| ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 |
مکی است؛ ترتیب آن 100؛ شمار آیات آن 11
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ
﴿وَٱلۡعَٰدِیَٰتِ ضَبۡحٗا ١﴾.
سوگند به اسپان دونده، تندرو و تیزگام جهاد که با شدّت دویدن و سرعت رفتار شیهه می‌کشند و این آواز در آن هنگام زیبا‌ترین و خوشایند‌ترین پدیده‌ای است.
﴿فَٱلۡمُورِیَٰتِ قَدۡحٗا ٢﴾.
به اسپانی که از تیزگامی و شدّت سرعت در دویدن با سُم‌های خود آتش افروزی می‌کنند؛ یعنی با قدم‌های خویش شرر می‌پراکنند.
﴿فَٱلۡمُغِیرَٰتِ صُبۡحٗا ٣﴾.
به اسپانی که با طلوع صبح در بامدادان، در دویدن به سوی دشمنان سبقت می‌جویند و دلیر‌مردان را با شأن و شوکت به سوی میدان جنگ حمل می‌کنند.
﴿فَأَثَرۡنَ بِهِۦ نَقۡعٗا ٤﴾.
با دویدن خویش غبار‌ها را می‌پراکنند و با تیزگامی خاک‌ها را به هوا می‌پاشند؛ از آن‌رو که سرعت زیاد دارند و قدم‌های خود را با قوّت به زمین می‌کوبند.
﴿فَوَسَطۡنَ بِهِۦ جَمۡعًا ٥﴾.
در نتیجه این اسپان، دلیر‌مردان را در ساحۀ جنگ و میان دشمنان وارد می‌آورند؛ طوری که در حومۀ بانگ و خروش، میان معرکه و قلب دشواری‌ها قرار می‌گیرند.
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لِرَبِّهِۦ لَکَنُودٞ ٦﴾.
به راستی که انسان از نعمت‌های پررودگارش انکار می‌ورزد، از احسان الهی چشم‌پوشی می‌نماید و به بخشش‌های مولایش کفران می‌کند؛ یعنی شکرش ناچیز یا معدوم است.
﴿وَإِنَّهُۥ عَلَىٰ ذَٰلِکَ لَشَهِیدٞ ٧﴾.
هر آینه انسان بر انکارش اقرار و اعتراف می‌دارد، بر افعال بدش گواهی می‌دهد و تقصیرش را اعلان می‌دارد.
﴿وَإِنَّهُۥ لِحُبِّ ٱلۡخَیۡرِ لَشَدِیدٌ ٨﴾.
او بیش از حد به مال و ثروت محبّت می‌ورزد، به متاع دنیا دل بسته، دوست‌دار دارایی و عاشق دنیاست و بر جمع‌آوری ثروت حریص است.
﴿۞أَفَلَا یَعۡلَمُ إِذَا بُعۡثِرَ مَا فِی ٱلۡقُبُورِ ٩﴾.
آیا انسان نمی‌داند که وقتی از قبرش برای حشر و حساب بیرون شود و حضور یابد چه چیزی در انتظار اوست؟ یعنی او را چه رسیده که غافل و خطاکار است و در لهو و بازی مصروف می‌باشد.
﴿وَحُصِّلَ مَا فِی ٱلصُّدُورِ ١٠﴾.
در آن هنگام اموری که در سینه‌هاست بیرون‌آورده می‌شود، آنچه در ضمیر‌ها و خاطره‌هاست آشکار می‌شود و راز‌ها کشف می‌گردد.
﴿إِنَّ رَبَّهُم بِهِمۡ یَوۡمَئِذٖ لَّخَبِیرُۢ ١١﴾.
به راستی که خداوند عزوجل به اعمال بندگانش باخبر است و به کوشش مخلوقاتش بیناست. هیچ امری از او پوشیده نیست و هیچ رازی از او غایب نمی‌ماند؛ زیرا او به هر چیزی داناست.
بسم الله الرحمن الرحیم
﴿ وَٱلۡعَٰدِیَٰتِ ضَبۡحٗا ١ فَٱلۡمُورِیَٰتِ قَدۡحٗا ٢ فَٱلۡمُغِیرَٰتِ صُبۡحٗا ٣ فَأَثَرۡنَ بِهِۦ نَقۡعٗا ٤ فَوَسَطۡنَ بِهِۦ جَمۡعًا ٥ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لِرَبِّهِۦ لَکَنُودٞ ٦ وَإِنَّهُۥ عَلَىٰ ذَٰلِکَ لَشَهِیدٞ ٧ وَإِنَّهُۥ لِحُبِّ ٱلۡخَیۡرِ لَشَدِیدٌ ٨ ۞أَفَلَا یَعۡلَمُ إِذَا بُعۡثِرَ مَا فِی ٱلۡقُبُورِ ٩ وَحُصِّلَ مَا فِی ٱلصُّدُورِ ١٠ إِنَّ رَبَّهُم بِهِمۡ یَوۡمَئِذٖ لَّخَبِیرُۢ ١١﴾
به نام خداوند بخشندۀ مهربان
قسم به اسبان تیزدونده به وجهى که از دَم پر شوند! . ﴿1﴾پس قسم اسبان آتش برآرنده به آنکه به نعل خود سنگ را بزنند! . ﴿2﴾پس اسبان غارت کننده چون در وقت صبح درآیند. ﴿3﴾پس برانگیزند به آن وقت غبار را [1283]. ﴿4﴾پس درآیند به آن وقت در میان جماعتى [1284]. ﴿5﴾هرآیینه آدمى به نسبت پروردگار خود ناشکرگذار است. ﴿6﴾و هرآیینه آدمى بر ناسپاسى خود مطلع است. ﴿7﴾و هرآیینه آدمى در دوست داشتن مال، مبالغه کننده است. ﴿8﴾آیا نمی‌داند که چون برانگیخته شود هر آنچه در گورها باشد. ﴿9﴾و ظاهر ساخته شود هر آنچه در سینه‌ها باشد. ﴿10﴾هرآیینه پروردگار ایشان به احوال ایشان آن روز خبردار است. ﴿11﴾
تفسیر نور:
سوره عادیات آیه 1
متن آیه :
وَالْعَادِیَاتِ ضَبْحاً
ترجمه :
سوگند به اسبان تازنده‌ای که ( به سوی میدان جهاد ) نفس‌زنان پیش می‌روند !
توضیحات :
«
الْعَادِیَاتِ » : جمع عَادِیَة ، اسبان تازنده . مراد هر مرکب و وسیله‌ای
است که در راه یزدان و برای اجرا فرمان او مورد استفاده قرار گیرد . «
ضَبْحاً » : صدای نفَس اسبان به هنگام دویدن . در اینجا به معنی اسم فاعل ،
یعنی ( ضَابِحَات ) است ، به معنی اسبانی که صدای نفَس خود را بلند
کرده‌اند . حال است .
سوره عادیات آیه 2
متن آیه :
فَالْمُورِیَاتِ قَدْحاً
ترجمه :
آن اسبانی که ( بر اثر برخورد چخماق سمهایشان به سنگهای سر راه ) جرقّه‌ها برمی‌افروزند .
توضیحات :
«
الْمُورِیَاتِ » : جمع مُورِیَة ، آتش افروزندگان با چخماق . مراد
تولیدکنندگان جرقّه‌ها است . « قَدْحاً » : زدن سنگ چخماق به یکدیگر برای
تولید جرقّه . در اینجا به معنی اسم فاعل یعنی ( قَادِحَات ) و حال است .
مراد زنندگان سمهای پا بر سنگهای زمین است .
سوره عادیات آیه 3
متن آیه :
فَالْمُغِیرَاتِ صُبْحاً
ترجمه :
همان اسبانی که بامدادان ( بر سپاهیان دشمن ) یورش می‌برند .
توضیحات :
«
الْمُغِیرَاتِ » : جمع مُغیرَة ، یورش برندگان . هجوم‌کنندگان . « صُبْحاً
» : بامدادان . مفعولٌ‌فیه است . آن را در معنی اسم فاعل ، یعنی (
مُصْبِحَات ) نیز دانسته و حال بشمار آورده‌اند ( نگا : التفسیر القرآنی
للقرآن ) .
سوره عادیات آیه 4
متن آیه :
فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعاً
ترجمه :
و در آن ، گرد و غبار زیادی را برمی‌انگیزند .
توضیحات :
«
أَثَرْنَ » : برانگیختند . برپا کردند . باب افعال و از مصدر ( إثارَة ) و
از ماده ( ثور ) است ( نگا : بقره / 71 ، روم / 9 و 48 ، فاطر / 9 ) . «
بِهِ » : در آن . حرف ( بِ ) به معنی ( فِی ) است ، و ضمیر ( هِ ) به صبح
برمی‌گردد . « نَقْعاً » : گرد و غبار .
سوره عادیات آیه 5
متن آیه :
فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً
ترجمه :
و بامدادان به میان جمع ( دشمنان ) می‌تازند .
توضیحات :
«
وَسَطْنَ » : به وسط رفتند . به میانه دویدند . « بِهِ » : در آن . یعنی
در صبح . برخی حرف باء را برای تعدّیه دانسته و ضمیر ( هِ ) را به (
نَقْعاً ) برگشت داده‌اند . در این صورت معنی آیه چنین است : آن گرد و غبار
فراوان را با خود به میان جمعیّت دشمنان می‌برند . بعضی هم باء را حالیّه
دانسته‌اند ، و آیه را چنین معنی کرده‌اند : با همین گرد و غبار فراوان به
میان جمع دشمنان تاخت می‌برند .
سوره عادیات آیه 6
متن آیه :
إِنَّ الْإِنسَانَ لِرَبِّهِ لَکَنُودٌ
ترجمه :
( به چنین اسبانی سوگند که ) انسان نسبت به پروردگار خود بسیار ناسپاس و حق ناشناس است .
توضیحات :
«
الإِنسَانَ » : مراد انسانی است که در پرتو معارف الهی تربیت نیافته است و
تعلیمات انبیاء بر دلش نتافته است ، و خویشتن را تسلیم غرائز و شهوات سرکش
نموده است . « کَنُودٌ » : کفران نعمت‌کننده . ناسپاس . حق‌ناشناس .
سوره عادیات آیه 7
متن آیه :
وَإِنَّهُ عَلَى ذَلِکَ لَشَهِیدٌ
ترجمه :
خود انسان نیز بر این معنی گواه است ( و می‌داند ناسپاس و حق ناشناس است ) .
توضیحات :
«
إِنَّهُ » : همانا انسان . بی‌گمان انسان . « شَهِیدٌ » : گواه . آگاه .
گواهی انسان به زبان حال است . نظیر آن را در ( اعراف / 172 و توبه / 17 )
می‌توان دید . و امّا آگاهی او ، معلوم است که انسان از هرکس دیگر بهتر
خود را می‌شناسد و از درون خود آگاه است .
سوره عادیات آیه 8
متن آیه :
وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَیْرِ لَشَدِیدٌ
ترجمه :
و او علاقه شدیدی به دارائی و اموال دارد .
توضیحات :
«
الْخَیْرِ » : اموال و دارائی ( نگا : بقره / 180 ، احزاب / 19 ) . «
شَدِیدٌ » : تند و سخت . بخیل و تنگچشم . حرف لام در واژه « لِحُبِّ
الْخَیْرِ » می‌تواند برای تعدّیه باشد ، و معنی آیه با توجّه بدان در بالا
گذشت . یا این که برای تعلیل ، که معنی آیه چنین است : انسان به علّت دوست
داشت اموال و دارائی بخیل است .
سوره عادیات آیه 9
متن آیه :
أَفَلَا یَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِی الْقُبُورِ
ترجمه :
آیا
این انسان ( ناسپاس و دلباخته دارائی ) نمی‌داند : هنگامی که آنچه در
گورها است بیرون آورده می‌شود ( و مردگان زنده می‌گردند ) .
توضیحات :
« بُعْثِرَ » : بیرون آورده شد و زنده گردید ( نگا : انفطار / 4 ) .
سوره عادیات آیه 10
متن آیه :
وَحُصِّلَ مَا فِی الصُّدُورِ
ترجمه :
و هنگامی که آنچه در سینه‌ها ( از کفر و ایمان و نیّت خوب و بد ) است ( از میان دفاتر اعمال ) جمع‌آوری می‌گردد و به دست می‌آید .
توضیحات :
« حُصِّلَ » : به دست آورده شد . جمع گردید .
سوره عادیات آیه 11
متن آیه :
إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّخَبِیرٌ
ترجمه :
در آن روز بدون شکّ پروردگارشان ( از احوال آنان و اعمال ایشان ) بسیار آگاه است ( و پاداش و کیفرشان را می‌دهد ؟ ) .
توضیحات :
« خَبِیرٌ » : بسیار آگاه و باخبر .