تفسیر نور: سوره جاثیة

تفسیر نور:
سوره جاثیه آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ حم ‏

‏ترجمه : ‏
‏حا . میم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حم‌ » : از حروف مقطّعه است ( نگا : بقره‌ / 1 ) .‏

سوره جاثیة آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ تَنزِیلُ الْکِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این کتاب ( قرآن نام ) از سوی خداوند باعزّت و باحکمت نازل می‌گردد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَنْزیلُ الْکِتابِ . . . » : ( نگا : زمر / 1 ، غافر / 2 ) .‏

سوره جاثیة آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَآیَاتٍ لِّلْمُؤْمِنِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بدون شکّ در آسمانها و زمین دلائل و نشانه‌های فراوانی ( بر وجود خدا ) است برای مؤمنان .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ءَایَاتٍ » : دلائل فراوان بر وجود خدا ، و نشانه‌های بزرگ بر یگانگی او .‏

سوره جاثیة آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ وَفِی خَلْقِکُمْ وَمَا یَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همچنین در آفرینش شما ( بدین صورت زیبا و آراسته ، و دستگاههای داخلی پیچیده و اسرارانگیز : رشته‌های ارتباطی سلسله اعصاب ، رگها و مویرگها ، مغز ، سلولها ، گردش خون ، خصال و صفات‌ویژه ، و تنوّع خلقت و فطرت ظاهری و باطنی هر یک از افراد بشر ) و نیز در آفرینش جنبندگانی که خداوند در سراسر زمین پراکنده می‌سازد ( از موجودات ذرّه‌بینی گرفته تا حیوانات غول‌پیکر ، با ویژگیهای گوناگون و ساختارهای جوراجور و الوان و اشکال رنگارنگ ) نشانه‌های بزرگ و دلائل قوی ( برای پی بردن به خدا و خالق یکتا ) است برای آنان که اهل یقین هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« فِی خَلْقِکُمْ » : در خلقت شما از زمان پیدایش حیات در شکم مادران تا زمان ممات و خداحافظی از این جهان ( نگا : حجّ‌ / 5 ، روم‌ / 54 ) . « یَبُثُّ » : پراکنده می‌دارد . « دآبَّةٍ » : جنبنده . « لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ » : برای کسانی که در پی رسیدن به یقین باشند .‏

سوره جاثیة آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ وَاخْتِلَافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن رِّزْقٍ فَأَحْیَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همچنین در دگرگونی شب و روز ( از لحاظ تغییر رنگ و کوتاهی و درازی و فعل و انفعالاتی که در هر یک انجام می‌پذیرد ) و در چیزهائی که خدا از آسمان فرو می‌فرستد و ( سبب ) رزق و روزی هستند ( همچون باران و نور و اشعّه‌های گوناگون ) و خدا به وسیله آنها زمین را بعد از مرگش حیات می‌بخشد ، و نیز در وزش بادها ( و بالطبع دگرگونی هوا ) نشانه‌های بزرگی و دلائل سترگی است ( بر وجود خدا و خالق یکتا ) برای آنان که به تعقّل می‌پردازند و اهل عقل و درایت هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِخْتِلافِ » : دگرگونی . آمد وشد . « رِزْقٍ » : در اینجا مراد سبب رزق و روزی است . از قبیل : باران و برف و نور و اشعّه‌های گوناگون کیهانی . « تَصْریفِ » : وزش بادها و تغییر جهت آنها ، و بالطبع جابه‌جائی هوا .‏

سوره جاثیة آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ تِلْکَ آیَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآیَاتِهِ یُؤْمِنُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏اینها آیات خدا است که به حق بر تو می‌خوانیم . با این حال ، اگر به خدا و آیات او ( با وجود این همه دلائل موجود در گستره جهان و پیدا در عبارات قرآن ) ایمان نیاورند ، پس به چه سخنی ایمان می‌آورند ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« تِلْکَ ءَایَاتُ البلهِ » : مراد آیات قرآن است . « بِالْحَقِّ » : به حق و حقیقت . راست و درست . « بَعْدَ اللهِ وَ ءَایَاتِهِ » : بعد از سخن خدا و آیه‌های او . بغیر از خدا ، که همه چیز دالّ بر بودن او است ، بعد از سخن خدا قرآن ، و بعد از نشانه‌های موجود در گستره جهان .‏

سوره جاثیة آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ وَیْلٌ لِّکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏وای بر هر کس که دروغپرداز و بزهکار باشد !‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَفَّاکٍ » : بسیار دروغگو . کسی که دروغهای شاخدار می‌سازد . کَذَّاب . « أَثیمٍ » : بسیار بزهکار و گناهکار . « أَفَّاکٍ أَثِیمٍ » : مراد کسی است که بسی در گفتار دروغگو ، و در کردار بزهکار است ( نگا : شعراء / 222 ) .‏

سوره جاثیة آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ یَسْمَعُ آیَاتِ اللَّهِ تُتْلَى عَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَکْبِراً کَأَن لَّمْ یَسْمَعْهَا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آن کسی که پیوسته آیات خدا را می‌شنود که بر او خوانده می‌شود ( و از وعد و وعید ، بیم دادن و مژده دادن ، امر و نهی ، و پند و اندرز ، صحبت می‌دارد ، امّا او ) پس از آن از روی تکبّر ( بر کفر و مخالفت با حق و انجام گناه ) اصرار می‌ورزد ؛ انگار آیه‌های خدا را نشنیده است ! ( حال که چنین است ) پس او را به عذاب بس دردناکی مژده بده .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَسْمَعُ ءَایَاتِ اللهِ . . . » : این بخش می‌تواند جمله مستأنفه ، و یا صفت دیگری برای ( کلّ ) باشد . « یُصِرُّ مُسْتَکْبِراً » : مستکبرانه اصرار می‌ورزد . از روی تکبّر بر کفر و فسق پافشاری و پایداری می‌کند .‏

سوره جاثیة آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آیَاتِنَا شَیْئاً اتَّخَذَهَا هُزُواً أُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامی که چیزی از آیات ما را فرا می‌گیرد ، آن را به تمسخر می‌گیرد و مایه استهزاء می‌گرداند ! این چنین کسانی عذاب بزرگ و خوارکننده‌ای دارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِتَّخَذَهَا هُزُواً » : آیات الهی را به تمسخر می‌گیرد و با بی‌اعتنائی از کنار آنها می‌گذرد . آیات الهی را مایه استهزاء دیگران و بازیچه قرار دادن ایشان می‌سازد . « هُزُواً » : ( نگا : بقره‌ / 67 و 231 ، مائده‌ / 57 و 58 ) .‏

سوره جاثیة آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ مِن وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ وَلَا یُغْنِی عَنْهُم مَّا کَسَبُوا شَیْئاً وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاء وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏رویاروی آنان دورخ است ، و آنچه ( از مال و جاه دنیا ) به دست آورده‌اند ، و کسانی که سوای خدا به عنوان اولیاء برگزیده‌اند ، اصلاً به حالشان سودی نمی‌رساند ( و از دوزخ نمی‌رهاند ) و عذاب بس بزرگی دارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَرَآئِهِمْ » : این واژه از اضداد است و می‌تواند به معنی : پشت سر ایشان ، یا پیش روی ایشان باشد . در هر حال ، مراد ( بر سر راه آنان ) است ( نگا : انسان . 27 ، ابراهیم‌ / 16 و 17 ، مؤمنون‌ / 100 ) .‏

سوره جاثیة آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ هَذَا هُدًى وَالَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مَّن رِّجْزٍ أَلِیمٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این قرآن راهنما است ، و کسانی که آیات پروردگارشان را باور نمی‌دارند ، عذاب بزرگی از ( بدترین و ) دردناکترین نوع عذاب دارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« هُدیً » : هدایت و راهنمائی . هادی و راهنما . « رِجْزٍ » : عذاب . شکنجه . رنج ( نگا : اعراف‌ / 134 و 135 ، انفال‌ / 11 ) . « رِجْزٍ أَلِیمٍ » : سخت‌ترین عذاب . بدترین شکنجه . طاقت‌فرساترین رنج ( نگا : سبأ / 5 ) .‏

سوره جاثیة آیه 12
‏متن آیه : ‏
‏ اللَّهُ الَّذِی سخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خداوند همان کسی است که دریا را رام شما کرده است ، تا کشتیها برابر فرمان و اجازه او ( که به ماده کشتیها و خود آبها و دیگر عوامل طبیعی داده است ) در دریا روان شوند و شما انسانها بتوانید از فضل خدا بهره گیرید ، و شاید سپاسگزار گردید ( و شکر نعمتهای بیکران یزدان را به جای آورید ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« اللهُ الَّذِی سَخَّرَ . . . » : ( نگا : ابراهیم‌ / 32 ، حجّ‌ / 65 ، روم‌ / 46 ) .‏

سوره جاثیة آیه 13
‏متن آیه : ‏
‏ وَسَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً مِّنْهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لَّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و آنچه که در آسمانها و آنچه که در زمین است همه را از ناحیه خود ، مسخّر شما ساخته است . قطعاً در این ( تسخیر موجودات مختلف و به گردش و چرخش درآوردن چرخه حیات به نفع انسانها ) نشانه‌های مهمّی ( بر قدرت و مهربانی خدا در حق آدمیزادگان ) است ، برای کسانی که می‌اندیشند ( و اندیشمندانه به اشیاء دور و بر و به خود زندگی می‌نگرند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« جَمِیعاً مِنْهُ » : جملگی این تسخیر از سوی خدا حاصل می‌گردد ( نگا : تفسیر کبیر ) . همه آنچه ذکر شده است ، از فضل و لطف خدا بر شما است ( نگا : المختصر ) . همه اینها با تمام ویژگیهائی که دارند ، از سوی خدایند و به فرمان او در خدمت شما ( نگا : نمونه ) .‏

سوره جاثیة آیه 14
‏متن آیه : ‏
‏ قُل لِّلَّذِینَ آمَنُوا یَغْفِرُوا لِلَّذِینَ لا یَرْجُون أَیَّامَ اللَّهِ لِیَجْزِیَ قَوْماً بِما کَانُوا یَکْسِبُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏به کسانی که ایمان آورده‌اند ، بگو : بر کسانی ببخشایند که روزهای ( مصائب و بلایای ) الهی را چشم نمی‌دارند ( و روزهائی را فراموش می‌کنند که بر سرِ گذشتگان کافر و فاسق و فاجر همچون قوم فرعون و لوط و ثمود چه آمده است ، و با متانت و رزانت از ایشان صرف‌نظر نمایند ) تا خداوند خودش آنان را در برابر کارهائی که کرده‌اند کیفر دهد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَغْفِرُوا » : ببخشند و صرف نظر کنند و گوش به اذیّت و آزار کافران و مشرکان ندهند ( نگا : احزاب‌ / 48 ، حجر / 94 ، زخرف‌ / 89 ) . در این صورت مراد یک دستور اخلاقی در برخورد با کفّار و مشرکان و بی‌دینان است و از مسلمانان برای همیشه خواسته می‌شود در برابر چنین افرادی ، بی‌اعتناء بوده و برای بیدار ساختن و جلب ایشان به اسلام ، بزرگوارانه و صبورانه عمل کنند ، و اجر خود را از خدا بخواهند . یا این که مراد در یک مقطع خاصّ زمانی همچون سالهای نخستین دعوت در مکّه است که هنوز مسلمانان اجازه مقابله و مقاتله با مشرکان را نداشتند . البتّه چنین شرائطی در طول تاریخ برای مسلمانان به صورت فردی یا جمعی تکرار می‌گردد . فعل مضارع ( یَغْفِرُوا ) به منزله امر یعنی ( إِغْفِرُوا ) است . جواب امر مقدّر و اصل آن چنین است : قُلْ لِلَّذِینَ ءَامَنُوا اغْفِرُوا یَغْفِرُوا ( نگا : اسراء / 53 ، ابراهیم‌ / 31 ) . « أَیَّامَ اللهِ » : ( نگا : ابراهیم‌ / 5 ) . مراد مصائب و وقائعی است که خدا بر سر ملّتهای پیشین آورده است ( نگا : یونس‌ / 102 ) . برخی ( أَیَّامَ اللهِ ) را روز قیامت معنی کرده‌اند ( نگا : نمونه ، المیزان ) .‏

سوره جاثیة آیه 15
‏متن آیه : ‏
‏ مَنْ عَمِلَ صَالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَیْهَا ثُمَّ إِلَى رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هر کس که کار نیک بکند ، به سود خود او است ، و هر کس کار بد بکند به زیان خود او است ، سپس همه شما به سوی پروردگارتان بازمی‌گردید ( و نتیجه اعمال خویش را می‌بینید ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ثُمَّ » : پس از آزمایش شما در این جهان ، و اتمام توقّف در برزخ .‏

سوره جاثیة آیه 16
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ آتَیْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما به بنی‌اسرائیل کتاب آسمانی و حکومت و نبوّت بخشیدیم ، و از روزیهای حلال و پاکیزه بدیشان عطاء کردیم ، و آنان را بر جهانیان ( عصر خویش ) برتری دادیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْکِتَابَ » : جنس کتاب مراد است . از جمله : تورات و انجیل . « الْحُکْمَ » : حکومت و فرماندهی . قضاوت و داوری . حکمت و فرزانگی ( نگا : انعام‌ / 89 ، مائده‌ / 44 ) . « فَضَّلْنَاهُمْ عَلَی الْعَالَمِینَ » : ایشان را به سبب ایمان قوی و یقین صادق بر دیگر مردمان روزگار خود برتری داده بودیم ( نگا : بقره‌ / 47 و 122 ، اعراف‌ / 140 ، دخان‌ / 32 ) .‏

سوره جاثیة آیه 17
‏متن آیه : ‏
‏ وَآتَیْنَاهُم بَیِّنَاتٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمْ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ إِنَّ رَبَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما دلائل واضح و نشانه‌های روشنی درباره کار ( نبوّت و شریعت دین خود را ) در اختیار بنی‌اسرائیل گذاردیم ، ولی آنان ( در این باره با همدیگر ) اختلافی نداشتند مگر بعد از آن که علم و آگاهی ( از حقیقت دین و احکام آن ) پیدا کردند ، در این هنگام به سبب برتری‌جوئی و عداوت و حسادت میان خود ، ( درباره دین و احکام آن ) اختلاف ورزیدند . قطعاً پروردگار تو ، روز قیامت در میان ایشان درباره چیزی که راجع بدان اختلاف پیدا کرده‌اند ، داوری خواهد کرد ( و به قضاوت خواهد نشست ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَیِّنَاتٍ » : معجزاتی دالّ بر حقّانیّت پیغمبران و صداقت دین خدا . دلائل و براهین روشن . « الأمْرِ » : کار و بار دین و احکام آن ، و امر نبوّت و شریعت . « بَیِّنَاتٍ مِّنَ الأمْرِ » : معجزاتی که حقّانیّت پیغمبران بنی‌اسرائیل و صداقت دین آسمانی ایشان را نشان می‌داد و می‌نمایاند . دلیلها و حجّتهای روشنی که کار و بار دین و شریعت خدائی را به اثبات می‌رساند . دلائل و براهینی که صفات پیغمبر خاتم و درستی دین اسلام را ثابت می‌کرد ( نگا : بقره‌ / 89 و 146 ) . « الْعِلْمُ » : آگاهی از دین خدا و احکام و قوانین آن . آگاهی از نبوّت خاتم‌الانبیاء و اطّلاع از ظهور اسلام . « بَغْیاً بَیْنَهُمْ » : به سبب حبّ ریاست و برتری‌جوئی و عداوت و حسادت میان خود ( نگا : بقره‌ / 213 ، آل‌عمران‌ / 19 ، شوری‌ / 14 ) .‏

سوره جاثیة آیه 18
‏متن آیه : ‏
‏ ثُمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَى شَرِیعَةٍ مِّنَ الْأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏سپس ما تو را ( مبعوث کردیم و ) بر آئین و راه روشنی از دین ( خدا که برنامه تو و همه انبیاء پیشین بوده است و اسلام نام دارد ) قرار دادیم . پس ، از این آئین پیروی کن و بدین راه روشن برو ( چرا که آئین رستگاری و راه نجات است ) و از هوا و هوسهای کسانی پیروی مکن که ( از دین خدا بی‌خبرند و از راه حق ) آگاهی ندارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« شَرِیعَةٍ » : آئین و برنامه . راه و مسیر . « الأمْرِ » : کار و بار دین . مراد دین اسلام است که دین همه پیغمبران الهی بوده است ( نگا : آل‌عمران‌ / 19 و 85 ، شوری‌ / 13 ) .‏

سوره جاثیة آیه 19
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّهُمْ لَن یُغْنُوا عَنکَ مِنَ اللَّهِ شَیئاً وإِنَّ الظَّالِمِینَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَاللَّهُ وَلِیُّ الْمُتَّقِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان هرگز تو را از عذاب خدا نمی‌رهانند ( و در آخرت در برابر خدا کمترین کمکی به تو نمی‌توانند بکنند ، و هیچ دردی را از تو دوا نمی‌کنند ) . ستمگران کفرپیشه ، برخی یار و یاور برخی دیگرند ، و خدا هم یار و یاور پرهیزگاران است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَن یُغْنُوا عَنکَ . . . » ( نگا : یوسف‌ / 68 ، مریم‌ / 42 ، جاثیه‌ / 10 ) .‏

سوره جاثیة آیه 20
‏متن آیه : ‏
‏ هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ یُوقِنُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این ( قرآن و شریعت ) وسیله بینش مردمان و مایه هدایت و سبب رحمت برای کسانی است که اهل یقین هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« هذا بَصَآئِرُ . . . » : ( نگا : انعام‌ / 104 ، اعراف‌ / 203 ، قصص‌ / 43 ) .‏

سوره جاثیة آیه 21
‏متن آیه : ‏
‏ أًمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا کسانی که مرتکب گناهان و بدیها می‌شوند ، گمان می‌برند که ما آنان را همچون کسانی بشمار می‌آوریم که ایمان می‌آورند و کارهای پسندیده و خوب انجام می‌دهند ، و حیات و ممات و دنیا و آخرتشان یکسان می‌باشد ؟ ( اگر چنین بیندیشند ) چه بد قضاوت و داوری می‌کنند ! !‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِجْتَرَحُوا » : به دست آورده‌اند . فراچنگ آورده‌اند . اجتراح و اکتساب یکی است . جز این که ا جتراح در به دست آوردن گناهان ، و اکتساب در فراچنگ آوردن حسنات و سیّئات هر دو به کار می‌رود . « سَوَآءً » : یکسان . برابر . حال ( هُمْ ) در فعل ( نَجْعَلَهُمْ ) است . « مَحْیَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ » : زندگی و مرگشان . مراد در زندگی دنیا و حیات بعد از مرگشان ، یعنی آخرت است ( نگا : ص‌ / 28 ، قلم‌ / 35 و 36 ، غافر / 51 ) . « سَوَآءً مَّحْیَاهُمْ وَ مَمَاتُهُمْ » : دنیا و آخرت کافران همچون دنیا و آخرت مؤمنان باشد ؟ دنیا و آخرت کافران مثل هم باشد ؟‏

سوره جاثیة آیه 22
‏متن آیه : ‏
‏ وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خداوند آسمانها و زمین را به حق آفریده است ، تا هر کسی در برابر کارهائی که انجام می‌دهد ، سزا و جزا داده شود ، و به انسانها هیچ گونه ستمی نگردد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بِالْحَقِّ » : ( نگا : انعام‌ / 73 ، ابراهیم‌ / 19 ، نحل‌ / 3 ) . « لِتُجْزی کُلُّ نَفْسٍ . . . » : ( نگا : طه‌ / 15 ) . « خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الأرْضَ بِالْحَقِّ » : خداوند آسمانها و زمین را بر محور قانون حق آفریده است ، و در همه جا حق و عدل و نظم و ترتیب حاکم است .‏

سوره جاثیة آیه 23
‏متن آیه : ‏
‏ أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هیچ دیده‌ای کسی را که هوا و هوس خود را به خدائی خود گرفته است ، و با وجود آگاهی ( از حق و باطل ، آرزوپرستی کرده است و ) خدا او را گمراه ساخته است ، و بر گوش و دل او مهر گذاشته است و بر چشمش پرده‌ای انداخته است‌ ؟ ! پس چه کسی جز خدا ( و خدا هم از وی رویگردان است ) می‌تواند او را راهنمائی کند ؟ آیا پند نمی‌گیرید و بیدار نمی‌شوید ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَوَاهُ » : کسی که هوا و هوس خود را معبود و خدای خود نموده است ( نگا : فرقان‌ / 43 ) . « عَلی عِلْمٍ » : با وجود علم به حق و باطل و شناخت راه درست و نادرست ( نگا : جاثیه‌ / 17 ) . خدا با علم به این که طرف استحقاق هدایت ندارد و در فسق و فجور غرق است . در صورت اوّل ، حال ضمیر ( ه ) در ( أَضَلَّهُ اللهُ ) است . در صورت دوم ، حال ( اللهُ ) است . « خَتَمَ عَلی . . . » : ( نگا : بقره‌ / 7 ) .‏

سوره جاثیة آیه 24
‏متن آیه : ‏
‏ وَقَالُوا مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَنَحْیَا وَمَا یُهْلِکُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِکَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏منکران رستاخیز می‌گویند : حیاتی جز همین زندگی دنیائی که در آن بسر می‌بریم در کار نیست . گروهی از ما می‌میرند و گروهی جای ایشان را می‌گیرند ، و جز طبیعت و روزگار ، ما را هلاک نمی‌سازد ! آنان چنین سخنی را از روی یقین و آگاهی نمی‌گویند ، و بلکه تنها گمان می‌برند و تخمین می‌زنند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَمُوتُ وَ نَحْیَا » : می‌میریم و زنده می‌شویم . یعنی ما می‌میریم و فرزندان ما جایگزین ما می‌شوند ، و زندگی به همین شکلی پیش می‌رود ( نگا : مؤمنون‌ / 37 ) . « مَا یُهْلِکُنَا إِلاَّ الدَّهْرُ » : ما را جز مرور روزگار و گذشت عمر از میان برنمی‌دارد . « مَا لَهُم بِذلِکَ مِنْ عِلْمٍ » : ( نگا : نجم‌ / 28 ) .‏

سوره جاثیة آیه 25
‏متن آیه : ‏
‏ وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ مَّا کَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامی که آیات روشن ما ( که دالّ بر توانائی ما برای ایجاد رستاخیز و زندگی دوباره‌اند ) بر آنان خوانده می‌شود ، در برابر آنها دلیلی جز این ندارند که می‌گویند : اگر راست می‌گوئید ( که قیامتی و زندگی دومی در کار است ) پدران و نیاکان ما را زنده کنید و بیاورید ( تا نمونه‌ای از زنده شدن مردگان را ببینیم و باور کنیم ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَیِّنَاتٍ » : روشن . مستدلّ . حال ( آیات ) است . « مَا کَانَ حُجَّتَهُمْ إِلاّ أَن قَالُوا . . . » : واژه ( حجّت ) خبر ( کَانَ ) و جمله ( أَن قَالُوا ) اسم آن است . گفتار بی‌اساس ایشان را ( حجّت ) نامیدن ، کنایه از این است که آنان دلیلی جز بی‌دلیلی ندارند .‏

سوره جاثیة آیه 26
‏متن آیه : ‏
‏ قُلِ اللَّهُ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یَجْمَعُکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَیبَ فِیهِ وَلَکِنَّ أَکَثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : خداوند شما را ( از نیستی به هستی می‌آورد و ) زنده می‌کند ، سپس ( بعد از به پایان آمدن اجلتان ) شما را می‌میراند ، سپس ( بعد از دوران برزخ و ماندگاری در گورها ، شما را دوباره زنده می‌کند و ) در روز قیامت که در آن تردیدی نیست شما را گرد می‌آورد ، ولیکن بیشتر مردم ( به علّت نیندیشیدن و تأمّل نکردن ، قدرت خدا را بر ایجاد رستاخیز ) نمی‌دانند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِلی یَوْمِ الْقِیَامَةِ » : در روز قیامت . « فِیهِ » : درباره گردآوری . درباره روز قیامت .‏

سوره جاثیة آیه 27
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرضِ وَیَومَ تَقُومُ السَّاعَةُ یَوْمَئِذٍ یَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏مالکیّت و حاکمیّت آسمانها و زمین از آن خدا است ، و آن روز که قیامت برپا می‌شود ، باطلگرایان زیان می‌بینند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَقُومُ السَّاعَةُ » : قیامت برپا می‌شود . « الْمُبْطِلُونَ » : مدّعیان باطل . باطلگرایان ( نگا : اعراف‌ / 173 ، عنکبوت‌ / 48 ، روم‌ / 58 ، غافر / 78 ) .‏

سوره جاثیة آیه 28
‏متن آیه : ‏
‏ وَتَرَى کُلَّ أُمَّةٍ جَاثِیَةً کُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى کِتَابِهَا الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( ای مخاطب ! در آن روز ) هر ملّتی را می‌بینی که ( خاشعانه و خاضعانه ، چشم به انتظار فرمان یزدان‌ ؛ در محضر دادگاه خداوند دادگر مهربان ) بر سر زانوها نشسته است . هر ملّتی به سوی نامه اعمالش فراخوانده می‌شود ( و بدیشان گفته می‌شود : ) امروز جزا و سزای کارهائی که می‌کرده‌اید به شما داده می‌شود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أُمَّةٍ » : جماعت . ملّت . « جَاثِیَةً » : بر سر زانوها نشسته . بر سر زانوها نشستن برای خشوع و خضوع در برابر قاضی القضات دادگاه قیامت ، و به خاطر ترس و هراسی است که مردمان را فرا می‌گیرد . « تُدْعی إِلی کِتَابِهَا » : برای دریافت نامه اعمال خود با دست راست و یا دست چپ فراخوانده می‌شود ، و برابر آن دادگاهی می‌گردد ، و سعادت و یا شقاوت می‌بیند .‏

سوره جاثیة آیه 29
‏متن آیه : ‏
‏ هَذَا کِتَابُنَا یَنطِقُ عَلَیْکُم بِالْحَقِّ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این ( نامه اعمال که دریافت می‌دارید ) کتاب ما است و اعمال شما را صادقانه بازگو می‌کند . ما ( از فرشتگان خود ) خواسته بودیم که تمام کارهائی را یادداشت کنند و بنویسند که شما در دنیا انجام می‌دادید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَنطِقُ عَلَیْکُمْ » : برای شما صحبت می‌کند . مراد از نطق ، نوشته‌هائی است که با چشم دیده می‌شود و مطالب را بازگو می‌نماید . « کُنَّا نَسْتَنسِخُ » : نگارش را می‌طلبیدیم . کاملاً می‌نگاشتیم . استنساخ ، طلب نگاشتن ، و یا مبالغه در نگاشتن است . « إِنَّا کُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ » : نگارش کارهائی را از فرشتگان می‌خواستیم که می‌کردید . آنچه را می‌کردید کاملاً با دقّت می‌نگاشتیم و ثبت و ضبط می‌کردیم ( نگا : یونس‌ / 21 ، زخرف‌ / 80 ) .‏

سوره جاثیة آیه 30
‏متن آیه : ‏
‏ فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَیُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِی رَحْمَتِهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و امّا کسانی که ایمان می‌آورند و کارهای شایسته می‌کنند ، پروردگارشان ایشان را ( به بهشت می‌برد و ) غرق نعمت خویش می‌گرداند . رستگاری و پیروزی آشکار همین است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ » : ( نگا : انعام‌ / 16 ) .‏

سوره جاثیة آیه 31
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُوا أَفَلَمْ تَکُنْ آیَاتِی تُتْلَى عَلَیْکُمْ فَاسْتَکْبَرْتُمْ وَکُنتُمْ قَوْماً مُّجْرِمِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و امّا کسانی که کافر می‌گردند ( بدیشان گفته می‌شود : ) مگر آیه‌های من بر شما خوانده نمی‌شد و شما بزرگی و عظمت می‌فروختید و تکبّر می‌کردید ، و مردمان بزهکار و گناهکاری بودید ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِسْتَکْبَرْتُمْ » : ( نگا : بقره‌ / 87 ) .‏

سوره جاثیة آیه 32
‏متن آیه : ‏
‏ وَإِذَا قِیلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَیْبَ فِیهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِی مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنّاً وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَیْقِنِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و هنگامی که گفته می‌شد : وعده خدا راست است ( و کیفر هر کسی را در سرای دیگر به تمام و کمال می‌دهد ) و قیامت حتماً فرا می‌رسد و هیچ گونه شکّی در رخ دادن آن نیست ، می‌گفتید : ما نمی‌دانیم قیامت چیست ! ما تنها گمانی ( درباره آن ) داریم و به هیچ وجه یقین و باور نداریم ( که قیامت فرا برسد ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَاالسَّاعَةُ » : قیامت چه چیز است‌ ؟ قیامت چیست ! « مُسْتَیْقِنِینَ » : باور دارندگان . یقین حاصل‌کنندگان .‏

سوره جاثیة آیه 33
‏متن آیه : ‏
‏ وَبَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِم مَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُون ‏

‏ترجمه : ‏
‏سزا و جزای کارهای بدی که کرده‌اند هویدا و گریبانگیرشان می‌شود ، و آنچه که مسخره‌اش می‌دانستند ( که عذاب دوزخ است ) از هر سو آنان را فرا می‌گیرد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا » : بدیهائی که کرده‌اند ، تجسم می‌یابند و در برابرشان آشکار می‌شوند . کیفر و مجازات زشتیها و پلشتیهائی که کرده‌اند ، گریبانگیرشان می‌گردد ( نگا : نحل‌ / 34 ، زمر / 48 ) .‏

سوره جاثیة آیه 34
‏متن آیه : ‏
‏ وَقِیلَ الْیَوْمَ نَنسَاکُمْ کَمَا نَسِیتُمْ لِقَاء یَوْمِکُمْ هَذَا وَمَأْوَاکُمْ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن نَّاصِرِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و ( از سوی خدا ) بدیشان گفته می‌شود : ما امروز شما را ( در عذاب رها می‌سازیم و ) از یاد خود می‌بریم ، همان گونه که شما دیدار امروز را به فراموشی سپردید ( و ما را از یاد بردید ، و مسائل و حوادث قیامت را پشت گوش انداختید ) و جایگاهتان آتش دوزخ است و هیچ یار و یاوری ندارید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَنسَاکُمْ » : فراموشتان می‌کنیم . مراد از فراموش کردن ، در عذاب رها کردن ، و بی‌اعتنائی بدیشان و نادیده گرفتن آنان است . ( نگا : اعراف‌ / 51 ، توبه‌ / 67 ، سجده‌ / 14 ، طه‌ / 126 ) .‏

سوره جاثیة آیه 35
‏متن آیه : ‏
‏ ذَلِکُم بِأَنَّکُمُ اتَّخَذْتُمْ آیَاتِ اللَّهِ هُزُواً وَغَرَّتْکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا فَالْیَوْمَ لَا یُخْرَجُونَ مِنْهَا وَلَا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( گرفتار شدنتان بدین سرنوشت اسفناک ) بدان خاطر است که شما آیات خدا را به تمسخر گرفته‌اید و زندگی دنیا ، شما را گول زده است . امروز آنان از آتش دوزخ بیرون آورده نمی‌شوند ، و از ایشان خواسته نمی‌شود که عذرخواهی کنند و خوشنودی بطلبند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذلِکُمْ » : گرفتار شدن شما بدین سرنوشت غم‌انگیز و عذاب دردناک . « غَرَّتْکُمْ » : شما را گول زده است ( نگا : انعام‌ / 70 و 130 ، اعراف‌ / 51 ) « یُسْتَعْتَبُونَ » : ( نگا : نحل‌ / 84 ، روم‌ / 57 ، فصّلت‌ / 24 ) .‏

سوره جاثیة آیه 36
‏متن آیه : ‏
‏ فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ستایش تنها خداوندی را سزا است که پروردگار آسمانها و پروردگار زمین و پروردگار همه جهانیان است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« رَبِّ » : تکرار این لفظ برای تأکید است و هر سه واژه بدل یا صفت ( الله ) می‌باشند .‏

سوره جاثیة آیه 37
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَهُ الْکِبْرِیَاء فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بزرگواری و والائی در آسمانها و زمین ، از آن او است ، و او صاحب عزّت و قدرت ، و دارای حکمت و فلسفه ( در همه امور ) است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْکِبْرِیَآءُ » : عظمت و رفعت . شاهی و والائی ( نگا : یونس‌ / 78 ) .‏