سورۀ تکویر

سورۀ تکویر

مکی است؛ ترتیب آن 81؛ شمار آیات آن 29

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ ١﴾.

آنگاه که خورشید سر گیجه و به هم پیچانده شود، روشنی‌اش نابود و نورش محو گردد؛ یعنی از هولناکی آنچه بدو رسیده و از ترس آنچه واقع شده سیاه شود و به هم ریزد.

﴿وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنکَدَرَتۡ ٢﴾.

و آنگاه که ستاره‌گان بعد از نابودی روشنی خویش بیفتند و در حالی که سیاه شده‌اند،‌ از جایگاه‌های خود بر زمین فرو ریزند.

﴿وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُیِّرَتۡ ٣﴾.

و آنگاه که کوه‌ها از جای خود بجنبند، از بیخ و بنیاد تکان خورند، تکّه و پارچه شوند و مانند غباری در هوا بر‌انگیخته گردند. این کار هنگامی صورت می‌گیرد که زمین را لرزه و زلزله فرا گیرد.

﴿وَإِذَا ٱلۡعِشَارُ عُطِّلَتۡ ٤﴾.

آنگاه که شتران باردار ذی قیمت و ارزشمند، به خاطر هولناکی محشر، اهمّیت حادثه و بزرگی واقعه رها گردند و وا گذاشته شوند.

﴿وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ ٥﴾.

و آنگاه که خداوند عزوجل حیوانات وحشی را در روز قیامت جمع آورد تا از یکدیگر قصاص بگیرند و بعد از آن برای آن‌ها گفته شود: خاک شوید. ببین که عدالت الهی به اندازه‌ای است که حتی میان حیوانات وحشی مراعات می‌شود.

﴿وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ سُجِّرَتۡ ٦﴾.

و آنگاه که دریا‌ها شعله‌ور گردند و آتشی فروزان شوند، کوه‌های آتش‌فشان برافروخته‌اش انفجار کنند و در فضا به پرواز در آیند؛‌ یعنی آب به قدرت حق‌تعالی به آتش تبدیل گردد.

﴿وَإِذَا ٱلنُّفُوسُ زُوِّجَتۡ ٧﴾.

آنگاه که ارواح اشخاص به بدن‌های‌شان یکجا شود؛ برای اینکه انسان‌ها با روح و جسدش به منظور حساب روز جزا زنده شوند.

﴿وَإِذَا ٱلۡمَوۡءُۥدَةُ سُئِلَتۡ ٨﴾.

و آنگاه که از دختر زنده به گور شده سؤال شود که به چه سبب کشته شده است؟ این سؤال برای توبیخ قاتل و اثبات ظلمش وارد می‌شود.

﴿بِأَیِّ ذَنۢبٖ قُتِلَتۡ ٩﴾.

سبب قتلش چیست؟ چه جرمی را انجام داده است؟ و او به خاطر کودکی‌اش از هر گناهی پاک است کدام ستم را مرتکب شده است؟

﴿وَإِذَا ٱلصُّحُفُ نُشِرَتۡ ١٠﴾.

و آنگاه که نامه‌های اعمال نیک و بد به منظور مشاهده عرضه شود و برای حساب بازگشایی گردد تا هر انسانی عملش را در پیش رویش نوشته شده ببیند.

﴿وَإِذَا ٱلسَّمَآءُ کُشِطَتۡ ١١﴾.

و آنگاه که آسمان از جایش دور شود، مانند برکنده‌شدن سقفی از جایش زوال پذیرد و شکافته گردد. در نهایت دروازه‌هایی در آن پدید آید و عُمر بنای مستحکمش پایان یابد.

﴿وَإِذَا ٱلۡجَحِیمُ سُعِّرَتۡ ١٢﴾.

و آنگاه که آتش دوزخ به منظور آمدگی برای کافران برافروخته شود، با شعله‌اش زبانه کشید و در خود بپیچد؛ طوری که اجزایش یکدیگر را بخورند.

﴿وَإِذَا ٱلۡجَنَّةُ أُزۡلِفَتۡ ١٣﴾.

و آنگاه که بهشت برای نیک‌اعمالان، دوستان الله عزوجل و پرهیزگاران نزدیک و مزیّن ساخته شود؛ یعنی به همه نزدیک ساخته شود تا برای استقبال‌شان مهیّا باشد.

﴿عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّآ أَحۡضَرَتۡ ١٤﴾.

در این هنگام، هر کس اعمال نیک و بدی را که انجام داده می‌داند. روزی است که عملش را مشاهده می‌کند، سعیش را می‌بیند، نامۀ اعمالش را مطالعه می‌نماید و در نتیجه یا شادمان است یا اندوه‌ناک می‌باشد.

﴿فَلَآ أُقۡسِمُ بِٱلۡخُنَّسِ ١٥﴾.

به ستاره‌گانی که شب‌هنگام آشکار اند و روز‌ها با طلوع خورشید پنهان می‌شوند؛ گویا اینکه آهُوانی اند که در خانه‌های‌شان جای می‌گیرند.

﴿ٱلۡجَوَارِ ٱلۡکُنَّسِ ١٦﴾.

ستاره‌گانی که در برج‌های خویش در حرکت اند، در افلاک خود دَور می‌خورند و هنگام روز در روشنی خورشید پنهان می‌شوند؛ یعنی رونده و آینده هستند. آری! مراد از خنوس ستاره‌گان، بازگشت آن‌ها و مراد از کنوس، نهان‌گشتن آن‌ها است.

﴿وَٱلَّیۡلِ إِذَا عَسۡعَسَ ١٧﴾.

به شب سوگند یاد می‌کنم؛ آنگاه که طوری تدریجی به تاریکی رو می‌آورد و باز با کاهش تاریکی خویش را استقبال از روشنی پشت می‌گرداند و همیشه در حال اقبال و ادبار است.

﴿وَٱلصُّبۡحِ إِذَا تَنَفَّسَ ١٨﴾.

و به صبح سوگند یاد می‌نمایم، آنگاه که با نور خویش رو می‌آورد، با روشنی خود پرتو می‌افگند و جهان را با اشراق خویشتن نورانیت، جلا، درخشش و زیبایی می‌بخشد.

﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ کَرِیمٖ ١٩﴾.

جواب قسم این است: به راستی خداوند عزوجل قرآن کریم را بر زبان فرستاده‌اش جبرئیل علیه السلام که دارای مقام بزرگوار و منزلت رفیعی است به سوی محمّد صلی الله علیه و آله و سلم جاری کرده و فرو فرستاده است.

﴿ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی ٱلۡعَرۡشِ مَکِینٖ ٢٠﴾.

او که دارای قدرت هولناک، توان بزرگ، منزلت عظیم و رتبۀ بلند است. در نزد خداوند صاحب عرش است و در پیشگاه حق‌تعالی بزرگوار است.

﴿مُّطَاعٖ ثَمَّ أَمِینٖ ٢١﴾.

جبرئیل علیه السلام را فرشتگان ملأ اعلی اطاعت می‌کنند؛ از آن‌رو که جایگاه بلند و منزلت بزرگ دارد، امین وحی، نگهبان امانتی است که برای کسی می‌رساند و در رساندن پیام راستگوی است.

﴿وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجۡنُونٖ ٢٢﴾.

ای کافران! چنان‌که شما می‌گویید یار‌تان محمّد دیوانه و عقل رفته نیست، بلکه خرد‌مند‌ترین عاقلان است، شما او را صادق و امین نامیده بودید و نهایت رشد و متانت را داراست.

﴿وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِینِ٢٣﴾.

یقیناً پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم جبرئیل علیه السلام را به صورتی که حق‌تعالی او را آفریده دید، او را که ششصد بال داشت و با آن‌ها کنارۀ بلند آسمان را فرا گرفته بود.

﴿وَمَا هُوَ عَلَى ٱلۡغَیۡبِ بِضَنِینٖ ٢٤﴾.

محمّد صلی الله علیه و آله و سلم در تعلیم و تبلیغ وحیی که بر او از جانب خداوند متعال نازل شده بخیل نیست و تقصیر نکرده است،‌ بلکه راستگوی و امانت‌دار است، رسالتش را به طور کامل انجام داده و امانتش را با کامل‌ترین وجه ادا نموده است.

﴿وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَیۡطَٰنٖ رَّجِیمٖ ٢٥﴾.

قرآن کریم سخن شیطان رانده‌شده نیست، بلکه کلام خداوند بخشندۀ مهربانی است که مصون از زیادت و نقصان، منزّه از خطا و نسیان و محفوظ از خلل و زلل است.

﴿فَأَیۡنَ تَذۡهَبُونَ ٢٦﴾.

عقل‌های‌تان شما را در تکذیب و سرکشی به کجا می‌برد و در شکّ کدام راه را روش خود قرار می‌دهید؟ یقیناً که دعوای شما باطل است و گمراه شده‌اید.

﴿إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِکۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِینَ ٢٧﴾.

قرآن کریم جز یادآوری و موعظه‌ای برای همه جهانیان نیست. آری! قرآن رسالت ربّانی برای انسانیت و وثیقۀ الهی برای بشریت است که هدایت، راهیابی و رستگاری را به ارمغان می‌آورد.

﴿لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَسۡتَقِیمَ ٢٨﴾.

برای کسانی از شما که با تحکیم شریعت الهی و متابعت سنّت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در زندگی، بر منهج الهی بدون انحراف و کجی استقامت ورزند.

﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٢٩﴾.

امّا شما استقامت در راه حق را نمی‌توانید بخواهید، مگر آنگاه که خداوند عزوجل خواسته باشد. آری! مشیت شما تحت مشیت پروردگار قرار دارد؛ زیرا او مالک امر و صاحب اختیار اعمال‌تان است، پیشانی شما به دست اوست و جز به ارادۀ او هیچ قدرت و توانی بر کار‌ها ندارید.

سوره تکویر

سوره تکویر

Ayah: 1

إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ

آنگاه ‌که خورشید درهم پیچیده [و تاریک] گردد،

Ayah: 2

وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنکَدَرَتۡ

و آنگاه ‌که ستارگان بی‌فروغ شوند،

Ayah: 3

وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُیِّرَتۡ

و آنگاه ‌که کوه‌ها به حرکت درآید،

Ayah: 4

وَإِذَا ٱلۡعِشَارُ عُطِّلَتۡ

و آنگاه ‌که ماده‌شترانِ باردار رها شوند،

Ayah: 5

وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ

و آنگاه ‌که حیوانات وحشی [در کنار انسان] گرد آورده شوند،

Ayah: 6

وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ سُجِّرَتۡ

و آنگاه ‌که دریا‌ها [جوشان و] برافروخته شود،

Ayah: 7

وَإِذَا ٱلنُّفُوسُ زُوِّجَتۡ

و آنگاه ‌که هر کس با همسانِ خود قرین گردد،

Ayah: 8

وَإِذَا ٱلۡمَوۡءُۥدَةُ سُئِلَتۡ

و آنگاه ‌که از دختر زنده‌به‌گورشده پرسیده شود

Ayah: 9

بِأَیِّ ذَنۢبٖ قُتِلَتۡ

[که] به کدامین گناه کشته شده است،

Ayah: 10

وَإِذَا ٱلصُّحُفُ نُشِرَتۡ

و آنگاه ‌که نامه‌های [اعمال] گشوده شود،

Ayah: 11

وَإِذَا ٱلسَّمَآءُ کُشِطَتۡ

و آنگاه ‌که پرده از روی آسمان برگرفته شود،

Ayah: 12

وَإِذَا ٱلۡجَحِیمُ سُعِّرَتۡ

و آنگاه ‌که دوزخ، افروخته [و شعله‌ور] گردد،

Ayah: 13

وَإِذَا ٱلۡجَنَّةُ أُزۡلِفَتۡ

و آنگاه ‌که بهشت [برای پرواپیشگان] نزدیک آورده شود.

Ayah: 14

عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّآ أَحۡضَرَتۡ

[در آن هنگام،] هر کس خواهد دانست که چه چیزی [برای آخرت خود] آماده کرده است.

Ayah: 15

فَلَآ أُقۡسِمُ بِٱلۡخُنَّسِ

سوگند به ستارگانی که [به جایگاه خود] بازمی‌گردند،

Ayah: 16

ٱلۡجَوَارِ ٱلۡکُنَّسِ

[شتابان] حرکت می‌کنند [و از نظر] پنهان می‌شوند؛

Ayah: 17

وَٱلَّیۡلِ إِذَا عَسۡعَسَ

و سوگند به شب، هنگامی ‌که [از تاریکی‌اش کاسته شود و] پشت کند؛

Ayah: 18

وَٱلصُّبۡحِ إِذَا تَنَفَّسَ

و سوگند به صبح، هنگامی که بدمد؛

Ayah: 19

إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ کَرِیمٖ

بی‌تردید، این [قرآن، سخن الله است که ابلاغش به پیامبر، بر عهدۀ] فرستاده‌ای بزرگوار [=جبرئیل] است؛

Ayah: 20

ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی ٱلۡعَرۡشِ مَکِینٖ

[همان فرشته‌ای] که [مقتدر و] نیرومند است و نزد [اللهِ] صاحب‌عرش، مقام والایی دارد؛

Ayah: 21

مُّطَاعٖ ثَمَّ أَمِینٖ

[در ملکوت اعلی و عالم فرشتگان] از او فرمان می‌برند و امین [وحی] است.

Ayah: 22

وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجۡنُونٖ

[ای مردم،] همنشین شما [= محمد] دیوانه نیست؛

Ayah: 23

وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِینِ

و بی‌تردید، [محمد]، او [= جبرئیل] را در افق روشن دیده است.

Ayah: 24

وَمَا هُوَ عَلَى ٱلۡغَیۡبِ بِضَنِینٖ

و او بر [ابلاغِ آنچه از طریق] غیب [به وی وحی می‌گردد] بخیل نیست [و همانند کاهنان نیز مزد نمی‌گیرد].

Ayah: 25

وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَیۡطَٰنٖ رَّجِیمٖ

و این [قرآن] گفتۀ شیطان رانده‌شده نیست.

Ayah: 26

فَأَیۡنَ تَذۡهَبُونَ

پس به کجا می‌روید؟

Ayah: 27

إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِکۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِینَ

این [قرآن] چیزی جز پند و اندرز برای جهانیان نیست.

Ayah: 28

لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَسۡتَقِیمَ

برای هر یک از شما که بخواهد راه راست [حق را] در پیش گیرد.

Ayah: 29

وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِینَ

و شما [چیزی را] نمی‌خواهید، مگر آنکه پروردگار جهانیان [اراده کند و] بخواهد.

---

At-Takwīr

تفسیر سوره‌ی تکویر

مکی و ۲۹ آیه است.

آیه‌ی ۱۴-۱:

﴿إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ١﴾[التکویر: ۱]. «هنگامی‌که خورشید درهم پیچیده شود».

﴿وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنکَدَرَتۡ٢﴾[التکویر: ۲]. «و هنگامی‌که ستارگان تیره گردند».

﴿وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُیِّرَتۡ٣﴾[التکویر: ۳]. «و هنگامی‌که کوه‌ها را روان سازند».

﴿وَإِذَا ٱلۡعِشَارُ عُطِّلَتۡ٤﴾[التکویر: ۴]. «و هنگامی‌که ماده شترانی را که بچه‌هایشان به دنبالشان هستند وانهند».

﴿وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ٥﴾[التکویر: ۵]. «و هنگامی‌که جانوران وحشی گرد آورده شوند».

﴿وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ سُجِّرَتۡ٦﴾[التکویر: ۶]. «و هنگامی‌که دریاها (مانند آتش) افروخته شوند».

﴿وَإِذَا ٱلنُّفُوسُ زُوِّجَتۡ٧﴾[التکویر: ۷]. «و هنگامی‌که جان‌ها را (با همکیشان) قرین سازند».

﴿وَإِذَا ٱلۡمَوۡءُۥدَةُ سُئِلَتۡ٨﴾[التکویر: ۸]. «و هنگامی‌که از دختر زنده به‌گور شده پرسیده شود».

﴿بِأَیِّ ذَنۢبٖ قُتِلَتۡ٩﴾[التکویر: ۹]. «به کدامین گناه کشته شده است»؟.

﴿وَإِذَا ٱلصُّحُفُ نُشِرَتۡ١٠﴾[التکویر: ۱۰]. «و هنگامی‌که نامه‌های اعمال گشوده شود».

﴿وَإِذَا ٱلسَّمَآءُ کُشِطَتۡ١١﴾[التکویر: ۱۱]. «و هنگامی‌که آسمان (مانند پوست حیوان) برکنده شود».

﴿وَإِذَا ٱلۡجَحِیمُ سُعِّرَتۡ١٢﴾[التکویر: ۱۲]. «و هنگامی‌که دوزخ برافروخته و شعله‌ور شود».

﴿وَإِذَا ٱلۡجَنَّةُ أُزۡلِفَتۡ١٣﴾[التکویر: ۱۳]. «و هنگامی‌که بهشت نزدیک آورده شود».

﴿عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّآ أَحۡضَرَتۡ١٤﴾[التکویر: ۱۴]. «هرکس آنچه را که آماده ساخته است می‌داند».

وقتی این امور وحشتناک اتفاق افتاد مردم مشخص می‌گردند و هرکس می‌داند که برای آخرت خود چه کاری کرده است، و خوب و بدی را که انجام داده می‌داند. چون در روز قیامت خورشید در هم پیچیده می‌شود و ماه بی‌نور می‌گردد و خورشید و ماه در آتش انداخته می‌شوند.

﴿وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنکَدَرَتۡ٢﴾و آنگاه که ستارگان تغییر کنند و پراکنده شوند. ﴿وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُیِّرَتۡ٣﴾و آن وقت که کوه‌ها چون ریگ به حرکت درآیند و سپس چون پشم رنگین به هوا روند. آن هنگام تغییر می‌کنند و به غباری پراکنده تبدیل می‌شوند از جای خود برکنده می‌شوند.

﴿وَإِذَا ٱلۡعِشَارُ عُطِّلَتۡ٤﴾در آن روز مردم گرانبهاترین اموال خود را که در همه اوقات مواظب آن بودند رها می‌کنند چون چیزی آمده که آن اموال گرانبها را از یادشان برده است. به شتران ماده‌ای اشاره کرد که بچه‌هایشان به دنبالشان است. و این گرانبهاترین و ارزشمندترین اموال عرب بود.

﴿وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ٥﴾و هنگامیکه حیوانات وحشی در روز قیامت گردآورده می‌شوند تا خداوند قصاص برخی را از دیگری بگیرد و بندگان کمال عدالت و دادگری خداوند را می‌بینند زیرا او انتقام بز بی‌شاخ را از بز شاخ دار می‌ستاند. سپس به آن‌ها می‌گوید نابود شوید.

﴿وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ سُجِّرَتۡ٦﴾و هنگامی‌که دریاها افروخته می‌شوند و با آن وسعت و بزرگی که آتش تبدیل می‌گردند. ﴿وَإِذَا ٱلنُّفُوسُ زُوِّجَتۡ٧﴾یعنی هرکس با همانند خود جفت می‌گردد، پس نیکوکاران با نیکوکاران جمع می‌شوند و بزهکاران با بزهکاران جمع می‌گردند.

مومن با حور بهشتی همسر و جفت می‌گردد و کافر با شیطان جفت می‌شود و این همانند آن است که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَسِیقَ ٱلَّذِینَ کَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًا﴾[الزمر: ۷۱]. «و کافران گروه گروه به‌سویدوزخ رانده می‌شوند».

﴿وَسِیقَ ٱلَّذِینَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ زُمَرًا﴾[الزمر: ۷۳]. «و پرهیزگاران گروه گروه به‌سوی بهشت برده می‌شوند». ﴿ٱحۡشُرُواْ ٱلَّذِینَ ظَلَمُواْ وَأَزۡوَٰجَهُمۡ﴾[الصافات: ۲۲]. «ستمکاران را به همراه همسرانشان گرد آورید».

﴿وَإِذَا ٱلۡمَوۡءُۥدَةُ سُئِلَتۡ٨﴾و هنگامی‌که از دختر زنده به گور شده پرسیده می‌شود. جاهلان دختران را زنده به گور می‌کردند و آن‌ها گناهی جز این نداشتند که پدرشان از فقر می‌ترسید.

پس پرسیده می‌شود: ﴿بِأَیِّ ذَنۢبٖ قُتِلَتۡ٩﴾این دختران به چه گناهی کشته شده‌اند؟ مشخص است که گناهی مرتکب نشده‌اند، اما این سوال برای سرزنش و توبیخ قاتلان آن‌ها است.

﴿وَإِذَا ٱلصُّحُفُ نُشِرَتۡ١٠﴾و هنگامی‌که نامه‌های اعمال که هر بد و نیکی در آن نوشته شده گشوده می‌شوند و هریک به صاحب آن داده می‌شود. پس برخی نامه‌ی اعمالشان را به دست راستشان گرفته‌اند و برخی نامه اعمال را در دست چپ یا پشت سر گرفته‌اند.

﴿وَإِذَا ٱلسَّمَآءُ کُشِطَتۡ١١﴾و هنگامی‌که آسمان از بین می‌رود، همان‌طور که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَیَوۡمَ تَشَقَّقُ ٱلسَّمَآءُ بِٱلۡغَمَٰمِ﴾[الفرقان: ۲۵]. «روزی که آسمان با ابرها پاره می‌گردد». ﴿یَوۡمَ نَطۡوِی ٱلسَّمَآءَ کَطَیِّ ٱلسِّجِلِّ لِلۡکُتُبِ﴾[الأنبیاء: ۱۰۴]. «روزی که آسمان را درهم می‌پیچیم، همان‌طور که سجل، کتاب‌ها را درهم می‌پیچد». ﴿وَٱلۡأَرۡضُ جَمِیعٗا قَبۡضَتُهُۥ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُ مَطۡوِیَّٰتُۢ بِیَمِینِهِ﴾[الزمر: ۶۷]. «و تمام زمین در روز قیامت در قبضه اوست و آسمان‌ها با دست راست او پیچیده می‌شوند».

﴿وَإِذَا ٱلۡجَحِیمُ سُعِّرَتۡ١٢﴾و هنگامی‌که جهنم برافروخته می‌شود و چنان شعله ور می‌گردد که قبلا آنگونه مشتعل نبوده است. ﴿وَإِذَا ٱلۡجَنَّةُ أُزۡلِفَتۡ١٣﴾و هنگامی‌که بهشت برای پرهیزگاران نزدیک آورده می‌شود.

﴿عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّآ أَحۡضَرَتۡ١٤﴾هرکس اعمالی را که نزد او حاضر و نمایان است و پیش‌تر انجام داده است می‌داند. همان‌طور که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗا﴾[الکهف: ۴۹]. «و آنچه را که کرده‌اند حاضر و آماده می‌یابند». این صفت‌هایی که خداوند برای قیامت بیان کرده است که دل‌ها را به تکان و بدن‌ها را به لرزه در می‌آورد و هراس آن همه را فرا می‌گیرد و خردمند را تحریک می‌کند تا برای آن روز آمادگی حاصل نمایند و آن‌ها را از هر آنچه که باعث سرزنش می‌گردد باز می‌دارد. بنابراین، برخی از سلف گفته اند: هرکس می‌خواهد به قیامت بنگرد آنگونه که آن را با چشم خود مشاهده می‌کند، باید به سوره ﴿إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ١﴾بیندیشد.

آیه‌ی ۲۹-۱۵:

﴿فَلَآ أُقۡسِمُ بِٱلۡخُنَّسِ١٥﴾[التکویر: ۱۵]. «سوگند به ستارگانی که واپس می‌روند».

﴿ٱلۡجَوَارِ ٱلۡکُنَّسِ١٦﴾[التکویر: ۱۶]. «(ستارگان) سیّارِ نهان شونده».

﴿وَٱلَّیۡلِ إِذَا عَسۡعَسَ١٧﴾[التکویر: ۱۷]. «و به شب چون بازگردد».

﴿وَٱلصُّبۡحِ إِذَا تَنَفَّسَ١٨﴾[التکویر: ۱۸]. «و به صبح چون بدمد».

﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ کَرِیمٖ١٩﴾[التکویر: ۱۹]. «بی‌گمان (آن ( قرآن) برخواندۀ فرستادۀ بزرگواری است».

﴿ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی ٱلۡعَرۡشِ مَکِینٖ٢٠﴾[التکویر: ۲۰]. «او نیرومند است و نزد خداوندِ صاحب عرش دارای منزلت والائی است».

﴿مُّطَاعٖ ثَمَّ أَمِینٖ٢١﴾[التکویر: ۲۱]. «فرمان‌برداری شده، در آنجا (او) امین و درستکار است».

﴿وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجۡنُونٖ٢٢﴾[التکویر: ۲۲]. «و رفیق شما دیوانه نیست».

﴿وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِینِ٢٣﴾[التکویر: ۲۳]. «و به‌راستی (او) آن (فرشته) را در کرانۀ آشکار آسمان دید».

﴿وَمَا هُوَ عَلَى ٱلۡغَیۡبِ بِضَنِینٖ٢٤﴾[التکویر: ۲۴]. «و او بر غیب بخیل نیست».

﴿وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَیۡطَٰنٖ رَّجِیمٖ٢٥﴾[التکویر: ۲۵]. «و آن (قرآن) گفتۀ شیطان رانده شده نیست».

﴿فَأَیۡنَ تَذۡهَبُونَ٢٦﴾[التکویر: ۲۶]. «پس به کجا می‌روید».

﴿إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِکۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِینَ٢٧﴾[التکویر: ۲۷]. «آن قرآن جز پند و اندرز برای جهانیان نیست».

﴿لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَسۡتَقِیمَ٢٨﴾[التکویر: ۲۸]. «برای کسی از شما که بخواهد راست کردار شود».

﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِینَ٢٩﴾[التکویر: ۲۹]. «درحالیکه نمی‌توانید بخواهید مگر آن‌ که خدا، پروردگار جهانیان بخواهد».

خداوند متعال به «الخنّس» سوگند خورده است و آن ستارگانی هستند که از حرکت معمولی ستارگان به‌سوی مشرق بازپس می‌روند و آن ستارگان هفتگانه سیار هستند که عبارتند از «خورشید»، «ماه»، «زهره»، « مشتری»، «مریخ»، «زحل» و «عطارد». پس این هفت ستاره دو حرکت دارند، یکی حرکت به‌سوی مغرب به همراه همه ستارگان و افلاک. و دوم حرکت معکوس از جهت مشرق که فقط این هفت ستاره اینگونه هستند.

پس خداوند به این‌ها در حال بازماندن و حرکت کردنشان و پنهان شدنشان سوگند خورده است، و احتمال دارد که منظور همه ستارگان سیار و غیره باشد.

﴿وَٱلَّیۡلِ إِذَا عَسۡعَسَ١٧﴾و سوگند می‌خورم به شب چون روی بیاورد. و گفته شده که «عسعس» به معنی «پشت‌کننده» می‌باشد.

﴿وَٱلصُّبۡحِ إِذَا تَنَفَّسَ١٨﴾و به صبح وقتی که نشانه‌های آن آشکار می‌گردد و روشنایی‌اش به تدریج سیاهی شب را بشکافد تا این که کامل می‌گردد و خورشید طلوع می‌کند. این‌ها نشانه‌های بزرگی هستند که خداوند برای بزرگی و شکوه و محفوظ بودن قرآن از هر شیطان رانده شده‌ای به آنها قسم خورده است. پس فرمود: ﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ کَرِیمٖ١٩﴾بی‌گمان قرآن برخوانده‌ی فرستاده بزرگواری است و او جبرئیل÷است که قرآن را از سوی خدا نازل کرده است، همان‌طور که خداوند متعال می‌فرماید:. ﴿وَإِنَّهُۥ لَتَنزِیلُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ١٩٢ نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِینُ١٩٣ عَلَىٰ قَلۡبِکَ لِتَکُونَ مِنَ ٱلۡمُنذِرِینَ١٩٤﴾[الشعراء: ۱۹۲-۱۹۴]. «و بی‌گمان قرآن را پروردگار جهانیان فرستاده و جبرئیل آن‌را بر قلب تو نازل کرده است تا از بیم دهندگانی باشی». و خداوند جبرئیل را با بزرگواری توصیف نمود، چون رفتار او پسندیده، و او برترین فرشتگان است و نزد خداوند مقامش از همه بالاتر می‌باشد.

﴿ذِی قُوَّةٍ﴾او در اجرای فرمان الهی نیرومند است. از جمله نیرومندی‌اش این است که دیار و سرزمین قوم لوط را زیر و رو کرد و آنان را نابود ساخت. ﴿عِندَ ذِی ٱلۡعَرۡشِ﴾جبرئیل مقرب درگاه خداست و نزد خداوند مقامی والا دارد و خداوند این مقام ویژه را به او اختصاص داده‌است. ﴿مَکِینٖ﴾و دارای مکانت و جایگاهی بالاتر از جایگاه همه فرشتگان می‌باشد. ﴿مُّطَاعٖ ثَمَّ أَمِینٖ٢١﴾در ملکوت اعلی از جبرئیل اطاعت می‌شود چون او از فرشتگان مقرّب است و از نظر و فرمانش فرمانبرداری می‌شود. و امانتدار است و هرچه را به او فرمان دهند بدون کم و کاست و بدون این که از حدودی که برایش مقرر شده است پارا فراتر بگذارد آن را انجام می‌دهد. این‌ها همه بر شرافت و عظمت قرآن در پیشگاه خداوند دلالت می‌نمایند.

خداوند قرآن را با این فرشته بزرگوار که دارای این چنین صفات کاملی می‌باشد فرستاده است. و عادت بر این است که پادشاهان کسانی را که برایشان گرامی هستند برای رساندن مهم‌ترین و شریف‌ترین پیام‌ها می‌گمارند. پس وقتی که فضیلت فرشته‌ی حامل قرآن را بیان کرد فضیلت انسانی را که قرآن بر او نازل شده و به‌سوی آن دعوت کرده است نیز بیان کرد و فرمود:

﴿وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجۡنُونٖ٢٢﴾و همدم و معاشر شما محمدصدیوانه نیست آن‌طور که دشمنانش که رسالت او را تکذیب می‌کنند، می‌گویند و تهمت‌هایی به او بر می‌بندند و می‌خواهند با این گفته‌ها آنچه را با خود آورده است خاموش کنند. بلکه محمدصاز همه مردم عاقل‌تر و راستگوتر است.

﴿وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِینِ٢٣﴾و محمدصجبرئیل÷را در بالاترین کرانه روشن و آشکار که با چشم دیده می‌شود دید. ﴿وَمَا هُوَ عَلَى ٱلۡغَیۡبِ بِضَنِینٖ٢٤﴾و او بر آنچه خداوند به وی وحی نموده است بخیل نیست تا برخی از آن را از شما پنهان کند بلکه او صامانتدار اهل آسمان و زمین است و پیام‌های پروردگارش را به صورت آشکار می‌رساند.

پس پیامبرصدر رساندن چیزی از آن به شما بخل نورزیده است و هیچ چیزی از آن را از هیچ‌کس نه از توانگر و نه از فقیر و نه از رئیس و نه از زیردست و نه از مرد و نه از زن و نه از شهرنشین و نه از روستایی پنهان نکرده است. بنابراین، خداوند او را در میان ملتی بی‌سواد و جاهل به علمایی ربانی و دانشمندانی خبره تبدیل شدند که دانش‌ها و علوم به آنان منتهی می‌گشت و آن‌ها استاد و دیگران شاگردانشان بودند.

﴿وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَیۡطَٰنٖ رَّجِیمٖ٢٥﴾وقتی بزرگی کتاب و فضیلت آن را همراه با ذکر دو فرستاده بزرگوار که به وسیله‌ی آن‌ها به مردم رسیده است بیان کرد و این دو فرستاده را ستود، هر نوع کمبود و آفت را از آن منتفی دانست که در صداقت و راستی قرآن عیبی شمرده می‌شود. و فرمود: ﴿وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَیۡطَٰنٖ رَّجِیمٖ٢٥﴾و آن قرآن گفته شیطان رانده شده از خداوند نیست.

﴿فَأَیۡنَ تَذۡهَبُونَ٢٦﴾چگونه چنین تصوری به ذهن شما خطور می‌کند؟ و اذهانتان به کجا رفته است؟ چگونه حقی را که در بالاترین مراتب راستی و صدق است به منزله دروغ که پائین‌ترین باطل است قرار می‌دهید؟ این چیزی جز وارونه کردن حقایق نیست.

﴿إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِکۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِینَ٢٧﴾آن قرآن جز پند و اندرز برای جهانیان نیست که با آن به یاد پروردگارشان می‌افتند و خداوند و صفت‌های کمالی را که دارد به یاد می‌آورند و زشتی‌ها و عیب‌هایی را که خداوند از آن منزه است می‌دانند و به وسیله‌ی قرآن اوامر و نواهی و حکمت‌های آن‌را به یاد می‌آورند و احکام تقدیری و شرعی و جزائی را یادآور می‌شوند.

خلاصه‌ی مطالب اینکه منافع هر دو جهان را به یاد می‌آورند و به وسیله آن برای سعادت هر دو جهان تلاش می‌کنند. ﴿لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَسۡتَقِیمَ٢٨﴾برای کسی از شما که بخواهد راست کردار شود، بعد از آن که هدایت از گمراهی روشن گردیده است.

﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِینَ٢٩﴾مشیت و خواست او نافذ است و امکان ندارد که چیزی با خواست خداوند مخالفان ورزد. این آیه و امثال آن ردّی است بر دو فرقه قدّریه و جبرّیه که خواست و مشیت خدا را نفی می‌کنند.

والحمدلله.

پایان تفسیر سوره‌ی تکویر

سورة التکویر

سورة التکویر - سورة 81 - عدد آیاتها 29

بسم الله الرحمن الرحیم

1. إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ

2. وَإِذَا النُّجُومُ انکَدَرَتْ

3. وَإِذَا الْجِبَالُ سُیِّرَتْ

4. وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ

5. وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ

6. وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ

7. وَإِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ

8. وَإِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ

9. بِأَیِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ

10. وَإِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ

11. وَإِذَا السَّمَاء کُشِطَتْ

12. وَإِذَا الْجَحِیمُ سُعِّرَتْ

13. وَإِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ

14. عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ

15. فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ

16. الْجَوَارِ الْکُنَّسِ

17. وَاللَّیْلِ إِذَا عَسْعَسَ

18. وَالصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ

19. إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ

20. ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ

21. مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ

22. وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجْنُونٍ

23. وَلَقَدْ رَآهُ بِالأُفُقِ الْمُبِینِ

24. وَمَا هُوَ عَلَى الْغَیْبِ بِضَنِینٍ

25. وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ

26. فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ

27. إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِّلْعَالَمِینَ

28. لِمَن شَاء مِنکُمْ أَن یَسْتَقِیمَ

29. وَمَا تَشَاؤُونَ إِلاَّ أَن یَشَاء اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ

سورة تکویر

به نام الله بخشندة مهربان

هنگامی‌که خورشید درهم پیچیده شود. ﴿1﴾ و هنگامی‌که ستارگان بی نور شوند. ﴿2﴾ و هنگامی‌که کوه‌ها به حرکت درآید. ﴿3﴾ و هنگامی‌که ماده شتران باردار رها شوند. ﴿4﴾ و هنگامی‌که جانوران وحشی گرد آورده شوند. ﴿5﴾ و هنگامی‌که دریا‌ها (جوشان و) بر افروخته شود. ﴿6﴾ و هنگامی‌که روح‌ها (با تن‌ها) قرین شوند. ﴿7﴾ و هنگامی‌که از دختر زنده به گورشده پرسیده شود: ﴿8﴾ به کدامین گناه کشته شده است؟! ﴿9﴾ و هنگامی‌که نامه‌های (اعمال) گشوده شود. ﴿10﴾ و هنگامی‌که پرده از روی آسمان برگرفته شود. ﴿11﴾ و هنگامی‌که دوزخ افروخته (و شعله‌‌ور) گردد. ﴿12﴾ و هنگامی‌که بهشت نزدیک آورده شود. ﴿13﴾ (در آن هنگام) هرکس خواهد دانست چه چیزی را (برای آفرت خود) حاضر (و آماده) کرده است. ﴿14﴾ پس سوگند به شارگانی که باز می‌گردند. ﴿15﴾ (شتابان) حرکت می‌کنند (و از نظر) پنهان می‌شوند. ﴿16﴾ و سوگند به شب، هنگامی‌که (تاریکی‌اش کاسته شود و) پشت کند. ﴿17﴾ و سوگند به صبح، هنگامی‌که بدمد. ﴿18﴾ بی‌گمان این (قرآن) سخن فرستادۀ بزرگوار (= جبرئیل) است. ﴿19﴾ که (مقتدر و) نیرومند است، و نزد (الله) صاحب عرش مقام و منزلت والایی دارد. ﴿20﴾ (در آسمان‌ها) مودر اطاعت (فرشتکان) و امین (وحی) است. ﴿21﴾ و (ای مردم) همنشین شما (محمدr) دیوانه نیست. ﴿22﴾ و به راستی او (= جبرئیل) را در افق روشن دیده است. ﴿23﴾ و او بر (آنچه از طریق) غیب (به او وحی شده) بخیل نیست. ﴿24﴾ و این (قرآن) گفتۀ شیطان رانده شده نیست. ﴿25﴾ پس به کجا می‌روید؟! ﴿26﴾ این (قرآن) چیزی جز پند و اندرز برای جهانیان نیست. ﴿27﴾ برای کسی از شما که بخواهد راه راست درپشین گیرد. ﴿28﴾ و شما نمی‌خواهید مگر آنکه پروردگار جهانیان بخواهد. ﴿29﴾

سُورَةُ التَّکۡوِیرِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

إِذَا ٱلشَّمۡسُ کُوِّرَتۡ ١ وَإِذَا ٱلنُّجُومُ ٱنکَدَرَتۡ ٢ وَإِذَا ٱلۡجِبَالُ سُیِّرَتۡ ٣ وَإِذَا ٱلۡعِشَارُ عُطِّلَتۡ ٤ وَإِذَا ٱلۡوُحُوشُ حُشِرَتۡ ٥ وَإِذَا ٱلۡبِحَارُ سُجِّرَتۡ ٦ وَإِذَا ٱلنُّفُوسُ زُوِّجَتۡ ٧ وَإِذَا ٱلۡمَوۡءُۥدَةُ سُئِلَتۡ ٨ بِأَیِّ ذَنۢبٖ قُتِلَتۡ ٩ وَإِذَا ٱلصُّحُفُ نُشِرَتۡ ١٠ وَإِذَا ٱلسَّمَآءُ کُشِطَتۡ ١١ وَإِذَا ٱلۡجَحِیمُ سُعِّرَتۡ ١٢ وَإِذَا ٱلۡجَنَّةُ أُزۡلِفَتۡ ١٣ عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّآ أَحۡضَرَتۡ ١٤ فَلَآ أُقۡسِمُ بِٱلۡخُنَّسِ ١٥ ٱلۡجَوَارِ ٱلۡکُنَّسِ ١٦ وَٱلَّیۡلِ إِذَا عَسۡعَسَ ١٧ وَٱلصُّبۡحِ إِذَا تَنَفَّسَ ١٨ إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ کَرِیمٖ ١٩ ذِی قُوَّةٍ عِندَ ذِی ٱلۡعَرۡشِ مَکِینٖ ٢٠ مُّطَاعٖ ثَمَّ أَمِینٖ ٢١ وَمَا صَاحِبُکُم بِمَجۡنُونٖ ٢٢ وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِینِ ٢٣ وَمَا هُوَ عَلَى ٱلۡغَیۡبِ بِضَنِینٖ ٢٤ وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَیۡطَٰنٖ رَّجِیمٖ ٢٥ فَأَیۡنَ تَذۡهَبُونَ ٢٦ إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِکۡرٞ لِّلۡعَٰلَمِینَ ٢٧ لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَسۡتَقِیمَ ٢٨ وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٢٩

سوره تکویر

به نام خداوند بخشندة مهربان

هنگامی‌که خورشید درهم پیچیده شود. ﴿1﴾ و هنگامی‌که ستارگان تیره گردند. ﴿2﴾ و هنگامی‌که کوه‌ها را روان سازند. ﴿3﴾ و هنگامی‌که ماده شترانی را که بچه‌هایشان به دنبالشان هستند وانهند. ﴿4﴾ و هنگامی‌که جانوران وحشی گرد آورده شوند. ﴿5﴾ و هنگامی‌که دریاها (مانند آتش) افروخته شوند. ﴿6﴾ و هنگامی‌که جان‌ها را (با همکیشان) قرین سازند. ﴿7﴾ و هنگامی‌که از دختر زنده به‌گور شده پرسیده شود. ﴿8﴾ به کدامین گناه کشته شده است؟. ﴿9﴾ و هنگامی‌که نامه‌های اعمال گشوده شود. ﴿10﴾ و هنگامی‌که آسمان (مانند پوست حیوان) برکنده شود. ﴿11﴾ و هنگامی‌که دوزخ برافروخته و شعله‌ور شود. ﴿12﴾ و هنگامی‌که بهشت نزدیک آورده شود. ﴿13﴾ هرکس آنچه را که آماده ساخته است می‌داند. ﴿14﴾ سوگند به ستارگانی که واپس می‌روند. ﴿15﴾ (ستارگان) سیّارِ نهان شونده. ﴿16﴾ و به شب چون بازگردد. ﴿17﴾ و به صبح چون بدمد. ﴿18﴾ ی‌گمان (آن (= قرآن) برخواندة فرستادة بزرگواری است. ﴿19﴾ او نیرومند است و نزد خداوندِ صاحب عرش دارای منزلت والائی است. ﴿20﴾ فرمان‌برداری شده، در آنجا (او) امین و درستکار است. ﴿21﴾ و رفیق شما دیوانه نیست. ﴿22﴾ و به‌راستی (او) آن (فرشته) را در کرانة آشکار آسمان دید. ﴿23﴾ و او بر غیب بخیل نیست. ﴿24﴾ و آن (قرآن) گفتة شیطان رانده شده نیست. ﴿25﴾ پس به کجا می‌روید. ﴿26﴾ آن قرآن جز پند و اندرز برای جهانیان نیست. ﴿27﴾ برای کسی از شما که بخواهد راست کردار شود. ﴿28﴾ درحالیکه نمی‌توانید بخواهید مگر آن‌ که خدا، پروردگار جهانیان بخواهد. ﴿29﴾