سورۀ هُمزه

سورۀ هُمزه

مکی است؛ ترتیب آن 104؛ شمار آیات آن 9

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَیۡلٞ لِّکُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ ١﴾.

هلاکت و تباهی بر هر غیبت‌گر مسلمانان باد که بر مؤمنان طعن وارد می‌کند، جویای عیب‌هاست، از مناقبت چشم می‌پوشد و زبانش مانند قیچی آبروها را قطع می‌کند.

﴿ٱلَّذِی جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ ٢﴾.

آنکه با حرص، طمع و آزمندی به جمع و ذخیرۀ ثروت می‌پردازد، حقوق اموال را با بخالت ادا نمی‌نماید، بلکه خادم و خازنش می‌شود و با مصروف‌شدن به دنیا از طاعات الهی اعراض می‌کند.

﴿یَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ ٣﴾.

می‌پندارد مالی را که جمع آورده است جاودانگی در دنیا، سلامت از آفات، گریز از مرگ و رهایی از ملاقات با خداوند عزوجل را برایش تضمین می‌نماید.

﴿کَلَّاۖ لَیُنۢبَذَنَّ فِی ٱلۡحُطَمَةِ ٤﴾.

هر‌گز واقعیت مطابق پندارش نیست. به زودی او را در آتشی می‌اندازیم که اعضا و استخوان‌هایش را در هم می‌کشند و اجزای وجودش را می‌ساید تا جزای آزمندی، طمعگاری و ذخیره‌کردنش را دریابد.

﴿وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلۡحُطَمَةُ ٥﴾.

چه می‌دانی که حقیقت این آتش چیست؟ آتشی است که عقوبت‌های هول‌انگیز و زنجیر‌های هراسناک دارد، قابل ترس و هراس است و سزاوار است که از آن حذر شود.

﴿نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ ٦﴾.

این آتش خداوندی است که آن را برای دشمنان بر‌افروخته و مشتعل ساخته، برای مستحقّان آماده کرده و عذاب و عقوبتش بالاتر از وصف است.

﴿ٱلَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةِ ٧﴾.

آتشی است که از شدّت حرارت وشعلۀ پیش از حدّش از بدن‌ها به دل‌ها نفوذ می‌کند و اطراف وجود را تا درون شکم پاره می‌کند؛ یعنی بیرون و درون جسم را می‌سوزاند.

﴿إِنَّهَا عَلَیۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ ٨﴾.

این آتش اهل خود را طور کامل فرا می‌گیرد و از آن بیرون نمی‌شوند، بلکه در آن همیشه ماندگار‌اند؛ نه قطع می‌شود و نه تخفیف می‌یابد.

﴿فِی عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۢ ٩﴾.

این آتش بر ستون‌هایی فرش‌شده که در حرارتش با پشت‌ها و بطن‌های خویش از حالی به حالی تغییر می‌یابند و چنان است که از اثر شعلۀ آتش بگداخته است. هر باری که خواستار تخفیف می‌شوند، خداوند عزوجل عذاب را بر آنان مزید می‌سازد.

سوره همزه

سوره همزه

Ayah: 1

وَیۡلٞ لِّکُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ

وای بر هر غیبت‌کننده [و] عیبجوی‌!

Ayah: 2

ٱلَّذِی جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ

[همان] کسی که مال فراونی گرد می‌آورد و آن را بارها می‌شمارد.

Ayah: 3

یَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ

گمان می‌کند که مالَش او را جاودانه می‌سازد.

Ayah: 4

کَلَّاۖ لَیُنۢبَذَنَّ فِی ٱلۡحُطَمَةِ

هرگز چنین نیست [که او گمان می‌کند]؛ قطعاً در آتشِ درهم‌کوبنده انداخته خواهد شد.

Ayah: 5

وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلۡحُطَمَةُ

و [ای پیامبر،] تو چه می‌دانی که آتشِ درهم‌کوبنده چیست؟

Ayah: 6

نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ

آتش برافروختۀ الهی است؛

Ayah: 7

ٱلَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفۡـِٔدَةِ

[آتشی] که بر دل‌ها چیره می‌گردد [و می‌سوزانَد].

Ayah: 8

إِنَّهَا عَلَیۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ

بی‌گمان، آن [آتش] بر آنان بسته شده [و از هر سو محاصره‌شان کرده] است.

Ayah: 9

فِی عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۭ

[افروخته] در ستون‌های بلند است.

---

 

Al-Humazah

سوره الهمزه

سُورَةُ الهُمَزَةِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ وَیۡلٞ لِّکُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ ١ ٱلَّذِی جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ ٢ یَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ ٣ کَلَّاۖ لَیُنۢبَذَنَّ فِی ٱلۡحُطَمَةِ ٤ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا ٱلۡحُطَمَةُ ٥ نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ ٦ ٱلَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةِ ٧ إِنَّهَا عَلَیۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ ٨ فِی عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۢ ٩ ﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

واى هر عیب کنندۀ غیبت گوینده را!. ﴿1﴾آن که فراهم آورد مال را و نگاه داشت آن را. ﴿2﴾مى‏پندارد که مال او زندگى جاوید دهدش!. ﴿3﴾نى! ‏نى! البته انداخته خواهد شد به حطمه. ﴿4﴾و چه چیز مطلع ساخت تو را که چیست حطمه؟!. ﴿5﴾آتش خدا، افروخته شده!. ﴿6﴾که غالب شود بر دل‌ها. ﴿7﴾هرآیینه آن آتش بر ایشان گماشته شده است. ﴿8﴾در ستون‌های دراز درآورده شده است. ﴿9﴾

تفسیر نور: سوره هُمَزَة

تفسیر نور:
سوره هُمَزَة آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ وَیْلٌ لِّکُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏وای به حال هر که عیبجو و طعنه‌زن باشد !‏

‏توضیحات : ‏
‏« وَیْلٌ » : وای ! واویلا ! بدبختی و نابودی . هلاک و عذاب . ( نگا : بقره‌ / 79 ، ابراهیم‌ / 2 ، مریم‌ / 37 ) . « هُمَزَةٍ » : بسیار عیبجو . « لُمَزَةٍ » : بسیار طعنه‌زن . « هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ » : این دو واژه صیغه مبالغه‌اند . از لحاظ معنی آن اندازه به هم نزدیکند که در موارد بسیاری به عنوان دو لفظ مترادف استعمال شده‌اند . هرچند با یکدیگر فرق دارند ولی این تفاوت به گونه‌ای است که عدّه‌ای مفاهیم ( هُمَزَة ) را برای ( لُمَزَة ) ، و عدّه‌ای مقاصد ( لُمَزَة ) را برای ( هُمَزَة ) ذکر کرده‌اند ( نگا : تفهیم القرآن ) . از قبیل : الف - هُمَزَة ، بسیار غیبت کننده ، و لُمَزَة سخت عیبجو . ب - هُمَزَة ، عیبجوی با اشاره به دست ، لَمَزَة با زبان . ج - هُمَزَة ، آن که روبرو بدگوئی کند ، و لُمَزَة آن که در غیاب . د - هُمَزَة ، آن که آشکارا و به آواز بلند بگوید ، لُمَزَة در پنهانی و با اشاره ابرو و چشم . و معانی دیگر ( نگا : نوین ) . پس هر که آبرو و حیثیّت مردم را به بازی گیرد ، و ایشان را تحقیر کند و برای خوشایند خود یا دیگران کارهایشان را ناچیز شمارد و بدیشان بدیها نسبت دهد ، و در حضور یا در غیاب ، آنان را توهین و تحقیر نماید ، و بزرگی خود را در کوچکی مردم ببیند ، هُمَزَة و لُمَزَة است .‏

سوره هُمَزَة آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ الَّذِی جَمَعَ مَالاً وَعَدَّدَهُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏همان کسی که دارائی فراوانی را گرد می‌آورد و آن را بارها و بارها می‌شمارد . ( چرا که از شمردن پول و سرشماری دارائی کیف می‌کند و لذّت می‌برد ، و فکر و ذکرش اموال ، و معبود و مسجودش درهم و دینار است . برق این بت او را غرق شادی می‌کند ، و نه تنها شخصیّت خویش که تمام شخصیّتها را در آن خلاصه می‌کند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَالاً » : دارائی فراوان . « عَدَّدَهُ » : آن را به کرّات و مرّات شمرده است و حساب آن را نگاه داشته است . باب تفعیل در اینجا برای تکثیر است .‏

سوره هُمَزَة آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ یَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آخر گمان می‌برد که دارائیش بدو جاودانگی می‌بخشد ! ( پس چرا چنین بت مشکل گشائی را نپرستد و شخصیّت همگان را در پای آن قربانی نکند ؟ ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَخْلَدَهُ » : او را جاودانگی داده است . وی را سرمدی کرده است .‏

سوره هُمَزَة آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ کَلَّا لَیُنبَذَنَّ فِی الْحُطَمَةِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هرگزا هرگز ! ( چنین نیست ) . او بدون شکّ به خُرد کننده و درهم شکننده ( اعضاء و اندام ، آتش دوزخ نام ) پرت می‌گردد و فرو انداخته می‌شود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَیُنبَذَنَّ » : قطعاً و مسلّماً پرت می‌گردد و فرو انداخته می‌شود . « الْحُطَمَةِ » : بسیار در هم شکننده و خُرد کننده . نامی از نامهای دوزخ است و بیانگر این واقعیّت است که تأثیر آن همسان تأثیر آذرخشهای آسمانی و امواج انفجاری مهیب است که نه تنها ساختمانهای عظیم را تخریب می‌کنند ، بلکه شاخه‌های آهن و ستونهای عظیم را هم خم می‌نمایند و درهم می‌شکنند .‏

سوره هُمَزَة آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ وَمَا أَدْرَاکَ مَا الْحُطَمَةُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏تو چه می‌دانی خُردکننده و درهم شکننده چیست‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَآ أَدْرَاکَ » : ( نگا : قارعه‌ / 3 ) .‏

سوره هُمَزَة آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آتش برافروخته خدا است !‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْمُوقَدَةُ » : فروزان . برافروخته .‏

سوره هُمَزَة آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ الَّتِی تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آتشی که ( به ژرفای قلبها که کانون کفر و کبر و فسق ، و مرکز حبّ ثروت و قدرت و منزلت دنیوی بوده است ، فرو می‌رود ) و بر دلها مسلّط و چیره می‌شود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« تَطَّلِعُ عَلی . . . » : چیره می‌شود بر . « الأفْئِدَةِ » : جمع فُؤاد ، دلها .‏

سوره هُمَزَة آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ إِنَّهَا عَلَیْهِم مُّؤْصَدَةٌ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آن آتشی ایشان را در بر می‌گیرد که سرپوشیده و دربسته است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَلَیْهِم مُّؤْصَدَةٌ » : ( نگا : بلد / 20 ) .‏

سوره هُمَزَة آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ فِی عَمَدٍ مُّمَدَّدَةٍ ‏

‏ترجمه : ‏
‏در حالی که آنان در ستونهای درازی بسته می‌شوند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَمَدٍ » : جمع عَمُود ، ستونها . « مُمَدَّدَةٍ » : دراز . « فِی عَمَدٍ » : حال ضمیر ( هِمْ ) بوده و بیان وضع دوزخیان است . یا این که حال ضمیر ( هَا ) و بیان حالت دوزخ است و معنی آیه چنین خواهد بود : شعله‌های سوزان جهنّم به صورت ستونهای کشیده و دراز ، دوزخیان را احاطه می‌کند و ایشان را در برمی‌گیرد .‏