سورۀ مُلک

سورۀ مُلک

مکی است؛ ترتیب آن 67؛ شمار آیات آن 30

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿تَبَٰرَکَ ٱلَّذِی بِیَدِهِ ٱلۡمُلۡکُ وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیۡءٖ قَدِیرٌ ١﴾.

خداوند عزوجل بلند‌تر از این است که همتایان و مخالفانی داشته باشد. اوتعالی در ذات، نام‌ها و صفاتش از همه عیب‌ها مقدّس است، خیرش بی‌شمار است، احسانش بر همه مخلوقات عام است، اختیار دنیا و آخرت به دست اوست،‌ پادشاهی مطلق از آن اوست، امرش نافذ است، قضایش جاری است، حکمی فیصل دارد،‌ هیچ چیزی او را عاجز ساخته نمی‌تواند و هیچ کاری در نزد او بزرگ نیست؛ زیرا او بر همه چیز تواناست.

﴿ٱلَّذِی خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَیَوٰةَ لِیَبۡلُوَکُمۡ أَیُّکُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡغَفُورُ ٢﴾.

او خداوندی است که مرگ و زندگی را آفریده است؛ یعنی همه را از عدم زنده کرده و باز امّت‌ها را فنا می‌سازد تا مردم را آزمایش نماید که کدام یک در اعمال خویش اخلاص‌مندتر و به حقّانیت نزدیک‌تر‌اند. بنابراین انسان به وسیلۀ ایمان امتحان می‌شود؛ طوری که یا از خداوند رحمن اطاعت می‌کند و یا از شیطان متابعت می‌نماید. او پروردگار عزیزی است که هیچ چیزی او را ناتوان ساخته نمی‌تواند،‌ هیچ‌گاه مغلوب نمی‌شود، بر همه غلبه دارد و قهر می‌کند و امور را بر مبنای حکمش مقدّر می‌نماید. اوتعالی همه گناهان کسانی را که توبه کنند می‌آمرزد و از خطاهای کسانی که به او رجوع کنند کذشت می‌نماید.

با این آیه به طاعات الهی ترغیب شده و از معصیت‌ها منع صورت گرفته است.

﴿ٱلَّذِی خَلَقَ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ طِبَاقٗاۖ مَّا تَرَىٰ فِی خَلۡقِ ٱلرَّحۡمَٰنِ مِن تَفَٰوُتٖۖ فَٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ هَلۡ تَرَىٰ مِن فُطُورٖ ٣﴾.

او آفریدگاری است که هفت آسمان مُستحکم را با قوّت و متانت آفرید،‌ آن‌ها را در نگاه بینندگان زینت بخشید،‌ بدون ستون رفعت بخشید و بالای یکدیگر قرار داد. این از رحمت حق‌تعالی است که آسمان‌ها را برابر ساخته،‌ بنای نیکو عطا کرده و زیبایی و بلندی بخشیده است؛ طوری که در آن‌ها اختلاف و تباینی را مشاهده نمی‌کنی. چشمت را به سوی آسمان به گونۀ مکرّر دَور بده،‌ آیا در آن کدام شکاف و شکستگی را مشاهده می‌کنی؟ بلکه با بنای مُحکم و صُنع مُنظّمی آفریده شده است.

﴿ثُمَّ ٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ کَرَّتَیۡنِ یَنقَلِبۡ إِلَیۡکَ ٱلۡبَصَرُ خَاسِئٗا وَهُوَ حَسِیرٞ ٤﴾.

باز یکبار دیگر و مکرّر به سوی آسمان نظر انداز،‌ دیدگانت با خواری و ذلّت و بدون اینکه نقصی و کمبودی را مشاهده کند به سویت باز می‌گردد. سوگند به خداوند عزوجل که از دریافت عیبی عاجز می‌ماند و در نتیجه خسته،‌ درمانده و ذلیل می‌شود.

﴿وَلَقَدۡ زَیَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡیَا بِمَصَٰبِیحَ وَجَعَلۡنَٰهَا رُجُومٗا لِّلشَّیَٰطِینِۖ وَأَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابَ ٱلسَّعِیرِ ٥﴾.

هر آینه ما آسمان دنیا را با ستارگان درخشان و روشنی زینت بخشیدیم و ستارگان را برای شیطان‌هایی که استراق سمع می‌کردند شهاب‌هایی سوزانی مقرّر داشتیم. این‌ها آسمان را از بالا رفتن شیاطین سرکش نگه می‌داریم؛ برای اینکه وحی الهی از زیادت و نقصان محفوظ باشد و برای شیطان‌ها و پیروان‌شان آتش بر‌‌افروخته،‌ دوزخ فروبسته شده، با ستون‌های کشیده و طولانی مهیّا ساختیم.

﴿وَلِلَّذِینَ کَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِیرُ ٦﴾.

برای کسانی که به خداوند عزوجل –که آنان را آفریده- کافر شدند، عذابی همیشگی در آتش دوزخ آماده شده و جایگاه و بازگشت بدی در پیش رو دارند؛‌ طوری که نه در آن می‌میرند، نه از آن بیرون کرده می‌شوند و نه دور ساخته می‌شوند.

﴿إِذَآ أُلۡقُواْ فِیهَا سَمِعُواْ لَهَا شَهِیقٗا وَهِیَ تَفُورُ ٧﴾.

آنگاه که کافران در آتش دوزخ انداخته می‌شوند، از آن آواز و بانگی را می‌شنوند؛ زیرا با شدّت و سختی بر‌افروخته است؛ طوری که اجزای آن یگ‌دیگر را می‌خورند و به سختی می‌جوشد. آری! دوزخ با گرامی‌اش سنگ‌ها را ذوب می‌کند پس انسان‌ها را چه خواهد کرد؟

﴿تَکَادُ تَمَیَّزُ مِنَ ٱلۡغَیۡظِۖ کُلَّمَآ أُلۡقِیَ فِیهَا فَوۡجٞ سَأَلَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ یَأۡتِکُمۡ نَذِیرٞ ٨﴾.

نزدیک است آتش دوزخ از شدّت خشمش بر کافران پاره‌پاره شود، چون بر‌افروخته و سوزان است. هر باری که گروهی از کافران در آتش انداخته می‌شوند،‌ فرشتگان موظّف به عذاب،‌ به گونۀ توبیخ از آنان می‌پرسند: آیا در دنیا پیامبری به نزد شما نیامد تا شما را از این عذاب بیم دهد و از این مجازات بر‌حذر دارد؟

﴿قَالُواْ بَلَىٰ قَدۡ جَآءَنَا نَذِیرٞ فَکَذَّبۡنَا وَقُلۡنَا مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ مِن شَیۡءٍ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا فِی ضَلَٰلٖ کَبِیرٖ ٩﴾.

کافران برای موظّفان دوزخ می‌گویند: یقیناً پیامبری از جانب خداوند عزوجل برای ما آمد و حقّ و باطل را برای ما بیان داشت، امّا ما به تکذیبش پرداختیم، با وی جنگیدیم و گفتیم: حق‌تعالی بر انسان‌ها چیزی نازل نکرده است،‌ به هیچ کسی وحی نفرستاده است، شما ای پیامبران از حق و صواب دور هستید و به گمراهی و گمان به سر می‌برید.

﴿وَقَالُواْ لَوۡ کُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا کُنَّا فِیٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِیرِ ١٠﴾.

با اقرار به گمراهی و اعتراف به جرم خویش می‌گویند: اگر ما سخن حق را با پذیرش و قبول می‌شنیدیم و با درستی و تعقّل می‌اندیشیدیم، ‌در زمرۀ اهل دوزخ نمی‌بودیم و مستوجب خشم پروردگار نمی‌شدیم.

اما سخن پیامبران را نشنیدیم و در معنای آن اندیشه نکردیم.

﴿فَٱعۡتَرَفُواْ بِذَنۢبِهِمۡ فَسُحۡقٗا لِّأَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِیرِ ١١﴾.

در نتیجه به کفر خود اقرار می‌کنند و به گناهی که به سببش خشم خداوند عزوجل را مستحقّ شدند اعتراف می‌نمایند. آری! دوری از رحمت الهی،‌گرفتاری به هلاکت،‌ خواری و زیان بر کسانی است که چنین حالی داشته باشند و بازگشت آنان به سوی آتش دوزخ است.

﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَیۡبِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ کَبِیرٞ ١٢﴾.

به راستی کسانی که از خداوند عزوجل می‌ترسند، اوتعالی را نادیده عبادت می‌کنند، از اوامرش نافرمانی نمی‌کنند، از وی نادیده اطاعت دارند،‌ در خلوت از مردم به خداوند اخلاص می‌ورزند و پیش از اینکه عذاب آتش دوزخ را ببینند از آن می‌ترسند خداوند عزوجل از گناهان‌شان عفو می‌کند،‌ خطا‌های‌شان را می‌پوشاند و پاداش عظیم و مزد کریمی را در بهشت‌های پر از نعمت برای‌شان عطا می‌کند.

﴿وَأَسِرُّواْ قَوۡلَکُمۡ أَوِ ٱجۡهَرُواْ بِهِۦٓۖ إِنَّهُۥ عَلِیمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ ١٣﴾.

اگر سخنان خویش را بپوشید یا علنی و آشکار سازید در نزد خداوند عزوجل برابر است؛ زیرا اوتعالی پوشیده و آشکار را می‌داند و امور مخفی و علنی در نزدش برابر است. آری! او به راز‌های نهفتۀ سینه‌ها داناست پس چگونه امور آشکار بر او پوشیده خواهد بود؟

﴿أَلَا یَعۡلَمُ مَنۡ خَلَقَ وَهُوَ ٱللَّطِیفُ ٱلۡخَبِیرُ ١٤﴾.

آیا خداوند عزوجل گفتار و کردار پوشیده و آشکار و مخفی و علنی شما را نمی‌داند؟ حال آنکه او دارای علم لطیفی است که به دقایق امور دانا و به کار‌های پنهان آگاه است. علمش به هر چیزی احاطه دارد؛ چنان‌که به ظاهر و باطن اشیاء داناست و هیچ چیزی از علمش خارج نیست.

﴿هُوَ ٱلَّذِی جَعَلَ لَکُمُ ٱلۡأَرۡضَ ذَلُولٗا فَٱمۡشُواْ فِی مَنَاکِبِهَا وَکُلُواْ مِن رِّزۡقِهِۦۖ وَإِلَیۡهِ ٱلنُّشُورُ ١٥﴾.

الله تعالی خداوندی است که زمین را جای بود و باش و گهواره‌ای ساخته تا در آن استقرار یابید و به آبادی‌اش بپردازید. آن را هموار و برابر ساخته تا برای زندگی و معیشت‌تان آماده باشید،‌ تحت تسخیر شما ساخته تا در اطرافش به سیر و سیاحت بپردازید و از آنچه حق‌تعالی برای‌تان مباح ساخته استفاده نمایید. امّا دنیا جای استقرار‌تان نیست،‌ بلکه دار عبور و گذار به سوی جهان دیگری است. آری! شما به زودی خواهید مرد و به حضور خداوند عزوجل زنده می‌شوید و مورد محاسبه قرار می‌گیرید. بنابراین برای آن روز آمادگی داشته باشید و توشه بگیرید.

﴿ءَأَمِنتُم مَّن فِی ٱلسَّمَآءِ أَن یَخۡسِفَ بِکُمُ ٱلۡأَرۡضَ فَإِذَا هِیَ تَمُورُ ١٦﴾.

ای مردم! آیا در امان هستید از اینکه خداوندی که بر عرش استوا دارد،‌ به خاطر گناهان‌تان،‌ بر شما خشم کند. بدین‌گونه که زمین را بر شما فرو برد و به زلزله آورد تا از اثرش هلاک و نابود شوید؟

﴿أَمۡ أَمِنتُم مَّن فِی ٱلسَّمَآءِ أَن یُرۡسِلَ عَلَیۡکُمۡ حَاصِبٗاۖ فَسَتَعۡلَمُونَ کَیۡفَ نَذِیرِ ١٧﴾.

آیا در امان هستید از اینکه خداوندی که در آسمان است، بر مخلوقاتش متعالی است و بر عرش خویش استوا دارد بر شما باد سختی را بفرستد تا شما را سنگباران کند؟ و آنگاه که عذاب را ببینید و جزای‌تان را معاینه کنید،‌ درستی تحذیر و ترساندن پروردگار را می‌دانید و صداقت بیم‌دهنده‌اش را که توسط پیامبرانش به شما رسیده درک می‌کنید.

﴿وَلَقَدۡ کَذَّبَ ٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَکَیۡفَ کَانَ نَکِیرِ ١٨﴾.

به یقین که اقوام دیگری از امّت‌های پیش از کافران مکّه،‌ مانند قوم نوح،‌ قوم ثمود،‌ و دیگران نیز پیامبران را تکذیب کردند. ببین که نهایت کار آنان چگونه بود؟ اعمال بد آنان با تباهی و نابودی‌شان تقبیح شد و سخت‌ترین عذاب بر آنان فرود آمد؟ چنان‌که برای آیندگان در تمام زمانه‌ها مایۀ پند و اندرز شدند.

﴿أَوَ لَمۡ یَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّیۡرِ فَوۡقَهُمۡ صَٰٓفَّٰتٖ وَیَقۡبِضۡنَۚ مَا یُمۡسِکُهُنَّ إِلَّا ٱلرَّحۡمَٰنُۚ إِنَّهُۥ بِکُلِّ شَیۡءِۢ بَصِیرٌ ١٩﴾.

از چه رو مردم در آفرینش پرندگان که بالای سر‌شان در آسمان اند نمی‌اندیشند؟ پرندگانی که در هنگام پرواز بال‌های خود را باز می‌نمایند،‌ جز خداوند عزوجل که با رحمت عامش همه مخلوقات،‌ از جمله پرندگان را تحت رعایت خویش دارد. به یقین که حق‌تعالی به آفرینش و تقدیر و در ابداع و تصویر خویش بیناست.

﴿أَمَّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِی هُوَ جُندٞ لَّکُمۡ یَنصُرُکُم مِّن دُونِ ٱلرَّحۡمَٰنِۚ إِنِ ٱلۡکَٰفِرُونَ إِلَّا فِی غُرُورٍ ٢٠﴾.

آیا اگر خداوند عزوجل به شما ارادۀ ضرری را داشته باشد،‌ به گمان‌تان چه کسی شما را یاری می‌کند؟ گروه هوادار شما کیست که از شما دفاع نماید و جز خداوند رحمان چه کسی آن امر آزار‌دهنده را از شما باز می‌گرداند؟ امّا کافران با چنین اندیشه‌ای در غرور و فریب به سر می‌برند.

﴿أَمَّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِی یَرۡزُقُکُمۡ إِنۡ أَمۡسَکَ رِزۡقَهُۥۚ بَل لَّجُّواْ فِی عُتُوّٖ وَنُفُورٍ ٢١﴾.

اگر خداوند سبحان روزی خویش را از شما باز دارد،‌ چی کسی روزی دهندۀ شما خواهد بود؟ امّا کافران در سر‌کشی ادامه می‌دهند،‌ در معصیت پروردگار فرو رفته‌اند،‌ از قبول حق استکبار می‌ورزند،‌ از شنیدن سخن راست گریزان‌اند، به با پذیرش می‌شنوند و نه عملی موافق حق انجام می‌دهند.

﴿أَفَمَن یَمۡشِی مُکِبًّا عَلَىٰ وَجۡهِهِۦٓ أَهۡدَىٰٓ أَمَّن یَمۡشِی سَوِیًّا عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِیمٖ ٢٢﴾.

آیا کسی که سرنگون و پا به هوا راه رود، راه را نبیند، به حق هدایت نشود و امور در نظرش معکوس جلوه کند هدایت شده‌تر و بینا‌تر است، یا کسی که به طور طبیعی و با قامت استوار حرکت کند،‌ راه را بشناسد، در مسیر واضح و در راهیابی و سداد روان باشد؟ این تمثیل، صفت مؤمن و کافر را در گمراهی و هدایت بیان می‌دارد.

﴿قُلۡ هُوَ ٱلَّذِیٓ أَنشَأَکُمۡ وَجَعَلَ لَکُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةَۚ قَلِیلٗا مَّا تَشۡکُرُونَ ٢٣﴾.

برای کافران بگو: خداوند عزوجل پروردگاری است که شما را از عدم به وجود آورده، با نعمت‌هایش روزی داده، شنوای آواز‌ها ساخته، به مشاهده و دیدن اشیاء قدرت بخشیده و دل‌های‌تان را به اندیشیدن معلومات توانا ساخته است. پس در برابر نعمت‌های پروردگار خویش بسیار کم شکر‌گزار هستید. شما احسان اوتعالی را کفران می‌کنید و امتنان را با عصیان مقابله می‌نمایید.

﴿قُلۡ هُوَ ٱلَّذِی ذَرَأَکُمۡ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَإِلَیۡهِ تُحۡشَرُونَ ٢٤﴾.

الله عزوجل خداوندی است که شما را از عدم آفرید، در روی زمین پراگنده ساخت و در نهایت فقط به سوی او برمی‌گردید تا برای هر کس مزد عملش را بپردازد. بنابراین همه چیز‌ها از او آغاز یافته و نهایت همه چیزها به اوست. او ضامن روزی بندگان است و همه به سوی او باز می‌گردند.

﴿وَیَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٢٥﴾.

کافران به طور تکذیب و استبعاد قیامت می‌گویند: چه وقت زنده و پراکنده می‌شویم؟ و چه هنگامی از قبر‌ها بیرون خواهیم شد؟ اگر شما در ادّعای‌تان راست می‌گویید و در گمان خویش به حق هستید، برای ما خبر دهید که چه وقتی فرا می‌رسد.

﴿قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡعِلۡمُ عِندَ ٱللَّهِ وَإِنَّمَآ أَنَا۠ نَذِیرٞ مُّبِینٞ ٢٦﴾.

ای پیامبر! برای‌شان بگو: هنگام بر‌پا‌شدن قیامت را جز خداوند عزوجل کسی نمی‌داند، علم آن مخصوص حق‌تعالی است و هیچ‌کس از مخلوقاتش حتّی فرشتگان مقرّب و پیامبران مرسل بدان آگاه نیستند. بنابراین وظیفه‌ام بیم‌دادن از آن است نه خبر دادن به وقت آن. من نیامدم تا به شما از وقت قیام قیامت خبر دهم، بلکه آمدم تا از هول‌انگیزی آن شما را بر‌حذر دارم.

﴿فَلَمَّا رَأَوۡهُ زُلۡفَةٗ سِیٓ‍َٔتۡ وُجُوهُ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ وَقِیلَ هَٰذَا ٱلَّذِی کُنتُم بِهِۦ تَدَّعُونَ ٢٧﴾.

آنگاه که کافران عذاب خداوند عزوجل را ببیند که به آنان نزدیک شده،‌ آن را معاینه نمایند و به چشم‌سر مشاهده کنند،‌ چهره‌های آنان بر‌کنده می‌شود، سیمای آنان زشت نمایان می‌شود،‌ ذلّت و خواری،‌ با مشقّت و دشواری بر آنان غلبه می‌کند و به گونۀ توبیخ برای آنان گفته می‌شود: این همان عذابی است که به آمدنش شتاب می‌ورزیدید و فرا رسیدنش را دور می‌پنداشتید،‌ امّا در نهایت در روز حساب بر شما فرود آمد.

﴿قُلۡ أَرَءَیۡتُمۡ إِنۡ أَهۡلَکَنِیَ ٱللَّهُ وَمَن مَّعِیَ أَوۡ رَحِمَنَا فَمَن یُجِیرُ ٱلۡکَٰفِرِینَ مِنۡ عَذَابٍ أَلِیمٖ ٢٨﴾.

ای پیامبر! برای کافران بگو: به من خبر دهید اگر پروردگارم مرا با مؤمنانی که با من هستند بمیراند،‌ یا بر ما رحمت کند،‌ مرگ ما را تا مدّت معلومی به تأخیر اندازد، عذاب را از ما بگرداند و مجازات را از ما رد نماید،‌ امّا ارادۀ کند که شما را به عذاب دردآور و جزای هول‌انگیزی مجازات کند،‌ چه کسی شما را از مجازات خداوند عزوجل حمایه می‌کند و از خشم وی بازمی‌دارد.

﴿قُلۡ هُوَ ٱلرَّحۡمَٰنُ ءَامَنَّا بِهِۦ وَعَلَیۡهِ تَوَکَّلۡنَاۖ فَسَتَعۡلَمُونَ مَنۡ هُوَ فِی ضَلَٰلٖ مُّبِینٖ ٢٩﴾.

برای کافران بگو: پروردگار من خداوندی است که رحمت عام دارد، حلم بزرگ دارد،‌ ما سخنش را تصدیق نمودیم،‌ از کتابش پیروی می‌کنیم،‌ به او اعتماد نمودیم و امور خویش را بدو سپردیم. ای تکذیب‌کننده‌گان! به زودی خواهید دانست که آیا ما در گمراهی آشکار، سر‌کشی بزرگ و انحرافی دور از حق می‌باشیم یا شما در چنین گمراهی قرار دارید؟

﴿قُلۡ أَرَءَیۡتُمۡ إِنۡ أَصۡبَحَ مَآؤُکُمۡ غَوۡرٗا فَمَن یَأۡتِیکُم بِمَآءٖ مَّعِینِۢ ٣٠﴾.

ای پیامبر! برای کافران بگو: به من خبر دهید اگر آب مورد استفادۀ شما در قعر زمین فرود رود، در داخل زمین رسوب نماید و شما به بیرون‌آوردنش توان نداشته باشید، چه کسی غیر از خداوند عزوجل یگانۀ یکتا به عوضش آب زلالی را برای شما می‌دهد که در روی زمین جریان یابد و شما آن را در چاه‌ها، جوی‌ها و چشمه‌ها ببینید؟!

تفسیر نور: سوره ملک

تفسیر نور:
سوره ملک آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بزرگوار و دارای برکات بسیار ، آن کسی که فرمانروائی ( جهان هستی ) از آن او است و او بر هر چیزی کاملاً قادر و توانا است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَبَارَکَ » : والا مقام است . خجسته است . دارای برکات بسیار است ( نگا : اعراف‌ / 54 ، مؤمنون‌ / 14 ، فرقان‌ / 1 و 10 و 61 ) . « الْمُلْکُ » : حکومت . فرماندهی .‏

سوره ملک آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همان کسی که مرگ و زندگی را پدید آورده است تا شما را بیازماید کدامتان کارتان بهتر و نیکوتر خواهد بود . او چیره و توانا ، و آمرزگار و بخشاینده است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیَاةَ » : مرگ و زندگی را مقدّر کرده و پدید آورده است . « لِیبْلُوَکُمْ » : ( نگا : مائده‌ / 48 ، انعام‌ / 165 ، هود / 7 ) .‏

سوره ملک آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ الَّذِی خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ طِبَاقاً مَّا تَرَى فِی خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَى مِن فُطُورٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آن که هفت آسمان را بالای یکدیگر و همآهنگ آفریده است . اصلاً در آفرینش و آفریده‌های خداوند مهربان خلل و تضادّ و عدم تناسبی نمی‌بینی ( و بلکه هستی با تمام عظمتی که دارد ، از انسجام و استحکام شگفت برخوردار است ، و نظم و نظام عجیب و قوانین و روابط دقیق بر ذرّه ذرّه کائنات حکمفرما است ) . پس دیگر باره بنگر ( و با دقّت جهان را وارسی کن ) آیا هیچ گونه خلل و رخنه‌ای می‌بینی‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« سَبْعَ سَمَاوَاتٍ » : ( نگا : بقره‌ / 29 ، اسراء / 44 ، مؤمنون‌ / 86 ) . « طِبَاقاً » : جمع طَبَق ، یا طَبَقَه ، یکی فوق دیگری . یکی برتر از دیگری . . یا این که همچون مُطابقه ، مصدر باب مفاعله است و به معنی موافق و مرتبط و همآهنگ و هم‌آوا با یکدیگر است . « تَفَاوُتٍ » : عیب و نقص . خلل و رخنه . ناسازگاری و ناخوانی . نظم و نظام شگفت‌انگیز بر الکترون ، پروتون ، اتم ، زمین ، منظومه شمسی ، منظومه‌های دیگر ، کهکشان راه شیری ، کهکشانهای دیگر ، و . . . حاکم است ، و همه جا قانون است و حساب ، و همه جا نظم است و برنامه . . . هرچه ای انسان در جهان آفرینش دقّت کنی کمترین خلل و ناموزونی در آن نمی‌بینی . « فُطُورٍ » : جمع فَطْر ، درز و شکاف . مراد خلل و رخنه است .‏

سوره ملک آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ کَرَّتَیْنِ یَنقَلِبْ إِلَیْکَ الْبَصَرُ خَاسِأً وَهُوَ حَسِیرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏باز هم ( دیده خود را بگشای و به عالم هستی بنگر و ) بارها و بارها بنگر و ورانداز کن . دیده سرانجام فروهشته و حیران ، و درمانده و ناتوان ، به سویت باز می‌گردد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« کَرَّتَیْنِ » : دو بار . در اینجا تثنیه برای کثرت است . یعنی بارها و بارها . « یَنقَلِبْ » : باز می‌گردد . بر می‌گردد . « خَاسِئاً » : فروهشته . حیران . « حَسِیرٌ » : خسته و درمانده . از کار افتاده . مراد این است که انسان هر اندازه بنگرد ، خلل و رخنه‌ای پیدا نمی‌کند ، و هر بار که به تحقیق بپردازد و بر معلومات خود بیفزاید ، دچار سرگشتگی و حیرت بیشتر می‌گردد .‏

سوره ملک آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ زَیَّنَّا السَّمَاء الدُّنْیَا بِمَصَابِیحَ وَجَعَلْنَاهَا رُجُوماً لِّلشَّیَاطِینِ وَأَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِیرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما آسمان نزدیک ( به شما ) را با چراغهائی ( به نام ستارگان ) آراسته‌ایم ، و آنها را وسیله راندن اهریمنان ساخته‌ایم ، و برای ایشان عذاب آتش سوزانی را آماده کرده‌ایم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« السَّمَآءَ الدُّنْیَا » : آسمان نزدیک . آسمان فُرودین ( نگا : صافّات‌ / 6 ) . « زَیَّنَّا السَّمَآءَ الدُّنْیَا بِمَصَابِیحَ » : ( نگا : فصّلت‌ / 12 ) . « رُجُوماً » : جمع رَجْم ، مصدر است و به معنی اسم مفعول ، یعنی چیزی که همچون سنگ انداخته می‌شود . اشاره به شهابها است که باقیمانده ستارگانی است که طیّ حوادثی متلاشی شده‌اند و از یک سوی آسمان به سوی دیگر پرتاب می‌شوند ( نگا : حجر / 16 و 18 ، صافّات‌ / 6 - 10 ) .‏

سوره ملک آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ وَلِلَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏کسانی که به پروردگار خود ایمان نداشته باشند ، عذاب دوزخ دارند ، و چه بد جایگاهی است !‏

‏توضیحات : ‏
‏« بِئْسَ الْمَصِیرُ » : ( نگا : بقره‌ / 126 ، آل‌عمران‌ / 162 ) .‏

سوره ملک آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ إِذَا أُلْقُوا فِیهَا سَمِعُوا لَهَا شَهِیقاً وَهِیَ تَفُورُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هر زمان که به دوزخ انداخته شوند ، تنوره می‌زند و غُرّشی از آن می‌شنوند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« شَهِیقاً » : صدای وحشتناک . فریاد هراس انگیز . غُرِّش . « تَفُورُ » : تنوره می‌زند . فوران می‌کند . به غلیان در می‌آید .‏

سوره ملک آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ تَکَادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ کُلَّمَا أُلْقِیَ فِیهَا فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُهَا أَلَمْ یَأْتِکُمْ نَذِیرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏دوزخ از شدّت خشم ( بر ایشان ) ، نزدیک است بترکد و پاره‌پاره شود . هر زمان که گروهی بدان انداخته می‌شوند ، دوزخبانان از آنان می‌پرسند : آیا پیغمبر بیم دهنده‌ای به میان شما نیامده است ( تا شما را از چنین روزی و وضعی بترساند ؟ ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَکَادُ تَمَیَّزُ » : نزدیک است از هم شکافته و پاره‌پاره شود . کمی‌مانده است که بترکد . « مِنَ الْغَیْظِ » : بر اثر خشم . « خَزَنَتُهَا » : نگهبانان دوزخ ( نگا : تحریم‌ / 6 ) .‏

سوره ملک آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ قَالُوا بَلَى قَدْ جَاءنَا نَذِیرٌ فَکَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللَّهُ مِن شَیْءٍ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا فِی ضَلَالٍ کَبِیرٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏می‌گویند : آری ! پیغمبران بیم دهنده‌ای به میان ما آمدند و ما دروغگویشان نامیدیم و گفتیم : خداوند به هیچ وجه چیزی را ( به نام وحی ، برای کسی ) نفرستاده است ، و شما دچار گمراهی بزرگی هستید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ضَلالٍ کَبِیرٍ » : گمراهی عظیم . سرگشتگی فراوان .‏

سوره ملک آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ وَقَالُوا لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ مَا کُنَّا فِی أَصْحَابِ السَّعِیرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏و می‌گویند : اگر ما گوش شنوا می‌داشتیم ، و یا عقل خود را به کار می‌گرفتیم ، هرگز از زمره دوزخیان نمی‌گشتیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَسْمَعُ » : مراد از شنیدن ، شنیدن آگاهانه است ( نگا : / 37 ) .‏

سوره ملک آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ فَاعْتَرَفُوا بِذَنبِهِمْ فَسُحْقاً لِّأَصْحَابِ السَّعِیرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏اینجا است که به گناه خود اعتراف می‌کنند . پس دوری ( از رحمت خدا ) بهره دوزخیان باد !‏

‏توضیحات : ‏
‏« سُحْقاً » : دور شدن از رحمت خدا . مفعول مطلق فعل محذوفی است ، و تقدیر چنین است : سَحَقَهُمُ اللهُ سُحْقاً .‏

سوره ملک آیه 12
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَیْبِ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ کَبِیرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏کسانی که در نهان ، از پروردگار خود می‌ترسند ، آمرزش و پاداش بزرگ و فراوانی دارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بِالْغَیْبِ » : در نهان . دور از چشم مردمان . بدون این که خدا را ببینند .‏

سوره ملک آیه 13
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَسِرُّوا قَوْلَکُمْ أَوِ اجْهَرُوا بِهِ إِنَّهُ عَلِیمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏چه سخنان خود را آهسته گوئید و زمزمه کنید ، وچه بلند گوئید و آشکار سازید ، ( برای خدا یکسان و عیان است ) . چرا که او کاملاً آگاه از اسرار و خفایای سینه‌ها است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَسِرُّوا » : لفظاً امر است و در معنی خبر .‏

سوره ملک آیه 14
‏متن آیه : ‏
‏ أَلَا یَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏مگر کسی که ( مردمان را ) می‌آفریند ( حال و وضع ایشان را ) نمی‌داند ، و حال این که او دقیق و باریک بین بس آگاهی است‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَلا یَعْلَمُ ؟ » : مگر نمی‌داند ؟ استفهام انکاری است .‏

سوره ملک آیه 15
‏متن آیه : ‏
‏ هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِی مَنَاکِبِهَا وَکُلُوا مِن رِّزْقِهِ وَإِلَیْهِ النُّشُورُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏او کسی است که زمین را رام شما گردانیده است . در اطراف و جوانب آن راه بروید ، و از روزی خدا بخورید . زنده شدن دوباره در دست او است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذَلُولاً » : رام . مسخّر ( نگا : بقره‌ / 71 ) . « مَنَاکِب‌ » . جمع مَنْکِب ، دوش . مراد جوانب و اطراف زمین است . « النُّشُورُ » : زنده شدن مردگان . رستاخیز مردگان . « إلَیْهِ » : حرف إلی به معنی ( لَ ) است ، مانند : أَلأمْرُ إِلَیْکَ ( نگا : مغنی لبیب ) . برخی ( نُشور ) را به معنی ( بازگشت ) دانسته‌اند ( نگا : نمونه ، روح‌البیان ، روح‌المعانی ) .‏

سوره ملک آیه 16
‏متن آیه : ‏
‏ أَأَمِنتُم مَّن فِی السَّمَاء أَن یَخْسِفَ بِکُمُ الأَرْضَ فَإِذَا هِیَ تَمُورُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا از کسی که در آسمان است ، خود را در امان می‌دانید که دستور بدهد زمین بشکافد و شما را فرو ببرد ، و آن گاه بلرزد و بجنبد و حرکت بکند ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَن فِی السَّمَآءِ » : کسی که در آسمان است . مراد خدا است . بودن او در آسمان ، اشاره به زبردستی و بالادستی خدا و سلطه کامل و فراگیر او است . منظور محدود ساختن پروردگار به جا و مکان نیست . « یَخْسِفَ بِکُمْ » : شما را به زمین فرو ببرد ( نگا : قصص‌ / 81 ، عنکبوت‌ / 40 ، سبأ / 9 ، نحل‌ / 45 ) . « تَمُورُ » : حرکت می‌کند ، به جنبش و لرزش می‌افتد ( نگا : طور / 9 ) .‏

سوره ملک آیه 17
‏متن آیه : ‏
‏ أَمْ أَمِنتُم مَّن فِی السَّمَاء أَن یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حَاصِباً فَسَتَعْلَمُونَ کَیْفَ نَذِیرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏یا این که از کسی که در آسمان است خود را در امان می‌دانید که طوفان شن بر شما گمارد ( و شما را در زیر ریگهای روان دفن نماید ؟ ) . آن گاه خواهید دانست که تهدید من چگونه است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حَاصِباً » : تند بادی که توده‌های شن و سنگریزه را با خود حرکت می‌دهد و از جائی به جائی می‌برد ( نگا : اسراء / 68 ، عنکبوت‌ / 40 ) . « نَذِیرِ » : بیم دادن من . تهدید من . واژه نذیر در اینجا به معنی تحذیراست .‏

سوره ملک آیه 18
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَقَدْ کَذَّبَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ فَکَیْفَ کَانَ نَکِیرِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏کسانی که پیش از اینان بوده‌اند ( آیات و پیغمبران مرا ) تکذیب کرده‌اند ، ببین که خشم و کینه من بر سر ایشان چه آورده است و چه کرده است‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَکیرِ » : بد آمدن من از ایشان . خشم و کینه‌ام . واژه ( نکیر ) به معنی ( انکار ) است .‏

سوره ملک آیه 19
‏متن آیه : ‏
‏ أَوَلَمْ یَرَوْا إِلَى الطَّیْرِ فَوْقَهُمْ صَافَّاتٍ وَیَقْبِضْنَ مَا یُمْسِکُهُنَّ إِلَّا الرَّحْمَنُ إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ بَصِیرٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا پرندگانی را نگاه نکرده‌اند که بالای سر آنان ( در پروازند و ) گاهی بالهای خود را گسترده و گاهی جمع می‌کنند ؟ ! جز خداوند مهربان کسی آنها را ( بر فراز آسمان ) نگاه نمی‌دارد ، چرا که او هر چیزی را می‌بیند ( و می‌داند هر آفریده‌ای برای ادامه زندگی خود نیازمند چیست ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« صَآفَّاتٍ » : گسترده بالان ( نگا : نور / 41 ) . « یَقْبِضْنَ » : بالها را فراهم می‌آورند . بالها را باز و بسته می‌کنند . « مَا یُمْسِکُهُنَّ » : ( نگا : نحل‌ / 79 ) .‏

سوره ملک آیه 20
‏متن آیه : ‏
‏ أَمَّنْ هَذَا الَّذِی هُوَ جُندٌ لَّکُمْ یَنصُرُکُم مِّن دُونِ الرَّحْمَنِ إِنِ الْکَافِرُونَ إِلَّا فِی غُرُورٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آخر کدام اشخاص و افرادند که لشکر شمایند و جدای از خداوند مهربان به شما کمک می‌کنند و از شما مواظبت می‌نمایند ؟ ! کافران گرفتار غرورند و بس .‏

‏توضیحات : ‏
‏« جُندٌ » : لشکر . سپاه . اسم جمع است و در معنی جمع می‌باشد . ذکر اسم اشاره و موصول و فعل آیه به شکل مفرد ، با توجّه به لفظ جند است . « مِن دُونِ الرَّحْمنِ » : سوای خداوند مهربان . در برابر خداوند مهربان . با توجّه به معنی اخیر ، مفهوم آیه چنین است : آخر چه کسانی هستند آنان که لشکر شمایند و در برابر خداوند مهربان از شما دفاع و به شما کمک می‌نمایند ؟ « إِنْ » : حرف نافیه است . « غُرُورٍ » : گول خوردن . فریب .‏

سوره ملک آیه 21
‏متن آیه : ‏
‏ أَمَّنْ هَذَا الَّذِی یَرْزُقُکُمْ إِنْ أَمْسَکَ رِزْقَهُ بَل لَّجُّوا فِی عُتُوٍّ وَنُفُورٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏یا این که چه کسانیند که اگر خداوند روزی خود را باز دارد بتوانند به شما روزی برسانند ؟ ! اصلاً کافران در سرکشی و گریز پافشاری می‌کنند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عُتُوّ » : سرکشی ، طغیان . تکبّر . « نُفُورٍ » : گریز ، فرار از حق و حقیقت .‏

سوره ملک آیه 22
‏متن آیه : ‏
‏ أَفَمَن یَمْشِی مُکِبّاً عَلَى وَجْهِهِ أَهْدَى أَمَّن یَمْشِی سَوِیّاً عَلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آیا آن کسی که نگونسار و بر رخساره راه می‌رود راهیاب‌تر است ، یا کسی که بر پا ایستاده و درست در راه راست گام بر می‌دارد ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« مُکِبّاً » : نگونسار ، بر رو افتاده . « سَوِیّاً » : راست قامت ، راست و درست .‏

سوره ملک آیه 23
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ هُوَ الَّذِی أَنشَأَکُمْ وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِیلاً مَّا تَشْکُرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خدا کسی است که شما را ( از عدم ) آفریده است ، و برای شما گوش و چشم و دل درست کرده است ( که وسیله کار و سعادت شما هستند . امّا شما این نعمتها را ) کمتر سپاسگزاری می‌کنید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« قَلِیلاً مَّا تَشْکُرُونَ » : ( نگا : اعراف‌ / 10 ، مؤمنون‌ / 78 ، سجده‌ / 9 ) .‏

سوره ملک آیه 24
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ هُوَ الَّذِی ذَرَأَکُمْ فِی الْأَرْضِ وَإِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : او کسی است که شما را در زمین تولید و تکثیر کرده و پخش و پراکنده نموده است ، و در پیش او گرد آورده می‌شوید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ذَرَأَکُمْ » : شما را پدیدار کرده است . مراد زاد و ولد دادن و افزایش بخشیدن و در زمین پراکندن است ( نگا : اعراف‌ / 179 ) .‏

سوره ملک آیه 25
‏متن آیه : ‏
‏ وَیَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏می‌گویند : اگر راست می‌گوئید ، این وعدّه‌ای که می‌دهید ، کی خواهد بود ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْوَعْدُ » : مراد فرا رسیدن عذاب استیصال دنیوی ، و یا فرا رسیدن رستاخیز و عذاب شدید اخروی است .‏

سوره ملک آیه 26
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِندَ اللَّهِ وَإِنَّمَا أَنَا نَذِیرٌ مُّبِینٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : اطّلاع و آگاهی ( از فرا رسیدن مجازات دنیوی و یا وقوع قیامت ) متعلّق به خدا است و بس . من فقط و فقط بیم دهنده آشکاری هستم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَذِیرٌ مُّبِینٌ » : بیم دهنده‌ای که آشکارا بیم می‌دهد و به صراحت از عذاب خدا سخن می‌گوید .‏

سوره ملک آیه 27
‏متن آیه : ‏
‏ فَلَمَّا رَأَوْهُ زُلْفَةً سِیئَتْ وُجُوهُ الَّذِینَ کَفَرُوا وَقِیلَ هَذَا الَّذِی کُنتُم بِهِ تَدَّعُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامی که این وعده الهی را از نزدیک مشاهده کردند ، چهره‌های کافران درهم و زشت می‌گردد ، و بدیشان گفته می‌شود : این همان چیزی است که خود می‌خواستید ( و در فرا رسیدن و دیدن آن شتاب می‌ورزیدید ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« زُلْفَةً » : نزدیک . قریب . مصدر است و مراد اسم فاعل . « سِیئَتْ » : ( نگا : هود / 77 ، عنکبوت‌ / 23 ) . « تَدَّعُونَ » : با زور و از روی استهزاء درخواست وقوع فوری آن را داشتید ( نگا : ص‌ / 16 ، شوری‌ / 18 ) .‏

سوره ملک آیه 28
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَهْلَکَنِیَ اللَّهُ وَمَن مَّعِیَ أَوْ رَحِمَنَا فَمَن یُجِیرُ الْکَافِرِینَ مِنْ عَذَابٍ أَلِیمٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو به من خبردهید اگر خداوند مرا و تمام کسانی را که با من هستند ( و ایمان آورده‌اند ) هلاک سازد ، و یا به ما رحم نماید ( و ما را فعلاً نکشد ، به هر حال ما چه حال بمیریم و چه در آینده ، اهل نجات هستیم ) . امّا چه کسی کافران را از عذاب دردناک ( دوزخ می‌رهاند و ) در پناه خود می‌دارد ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَرَأَیْتُمْ » : ( نگا : انعام‌ / 46 ، یونس‌ / 50 و 59 ، هود / 28 ) . « إِنْ أَهْلَکَنِی‌ » : جواب ( إنْ ) جمله « فَمَن یَأْتِیکُم بِمَآءٍ مَّعِینٍ » است . « یُجِیرُ » : پناه می‌دهد .‏

سوره ملک آیه 29
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ هُوَ الرَّحْمَنُ آمَنَّا بِهِ وَعَلَیْهِ تَوَکَّلْنَا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : خدا مهربان است و بدو ایمان آورده‌ایم و بدو پشت بسته‌ایم ، لذا خواهید دانست که چه کسی ( از ما و شما ) در گمراهی و سرگشتگی آشکاری است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ءَامَنَّا بِهِ وَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْنَا » : این بخش اشاره ضمنی دارد به این که : ما به خدا ایمان آورده‌ایم ، ولی شما بدو ایمان نیاورده‌اید ، و ما بدو پشت بسته‌ایم ، امّا شما به بتها و چیزهای دیگری پشت بسته‌اید و دلخوش هستید .‏

سوره ملک آیه 30
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ مَاؤُکُمْ غَوْراً فَمَن یَأْتِیکُم بِمَاء مَّعِینٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : مرا خبر دهید ، اگر آبهای ( مورد استفاده ) شما به زمین فرو رود ، چه کسی می‌تواند آب روان در دسترس شما مردمان قرار دهد ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« غَوْراً » : فرو رفتن در زمین . مصدر است و مراد اسم فاعل ، یعنی غائر است و به معنی فرو رونده است ( نگا : کهف‌ / 41 ) . « مَعِینٍ » : جاری ، روان ( نگا : مؤمنون‌ / 50 ، صافّات‌ / 45 ، واقعه‌ / 18 ) .‏