سُورَةُ الجَاثِیةِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿حمٓ ١ تَنزِیلُ ٱلۡکِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِیزِ ٱلۡحَکِیمِ ٢ إِنَّ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓیَٰتٖ لِّلۡمُؤۡمِنِینَ ٣ وَفِی خَلۡقِکُمۡ وَمَا یَبُثُّ مِن دَآبَّةٍ ءَایَٰتٞ لِّقَوۡمٖ یُوقِنُونَ ٤ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّیۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن رِّزۡقٖ فَأَحۡیَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَتَصۡرِیفِ ٱلرِّیَٰحِ ءَایَٰتٞ لِّقَوۡمٖ یَعۡقِلُونَ ٥ تِلۡکَ ءَایَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَیۡکَ بِٱلۡحَقِّۖ فَبِأَیِّ حَدِیثِۢ بَعۡدَ ٱللَّهِ وَءَایَٰتِهِۦ یُؤۡمِنُونَ ٦ وَیۡلٞ لِّکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٖ ٧ یَسۡمَعُ ءَایَٰتِ ٱللَّهِ تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسۡتَکۡبِرٗا کَأَن لَّمۡ یَسۡمَعۡهَاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٖ ٨ وَإِذَا عَلِمَ مِنۡ ءَایَٰتِنَا شَیۡ‍ًٔا ٱتَّخَذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِینٞ ٩ مِّن وَرَآئِهِمۡ جَهَنَّمُۖ وَلَا یُغۡنِی عَنۡهُم مَّا کَسَبُواْ شَیۡ‍ٔٗا وَلَا مَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِیَآءَۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِیمٌ ١٠ هَٰذَا هُدٗىۖ وَٱلَّذِینَ کَفَرُواْ بِ‍َٔایَٰتِ رَبِّهِمۡ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِیمٌ ١١ ۞ٱللَّهُ ٱلَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ ٱلۡبَحۡرَ لِتَجۡرِیَ ٱلۡفُلۡکُ فِیهِ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّکُمۡ تَشۡکُرُونَ ١٢ وَسَخَّرَ لَکُم مَّا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِ جَمِیعٗا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٖ لِّقَوۡمٖ یَتَفَکَّرُونَ ١٣

به نام الله بخشندۀ مهربان

حم (حا. میم). ﴿۱﴾نازل شدن (این) کتاب از سوی الله پیروزمند حکیم است. ﴿۲﴾یقیناً در آسمان‌ها و زمین نشانه‌های برای مومنان است. ﴿۳﴾و (نیز) در آفرینش شما، و (در) آنچه از جنبندگان پراکنده می‌سازد، نشانه‌های است برای گروهی که یقین دارند. ﴿۴﴾و (نیز در) آمد و شد شب و روز، و رزقی (= بارانی) که الله از آسمان نازل کرده پس بوسیلۀ آن زمین را بعد از مردنش زنده گرداند و (نیز در) وزش باد‌ها، نشانه‌های است برای گروهی که خرد می‌ورزند. ﴿۵﴾این‌ها آیات الله است که ما آن‌ها را به حق، بر تو می‌خوانیم، پس به کدام سخن بعد (از سخن) الله، و آیات او ایمان می‌آورند؟! ﴿۶﴾وای بر هر دروغگوی گنهکار. ﴿۷﴾که آیات الله را که بر او خوانده می‌شود، می‌شنود، سپس متکبرانه اصرار (بر کفر) دارد، گویی که آن را نشینده است، پس او را به عذابی دردناک بشارت ده. ﴿۸﴾و هرگاه چیزی از آیات ما را فراگیرد، آن را به مسخرۀ می‌گیرد، اینان برایشان عذاب خوار کنندۀ است. ﴿۹﴾از پشت سر‌شان جهنم است، و آنچه را بدست آورده‌اند به حال‌شان هیچ سودمند نخواهد بود، و نه آنچه به جای الله (برای خود) دوست (و معبود) بر گزیده‌اند (آن‌ها را نجات می‌دهد) و برای آن‌ها عذاب بزرگی است. ﴿۱۰﴾این (قرآن) هدایت است، و کسانی‌که به آیات پروردگار‌شان کافر شدند، برایشان عذابی از سخت‌ترین عذاب‌های درد آور است. ﴿۱۱﴾الله (همان) کسی است که دریا را برای شما مسخر کرد، تا کشتی‌ها به فرمان او در آن روان باشند، و (نیز) تا شما (با سفر و تجارت) از فضل او (روزی) بجویید، و باشد که شما سپاسگزارید. ﴿۱۲﴾و آنچه را که در آسمان‌ها و آنچه را که در زمین است همگی از آن اوست که برای شما مسخّر (و رام) کرد، بی‌گمان در این نشانه‌های است برای گروهی‌که اندیشه می‌کنند. ﴿۱۳﴾

﴿قُل لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ یَغۡفِرُواْ لِلَّذِینَ لَا یَرۡجُونَ أَیَّامَ ٱللَّهِ لِیَجۡزِیَ قَوۡمَۢا بِمَا کَانُواْ یَکۡسِبُونَ ١٤ مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَیۡهَاۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّکُمۡ تُرۡجَعُونَ ١٥ وَلَقَدۡ ءَاتَیۡنَا بَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡحُکۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّیِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِینَ ١٦ وَءَاتَیۡنَٰهُم بَیِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡیَۢا بَیۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّکَ یَقۡضِی بَیۡنَهُمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِ فِیمَا کَانُواْ فِیهِ یَخۡتَلِفُونَ ١٧ ثُمَّ جَعَلۡنَٰکَ عَلَىٰ شَرِیعَةٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِینَ لَا یَعۡلَمُونَ ١٨ إِنَّهُمۡ لَن یُغۡنُواْ عَنکَ مِنَ ٱللَّهِ شَیۡ‍ٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِینَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِیَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِیُّ ٱلۡمُتَّقِینَ ١٩ هَٰذَا بَصَٰٓئِرُ لِلنَّاسِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ یُوقِنُونَ ٢٠ أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِینَ ٱجۡتَرَحُواْ ٱلسَّیِّ‍َٔاتِ أَن نَّجۡعَلَهُمۡ کَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَوَآءٗ مَّحۡیَاهُمۡ وَمَمَاتُهُمۡۚ سَآءَ مَا یَحۡکُمُونَ ٢١ وَخَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَلِتُجۡزَىٰ کُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا کَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا یُظۡلَمُونَ ٢٢﴾

(ای پیامبر) به مؤمنان بگو: «از (خطای) کسانی‌که به ایام الله (= روزهای گرفت و پیروزی ایمان بر کفر) امید ندارند، در گذرند [۱۶۶]، تا (الله) هر گروهی را به (سبب) آنچه که انجام می‌دادند، سزا دهد». ﴿۱۴﴾هرکس کار شایسته‌ای انجام دهد، پس به سود خود اوست، و کسی‌که مرتکب کار بدی شود، پس به زیان خود اوست، آنگاه (همه) به سوی پروردگارتان باز گردانده می‌شوید. ﴿۱۵﴾و یقیناً ما بنی اسرائیل را کتاب (آسمانی) و حکومت و نبوت بخشیدیم، و از پاکیزه‌ها روزیشان دادیم، و آن‌ها را بر جهانیان (زمانشان) برتری دادیم. ﴿۱۶﴾و آن‌ها را در امر (دین) نشانه‌های روشنی عطا کردیم، پس آن‌ها اختلاف نکردند مگر بعد از آنکه برای آنان علم و دانش آمد، (آن هم) از روی تجاوز (و ستم) به یکدیگر بود. بی‌گمان پروردگارتو روز قیامت در آنچه اختلاف می‌کردند در میان آن‌ها داوری می‌کند. ﴿۱۷﴾سپس تو را (ای پیامبر) بر راه (و شریعتی) روشن از دین قرار دادیم. پس از آن پیروی کن، و از (هوی و) هوس‌های کسانی‌که نمی‌دانند پیروی نکن. ﴿۱۸﴾بی‌شک آن‌ها هرگز نمی‌توانند تو را از الله بی‌نیاز کنند، (و عذاب اورا از تو دفع نمایند) و مسلماً ستمکاران برخی شان یاور برخی دیگراند، و الله یاور پر هیزگاران است. ﴿۱۹﴾این (قرآن) برای مردم مایۀ بصیرت است، و برای گروهی که یقین دارند، هدایت و رحمت است. ﴿۲۰﴾آیا کسانی‌که مرتکب بدیها شدند، گمان کردند که (ما) آن‌ها را همچون کسانی قرار می‌دهیم که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند، که زندگی شان و مرگشان یکسان باشد؟! چه بد داوری می‌کنند! ﴿۲۱﴾و الله آسمان‌ها و زمین را به حق آفریده است، و تا هرکس را در برابر آنچه که انجام داده است پاداش دهد، و به آن‌ها ستمی نخواهد شد. ﴿۲۲﴾

﴿ أَفَرَءَیۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمٖ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَٰوَةٗ فَمَن یَهۡدِیهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ ٢٣ وَقَالُواْ مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا ٱلدُّنۡیَا نَمُوتُ وَنَحۡیَا وَمَا یُهۡلِکُنَآ إِلَّا ٱلدَّهۡرُۚ وَمَا لَهُم بِذَٰلِکَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا یَظُنُّونَ ٢٤ وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتُنَا بَیِّنَٰتٖ مَّا کَانَ حُجَّتَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱئۡتُواْ بِ‍َٔابَآئِنَآ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٢٥ قُلِ ٱللَّهُ یُحۡیِیکُمۡ ثُمَّ یُمِیتُکُمۡ ثُمَّ یَجۡمَعُکُمۡ إِلَىٰ یَوۡمِ ٱلۡقِیَٰمَةِ لَا رَیۡبَ فِیهِ وَلَٰکِنَّ أَکۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ ٢٦ وَلِلَّهِ مُلۡکُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَیَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ یَوۡمَئِذٖ یَخۡسَرُ ٱلۡمُبۡطِلُونَ ٢٧ وَتَرَىٰ کُلَّ أُمَّةٖ جَاثِیَةٗۚ کُلُّ أُمَّةٖ تُدۡعَىٰٓ إِلَىٰ کِتَٰبِهَا ٱلۡیَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ مَا کُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٢٨ هَٰذَا کِتَٰبُنَا یَنطِقُ عَلَیۡکُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّا کُنَّا نَسۡتَنسِخُ مَا کُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٢٩ فَأَمَّا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَیُدۡخِلُهُمۡ رَبُّهُمۡ فِی رَحۡمَتِهِۦۚ ذَٰلِکَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡمُبِینُ ٣٠ وَأَمَّا ٱلَّذِینَ کَفَرُوٓاْ أَفَلَمۡ تَکُنۡ ءَایَٰتِی تُتۡلَىٰ عَلَیۡکُمۡ فَٱسۡتَکۡبَرۡتُمۡ وَکُنتُمۡ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِینَ ٣١ وَإِذَا قِیلَ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَٱلسَّاعَةُ لَا رَیۡبَ فِیهَا قُلۡتُم مَّا نَدۡرِی مَا ٱلسَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنّٗا وَمَا نَحۡنُ بِمُسۡتَیۡقِنِینَ ٣٢ وَبَدَا لَهُمۡ سَیِّ‍َٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا کَانُواْ بِهِۦ یَسۡتَهۡزِءُونَ ٣٣ وَقِیلَ ٱلۡیَوۡمَ نَنسَىٰکُمۡ کَمَا نَسِیتُمۡ لِقَآءَ یَوۡمِکُمۡ هَٰذَا وَمَأۡوَىٰکُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَکُم مِّن نَّٰصِرِینَ ٣٤ ذَٰلِکُم بِأَنَّکُمُ ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَایَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا وَغَرَّتۡکُمُ ٱلۡحَیَوٰةُ ٱلدُّنۡیَاۚ فَٱلۡیَوۡمَ لَا یُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَلَا هُمۡ یُسۡتَعۡتَبُونَ ٣٥ فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٣٦ وَلَهُ ٱلۡکِبۡرِیَآءُ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡحَکِیمُ ٣٧ ﴾

آیا دیده‌ای کسی را که معبود خود را هوای (نفسانی) خویش قرار داد، و الله از روی علم او را گمراه کرد، و بر گوشش و دلش مهر نهاد، و بر دیده‌اش پرده قرار داد؟! پس (اگر الله هدایتش نکند (چه کسی بعد از الله اورا هدایت خواهد کرد؟ آیا پند نمی‌گیرید؟! ﴿۲۳﴾و (مشرکان) گفتند: «چیزی جز (این) زندگانی دنیای ما، (در کار) نیست، می‌میریم و زنده می‌شویم، و جز طبیعت (و روزگار) ما را هلاک نمی‌سازد» و آن‌ها به این (امر) هیچ علمی ندارند، و آن‌ها جز (وهم و) گمان می‌کنند. ﴿۲۴﴾و هنگامی‌که آیات روشن ما بر آن‌ها خوانده شود، حجتشان جز این نیست که گویند: «اگر راستگویید، نیاکان ما را (زنده کنید و) بیاورید». ﴿۲۵﴾(ای پیامبر) بگو: «الله شما را زنده می‌کند، سپس شما را می‌میراند، باز شما را در روز قیامت ـ که تردیدی در آن نیست ـ جمع می‌کند. و لیکن بیشتر مردم نمی‌دانند. ﴿۲۶﴾و فرمانروایی آسمان‌ها و زمین از آنِ الله است، و روزی‌که قیامت بر پا شود، اهل باطل زیان خواهند کرد. ﴿۲۷﴾و (در آن روز) هرامتی را می‌بینی که به زانو در آمده، هر امتی به سوی نامۀ اعمالش خوانده می‌شود، (و به آن‌ها گفته می‌شود:) «امروز در برابر آنچه می‌کردید، پاداش می‌یابید». ﴿۲۸﴾این کتاب ماست که به حق بر علیه شما سخن می‌گوید (و گواهی می‌دهد) البته ما آنچه را که می‌کردید، می‌نوشتیم. ﴿۲۹﴾پس اما کسانی‌که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پروردگارشان آن‌ها در رحمت خود (= بهشت) داخل می‌کند، این همان کامیابی بزرگ است. ﴿۳۰﴾و اما کسانی‌که کافر شدند، (به آن‌ها گفته می‌شود:) آیا آیات من بر شما خوانده نمی‌شد، پس شما تکبر کردید، و قومی مجرم بودید؟! ﴿۳۱﴾و چون گفته می‌شود: «بی‌گمان و عدۀ الله حق است، و (در آمدن) قیامت هیچ شکی نیست» می‌گفتید: «ما نمی‌دانیم قیامت چیست؟ ما فقط گمانی داریم، و ما (در بارۀ آن) یقین کننده نیستیم». ﴿۳۲﴾وبدیهای آنچه کرده‌اند، برای آنان آشکار شد، و آنچه که مسخره‌اش می‌کردند آن‌ها را فرو گرفت. ﴿۳۳﴾و (به آن‌ها) گفته می‌شود: «امروز شما را فراموش می‌کنیم، همان گونه که (شما) دیدار امروزتان را فراموش کردید، و جایگاه شما آتش (دوزخ) است، و شما هیچ یاوری ندارید. ﴿۳۴﴾این بدان سبب است که شما آیات الله را به مسخره گرفتید، و زندگی دنیا شما را فریفت». پس امروز نه آن‌ها از آن (دوزخ) بیرون آورده می‌شوند، و نه هیچ عذری از آن‌ها پذیرفته می‌شود. ﴿۳۵﴾پس ستایش مخصوص الله است، پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمین، پروردگار جهانیان. ﴿۳۶﴾و کبریاء و بزرگی در آسمان‌ها و زمین، از آنِ اوست [۱۶۷]، و او پیروزمند حکیم است. ﴿۳۷﴾

[۱۶۶]- حکم این آیه با نازل شدن آیه ۳۶ سوره‌ی توبه ﴿وَقَٰتِلُواْ ٱلۡمُشۡرِکِینَ کَآفَّةٗ﴾منسوخ گردید. (تفسیر طبری و ابن کثیر).

سوره جاثیه

سُورَةُ الجَاثِیةِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ حمٓ ١ تَنزِیلُ ٱلۡکِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِیزِ ٱلۡحَکِیمِ ٢ إِنَّ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓیَٰتٖ لِّلۡمُؤۡمِنِینَ ٣ وَفِی خَلۡقِکُمۡ وَمَا یَبُثُّ مِن دَآبَّةٍ ءَایَٰتٞ لِّقَوۡمٖ یُوقِنُونَ ٤ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّیۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن رِّزۡقٖ فَأَحۡیَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَتَصۡرِیفِ ٱلرِّیَٰحِ ءَایَٰتٞ لِّقَوۡمٖ یَعۡقِلُونَ ٥ تِلۡکَ ءَایَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَیۡکَ بِٱلۡحَقِّۖ فَبِأَیِّ حَدِیثِۢ بَعۡدَ ٱللَّهِ وَءَایَٰتِهِۦ یُؤۡمِنُونَ ٦ وَیۡلٞ لِّکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٖ ٧ یَسۡمَعُ ءَایَٰتِ ٱللَّهِ تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسۡتَکۡبِرٗا کَأَن لَّمۡ یَسۡمَعۡهَاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٖ ٨ وَإِذَا عَلِمَ مِنۡ ءَایَٰتِنَا شَیۡ‍ًٔا ٱتَّخَذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِینٞ ٩ مِّن وَرَآئِهِمۡ جَهَنَّمُۖ وَلَا یُغۡنِی عَنۡهُم مَّا کَسَبُواْ شَیۡ‍ٔٗا وَلَا مَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِیَآءَۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِیمٌ ١٠ هَٰذَا هُدٗىۖ وَٱلَّذِینَ کَفَرُواْ بِ‍َٔایَٰتِ رَبِّهِمۡ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِیمٌ ١١ ۞ٱللَّهُ ٱلَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ ٱلۡبَحۡرَ لِتَجۡرِیَ ٱلۡفُلۡکُ فِیهِ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّکُمۡ تَشۡکُرُونَ ١٢ وَسَخَّرَ لَکُم مَّا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِ جَمِیعٗا مِّنۡهُۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٖ لِّقَوۡمٖ یَتَفَکَّرُونَ ١٣

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

حم [1046]. ﴿1﴾فروفرستادن این کتاب از جانب خداى غالب با حکمت است. ﴿2﴾هرآیینه در آسمان‌ها و زمین نشانه‌ها است باوردارندگان را. ﴿3﴾و در آفرینش شما و در آفرینش آنچه پراکنده می‌سازد از جانوران، نشانه‌ها است قومى را که یقین می‌کنند. ﴿4﴾در آمدوشدِ شب و روز و در آنکه فرود آورد خدا از آسمان روزى را، پس زنده کرد به سبب باران زمین را بعد مرده بودن آن و در گردانیدن بادها نشانه‌ها است قومى را که درمى‏یابند. ﴿5﴾این نشانه‌هاى خدا است، می‌خوانیم آن را بر تو به راستى. پس به کدام سخن بعد پند خدا و آیت‌هاى او ایمان آرند؟!. ﴿6﴾واى هر دروغگوى گناهکار را. ﴿7﴾مى‏شنود آیاتِ خدا راکه خوانده مى‏شود بر وى، باز لازم می‌گیرد کفر تکبر کرده. گویا نشنیده است آن را، پس مژده ده او را به عذاب درد دهنده. ﴿8﴾و چون واقف شد بر چیزى از آیات ما تمسخر گیرد آن را آن جماعت ایشان را است عذاب خوار کننده. ﴿9﴾آن طرف ایشان دوزخ است و دفع نکند از ایشان آنچه کسب کردند چیزی را و دفع نکند نیز آنکه دوستان گرفته‏اند بجز خدا و ایشان راست عذاب بزرگ. ﴿10﴾این قرآن هدایت است و آنان‌که کافر شدند به آیات پروردگار خویش ایشان راست عذاب درد دهنده از جنس عقوبت سخت. ﴿11﴾خدای آن است که مسخّر کرد براى شما دریا را تا روان شوند کشتی‌ها در آن به فرمان او و تا طلب معیشت کنید از فضل او و بود که شما شکرگزارى کنید. ﴿12﴾و مسخر کرد براى شما آنچه در آسمان‌هاست و آنچه در زمین است، همه یکجا پدید آورده از جانب خود. هرآیینه در این مقدمه نشانه‌ها است گروهى را که تفکر مى‏کنند. ﴿13﴾

﴿قُل لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ یَغۡفِرُواْ لِلَّذِینَ لَا یَرۡجُونَ أَیَّامَ ٱللَّهِ لِیَجۡزِیَ قَوۡمَۢا بِمَا کَانُواْ یَکۡسِبُونَ ١٤ مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَنۡ أَسَآءَ فَعَلَیۡهَاۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّکُمۡ تُرۡجَعُونَ ١٥ وَلَقَدۡ ءَاتَیۡنَا بَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡحُکۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّیِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِینَ ١٦ وَءَاتَیۡنَٰهُم بَیِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِۖ فَمَا ٱخۡتَلَفُوٓاْ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡیَۢا بَیۡنَهُمۡۚ إِنَّ رَبَّکَ یَقۡضِی بَیۡنَهُمۡ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَةِ فِیمَا کَانُواْ فِیهِ یَخۡتَلِفُونَ ١٧ ثُمَّ جَعَلۡنَٰکَ عَلَىٰ شَرِیعَةٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡرِ فَٱتَّبِعۡهَا وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَ ٱلَّذِینَ لَا یَعۡلَمُونَ ١٨ إِنَّهُمۡ لَن یُغۡنُواْ عَنکَ مِنَ ٱللَّهِ شَیۡ‍ٔٗاۚ وَإِنَّ ٱلظَّٰلِمِینَ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِیَآءُ بَعۡضٖۖ وَٱللَّهُ وَلِیُّ ٱلۡمُتَّقِینَ ١٩ هَٰذَا بَصَٰٓئِرُ لِلنَّاسِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ یُوقِنُونَ ٢٠ أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِینَ ٱجۡتَرَحُواْ ٱلسَّیِّ‍َٔاتِ أَن نَّجۡعَلَهُمۡ کَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَوَآءٗ مَّحۡیَاهُمۡ وَمَمَاتُهُمۡۚ سَآءَ مَا یَحۡکُمُونَ ٢١ وَخَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّ وَلِتُجۡزَىٰ کُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا کَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا یُظۡلَمُونَ ٢٢﴾

بگو مسلمانان را که: درگذر کنند از آن جماعت که توقع روزهاى خدا ندارند [1047]تا سزا دهد خدا گروهى را از ایشان به حسب آنچه می‌کردند. ﴿14﴾هر که بکند کار شایسته، پس نفع او راست و هر که بد کارى کند پس وبال برو است باز به سوى پروردگار خویش رجوع کرده خواهد شد. ﴿15﴾و هرآیینه دادیم بنى اسراییل را کتاب و دانشمندى و پیغامبرى و روزى دادیم ایشان را از نعمتهاى پاکیزه و فضیلت دادیم ایشان را بر عالمها. ﴿16﴾و دادیم ایشان را نشانه‌ها واضح در باب دین، پس اختلاف نکردند مگر بعد از آنکه آمد بدیشان دانش از روى تعدّى با یکدیگر، هرآیینه پروردگار تو فیصل کند میان ایشان روز قیامت در آنچه اختلاف می‌کردند در آن. ﴿17﴾باز ساختیم تو را بر راه ظاهر از دین، پس پیروى کن آن را و پیروى مکن خواهش آنان‌که نمی‌دانند. ﴿18﴾هرآیینه ایشان دفع نخواهند کرد از تو چیزى از عقوبت خدا و هرآیینه ستمکاران بعض ایشان کارسازان بعض‏اند و خدا کارساز متقیان است. ﴿19﴾این قرآن، دلیل‏ها که واضح‏ است مردمان را و هدایت‏ است و بخشایش گروهى را که یقین می‌کنند. ﴿20﴾آیا پنداشتند آنان‌که کردند جرم‌ها که بکنیم ایشان را مانند آنان‌که ایمان آوردند و کارهاى شایسته کردند، یکسان باشند زندگانى ایشان و مردن ایشان بد حکم ایشان‏ است این حکم. ﴿21﴾و آفرید خدا آسمان‌ها و زمین به تدبیر درست و تا عاقبت کار جزا داده شود هر شخصى به حسب آنچه عمل کرده است و بر ایشان ستم کرده نشود. ﴿22﴾

﴿ أَفَرَءَیۡتَ مَنِ ٱتَّخَذَ إِلَٰهَهُۥ هَوَىٰهُ وَأَضَلَّهُ ٱللَّهُ عَلَىٰ عِلۡمٖ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمۡعِهِۦ وَقَلۡبِهِۦ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِۦ غِشَٰوَةٗ فَمَن یَهۡدِیهِ مِنۢ بَعۡدِ ٱللَّهِۚ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ ٢٣ وَقَالُواْ مَا هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا ٱلدُّنۡیَا نَمُوتُ وَنَحۡیَا وَمَا یُهۡلِکُنَآ إِلَّا ٱلدَّهۡرُۚ وَمَا لَهُم بِذَٰلِکَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا یَظُنُّونَ ٢٤ وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتُنَا بَیِّنَٰتٖ مَّا کَانَ حُجَّتَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱئۡتُواْ بِ‍َٔابَآئِنَآ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٢٥ قُلِ ٱللَّهُ یُحۡیِیکُمۡ ثُمَّ یُمِیتُکُمۡ ثُمَّ یَجۡمَعُکُمۡ إِلَىٰ یَوۡمِ ٱلۡقِیَٰمَةِ لَا رَیۡبَ فِیهِ وَلَٰکِنَّ أَکۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ ٢٦ وَلِلَّهِ مُلۡکُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَیَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ یَوۡمَئِذٖ یَخۡسَرُ ٱلۡمُبۡطِلُونَ ٢٧ وَتَرَىٰ کُلَّ أُمَّةٖ جَاثِیَةٗۚ کُلُّ أُمَّةٖ تُدۡعَىٰٓ إِلَىٰ کِتَٰبِهَا ٱلۡیَوۡمَ تُجۡزَوۡنَ مَا کُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٢٨ هَٰذَا کِتَٰبُنَا یَنطِقُ عَلَیۡکُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّا کُنَّا نَسۡتَنسِخُ مَا کُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ ٢٩ فَأَمَّا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ فَیُدۡخِلُهُمۡ رَبُّهُمۡ فِی رَحۡمَتِهِۦۚ ذَٰلِکَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡمُبِینُ ٣٠ وَأَمَّا ٱلَّذِینَ کَفَرُوٓاْ أَفَلَمۡ تَکُنۡ ءَایَٰتِی تُتۡلَىٰ عَلَیۡکُمۡ فَٱسۡتَکۡبَرۡتُمۡ وَکُنتُمۡ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِینَ ٣١ وَإِذَا قِیلَ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَٱلسَّاعَةُ لَا رَیۡبَ فِیهَا قُلۡتُم مَّا نَدۡرِی مَا ٱلسَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنّٗا وَمَا نَحۡنُ بِمُسۡتَیۡقِنِینَ ٣٢ وَبَدَا لَهُمۡ سَیِّ‍َٔاتُ مَا عَمِلُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا کَانُواْ بِهِۦ یَسۡتَهۡزِءُونَ ٣٣ وَقِیلَ ٱلۡیَوۡمَ نَنسَىٰکُمۡ کَمَا نَسِیتُمۡ لِقَآءَ یَوۡمِکُمۡ هَٰذَا وَمَأۡوَىٰکُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَکُم مِّن نَّٰصِرِینَ ٣٤ ذَٰلِکُم بِأَنَّکُمُ ٱتَّخَذۡتُمۡ ءَایَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا وَغَرَّتۡکُمُ ٱلۡحَیَوٰةُ ٱلدُّنۡیَاۚ فَٱلۡیَوۡمَ لَا یُخۡرَجُونَ مِنۡهَا وَلَا هُمۡ یُسۡتَعۡتَبُونَ ٣٥ فَلِلَّهِ ٱلۡحَمۡدُ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَرَبِّ ٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ ٣٦ وَلَهُ ٱلۡکِبۡرِیَآءُ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡحَکِیمُ ٣٧﴾

آیا دیدى کسى را که معبود خود گرفته است خواهش نفس خود را و گمراه کرد او را خدا با وجود دانش و مهر، بنهاد بر گوش او و دل او و پیدا کرد بر چشم او پرده؟! پس کیست که راه نماید او را بعد خدا آیا پند نمى‏گیرید؟. ﴿23﴾و گفتند: نیست زندگانى مگر همین زندگانى این جهانى ما، مى‏میریم و زنده می‌شویم و هلاک نمى‏کند ما را مگر زمانه! و نیست ایشان را به این مقدّمه هیچ دانش نیستند ایشان مگر گمان کننده. ﴿24﴾و چون خوانده شود بر ایشان آیت‌هاى ما واضح آمده نبود شبهه ایشان مگر آنکه گویند: بیارید پدران ما را اگر هستید راستگویان؟. ﴿25﴾بگو: خدا زنده می‌کند شما را باز می‌میراند شما را باز جمع کند شما را بر روز قیامت، هیچ شبهه نیست در آن و لیکن اکثر مردمان نمى‏دانند. ﴿26﴾و خدای راست پادشاهى آسمان‌ها و زمین و روزی که قایم شود قیامت، آن روز زیانکار شوند تباه‏کاران. ﴿27﴾و ببینى هر گروهى را به زانو درآمده. هر گروهى را خوانده شود به سوى نامۀ اعمال او. گوییم: امروز جزا داده شود شما را به حسب آنچه می‌کردید. ﴿28﴾گوییم: این نامۀ ماست که اظهار حقیقت می‌کند بر شما به راستى، هرآیینه ما مى‏نوشتیم آنچه شما عمل می‌کردید. ﴿29﴾پس اما آنان‌که ایمان آوردند و کارهاى شایسته کردند پس درآرد ایشان را پروردگار ایشان در رحمت خود این است فیروزى ظاهر. ﴿30﴾و اما آنان‌که کافر شدند، [ایشان را گوییم]: آیا خوانده نمى‏شد بر شما آیات من، پس تکبّر کردید و قوم گناهکاران بودید؟!. ﴿31﴾و چون گفته می‌شد که وعدۀ خدا راست است و قیامت هیچ شبهه نیست در آن گفتید: نمی‌دانیم چیست قیامت! تصوّر نمى‏کنیم آن را مگر به احتمال ضعیف و نیستیم ما یقین کننده. ﴿32﴾و ظاهر شد ایشان را عقوبت‌ها و آنچه به آن عمل کرده بودند و فروگرفت ایشان را آنچه به آن استهزا می‌کردند. ﴿33﴾و گفته شود: امروز فراموش کنیم شما را چنانکه فراموش کردید ملاقات این روز خود را و جاى شما دوزخ است و نیست شما را هیچ نصرت دهنده. ﴿34﴾این عذاب به سبب آن است که شما به تمسخر گرفتید آیات خدا را و فریفته کرد شما را زندگانى دنیا، پس امروز بیرون کرده نشوند از دوزخ و نه از ایشان رضامند ساختن خدا طلب کرده شود. ﴿35﴾پس خدای راست ستایش، پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمین پروردگار عالم‌ها. ﴿36﴾و او راست بزرگى در آسمان‌ها و زمین و اوست غالب با حکمت. ﴿37﴾

[1046] یعنی باران. [1047] یعنی معتقد نیستند که حوادث جزای اعمالِ ایشان باشد.