تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

سُورَةُ الفَجۡرِ

سُورَةُ الفَجۡرِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلۡفَجۡرِ ١ وَلَیَالٍ عَشۡرٖ ٢ وَٱلشَّفۡعِ وَٱلۡوَتۡرِ ٣ وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَسۡرِ ٤ هَلۡ فِی ذَٰلِکَ قَسَمٞ لِّذِی حِجۡرٍ ٥ أَلَمۡ تَرَ کَیۡفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِعَادٍ ٦ إِرَمَ ذَاتِ ٱلۡعِمَادِ ٧ ٱلَّتِی لَمۡ یُخۡلَقۡ مِثۡلُهَا فِی ٱلۡبِلَٰدِ ٨ وَثَمُودَ ٱلَّذِینَ جَابُواْ ٱلصَّخۡرَ بِٱلۡوَادِ ٩ وَفِرۡعَوۡنَ ذِی ٱلۡأَوۡتَادِ ١٠ ٱلَّذِینَ طَغَوۡاْ فِی ٱلۡبِلَٰدِ ١١ فَأَکۡثَرُواْ فِیهَا ٱلۡفَسَادَ ١٢ فَصَبَّ عَلَیۡهِمۡ رَبُّکَ سَوۡطَ عَذَابٍ ١٣ إِنَّ رَبَّکَ لَبِٱلۡمِرۡصَادِ ١٤ فَأَمَّا ٱلۡإِنسَٰنُ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ رَبُّهُۥ فَأَکۡرَمَهُۥ وَنَعَّمَهُۥ فَیَقُولُ رَبِّیٓ أَکۡرَمَنِ ١٥ وَأَمَّآ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ فَقَدَرَ عَلَیۡهِ رِزۡقَهُۥ فَیَقُولُ رَبِّیٓ أَهَٰنَنِ ١٦ کَلَّاۖ بَل لَّا تُکۡرِمُونَ ٱلۡیَتِیمَ ١٧ وَلَا تَحَٰٓضُّونَ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡکِینِ ١٨ وَتَأۡکُلُونَ ٱلتُّرَاثَ أَکۡلٗا لَّمّٗا ١٩ وَتُحِبُّونَ ٱلۡمَالَ حُبّٗا جَمّٗا ٢٠ کَلَّآۖ إِذَا دُکَّتِ ٱلۡأَرۡضُ دَکّٗا دَکّٗا ٢١ وَجَآءَ رَبُّکَ وَٱلۡمَلَکُ صَفّٗا صَفّٗا ٢٢ وَجِاْیٓءَ یَوۡمَئِذِۢ بِجَهَنَّمَۚ یَوۡمَئِذٖ یَتَذَکَّرُ ٱلۡإِنسَٰنُ وَأَنَّىٰ لَهُ ٱلذِّکۡرَىٰ ٢٣

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به صبح. ﴿۱و به شب‌های ده‌گانه (ذیحجه). ﴿۲و به زوج و فرد. ﴿۳و سوگند به شب هنگامی‌که (حرکت می‌کند و) می‌رود. ﴿۴آیا در این (چیزها) سوگندی برای صاحب خرد نیست؟! ﴿۵(ای پیامبر) آیا ندیدی که پروردگارت با (قوم) عاد چه کرد؟ ﴿۶(همان عاد) ارم که دارای ستون‌ها (و قامت بلند) بودند. ﴿۷که همانند آن در شهرها آفریده نشده بود. ﴿۸و (نیز قوم) ثمود، آن‌هایی که صخره‌های سخت را از (کنار) وادی می‌تراشیدند (و برای خود خانه می‌ساختند)؟ ﴿۹و فرعون صاحب میخ‌ها (شکنجه‌ها و سپاه). ﴿۱۰(همان) کسانی‌که در شهر‌ها طغیان (و سرکشی) کردند. ﴿۱۱پس در آن‌ها بسیار فساد به بار آوردند. ﴿۱۲آنگاه پروردگارت تازیانه عذاب را بر آنان فرو آورد. ﴿۱۳یقیناً پروردگار تو در کمین‌گاه است. ﴿۱۴پس اما انسان هنگامی که پروردگارش او را بیازماید و او را گرامی دارد و به او نعمت بخشد، (مغرور می‌شود و) می‌گوید: «پروردگارم مرا گرامی داشته است». ﴿۱۵و اما هنگامی‌که او را بیازماید، پس روزیش را بر او تنگ گیرد (نا امید می‌شود و) می‌گوید: «پروردگارم مرا خوار کرده است». ﴿۱۶هرگز چنین نیست (که شما می‌پندارید)، بلگه یتیم را گرامی نمی‌دارید. ﴿۱۷و یکدیگر را بر اطعام مستمندان ترغیب و تشویق نمی‌کنید. ﴿۱۸و میراث را حریصانه می‌خورید (و حق دیگران را نمی‌دهید). ﴿۱۹و مال و ثروت (دنیا) را بسیار دوست دارید. ﴿۲۰هرگز چنین نیست (که شما گمان می‌کنید) هنگامی‌که زمین سخت درهم گوبیده شود (و هموار گردد). ﴿۲۱و پروردگارت (برای دادرسی) بیاید و (نیز) فرشتگان صف در صف (بیانید). ﴿۲۲و در آن روز جهنم آورده شود، در آن روز انسان متذکر می‌شود، و (اما) این تذکر چه فایدۀ برای او دارد؟! ﴿۲۳

﴿ یَقُولُ یَٰلَیۡتَنِی قَدَّمۡتُ لِحَیَاتِی ٢٤ فَیَوۡمَئِذٖ لَّا یُعَذِّبُ عَذَابَهُۥٓ أَحَدٞ ٢٥ وَلَا یُوثِقُ وَثَاقَهُۥٓ أَحَدٞ ٢٦ یَٰٓأَیَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ ٢٧ ٱرۡجِعِیٓ إِلَىٰ رَبِّکِ رَاضِیَةٗ مَّرۡضِیَّةٗ ٢٨ فَٱدۡخُلِی فِی عِبَٰدِی ٢٩ وَٱدۡخُلِی جَنَّتِی ٣٠

می‌گوید: «ای کاش (در دنیا) برای (این) زندگیم (چیزی از) پیش فرستاده بودم. ﴿۲۴پس در آن روز هیچ کسی همانند عذاب او (= الله) عذاب نمی‌کند. ﴿۲۵و هیچ کس همچون بند گشیدن او (= الله) کسی را بند نکشد. ﴿۲۶«ای روح آرام یافته. ﴿۲۷به سوی پروردگارت باز گرد، در حالی‌که تو از او خوشنودی و او از تو خشنود است. ﴿۲۸پس در زمرۀ بندگان (خاص) من در آی. ﴿۲۹و به بهشت من وارد شو» ﴿۳۰.

سوره الفجر

سُورَةُ الفَجۡرِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿وَٱلۡفَجۡرِ ١ وَلَیَالٍ عَشۡرٖ ٢ وَٱلشَّفۡعِ وَٱلۡوَتۡرِ ٣ وَٱلَّیۡلِ إِذَا یَسۡرِ ٤ هَلۡ فِی ذَٰلِکَ قَسَمٞ لِّذِی حِجۡرٍ ٥ أَلَمۡ تَرَ کَیۡفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِعَادٍ ٦ إِرَمَ ذَاتِ ٱلۡعِمَادِ ٧ ٱلَّتِی لَمۡ یُخۡلَقۡ مِثۡلُهَا فِی ٱلۡبِلَٰدِ ٨ وَثَمُودَ ٱلَّذِینَ جَابُواْ ٱلصَّخۡرَ بِٱلۡوَادِ ٩ وَفِرۡعَوۡنَ ذِی ٱلۡأَوۡتَادِ ١٠ ٱلَّذِینَ طَغَوۡاْ فِی ٱلۡبِلَٰدِ ١١ فَأَکۡثَرُواْ فِیهَا ٱلۡفَسَادَ ١٢ فَصَبَّ عَلَیۡهِمۡ رَبُّکَ سَوۡطَ عَذَابٍ ١٣ إِنَّ رَبَّکَ لَبِٱلۡمِرۡصَادِ ١٤ فَأَمَّا ٱلۡإِنسَٰنُ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ رَبُّهُۥ فَأَکۡرَمَهُۥ وَنَعَّمَهُۥ فَیَقُولُ رَبِّیٓ أَکۡرَمَنِ ١٥ وَأَمَّآ إِذَا مَا ٱبۡتَلَىٰهُ فَقَدَرَ عَلَیۡهِ رِزۡقَهُۥ فَیَقُولُ رَبِّیٓ أَهَٰنَنِ ١٦ کَلَّاۖ بَل لَّا تُکۡرِمُونَ ٱلۡیَتِیمَ ١٧ وَلَا تَحَٰٓضُّونَ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡکِینِ ١٨ وَتَأۡکُلُونَ ٱلتُّرَاثَ أَکۡلٗا لَّمّٗا ١٩ وَتُحِبُّونَ ٱلۡمَالَ حُبّٗا جَمّٗا ٢٠ کَلَّآۖ إِذَا دُکَّتِ ٱلۡأَرۡضُ دَکّٗا دَکّٗا ٢١ وَجَآءَ رَبُّکَ وَٱلۡمَلَکُ صَفّٗا صَفّٗا ٢٢ وَجِاْیٓءَ یَوۡمَئِذِۢ بِجَهَنَّمَۚ یَوۡمَئِذٖ یَتَذَکَّرُ ٱلۡإِنسَٰنُ وَأَنَّىٰ لَهُ ٱلذِّکۡرَىٰ ٢٣

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

قسم به صبح! . ﴿1و به شب‌هاى دهگانه! [1255]. ﴿2و قسم به جفت و طاق! [1256]. ﴿3و قسم به شب چون روان شود!. ﴿4آیا در این مقدمه سوگندی معتبر است صاحب خرد را؟ [1257]. ﴿5آیا ندیدى که چگونه معامله کرد پروردگار تو با قوم عاد.﴿6[که عاد] ارم باشد خداوندِ قدرهاى بلند. ﴿7که آفریده نشد مانند آن در شهرها. ﴿8و چگونه معامله کرد با قوم ثمود که تراشیده بودند سنگ‌هاى بزرگ را در وادى قرى. ﴿9و چگونه معامله کرد با فرعون صاحب میخ‌ها [1258]. ﴿10همۀ این جماعت‌ها، آنان‌که سرکشى کردند در شهرها. ﴿11پس بسیار به عمل آوردند در آنجا فساد را. ﴿12پس بریخت بر سر ایشان پروردگار تو یک دفعه عذاب. ﴿13هرآیینه پروردگار تو به کمینگاه است. ﴿14اما آدمى، پس چون امتحان کندش پروردگار او، پس گرامى کندش و نعمت دهدش، پس گوید: پروردگار من گرامى ساخت مرا. ﴿15و امّا چون امتحان کندش، پس تنگ سازد بر وى رزق وی را، گوید: پروردگار من حقارت کرد مرا. ﴿16نى! ‏نى! بلکه گرامى نمی‌دارید یتیم را. ﴿17و یکدیگر را رغبت نمی‌دهد بر طعام دادن فقیر. ﴿18و می‌خورید مال میراث را خوردن بسیار [1259]. ﴿19و دوست می‌دارید مال را دوست داشتن بسیار [1260]. ﴿20نى! ‏نى! چون پست کرده شود بلندى زمین را، پست کردن بعد پست کردن [1261]. ﴿21و بیاید پروردگار تو و بیایند فرشتگان صف صف شده. ﴿22و آورده شود آن روز دوزخ را، آن روز یاد کند آدمى و کجا باشد او را نفع آن یاد کردن. ﴿23

﴿ یَقُولُ یَٰلَیۡتَنِی قَدَّمۡتُ لِحَیَاتِی ٢٤ فَیَوۡمَئِذٖ لَّا یُعَذِّبُ عَذَابَهُۥٓ أَحَدٞ ٢٥ وَلَا یُوثِقُ وَثَاقَهُۥٓ أَحَدٞ ٢٦ یَٰٓأَیَّتُهَا ٱلنَّفۡسُ ٱلۡمُطۡمَئِنَّةُ ٢٧ ٱرۡجِعِیٓ إِلَىٰ رَبِّکِ رَاضِیَةٗ مَّرۡضِیَّةٗ ٢٨ فَٱدۡخُلِی فِی عِبَٰدِی ٢٩ وَٱدۡخُلِی جَنَّتِی ٣٠

گوید: اى کاش من فرستادمى عمل نیک براى زندگانىِ جاودانى خویش!. ﴿24پس آن روز عقوبت نکند مانند عقوبت خدا هیچ‌کس. ﴿25و به زنجیر نبندد مانند بستن او هیچ کس شود [1262]. ﴿26[گفته شود روح مؤمن را وقت مرگ:] اى نفس آرام گیرنده!. ﴿27بازگرد به سوى پروردگار خویش، تو خوشنود شده‌ای و از تو نیز خوشنود گشته. ﴿28پس درا به زمرۀ بندگان خاص من. ﴿29و درا به بهشت من. ﴿30