ﴾

واز نشانه‌های او کشتی‌هایی است که همچون کوه در دریا روانند. ﴿۳۲﴾اگر بخواهد باد را (از حرکت) باز می‌دارد، پس کشتی‌ها بر پشت آن (دریا) بی حرکت بمانند، بی‌گمان در این نشانه‌هایی برای هر صبر کنندۀ شکر‌‌‌‌‌‌‌گزاری است. ﴿۳۳﴾یا (اگر بخواهد) آن‌ها (= سرنشینان کشتی) را به خاطر اعمال‌شان نابود (و غرق) می‌سازد، و از بسیاری (گناهان) در می‌گذرد. ﴿۳۴﴾و (تا) کسانی‌که در آیات ما مجادله می‌کنند، بدانند که هیچ گریزگاهی ندارند. ﴿۳۵﴾پس آنچه به شما داده است، متاع زود گذر زندگی دنیاست، و آنچه نزد الله است برای کسانی‌که ایمان آورده‌اند و بر پروردگارشان توکّل می‌کنند بهتر و پایدار‌تر است. ﴿۳۶﴾و (همان) کسانی‌که از گناهان بزرگ [۱۵۸]و زشتی‌ها اجتناب می‌کنند، و هنگامی‌که خشمگین شوند، گذشت می‌کنند. ﴿۳۷﴾و کسانی‌که (دعوت) پروردگارشان را اجابت کردند، و نماز را بر پا می‌دارند، و کارهای‌شان بین آنان به (صورت) مشورت است، و از آنچه به آن‌ها روزی داده‌ایم. (در راه الله) انفاق می‌کنند. ﴿۳۸﴾و کسانی‌که چون ستمی به آن‌ها برسد، انتقام می‌گیرند. ﴿۳۹﴾و جزایی بدی، بدیی است همانند آن، پس هر کس که در گذرد، و اصلاح (و آشتی) کند، پاداشش بر الله است، بی‌گمان او ستمکاران را دوست ندارد. ﴿۴۰﴾و کسی‌که پس از ستمی که بر او رفته است، انتقام بگیرد، پس اینانند که هیچ راه (ملامتی) بر آنان نیست. ﴿۴۱﴾تنها راه (ملامت) بر کسانی است که به مردم ستم می‌کنند، و در زمین به ناحق سرکشی (و ستم) می‌کنند، اینانند که برایشان عذابی دردناک است. ﴿۴۲﴾و کسی‌که شکیبایی کند، و در گذرد، بی‌گمان این از کارهای سترگ (پسندیده) است. ﴿۴۳﴾و کسی را که الله گمراه کند، پس بعد از او برایش هیچ ولی (و کارسازی) نیست، و ستمکاران را (روز قیامت) می‌بینی که چون عذاب (الهی) را مشاهده کنند، می‌گویند: «آیا هیچ راهی به سوی بازگشت وجود دارد؟!». ﴿۴۴﴾

﴿وَتَرَىٰهُمۡ یُعۡرَضُونَ عَلَیۡهَا خَٰشِعِینَ مِنَ ٱلذُّلِّ یَنظُرُونَ مِن طَرۡفٍ خَفِیّٖۗ وَقَالَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ ٱلۡخَٰسِرِینَ ٱلَّذِینَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَأَهۡلِیهِمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِۗ أَلَآ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِینَ فِی عَذَابٖ مُّقِیمٖ ٤٥ وَمَا کَانَ لَهُم مِّنۡ أَوۡلِیَآءَ یَنصُرُونَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِۗ وَمَن یُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن سَبِیلٍ ٤٦ ٱسۡتَجِیبُواْ لِرَبِّکُم مِّن قَبۡلِ أَن یَأۡتِیَ یَوۡمٞ لَّا مَرَدَّ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِۚ مَا لَکُم مِّن مَّلۡجَإٖ یَوۡمَئِذٖ وَمَا لَکُم مِّن نَّکِیرٖ ٤٧ فَإِنۡ أَعۡرَضُواْ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰکَ عَلَیۡهِمۡ حَفِیظًاۖ إِنۡ عَلَیۡکَ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُۗ وَإِنَّآ إِذَآ أَذَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِنَّا رَحۡمَةٗ فَرِحَ بِهَاۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَیِّئَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَیۡدِیهِمۡ فَإِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ کَفُورٞ ٤٨ لِّلَّهِ مُلۡکُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ یَخۡلُقُ مَا یَشَآءُۚ یَهَبُ لِمَن یَشَآءُ إِنَٰثٗا وَیَهَبُ لِمَن یَشَآءُ ٱلذُّکُورَ ٤٩ أَوۡ یُزَوِّجُهُمۡ ذُکۡرَانٗا وَإِنَٰثٗاۖ وَیَجۡعَلُ مَن یَشَآءُ عَقِیمًاۚ إِنَّهُۥ عَلِیمٞ قَدِیرٞ ٥٠ ۞وَمَا کَانَ لِبَشَرٍ أَن یُکَلِّمَهُ ٱللَّهُ إِلَّا وَحۡیًا أَوۡ مِن وَرَآیِٕ حِجَابٍ أَوۡ یُرۡسِلَ رَسُولٗا فَیُوحِیَ بِإِذۡنِهِۦ مَا یَشَآءُۚ إِنَّهُۥ عَلِیٌّ حَکِیمٞ ٥١﴾

و آن‌ها را می‌بینی که بر آن (= آتش) عرضه می‌شوند، که از شدت خواری خاشعند، از گوشۀ چشم نیم گشوده، نگاه می‌کنند، و کسانی‌که ایمان آورده‌اند می‌گویند: «بی‌گمان زیانکاران کسانی هستند که در روز قیامت خود و خانوادۀ خویش را به زیان افکندند». آگاه باشید که ستمکاران در عذابی دایم خواهند بود. ﴿۴۵﴾و آن‌ها جز الله، یاورانی ندارند، که یاری‌شان کنند، و کسی را که الله گمراه سازد، پس برایش هیچ راه (نجاتی) نیست. ﴿۴۶﴾(دعوت) پروردگار‌تان را اجابت کنید، پیش از آنکه روزی فرا رسد که از (جانب) الله (راه) بازگشتی در آن نیست، در آن روز پناهی نخواهید داشت، و هیچ مدافعی (و راه انکاری) ندارید. ﴿۴۷﴾پس (ای پیامبر) اگر (مشرکان اعراض کنند، (نگران نباش)، ما تو را نگهبان بر آن‌ها نفرستاده‌ایم، بر (عهدۀ) تو جز تبلیغ (رسالت) نیست، و ما چون رحمتی از سوی خود به انسان بچشانیم، به آن شاد می‌شود، و اگر به خاطر کار‌هایی که انجام داده‌اند بلایی به آن‌ها برسد، پس (به ناسپاسی می‌پردازند) بی‌گمان انسان بسیار نا سپاس است. ﴿۴۸﴾فرمانروایی آسمان‌ها و زمین از آن الله است، هر چه را بخواهد می‌آفریند، به هر کس بخواهد دختر می‌بخشد، و به هرکس بخواهد پسر می‌بخشد. ﴿۴۹﴾یا پسر و دختر ـ هر دو ـ با هم می‌دهد، و هرکس را که بخواهد عقیم می‌گرداند، بی‌گمان او دانای قادر است. ﴿۵۰﴾و برای هیچ بشری (ممکن) نیست که الله با او سخن بگوید، مگر با وحی یا از پس پرده یا رسولی بفرستد که به فرمان او (= الله) آنچه را بخواهد (به او) وحی کند، بی‌گمان او بلند مرتبۀ حکیم است. ﴿۵۱﴾

[۱۵۴] ام المؤمنین عایشهلروایت می‌کند که حارث بن هشام از رسول اللهجپرسید و گفت: ای رسول الله! وحی چگونه بر تو نازل می‌گردد؟ رسول‌اللهجفرمود: «گاهی مانند صدای زنگ (بصورت زمزمه) نازل می‌شود، و این، سخت‌ترین نوع آن است، و پس از فرا گرفتن وحی، این کیفیت تمام می‌شود، گاهی هم فرشتۀ وحی بصورت انسان می‌آید و با من سخن می‌گوید، و من گفته‌هایش را حفظ می‌کنم». ام المؤمنین عایشه می‌گوید: در فصل زمستان و شدت سرما، هنگامی وحی تمام می‌شد، می‌دیدم که از پیشانی رسول اللهجعرق می‌چکد. (صحیح بخاری ۲ و صحیح مسلم ۲۳۳۳). [۱۵۵] رسول اللهجفرمود: «انبیاء برادرانی هستند که از یک پدر و چند مادر متولد شده‌اند، که دین آنها یکی است». (صحیح بخاری ۳۴۴۳). [۱۵۶] عبد الله بن عباسبمی‌گوید: هیچ تیرۀ از قریش نبود، مگر اینکه با رسول اللهجنسبت خویشاوندی داشت، پس رسول اللهجفرمود: «از شما چیزی جز ادا کردن حق خویشاوندی که میان من و شما است، نمی‌خواهم». (صحیح بخاری ۴۸۱۸). [۱۵۷] رسول اللهجمی‌فرماید: «به الله سوگند، من در روز بیش از هفتاد بار از الله طلب مغفرت می‌کنم و به سوی او توبه می‌نمایم». (صحیح بخاری ۶۳۰۷). [۱۵۸] گناهان کبیره و بزرگ، مانند: شرک، نافرمانی پدر و مادر، قتل، دزدی، زنا، گواهی دروغ ... (به سوره انعام آیه ۱۵۱ ـ ۱۵۲ رجوع کنید). وَکَذَٰلِکَ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ رُوحٗا مِّنۡ أَمۡرِنَاۚ مَا کُنتَ تَدۡرِی مَا ٱلۡکِتَٰبُ وَلَا ٱلۡإِیمَٰنُ وَلَٰکِن جَعَلۡنَٰهُ نُورٗا نَّهۡدِی بِهِۦ مَن نَّشَآءُ مِنۡ عِبَادِنَاۚ وَإِنَّکَ لَتَهۡدِیٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِیمٖ ٥٢ صِرَٰطِ ٱللَّهِ ٱلَّذِی لَهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِلَى ٱللَّهِ تَصِیرُ ٱلۡأُمُورُ ٥٣﴾

و این‌گونه بر تو (ای پیامبر) روحی (= قرآن کریم) را به فرمان خود وحی کردیم، تو (پیش از این) نمی‌دانستی کتاب و ایمان چیست، ولی ما آن را نوری قرار دادیم، با آن هر کس از بندگان‌مان را که بخواهیم، هدایت می‌کنیم، و مسلماً تو (ای پیامبر) به راه راست هدایت می‌کنی. ﴿۵۲﴾راه الهی که آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آنِ اوست، آگاه باشید، که (همۀ) کار‌ها به سوی الله باز می‌گردد. ﴿۵۳﴾

سوره شوری

سُورَةُ الشُّورَىٰ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ حمٓ ١ عٓسٓقٓ ٢ کَذَٰلِکَ یُوحِیٓ إِلَیۡکَ وَإِلَى ٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِکَ ٱللَّهُ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡحَکِیمُ ٣ لَهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡعَظِیمُ ٤ تَکَادُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ یَتَفَطَّرۡنَ مِن فَوۡقِهِنَّۚ وَٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَیَسۡتَغۡفِرُونَ لِمَن فِی ٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِیمُ ٥ وَٱلَّذِینَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِیَآءَ ٱللَّهُ حَفِیظٌ عَلَیۡهِمۡ وَمَآ أَنتَ عَلَیۡهِم بِوَکِیلٖ ٦ وَکَذَٰلِکَ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ قُرۡءَانًا عَرَبِیّٗا لِّتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَتُنذِرَ یَوۡمَ ٱلۡجَمۡعِ لَا رَیۡبَ فِیهِۚ فَرِیقٞ فِی ٱلۡجَنَّةِ وَفَرِیقٞ فِی ٱلسَّعِیرِ ٧ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَهُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰکِن یُدۡخِلُ مَن یَشَآءُ فِی رَحۡمَتِهِۦۚ وَٱلظَّٰلِمُونَ مَا لَهُم مِّن وَلِیّٖ وَلَا نَصِیرٍ ٨ أَمِ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِیَآءَۖ فَٱللَّهُ هُوَ ٱلۡوَلِیُّ وَهُوَ یُحۡیِ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیۡءٖ قَدِیرٞ ٩ وَمَا ٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِیهِ مِن شَیۡءٖ فَحُکۡمُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِۚ ذَٰلِکُمُ ٱللَّهُ رَبِّی عَلَیۡهِ تَوَکَّلۡتُ وَإِلَیۡهِ أُنِیبُ ١٠

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

حم. ﴿1﴾عسق. ﴿2﴾همچنین وحى مى‏فرستد به سوى تو و به سوى آنان‌که پیش از تو بودند خداى غالب با حکمت. ﴿3﴾او راست آنچه در آسمان‌ها است و آنچه در زمین است و اوست بلند مرتبه بزرگ‏تر. ﴿4﴾نزدیک است که آسمان‌ها بشگافند از جانب بالاى خود [1024]و فرشتگان تسبیح می‌گویند همراه حمد پروردگار خویش و آمرزش طلب مى‏کنند براى آنان‌که در زمینند آگاه شو! هرآیینه خدا اوست آمرزگار مهربان. ﴿5﴾و آنان‌که دوستان گرفتند بجز خدا، خدا نگهبان است بر ایشان و نیستى تو بر ایشان متعهد. ﴿6﴾و همچنین وحى فرستادیم به سوى تو قرآنى عربى تا بترسانى اهل مکه را و آنان‌که گرداگرد آن هستند و بترسانى از روز قیامت هیچ شبهه نیست در آن گروهى در بهشت باشند و گروهى در دوزخ. ﴿7﴾و اگر خواستى خدا، گردانیدى ایشان را یک امت و لیکن درمى‏آرد هرکه را خواهد به رحمت خود و ستمکاران نیست ایشان را هیچ کارسازى و نه یارى دهنده. ﴿8﴾آیا دوستان گرفتند بجز خدا؟ پس خدا همونست کارساز و همون زنده می‌کند مردگان را و او بر هر چیز توانا است. ﴿9﴾و آنچه اختلاف کردید در آن، هرچه باشد پس فیصل کردن به او حواله به خدا است. این است خدا پروردگار من برو توکل کردم و به سوى او رجوع مى‏کنم. ﴿10﴾

﴿فَاطِرُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ جَعَلَ لَکُم مِّنۡ أَنفُسِکُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَمِنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ أَزۡوَٰجٗا یَذۡرَؤُکُمۡ فِیهِۚ لَیۡسَ کَمِثۡلِهِۦ شَیۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡبَصِیرُ ١١ لَهُۥ مَقَالِیدُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ یَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن یَشَآءُ وَیَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ بِکُلِّ شَیۡءٍ عَلِیمٞ ١٢ ۞شَرَعَ لَکُم مِّنَ ٱلدِّینِ مَا وَصَّىٰ بِهِۦ نُوحٗا وَٱلَّذِیٓ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ وَمَا وَصَّیۡنَا بِهِۦٓ إِبۡرَٰهِیمَ وَمُوسَىٰ وَعِیسَىٰٓۖ أَنۡ أَقِیمُواْ ٱلدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُواْ فِیهِۚ کَبُرَ عَلَى ٱلۡمُشۡرِکِینَ مَا تَدۡعُوهُمۡ إِلَیۡهِۚ ٱللَّهُ یَجۡتَبِیٓ إِلَیۡهِ مَن یَشَآءُ وَیَهۡدِیٓ إِلَیۡهِ مَن یُنِیبُ ١٣ وَمَا تَفَرَّقُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡیَۢا بَیۡنَهُمۡۚ وَلَوۡلَا کَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّکَ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى لَّقُضِیَ بَیۡنَهُمۡۚ وَإِنَّ ٱلَّذِینَ أُورِثُواْ ٱلۡکِتَٰبَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لَفِی شَکّٖ مِّنۡهُ مُرِیبٖ ١٤ فَلِذَٰلِکَ فَٱدۡعُۖ وَٱسۡتَقِمۡ کَمَآ أُمِرۡتَۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡۖ وَقُلۡ ءَامَنتُ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِن کِتَٰبٖۖ وَأُمِرۡتُ لِأَعۡدِلَ بَیۡنَکُمُۖ ٱللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّکُمۡۖ لَنَآ أَعۡمَٰلُنَا وَلَکُمۡ أَعۡمَٰلُکُمۡۖ لَا حُجَّةَ بَیۡنَنَا وَبَیۡنَکُمُۖ ٱللَّهُ یَجۡمَعُ بَیۡنَنَاۖ وَإِلَیۡهِ ٱلۡمَصِیرُ ١٥ ﴾

آفرینندۀ آسمان‌ها و زمین است پیدا کرد براى شما از جنس شما زنان را و پیدا کرد از جنس چهارپایان اقسام چند پراکنده می‌کند شما را به این تدبیر نیست مانند او چیزى و اوست شنوای بینا. ﴿11﴾او راست کلیدهای آسمان‌ها و زمین. گشاده می‌کند روزى را براى هر که خواهد و تنگ می‌کند براى هر که خواهد هرآیینه او به هر چیز دانا است. ﴿12﴾مقرر کرد براى شما از آیین، آنچه امر کرده بود به اقامۀ آن نوح را و آنچه وحى فرستادیم به سوى تو و آنچه امر کردیم به اقامۀ آن ابراهیم و موسى و عیسى را [به این مضمون] که قائم کنید دین را و متفرق مشوید در آن. دشوار آمد بر مشرکان آنچه می‌خوانى ایشان را به آن. خدا برمى‏گزیند به سوى خود هرکه را خواهد و راه مى‏نماید به سوى خود هر که را رجوع مى‏کند [1025]. ﴿13﴾و پراکنده نشدند امت‌ها مگر بعد از آنکه آمد بدیشان دانش پراکنده شدند از روى حسد در میان خود و اگر نبودى سخنى که سابقا صادر شد از پروردگار تو مهلت داده شود تا از زمانى معین فیصل کرده می‌شد میان ایشان و هرآیینه آنان‌که داده شد ایشان را کتاب بعد از انبیا، در شبهۀ قوى‏اند از دین. ﴿14﴾پس به سوى این دین دعوت کن و قائم باش به حسب آنکه فرموده شد تو را و پیروى مکن خواهش کافران را و بگو: ایمان آوردم به آنچه فرود آورد خدا هر کتاب که هست و فرموده شد مرا که انصاف کنم میان شما. خدا پروردگار ماست و پروردگار شما است ما را عمل‌هاى ما است و شما را عمل‌هاى شما است. گفتگو نیست میان ما و میان شما [1026]. خدا جمع کند میان ما و میان شما و به سوى اوست بازگشت. ﴿15﴾

﴿وَٱلَّذِینَ یُحَآجُّونَ فِی ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ٱسۡتُجِیبَ لَهُۥ حُجَّتُهُمۡ دَاحِضَةٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَعَلَیۡهِمۡ غَضَبٞ وَلَهُمۡ عَذَابٞ شَدِیدٌ ١٦ ٱللَّهُ ٱلَّذِیٓ أَنزَلَ ٱلۡکِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ وَٱلۡمِیزَانَۗ وَمَا یُدۡرِیکَ لَعَلَّ ٱلسَّاعَةَ قَرِیبٞ ١٧ یَسۡتَعۡجِلُ بِهَا ٱلَّذِینَ لَا یُؤۡمِنُونَ بِهَاۖ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ مُشۡفِقُونَ مِنۡهَا وَیَعۡلَمُونَ أَنَّهَا ٱلۡحَقُّۗ أَلَآ إِنَّ ٱلَّذِینَ یُمَارُونَ فِی ٱلسَّاعَةِ لَفِی ضَلَٰلِۢ بَعِیدٍ ١٨ ٱللَّهُ لَطِیفُۢ بِعِبَادِهِۦ یَرۡزُقُ مَن یَشَآءُۖ وَهُوَ ٱلۡقَوِیُّ ٱلۡعَزِیزُ ١٩ مَن کَانَ یُرِیدُ حَرۡثَ ٱلۡأٓخِرَةِ نَزِدۡ لَهُۥ فِی حَرۡثِهِۦۖ وَمَن کَانَ یُرِیدُ حَرۡثَ ٱلدُّنۡیَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَا لَهُۥ فِی ٱلۡأٓخِرَةِ مِن نَّصِیبٍ ٢٠ أَمۡ لَهُمۡ شُرَکَٰٓؤُاْ شَرَعُواْ لَهُم مِّنَ ٱلدِّینِ مَا لَمۡ یَأۡذَنۢ بِهِ ٱللَّهُۚ وَلَوۡلَا کَلِمَةُ ٱلۡفَصۡلِ لَقُضِیَ بَیۡنَهُمۡۗ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِینَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٞ ٢١ تَرَى ٱلظَّٰلِمِینَ مُشۡفِقِینَ مِمَّا کَسَبُواْ وَهُوَ وَاقِعُۢ بِهِمۡۗ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فِی رَوۡضَاتِ ٱلۡجَنَّاتِۖ لَهُم مَّا یَشَآءُونَ عِندَ رَبِّهِمۡۚ ذَٰلِکَ هُوَ ٱلۡفَضۡلُ ٱلۡکَبِیرُ ٢٢ ﴾

و آنان‌که گفتگو مى‏کنند در دین خدا بعد از آنکه قبول کرده شد فرمان او [1027]، مکابرۀ ایشان باطل است نزدیک پروردگار ایشان و بر ایشان است خشم و ایشان راست عذاب سخت. ﴿16﴾خدا آن است که فرود آورد کتاب را به راستى و ترازو را نیز و چه چیز مطلع ساخت تو را بر حقیقت امر شاید که آمدن قیامت قریب باشد. ﴿17﴾زود طلب مى‏کنند قیامت را آنان‌که ایمان ندارند به آن و آنان‌که باور داشته‏اند ترسانند از آن و می‌دانند که آن راست است آگاه شو! هرآیینه آنان‌که مکابره مى‏کنند در آمدن قیامت هرآیینه در گمراهى دوراند. ﴿18﴾خدا مهربان است بر بندگان خود روزى مى‏دهد هر که را خواهد و اوست توانای غالب. ﴿19﴾هر که خواسته باشد کشت آخرت، بیفزاییم براى او در کشت او و هر که خواسته باشد کشت دنیا، بدهیم او را بعض دنیا و نیست او را در آخرت هیچ نصیب. ﴿20﴾آیا کافران را شریکان هستند که مقرر کردند براى ایشان از دین آنچه نفرموده است آن را خدا؟ و اگر نبودى وعدۀ فیصل کردن البته فیصل کرده می‌شد میان ایشان و هرآیینه ستمکاران ایشان راست عذاب درد دهنده. ﴿21﴾ببینى ستمکاران را ترسان از جزاى آنچه به عمل آورده‏اند و آن البته رسنده است به ایشان و آنان‌که ایمان آورده‏اند و کارهاى شایسته کرده‏اند در سبزه‏زار بوستان‌ها باشند، ایشان را باشد آنچه درخواست کنند نزدیک پروردگار خویش این است فضل بزرگ. ﴿22﴾

﴿ذَٰلِکَ ٱلَّذِی یُبَشِّرُ ٱللَّهُ عِبَادَهُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِۗ قُل لَّآ أَسۡ‍َٔلُکُمۡ عَلَیۡهِ أَجۡرًا إِلَّا ٱلۡمَوَدَّةَ فِی ٱلۡقُرۡبَىٰۗ وَمَن یَقۡتَرِفۡ حَسَنَةٗ نَّزِدۡ لَهُۥ فِیهَا حُسۡنًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ شَکُورٌ ٢٣ أَمۡ یَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ کَذِبٗاۖ فَإِن یَشَإِ ٱللَّهُ یَخۡتِمۡ عَلَىٰ قَلۡبِکَۗ وَیَمۡحُ ٱللَّهُ ٱلۡبَٰطِلَ وَیُحِقُّ ٱلۡحَقَّ بِکَلِمَٰتِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ عَلِیمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ ٢٤ وَهُوَ ٱلَّذِی یَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَیَعۡفُواْ عَنِ ٱلسَّیِّ‍َٔاتِ وَیَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ ٢٥ وَیَسۡتَجِیبُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَیَزِیدُهُم مِّن فَضۡلِهِۦۚ وَٱلۡکَٰفِرُونَ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِیدٞ ٢٦ ۞وَلَوۡ بَسَطَ ٱللَّهُ ٱلرِّزۡقَ لِعِبَادِهِۦ لَبَغَوۡاْ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَٰکِن یُنَزِّلُ بِقَدَرٖ مَّا یَشَآءُۚ إِنَّهُۥ بِعِبَادِهِۦ خَبِیرُۢ بَصِیرٞ ٢٧ وَهُوَ ٱلَّذِی یُنَزِّلُ ٱلۡغَیۡثَ مِنۢ بَعۡدِ مَا قَنَطُواْ وَیَنشُرُ رَحۡمَتَهُۥۚ وَهُوَ ٱلۡوَلِیُّ ٱلۡحَمِیدُ ٢٨ وَمِنۡ ءَایَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَثَّ ِیهِمَا مِن دَآبَّةٖۚ وَهُوَ عَلَىٰ جَمۡعِهِمۡ إِذَا یَشَآءُ قَدِیرٞ ٢٩ وَمَآ أَصَٰبَکُم مِّن مُّصِیبَةٖ فَبِمَا کَسَبَتۡ أَیۡدِیکُمۡ وَیَعۡفُواْ عَن کَثِیرٖ ٣٠ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِینَ فِی ٱلۡأَرۡضِۖ وَمَا لَکُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِیّٖ وَلَا نَصِیرٖ ٣١ ﴾

این آن ثواب است که مژده می‌دهد خدا آن بندگان خود را که ایمان آورده‏اند و کارهاى شایسته کرده‏اند. بگو: نمى‏طلبم از شما بر تبلیغ قرآن هیچ مزدى لیکن باید که پیش گیرید دوستى در میان خویشاوندان [1028]و هر که بکند نیکى بیفزاییم براى او در آن نیکى حسن را. هرآیینه خدا آمرزگار قدرشناس است. ﴿23﴾آیا می‌گویند: پیغامبر افترا کرده است بر خدا دروغ را؟ پس اگر خواهد خدا مهر نهد بر دل تو و نابود می‌سازد خدا بیهوده را و اثبات می‌کند دین درست را به سخن‌هاى خود، هرآیینه خدا داناست به آنچه در سینه‌هاست. ﴿24﴾و اوست آنکه قبول مى‏کند توبه را از بندگان خود و در می‌گذرد از جرم‌ها و می‌داند آنچه می‌کنید. ﴿25﴾و قبول می‌کند دعاى آنان‌که ایمان آورده‏اند و کارهاى شایسته کرده‏اند و زیاده مى‏دهد ایشان را از فضل خود و کافران ایشان راست عذاب سخت. ﴿26﴾و اگر فراخ کردى خدا رزق را بر بندگان خود البته فساد مى‏کردند در زمین و لیکن فرود مى‏آرد به آندازه آنچه خواهد هرآیینه خدا بر بندگان خود دانای بیناست. ﴿27﴾و اوست آنکه فرود مى‏آرد باران بعد از آنکه ناامید شدند و پراکنده می‌سازد رحمت خود را و اوست کارساز ستوده کار. ﴿28﴾و از نشانه‌هاى او آفریدن آسمان‌ها و زمین‏ است و آفریدن آنچه پراکنده کرده است در میان این هر دو از جانوران و او بر به هم آوردن ایشان وقتى که خواهد تواناست. ﴿29﴾و هرچه برسد به شما از مصیبت‌ها، پس به سبب گناهى است که به عمل آورد دست‌هاى شما و در می‌گذرد از بسیارى. ﴿30﴾و نیستید شما عاجز کننده در زمین و نیست شما را بجز خدا هیچ کارسازى و نصرت دهنده. ﴿31﴾

﴿ َمِنۡ ءَایَٰتِهِ ٱلۡجَوَارِ فِی ٱلۡبَحۡرِ کَٱلۡأَعۡلَٰمِ ٣٢ إِن یَشَأۡ یُسۡکِنِ ٱلرِّیحَ فَیَظۡلَلۡنَ رَوَاکِدَ عَلَىٰ ظَهۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٖ لِّکُلِّ صَبَّارٖ شَکُورٍ ٣٣ أَوۡ یُوبِقۡهُنَّ بِمَا کَسَبُواْ وَیَعۡفُ عَن کَثِیرٖ ٣٤ وَیَعۡلَمَ ٱلَّذِینَ یُجَٰدِلُونَ فِیٓ ءَایَٰتِنَا مَا لَهُم مِّن مَّحِیصٖ ٣٥ فَمَآ أُوتِیتُم مِّن شَیۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَیَوٰةِ ٱلدُّنۡیَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَیۡرٞ وَأَبۡقَىٰ لِلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ یَتَوَکَّلُونَ ٣٦ وَٱلَّذِینَ یَجۡتَنِبُونَ کَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُواْ هُمۡ یَغۡفِرُونَ ٣٧ وَٱلَّذِینَ ٱسۡتَجَابُواْ لِرَبِّهِمۡ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَأَمۡرُهُمۡ شُورَىٰ بَیۡنَهُمۡ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ یُنفِقُونَ ٣٨ وَٱلَّذِینَ إِذَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡبَغۡیُ هُمۡ یَنتَصِرُونَ ٣٩ وَجَزَٰٓؤُاْ سَیِّئَةٖ سَیِّئَةٞ مِّثۡلُهَاۖ فَمَنۡ عَفَا وَأَصۡلَحَ فَأَجۡرُهُۥ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ لَا یُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِینَ ٤٠ وَلَمَنِ ٱنتَصَرَ بَعۡدَ ظُلۡمِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِکَ مَا عَلَیۡهِم مِّن سَبِیلٍ ٤١ إِنَّمَا ٱلسَّبِیلُ عَلَى ٱلَّذِینَ یَظۡلِمُونَ ٱلنَّاسَ وَیَبۡغُونَ فِی ٱلۡأَرۡضِ بِغَیۡرِ ٱلۡحَقِّۚ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٞ ٤٢ وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَٰلِکَ لَمِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ ٤٣ وَمَن یُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن وَلِیّٖ مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَتَرَى ٱلظَّٰلِمِینَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَ یَقُولُونَ هَلۡ إِلَىٰ مَرَدّٖ مِّن سَبِیلٖ ٤٤ ﴾

و از نشانه‌هاى او کشتی‌ها است در دریا مانند کوه‌ها. ﴿32﴾اگر خواهد بازدارد باد را، پس ایستاده شود کشتی‌ها بر پشت دریا. هرآیینه در این مقدمه نشانه‌ها است هر صبر کنندۀ شکرگذارنده را. ﴿33﴾یا اگر خواهد هلاک کند اهل کشتی‌ها را به سبب آنچه کردند و در می‌گذراند از تقصیرات بسیار تا انتقام کشد. ﴿34﴾تا بداند آنان‌که خصومت می‌کنند در آیات ما که نیست ایشان را هیچ مخلصی. ﴿35﴾پس آنچه داده شد شما را از هر جنس که باشد، پس اندک بهره‌ای است از زندگانى دنیا و آنچه نزدیک خدا است، بهتر است و پاینده‏تر است براى آنان‌که ایمان آورده‏اند و بر پروردگار خود توکل مى‏کنند. ﴿36﴾و براى آنان‌که پرهیز می‌کنند از گناهان کبیره و از بى‏حیایى‌ها و چون بخشم مى‏آیند ایشان مى‏آمرزند. ﴿37﴾و آنان‌که قبول کردند فرمان پروردگار خود را و برپا داشتند نماز را و کار ایشان از سر مشورت باشد با یکدیگر و از آنچه روزى دادیم ایشان را خرج می‌کنند. ﴿38﴾و آنان‌که چون برسد بدیشان تعدى ایشان انتقام مى‏کشند [1029]. ﴿39﴾و سزاى بدى، بدى است مانند آن. پس هر که درگذرد و قضیه راه باصلاح آرد، پس مزد او بر خدا است، هرآیینه خدا دوست نمی‌دارد ظالمان را. ﴿40﴾و هرآیینه کسی که انتقام کشد بعدِ مظلوم شدن خود، پس آن جماعت نیست بر ایشان هیچ راه ملامت. ﴿41﴾جز این نیست که راه ملامت بر آن جماعت است که ظلم می‌کنند بر مردمان و فساد مى‏طلبند در زمین، ناحق آن جماعت ایشان را است عذاب درد دهنده. ﴿42﴾و هر که صبر کند و بیامرزد هرآیینه این صفت [1030]از کارهای مقصود است. ﴿43﴾و هر که را گمراه کند خدا، پس نیست او را هیچ کارسازى بعد از وى و ببینى که ستمکاران چون معاینه کنند عذاب را، گویند: آیا هست به سوى بازگشتن هیچ راهى؟. ﴿44﴾

﴿وَتَرَىٰهُمۡ یُعۡرَضُونَ عَلَیۡهَا خَٰشِعِینَ مِنَ ٱلذُّلِّ یَنظُرُونَ مِن طَرۡفٍ خَفِیّٖۗ وَقَالَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ ٱلۡخَٰسِرِینَ ٱلَّذِینَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَأَهۡلِیهِمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِۗ أَلَآ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِینَ فِی عَذَابٖ مُّقِیمٖ ٤٥ وَمَا کَانَ لَهُم مِّنۡ أَوۡلِیَآءَ یَنصُرُونَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِۗ وَمَن یُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن سَبِیلٍ ٤٦ ٱسۡتَجِیبُواْ لِرَبِّکُم مِّن قَبۡلِ أَن یَأۡتِیَ یَوۡمٞ لَّا مَرَدَّ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِۚ مَا لَکُم مِّن مَّلۡجَإٖ یَوۡمَئِذٖ وَمَا لَکُم مِّن نَّکِیرٖ ٤٧ فَإِنۡ أَعۡرَضُواْ فَمَآ أَرۡسَلۡنَٰکَ عَلَیۡهِمۡ حَفِیظًاۖ إِنۡ عَلَیۡکَ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُۗ وَإِنَّآ إِذَآ أَذَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِنَّا رَحۡمَةٗ فَرِحَ بِهَاۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَیِّئَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَیۡدِیهِمۡ فَإِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ کَفُورٞ ٤٨ لِّلَّهِ مُلۡکُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ یَخۡلُقُ مَا یَشَآءُۚ یَهَبُ لِمَن یَشَآءُ إِنَٰثٗا وَیَهَبُ لِمَن یَشَآءُ ٱلذُّکُورَ ٤٩ أَوۡ یُزَوِّجُهُمۡ ذُکۡرَانٗا وَإِنَٰثٗاۖ وَیَجۡعَلُ مَن یَشَآءُ عَقِیمًاۚ إِنَّهُۥ عَلِیمٞ قَدِیرٞ ٥٠ ۞وَمَا کَانَ لِبَشَرٍ أَن یُکَلِّمَهُ ٱللَّهُ إِلَّا وَحۡیًا أَوۡ مِن وَرَآیِٕ حِجَابٍ أَوۡ یُرۡسِلَ رَسُولٗا فَیُوحِیَ بِإِذۡنِهِۦ مَا یَشَآءُۚ إِنَّهُۥ عَلِیٌّ حَکِیمٞ ٥١وَکَذَٰلِکَ أَوۡحَیۡنَآ إِلَیۡکَ رُوحٗا مِّنۡ أَمۡرِنَاۚ مَا کُنتَ تَدۡرِی مَا ٱلۡکِتَٰبُ وَلَا ٱلۡإِیمَٰنُ وَلَٰکِن جَعَلۡنَٰهُ نُورٗا نَّهۡدِی بِهِۦ مَن نَّشَآءُ مِنۡ عِبَادِنَاۚ وَإِنَّکَ لَتَهۡدِیٓ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِیمٖ ٥٢ صِرَٰطِ ٱللَّهِ ٱلَّذِی لَهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِلَى ٱللَّهِ تَصِیرُ ٱلۡأُمُورُ ٥٣﴾

و ببینى که ایشان را پیش آورده شود نزدیک دوزخ متواضع شده از خوارى مى‏نگرند به گوشۀ چشم و نیم گشاده و گفتند اهل ایمان: هرآیینه زیانکاران آنانند که در زیان دادند خویشتن را و خویشاوندان خود را روز قیامت. آگاه شو! هرآیینه ستمکاران در عذاب دایم باشند. ﴿45﴾و نباشد ایشان را کار سازان که نصرت دهند ایشان را بجز خدا و هر که را گمراه کند خدا نیست او را هیچ راهى. ﴿46﴾فرمان قبول کنید پروردگار خود را پیش از آنکه بیاید روزى که بازگشت نیست آن را از جانب خدا، نیست شما را هیچ پناهى آن روز و نیست براى شما هیچ بازخواست کننده. ﴿47﴾پس اگر روى بگردانند، پس نفرستادیم تو را بر ایشان نگهبان نیست بر تو مگر پیغام رسانیدن و هرآیینه ما چون بچشانیم آدمى را از جانب خود رحمتى شادمان شود به آن و اگر برسد به آدمیان مصیبتى به سبب آنچه پیش فرستاده است دست ایشان، پس آدمى ناسپاس دارنده است. ﴿48﴾خدا را است پادشاهى آسمان‌ها و زمین. مى‏آفرینند هرچه خواهد عطا مى‏کند دختران هر که را خواهد و عطا می‌کند پسران هر که را خواهد. ﴿49﴾یا جمع کند برای ایشان پسران و دختران و مى‏سازد هر که را خواهد نازاینده. هرآیینه او دانای تواناست. ﴿50﴾و ممکن نیست هیچ آدمى را که سخن گوید با او خدا، مگر به اشارت یا از پس پرده یا بفرستد فرشته را، پس نازل کند به حکم خدا آنچه خدا خواسته است. هرآیینه خدا بلند مرتبۀ با حکمت است [1031]. ﴿51﴾و همچنین وحى فرستادیم به سوى تو قرآن را از کلام خود نمى‏دانستى که چیست کتاب و نمى‏دانستى که چیست ایمان و لیکن ساخته‏ایم وحى را روشنى، راه می‌نماییم به آن هر که را خواهیم از بندگان خویش و هرآیینه تو هدایت می‌کنى به سوى راه راست. ﴿52﴾راه خدا که او راست آنچه در آسمان‌ها است و آنچه در زمین است آگاه شو! به سوى خدا باز می‌روند کارها. ﴿53﴾

[1024] یعنی از هیبت الهی، والله اعلم. [1025] یعنی به سوی حق. حاصل آن است که انبیا‡در اصولِ دین، متفق‌اند واختلافِ شرائع در فروع است و بس، والله اعلم. [1026] یعنی روز قیامت. [1027] یعنی جمعی در اسلام داخل شدند، والله اعلم. [1028] یعنی با من صله رحم کنید و ایذا نراسانید. [1029] مترجم گوید: یعنی اگر بر ضعیفی ظالم تعدی کند، بزرگانِ قبیله متفق شوند و انتقام کشند، والله اعلم. [1030] مترجم گوید: مغفرت در حق خود عزیمت است و انتقام رخصت و در حقِ ضعفای قوم، انتقام لازم است، مگر آن که ضعفا درگذارند، والله اعلم. [1031] مترجم گوید: اشارت، عبارت از دیدن خواب است و از القای علم در خاطر به طریق الهام و از پسِ پرده عبارت از آن است که آواز شنود و کسی را نبیند قسم ثالث آن است که فرشته به صورت آدمی متمثل شود و سخن گوید، والله اعلم.