تفسیر نور: سوره قمر

تفسیر نور:
سوره قمر آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قیامت هر چه زودتر فرا می‌رسد ، و ( در آن ) ماه به دو نیم می‌گردد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِقْتَرَبَ » : نزدیک گشته است . ذکر فعل به صورت ماضی ، برای تحقق وقوع است ( نگا : نجم‌ / 57 ، انبیاء / 1 و 97 ) . « إِنشَقَّ » : دو نیم شد . مراد وقوع آن در آینده به هنگام فرا رسیدن قیامت است ( نگا : حاقه‌ / 16 ، رحمن‌ / 37 ، انشقاق / 1 ) . اکثر فعلهائی که برای رستاخیز و حساب و کتاب اخروی بکار رفته است ، به شکل ماضی است ( نگا : نحل‌ / 1 ، زمر / 68 و 69 و 70 ، تکویر / 1 - 14 ) . « إِنشَقَّ الْقَمَرُ » : ماه به دو نیم می‌گردد . ماه به دو نیم گشته است . معنی اخیر مبنی بر روایات متعددی است که می‌گویند پنج سال قبل از هجرت نبوی ، اهل مکه از پیغمبر درخواست کردند که ماه را بعنوان معجزه برای ایشان دو نیم سازد و پیغمبر نیز با اشاره انگشت چنین کرد . بسیاری از مفسرین این امر را پذیرفته و بسیاری هم آن را نقد نموده و حادثه را مربوط به آینده می‌دانند ( نگا : التفسیر القرآنی للقرآن ، المراغی ، المنتخب ، المصحف المیسر ) .‏

سوره قمر آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ وَإِن یَرَوْا آیَةً یُعْرِضُوا وَیَقُولُوا سِحْرٌ مُّسْتَمِرٌّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و اگر مشرکان معجزه بزرگی را ببینند از آن روی‌گردان می‌گردند ( و بدان ایمان نمی‌آورند ) و می‌گویند : جادوی گذرا و ناپایداری است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِن یَرَوْا » : اگر ببینند . اگر بشنوند و بفهمند ( نگا : المصحف المیسر ) . « ءَایَةً » : دلیل و برهانی دالّ بر وحدانیت خدا و صدق پیغمبرش ( نگا : اعراف‌ / 146 ) . آیه قرآنی . چرا که مشرکان آیات قرآنی را سحر و جادو می‌نامیدند ( نگا : سبأ / 43 ، زخرف‌ / 30 ، مدثر / 24 ) . معجزه بزرگ که مراد شق‌القمر است . « مُسْتَمِرٌّ » : همیشگی و پیاپی . گذرا و ناپایدار .‏

سوره قمر آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ وَکَذَّبُوا وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءهُمْ وَکُلُّ أَمْرٍ مُّسْتَقِرٌّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان تکذیب می‌کنند و بدنبال هواهای خویش می‌روند . هر کاری هم ثابت و ماندگار می‌ماند ( و هیچ چیز در جهان از میان نمی‌رود ، و انسان جزا و سزای کردار بد و نیک خود را می‌بیند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُسْتَقِرٌّ » : ماندنی و ثابت . این تعبیر شاید به این حقیقت اشاره دارد که هیچ چیز در این عالم از میان نمی‌رود . لذا هر کار نیک و بدی ثابت و باقی می‌ماند و انسان مکافات عمل خویش را می‌بیند . هر کاری به غایتی و نهایتی می‌رسد که در آنجا آرام و قرار می‌گیرد ، و خوبی یا بدی آن آشکار می‌گردد . نظیرآیات 1 و 2 و 3 این سوره را در آیات 1 و 2 و 3 سوره انبیاء بخوانید .‏

سوره قمر آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ جَاءهُم مِّنَ الْأَنبَاء مَا فِیهِ مُزْدَجَرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏اخباری که بتوانند موجب بیزاری ( و دوری ایشان از گناهها و بدیها ) شود به اندازه کافی برای آنان آمده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الأنبَآءِ » : جمع نبأ ، اخبار . مراد خبرهای طوائف و ملل پیشین است که به عذابهای گوناگون دچار آمده‌اند و با بلاهای بزرگی ریشه‌کن گشته‌اند ، و نیز مراد وجود حقائق کونی و رهنمودهای پیغمبران و سخنان ایشان درباره مکافات و مجازات دنیا و آخرت است . « مُزْدَجَرٌ » : انزجار و ابتعاد از شرّ . دوری گزیدن و بیزاری جستن از گناهان و بدیها . مصدر میمی باب افتعال زجر است .‏

سوره قمر آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ حِکْمَةٌ بَالِغَةٌ فَمَا تُغْنِ النُّذُرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( این آیات ) عبرتهای بسنده و اندرزهای رسائی هستند ( که می‌توانند در روح و جان شنوندگان و بینندگانی که آماده پذیرش حق و حقیقت باشند ، اثر بگذارند ) امّا بر حذر داشتنها و بیم دادنها ( ی قرآنی برای افراد لجوج بیفایده است و به حال آنان ) سودی ندارد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حِکْمَةٌ » : سخنان پندآمیز . اندرزهای سودمند . خبر مبتدای محذوف است و تقدیر چنین است : هذِهِ الأشْیَآءُ الَّتی جَآءَ بِهَا الْقُرءَانُ حِکْمَةٌ . « بَالِغَةٌ » : رسا . بسنده برای خردمندان . « النُّذُرُ » : ( نگا : یونس‌ / 101 ، قمر / 16 و 18 و 21 و 23 و 30 و 33 و 36 و 37 و 41 ) . یا این که جمع نَذیر به معنی مُنذِر ، یعنی پیغمبران الهی ( نگا : احقاف‌ / 21 ، نجم‌ / 56 ) . معنی دوم در سوره قمر چندان مناسب نیست .‏

سوره قمر آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ فَتَوَلَّ عَنْهُمْ یَوْمَ یَدْعُ الدَّاعِ إِلَى شَیْءٍ نُّکُرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بنابراین از ایشان روی بگردان . آن روزی ( را خاطر نشان ساز ) که فرا خواننده ( الهی برای گرد آمدن مردمان در محل حساب و کتاب قیامت ایشان را ) به سوی چیز ناخوش‌آیندی فرا می‌خواند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَوَلَّ عَنْهُمْ » : از آنان روی بگردان . بدیشان اعتناء مکن . به ترک ایشان بگوی . « یَوْمَ » : مفعول به فعل محذوفی است ، و یا ظرف فعل ( یَخْرُجُونَ ) در آیه بعدی است . « یَدْعُو » : فرا می‌خواند . واو آن در رسم‌الخط قرآنی ، برای تخفیف حذف شده است . « الدَّاعی‌ » : فرا خواننده . مراد اسرافیل است بدانگاه که برای بار دوم در صور می‌دمد و همگان را به سوی محکمه دادگاه قیامت فرا می‌خواند . یاء آن در رسم‌الخط قرآنی ، برای تخفیف حذف شده است . « نُکُرٍ » : ناخوش‌آیند . ناپسند . مراد کار سخت و نامأنوس است که هول و هراس و دهشت و وحشت قیامت است .‏

سوره قمر آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ خُشَّعاً أَبْصَارُهُمْ یَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ کَأَنَّهُمْ جَرَادٌ مُّنتَشِرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏با چشمانی فروهشته و به زیر انداخته ( از شرمساری و خواری ) از گورها بیرون می‌آیند ( و به هر سو می‌روند و می‌دوند ) انگار آنان ملخهای پراکنده‌اند ( که در دسته‌ها و گروههای نامنظم و بی‌هدف ، راهی اینجا و آنجا می‌شوند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« خُشَّعاً » : جمع خاشِع ، ذلیل و خوار . فرو افتاده و به زیر انداخته شده . حال ضمیر ( و ) در فعل ( یَخْرُجُونَ ) است . « أَبْصَارُ » : فاعل ( خُشَّعاً ) است ( نگا : قلم‌ / 43 ) . « الأجْدَاثِ » : جمع جَدَث ، قبرها . گورها . « جَرَادٌ » : ملخ . « مُنتَشِرٌ » : پخش و پراکنده .‏

سوره قمر آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ مُّهْطِعِینَ إِلَى الدَّاعِ یَقُولُ الْکَافِرُونَ هَذَا یَوْمٌ عَسِرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏شتابان به سوی فرا خواننده ( الهی ، اسرافیل ) می‌روند ( و بدو می‌نگرند و چشم از او بر نمی‌دارند ) . کافران می‌گویند : امروز روز بسیار سخت و هراس‌انگیزی است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُهْطِعِینَ » : جمع مُهْطِع ، شتابان و دوان . یعنی باشتاب به سوی اسرافیل می‌روند و در دادگاه الهی برای حساب و کتاب حاضر می‌شوند . یا این که به معنی گردن کشنده و خیره نگاه کننده بوده ، بدین معنی که انسانها چون صدای وحشتناک و شیپور جمع شدن را می‌شنوند ، فوراً گردن بلند می‌کنند و به سوی اسرافیل خیره خیره می‌نگرند و می‌دوند ( نگا : ابراهیم‌ / 43 ) . « عَسِرٌ » : سخت و دشوار . پر خوف و هراس ( نگا : فرقان‌ / 26 ، مدثر / 9 ) . « الدَّاعی‌ » : ( نگا : قمر / 6 ) .‏

سوره قمر آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَکَذَّبُوا عَبْدَنَا وَقَالُوا مَجْنُونٌ وَازْدُجِرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پیش از ایشان ، قوم نوح ، بنده ما ( نوح ) را تکذیب کردند ( و دروغگویش نامیدند ) و گفتند : دیوانه‌ای است و ( از میان خردمندان ) رانده شده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أُزْدُجِرَ » : رانده شده است . یعنی به عقیده سست کفار ، نوح ( ع ) چون دیوانه است ، عقلاء او را از میان خود رانده‌اند ( نگا : التفسیر القرآنی للقرآن ) یا جنیان و پریان بدو آسیب رسانده‌اند و از جامعه انسانیش رانده‌اند ( نگا : روح‌البیان ) . یا این که : ( وَازْدُجِرَ ) جمله مستأنفه‌ای بوده و معنی چنین است : کافران نوح را از تبلیغ رسالت منع کردند و بازش داشتند و او هم چاره‌ای نداشت جز این که بجای تبلیغ به نجاری پردازد ( نگا : هود / 36 و 37 و 38 ) . اغلب تفاسیر بر عقیده دوم هستند .‏

سوره قمر آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّی مَغْلُوبٌ فَانتَصِرْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏تا آنجا که نوح پروردگار خود را بفریاد خواند ( و عرضه داشت : ) پروردگارا ! من شکست خورده‌ام پس مرا یاری و کمک فرما ( و انتقام مرا از ایشان بگیر ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَنِّی مَغْلُوبٌ . . . » : اصل آن ( بِأَنِّی مَغْلُوبٌ . . . ) است و منصوب به نزع خافض است .‏

سوره قمر آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ فَفَتَحْنَا أَبْوَابَ السَّمَاء بِمَاء مُّنْهَمِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس درهای آسمان را با آب تند ریزان و فراوانی از هم گشودیم . ( بگونه‌ای که گوئی درهای آسمان همه باز شده و هر چه آب است فرو می‌بارد ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بِمَآءٍ » : حرف ( ب ) برای استعانت یا ملابست است . یعنی با ابزاری که آب نام داشت و یا به همراه آب . « مُنْهَمِرٍ » : تند بارنده . سخت ریزان . زیاد و فراوان .‏

سوره قمر آیه 12
‏متن آیه : ‏
‏ وَفَجَّرْنَا الْأَرْضَ عُیُوناً فَالْتَقَى الْمَاء عَلَى أَمْرٍ قَدْ قُدِرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و از زمین چشمه‌ساران زیادی برجوشاندیم ( بگونه‌ای که گوئی تمام زمین یکپارچه به چشمه تبدیل شده است ) و آبها در هم آمیختند ، برای اجرای فرمانی که ( از جانب خدا صادر و ) مقدر شده بود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عُیُوناً » : جمع عَین ، چشمه‌ها . تمییز است . « إِلْتَقی‌ » : بهم رسید . در هم آمیخت . مراد مخلوط شدن آبهای آسمان ، و زمین و نواحی مختلف آن است . « الْمَآءُ » : جنس آب مراد است . « عَلی أَمْرٍ . . . » : واژه ( عَلی ) به معنی لام تعلیل است ، یعنی بخاطر ( نگا : المصحف المیسر ) . مراد از ( أَمْرٍ ) غرق کردن قوم طاغی و یاغی نوح است . « قُدِرَ » : اندازه‌گیری شده بود . معین و مقدر گشته بود .‏

سوره قمر آیه 13
‏متن آیه : ‏
‏ وَحَمَلْنَاهُ عَلَى ذَاتِ أَلْوَاحٍ وَدُسُرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و نوح را بر کشتی ساخته شده از تخته‌ها و میخها ، سوار کردیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذَاتِ » : دارای . « أَلْوَاحٍ » : جمع لَوْح ، تخته‌ها . « دُسُرٍ » : جمع دِسار ، میخها .‏

سوره قمر آیه 14
‏متن آیه : ‏
‏ تَجْرِی بِأَعْیُنِنَا جَزَاء لِّمَن کَانَ کُفِرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این کشتی تحت مراقبت و مواظبت ما حرکت می‌کرد ، برای پاداش دادن به کسی که بدو ایمان آورده نشده بود و تصدیق نگشته بود ( و نعمت وجود او کفران شده بود ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بِأَعْیُنِنَا » : ( نگا : هود / 37 ، مؤمنون‌ / 27 ، طور / 48 ) . « جَزَآءً » : برای پاداش به . مفعول له است . « مَنْ » : مراد نوح ( ع ) است . « کَانَ کُفِرَ » : نسبت بدو کفر ورزیده شده بود . بدو ایمان آورده نشده بود . تصدیق نگشته بود . نعمت وجودش ناسپاس مانده بود و کفران شده بود .‏

سوره قمر آیه 15
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَد تَّرَکْنَاهَا آیَةً فَهَلْ مِن مُّدَّکِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما این داستان را ( که بیانگر غرق شدن کافران و نجات مؤمنان است ) به عنوان درس عبرتی ( در میان ملتها ) باقی گذاردیم . آیا هیچ پند گیرنده‌ای هست‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَرَکْنَاهَا » : برجایش گذاشتیم . آن را باقی گذاردیم . مرجع ضمیر ( ها ) قصه طوفان نوح است . برخی مرجع آن را ( سَفینَة ) دانسته و معتقدند که در کوههای آرارات تا صدر اسلام و بلکه تا به امروز ، تخته پاره‌هائی از این کشتی مانده است . « ءَایَةً » : عبرت . پند . حال یا مفعول دوم است . « مُدَّکِرٍ » : پند گیرنده . عبرت گیرنده . اسم فاعل باب افتعال ( ذکر ) است ( نگا : یوسف‌ / 45 ) .‏

سوره قمر آیه 16
‏متن آیه : ‏
‏ فَکَیْفَ کَانَ عَذَابِی وَنُذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا عذاب و عقاب من ، و بیم دادنها و برحذر داشتنهای من چگونه بوده است‌ ؟ ! ( آیا واقعیت داشته است ، و یا افسانه بوده است‌ ؟ ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« فَکَیْفَ کَانَ . . . » : آیه برای تهدید کافرانی است که راه کفار زمان نوح را می‌سپردند . استفهام برای دریافت اقرار از مخاطبان است . « نُذُرِی‌ » : ( نگا : قمر / 5 ) . ضمیر متکلم ( ی ) برای تخفیف حذف شده است .‏

سوره قمر آیه 17
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِن مُّدَّکِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما قرآن را آسان ساخته‌ایم ، آیا پند پذیرنده و عبرت گیرنده‌ای هست‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَسَّرْنا » : ساده نموده‌ایم . آسان ساخته‌ایم . یعنی قرآن لغز و چیستان نبوده و پیچیدگی ندارد و به سادگی قابل آموزش است و تأثیر عمیق و شگفت‌انگیزی نیز در دلهای آماده دارد . « الذِّکْرِ » : یاد کردن . پند دادن و پند گرفتن .‏

سوره قمر آیه 18
‏متن آیه : ‏
‏ کَذَّبَتْ عَادٌ فَکَیْفَ کَانَ عَذَابِی وَنُذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قوم عاد ( هم پیغمبر خود ، هود را ) تکذیب کردند . آیا عذاب و عقاب من ، و بیم دادنها و برحذر داشتنهای من به چه منوالی بوده است‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَادٌ » : ( نگا : هود / 50 ) . « نُذُرِی‌ » : ( نگا : قمر / 16 ) .‏

سوره قمر آیه 19
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحاً صَرْصَراً فِی یَوْمِ نَحْسٍ مُّسْتَمِرٍّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما تندباد وحشتناک و سردی را در یک روز شومی که ( هفت شب و هشت روز ) ادامه داشت ، بر آنان وزان و روان کردیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« صَرْصَراً » : تند و سرد . پر سر و صدا و شدید . ( نگا : فصّلت‌ / 16 ) . « یَوْمٍ » : مراد آغاز وزیدن طوفانِ بلا و شروع آن است . والاّ هفت شب و هشت روز طوفان باد دوام داشته است ( نگا : حاقه‌ / 7 ) . یا این که مراد از ( یَوْمٍ ) مطلق زمان است ( نگا : آلوسی ) .‏

سوره قمر آیه 20
‏متن آیه : ‏
‏ تَنزِعُ النَّاسَ کَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ مُّنقَعِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بادی که مردمان را از زمین برمی‌داشت ، بگونه‌ای که گوئی تنه‌های درختان خرمائی هستند که از جا کنده شده باشند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَنزِعُ » : برمی‌داشت . از جا بر می‌کند . « أَعْجَازُ » : جمع عَجُز ، تنه‌ها . « مُنْقَعِرٍ » : از ریشه کنده شده . قلع شده . « کَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ . . . » : مردمان آن روزی به سبب قد بلندی که داشته‌اند ، به تنه درختان خرما تشبیه شده‌اند .‏

سوره قمر آیه 21
‏متن آیه : ‏
‏ فَکَیْفَ کَانَ عَذَابِی وَنُذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا عذاب و عقاب من ، و بیم دادنها و برحذر داشتنهای من ( درباره مخالفان ) چگونه و به چه منوالی بوده است‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره قمر آیه 22
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِن مُّدَّکِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما قرآن را ساده و آسان ساخته‌ایم ، آیا پندپذیر و عبرت‌گیری هست‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏. . .‏

سوره قمر آیه 23
‏متن آیه : ‏
‏ کَذَّبَتْ ثَمُودُ بِالنُّذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قوم ثمود نیز بیم‌دادنها و برحذر داشتنهای ( پیغمبر خود صالح ) را تکذیب کردند و دروغش نامیدند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« النُّذُرِ » : جمع نَذِیر ، به معنی إنذار ، بیم دادنها و بر حذر داشتنها . جمع نَذِیر ، به معنی مُنْذِر ، پیغمبران بیم‌رسان الهی . چرا که تکذیب پیغمبری تکذیب جملگی پیغمبران است ( نگا : آلوسی ) .‏

سوره قمر آیه 24
‏متن آیه : ‏
‏ فَقَالُوا أَبَشَراً مِّنَّا وَاحِداً نَّتَّبِعُهُ إِنَّا إِذاً لَّفِی ضَلَالٍ وَسُعُرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان گفتند : آیا از انسانی از خودمان پیروی کنیم که تنها ( و بدون قوم و عشیره ) هم هست‌ ؟ در صورت پیروی از او ، ما گمراه و دیوانه خواهیم بود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَشَراً واحِداً » : انسان تنها و بی‌قوم و عشیره و از عامه مردم ، نه از خاندان بزرگ و قبیله سترگ . یک فرد . ما همه از یک فرد ضعیف پیروی کنیم‌ ؟ ! « سُعُرٍ » : دیوانگی . ( مسعور ) به معنی مجنون ، از این واژه است .‏

سوره قمر آیه 25
‏متن آیه : ‏
‏ أَأُلْقِیَ الذِّکْرُ عَلَیْهِ مِن بَیْنِنَا بَلْ هُوَ کَذَّابٌ أَشِرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا از میان همه ما ( افراد بزرگ و محترم و دانا و دارا ) وحی بدو شده است‌ ؟ ! ( نه ! چنین نیست ) . بلکه او بسیار دروغگو و خودخواه است ( و با تکبر و جاه‌طلبی می‌خواهد بر ما ریاست کند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الذِّکْرُ » : وحی مراد است . « أَشِرٌ » : بسیار مغرور و متکبر . خودخواه و جاه‌طلب .‏

سوره قمر آیه 26
‏متن آیه : ‏
‏ سَیَعْلَمُونَ غَداً مَّنِ الْکَذَّابُ الْأَشِرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏فردا خواهند دانست که بسیار دروغگوی متکبر و خودخواه کیست .‏

‏توضیحات : ‏
‏« غَداً » : فردای قیامت ( نگا : حشر / 18 ) . زمانی که عذاب دنیوی خدا گریبانگیرشان گردید .‏

سوره قمر آیه 27
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّا مُرْسِلُو النَّاقَةِ فِتْنَةً لَّهُمْ فَارْتَقِبْهُمْ وَاصْطَبِرْ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما ماده شتر را برای امتحان ایشان خواهیم فرستاد ، بنگر و ببین که چه می‌کند و بر سر آنان چه می‌آید و بسیار شکیبائی داشته باش ( که خدا با تو است ، و دستشان را از اذیت و آزارت کوتاه خواهد کرد ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُرْسِلُو » : اصل آن مُرْسِلُونَ ، و نون جمع در حالت اضافه افتاده است . به معنی : فرستندگان ( نگا : فاطر / 2 ، قصص‌ / 45 ) . « فِتْنَةً » : امتحان . آزمون . مفعول له است . « إِرْتَقِبْهُمْ » : ایشان را بپا و بنگر . مراقبشان باش . « إصْطَبِرْ » : زیاد تحمل داشته باش . بسی صبر کن .‏

سوره قمر آیه 28
‏متن آیه : ‏
‏ وَنَبِّئْهُمْ أَنَّ الْمَاء قِسْمَةٌ بَیْنَهُمْ کُلُّ شِرْبٍ مُّحْتَضَرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏به آنان بگو که آب ( چاهی که دارند ، به فرمان خدا ) میان ایشان و شتر تقسیم شده است ( یک روز مال شما و یک روز متعلق به شتر است ) . نوبت هر کدام که باشد ، بر سر آب می‌رود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« قِسْمَةٌ » : تقسیم شده است . مصدر به معنی اسم مفعول است . « بَیْنَهُمْ » : میان ایشان و شتر . استعمال ضمیر ( هم ) به خاطر تغلیب است . « شِرْبٍ » : نوبت نوشیدن و بهره‌برداری از آب ( نگا : شعراء / 155 ) . « مُحْتَضَرٌ » : محل حضور . به صیغه اسم مفعول ، وصف نوبت است‌ ؛ نه وصف اهل آن .‏

سوره قمر آیه 29
‏متن آیه : ‏
‏ فَنَادَوْا صَاحِبَهُمْ فَتَعَاطَى فَعَقَرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قوم ثمود ، یار خود ( قدار بن سالف ) را صدا زدند ( که بیا این شتر را بکش ) . او هم بی‌باکانه دست بکار شد و شتر را پی کرد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَعَاطَیا » : کار کشتن را بدست گرفت . دست بکار شد . شمشیر را برگرفت . « عَقَرَ » : نحر کرد . پی کرد .‏

سوره قمر آیه 30
‏متن آیه : ‏
‏ فَکَیْفَ کَانَ عَذَابِی وَنُذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا عذاب و عقاب من ، و بیم دادنها و بر حذر داشتنهای من به چه منوالی بوده است ( و به چه شکلی کافران را در بر گرفته است‌ ؟ ! ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« کَیْفَ کَانَ . . . » : ( نگا : قمر / 16 و 18 ) .‏

سوره قمر آیه 31
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ صَیْحَةً وَاحِدَةً فَکَانُوا کَهَشِیمِ الْمُحْتَظِرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما بر آنان یک صدای سهمناک سر دادیم و ایشان همگی به صورت گیاه خشکی درآمدند که صاحب چهارپایان در آغل جمع‌آوری می‌کند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« هَشِیمِ » : گیاه خشک و خرد شده . « الْمُحْتَظِرِ » : کسی که آغلی را برای گوسفندان و حیوانات درست می‌کند که مانع خروج آنها یا حمله حیوانات وحشی گردد ، یا این که علوفه چهارپایان را در آن انبار می‌کند . « هَشِیمِ الْمُحْتَظِرِ » : علوفه خشک موجود در آغل شخص آغلدار .‏

سوره قمر آیه 32
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِن مُّدَّکِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما قرآن را ( برای یادگیری ) ساده و آسان نموده‌ایم ، آیا پندپذیری و عبرت‌گیری هست‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا . . . » : ( نگا : قمر / 17 ) .‏

سوره قمر آیه 33
‏متن آیه : ‏
‏ کَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ بِالنُّذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قوم لوط نیز بیم دادنها و بر حذر داشتنهای ( پیغمبر خود لوط ) را تکذیب کردند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« کَذَّبَتْ . . . بِالنُّذُرِ » : ( نگا : قمر / 23 ) .‏

سوره قمر آیه 34
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ حَاصِباً إِلَّا آلَ لُوطٍ نَّجَّیْنَاهُم بِسَحَرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما بر آنان تندبادی که ریگها را به حرکت در می‌آورد گماشتیم ( و همگان را هلاک ساختیم ) جز خاندان و پیروان لوط را که ما سحرگاهان ایشان را نجات دادیم ( و از آن سرزمین بلازده رهائیشان بخشیدیم ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حَاصِباً » : بادی که سنگریزه را بردارد و پرت کند و ریگها را جابجا سازد ( نگا : اسراء / 68 ، عنکبوت‌ / 40 ) . « بِسَحَرٍ » : در بامدادان . در سحرگاهان .‏

سوره قمر آیه 35
‏متن آیه : ‏
‏ نِعْمَةً مِّنْ عِندِنَا کَذَلِکَ نَجْزِی مَن شَکَرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این نعمتی بود از جانب ما ( به آل لوط ) . ما اینگونه کسی را پاداش می‌دهیم که شکرگزار باشد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نِعْمَةً » : مفعول له است .‏

سوره قمر آیه 36
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ أَنذَرَهُم بَطْشَتَنَا فَتَمَارَوْا بِالنُّذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏لوط ایشان را از گرفتار کردن و کیفر دادن ما بیم داد ، ولی آنان بر شک و گمان خود نسبت به بیم دادنها و بر حذر داشتنها افزودند ( و بدانها باور نکردند و بیراهه رفتند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَطْشَةَ » : فرو گرفتن و گرفتار ساختن . حمله کردن و کیفر دادن ( نگا : دخان‌ / 16 ) . « تَمَارَوْا » : شک کردند و گمان ورزیدند . « النُّذُرِ » : ( نگا : قمر / 5 و 23 و 33 ) .‏

سوره قمر آیه 37
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ رَاوَدُوهُ عَن ضَیْفِهِ فَطَمَسْنَا أَعْیُنَهُمْ فَذُوقُوا عَذَابِی وَنُذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و با لوط درباره مهمانانش سخن گفتند ( و از او خواستند آنان را در اختیار ایشان برای انجام کار منافی عفت بگذارد ) . ما چشمانشان را کور کردیم ، ( و بدیشان گفتیم : ) بچشید عذاب و عقاب مرا ، و بیم دادنها و بر حذر داشتنهای مرا .‏

‏توضیحات : ‏
‏« رَاوَدُوهُ » : با او گفتگو کردند . « رَاوَدُوهُ عَن ضَیْفِهِ » : مراد این است که از لوط خواستند که از جانبداری مهمانان دست بردارد و ایشان را در اختیار آنان بگذارد ، تا هر چه خواستند از اعمال منافی عفت نسبت بدیشان روا دارند ( نگا : هود / 78 ، حجر / 68 ) . « طَمَسْنَا » : از میان برداشتیم . محو و نابود کردیم ( نگا : نساء / 47 ، یونس‌ / 88 ، یس‌ / 66 ) . « نُذُرِ » : ( نگا : قمر / 30 ) .‏

سوره قمر آیه 38
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ صَبَّحَهُم بُکْرَةً عَذَابٌ مُّسْتَقِرٌّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بامدادان عذاب پیاپی و کوبنده و پایدار به سراغ ایشان آمد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« صَبَّحَهُمْ » : در فاصله طلوع فجر صادق و طلوع خورشید به سروقتشان آمد . « صَبَّحَ » : از مصدر تصبیح ، بامدادان به پیش کسی آمدن . « بُکْرَةً » : صبح زود . اول صبح . « مُسْتَقِرٌّ » : دائم و همیشگی ، چرا که عذاب دنیوی ایشان با عذاب برزخی آنان اتصال پیدا کرد . پیاپی و کاری ، زیرا تا آنان را از میان نبرد ، ادامه داشت ( نگا : قمر / 3 ، نمل‌ / 40 ) .‏

سوره قمر آیه 39
‏متن آیه : ‏
‏ فَذُوقُوا عَذَابِی وَنُذُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏پس بچشید عذاب و عقاب مرا ، و بیم دادنها و بر حذر داشتنهای مرا .‏

‏توضیحات : ‏
‏« فَذُوقُوا . . . » : ( نگا : قمر / 37 ) .‏

سوره قمر آیه 40
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِن مُّدَّکِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما قرآن را ( برای یاد گرفتن ) ساده و آسان نموده‌ایم ، آیا پندپذیری و عبرت‌گیری هست‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا . . . » : ( نگا : قمر / 17 و 32 ) .‏

سوره قمر آیه 41
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ جَاء آلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بیدار باشها و هوشدارها ( یکی پس از دیگری ) به سراغ فرعونیان آمد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« النُّذُرُ » : ( نگا : قمر / 5 و 23 و 33 و 36 ) . « ءَالَ فِرْعَوْنَ » : خاندان و بستگان و همه پیروان فرعون .‏

سوره قمر آیه 42
‏متن آیه : ‏
‏ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا کُلِّهَا فَأَخَذْنَاهُمْ أَخْذَ عَزِیزٍ مُّقْتَدِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان همه آیات ما را تکذیب کردند ، و ما هم ایشان را گرفتار کردیم و کیفر دادیم بسان گرفتار ساختن و کیفر دادن خدائی چیره و پیروز و قدرتمند و زبردست .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ءَایَاتِ » : آیه‌های کتاب آسمانی و معجزات پیغمبران .‏

سوره قمر آیه 43
‏متن آیه : ‏
‏ أَکُفَّارُکُمْ خَیْرٌ مِّنْ أُوْلَئِکُمْ أَمْ لَکُم بَرَاءةٌ فِی الزُّبُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( ای قریشیان ! ) آیا کافران شما بهتر از آنانی هستند که برایتان روایت کردیم ، ( مثل : قوم نوح ، عاد ، ثمود ، لوط ، فرعون‌ ؟ ! ) . یا این که برای شما امان‌نامه‌ای در کتابها ( از سوی خدا ) نازل شده است ( مبنی بر این که کافرانتان را عذاب نمی‌رسانیم‌ ؟ ! ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَ کُفَّارُکُم . . . » : استفهام انکاری است و برای تهدید و سرزنش قریشیان است ، و بدیشان می‌فهماند که میان کافران معاصر و میان کافران پیشین تفاوتی نیست و چه بسا شما هم به سرنوشت دردناک ایشان گرفتار آئید . « بَرَآءَةٌ » : امان نامه . مصونیت از عذاب الهی . امان . « الزُّبُرِ » : جمع زَبور ، به معنی مزبور ، یعنی مکتوب است . مراد کتابهای آسمانی است ( نگا : آل‌عمران‌ / 184 ، نحل‌ / 44 ، شعراء / 196 ) .‏

سوره قمر آیه 44
‏متن آیه : ‏
‏ أَمْ یَقُولُونَ نَحْنُ جَمِیعٌ مُّنتَصِرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏یا این که می‌گویند : ما جمعیت متحد و نیرومند شکست‌ناپذیری هستیم و همدیگر را یاری می‌دهیم و از دشمنان خود انتقام می‌گیریم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« جَمِیعٌ » : جمعیت متحد ( نگا : شعراء / 56 ) . « مُنتَصِرٌ » : نیرومند شکست‌ناپذیر . یاری دهنده همدیگر . انتقام گیرنده ( نگا : کهف‌ / 43 ، قصص‌ / 81 ، ذاریات‌ / 45 ) .‏

سوره قمر آیه 45
‏متن آیه : ‏
‏ سَیُهْزَمُ الْجَمْعُ وَیُوَلُّونَ الدُّبُرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏جمعیت ایشان به زودی شکست می‌خورند و پشت می‌کنند و می‌گریزند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یُوَلُّونَ الدُّبُرَ » : پشت خواهند کرد و خواهند گریخت ( نگا : آل‌عمران‌ / 111 ، حشر / 12 ) . در جنگ بدر چنین شد .‏

سوره قمر آیه 46
‏متن آیه : ‏
‏ بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَى وَأَمَرُّ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بلکه موعدشان قیامت است ، و قیامت بلای آن عظیم‌تر و تلخ‌تر ( از کشتن و اسارت این جهانی برای ایشان ) است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَدْهَیا » : دارای بلای اعظم ، بگونه‌ای که نجات از آن ممکن نیست . « أَمَرُّ » : دارای مرارت و تلخی بیشتر .‏

سوره قمر آیه 47
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّ الْمُجْرِمِینَ فِی ضَلَالٍ وَسُعُرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قطعاً گناهکاران ، گمراه و دیوانه و گرفتار آتشند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« فِی ضَلالٍ وَ سُعُرٍ » : گمراه و دیوانه‌اند ( نگا : قمر / 24 ) . در گمراهی و آتشند . « سُعُرٍ » : دیوانگی و جنون . آتش سراپا شعله .‏

سوره قمر آیه 48
‏متن آیه : ‏
‏ یَوْمَ یُسْحَبُونَ فِی النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ ذُوقُوا مَسَّ سَقَرَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏روزی داخل آتش ، بر رخساره ، روی زمین کشیده می‌شوند ( و بدیشان گفته می‌شود : ) بچشید لمس و پسوده دوزخ را .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یُسْحَبُونَ » : روی زمین کشانده می‌شوند ( نگا : غافر / 71 ) . « مَسَّ » : لمس . پسوده . مراد رنج و الم و گرمی و حرارت آتش دوزخ است . « سَقَرَ » : اسم خاص دوزخ است و غیر منصرف .‏

سوره قمر آیه 49
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما هر چیزی را به اندازه لازم و از روی حساب و نظام آفریده‌ایم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بِقَدَرٍ » : به اندازه لازم . از روی حساب و اندازه‌گیری دقیق و برابر نظم و نظام محکم و استوار ( نگا : رعد / 8 ، حجر / 19 و 21 ، فرقان‌ / 2 ) .‏

سوره قمر آیه 50
‏متن آیه : ‏
‏ وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ کَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏( نه تنها اعمال ما از روی حکمت است ، بلکه توأم با نهایت قدرت است . چرا که ) فرمانی بیش نیست ، ( و چنان با سرعت انجام می‌گیرد که انگار همسان با یک چشم برهم زدن ، و ) همانند یک نگاه سریع و با عجله است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَمْرُنَا » : فرمان ما برای پیدایش چیزی و انجام کاری . « إِلاّ وَاحِدَةٌ » : مگر یک بار . جز یک کلمه ( نگا : یس‌ / 82 ) . « لَمْحٍ » : نگاه سریع . چشم به هم زدن . طَرفة‌العین .‏

سوره قمر آیه 51
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ أَهْلَکْنَا أَشْیَاعَکُمْ فَهَلْ مِن مُّدَّکِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما اشخاص همچون شما را ( در روزگاران پیشین ) نابود و هلاک ساخته‌ایم ، آیا پند پذیرنده و عبرت گیرنده‌ای هست‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَشْیَاعَکُمْ » : پیروان شما . مراد امثال و همگون در پیروی از کفر و شرک و معاصی است ( نگا : سبأ / 54 ) .‏

سوره قمر آیه 52
‏متن آیه : ‏
‏ وَکُلُّ شَیْءٍ فَعَلُوهُ فِی الزُّبُرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هر کاری را که کرده‌اند ، در کتابها و نامه‌های اعمال ( با دست فرشتگان مأمور ، ثبت و ضبط و ) موجود است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الزُّبُرِ » : کتابها ( نگا : قمر / 43 ) . مراد نامه‌های اعمال و پرونده‌های کردار و رفتار و گفتار انسان است که توسط فرشتگان مأمور و مراقب ، نگارش و نگاهداری می‌گردد ( نگا : انفطار / 10 و 11 و 12 ) .‏

سوره قمر آیه 53
‏متن آیه : ‏
‏ وَکُلُّ صَغِیرٍ وَکَبِیرٍ مُسْتَطَرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هر کار کوچک و بزرگی ( که در دنیا کرده‌اند ، در دفاتر مخصوص ) نوشته شده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُسْتَطَرٌ » : مکتوب . نوشته شده .‏

سوره قمر آیه 54
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏قطعاً پرهیزگاران در باغها و کنار جویباران بهشتی جای خواهند داشت .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَهَرٍ » : نهر . رودبار . جویبار . مفرد است و مراد جمع ، همچون واژه ( طفل ) در ( حج‌ / 5 ، نور / 31 ) . فراخی جا و مکان و وفور نعمت .‏

سوره قمر آیه 55
‏متن آیه : ‏
‏ فِی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِیکٍ مُّقْتَدِرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در مجلس راستینی ( که یاوه‌سرائی و بزهکاری در آن جائی ندارد . . . در ) پیشگاه پادشاه بزرگ و توانائی ( که آفریدگار و خداوندگار همه کائنات است ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَقْعَدِ » : مجلس . جایگاه . « صِدْقٍ » : حق . راستین . « مَقْعَدِ صِدْقٍ » : مجلس حق . مجلس راستی و درستی خالی از دروغگوئی و بیهوده‌گوئی . « مَلِیکٍ » : پادشاه بزرگ . صیغه مبالغه است . « مُقْتَدِرٍ » : بسیار باقدرت و قوّت .‏