سورۀ جِنّ

سورۀ جِنّ

مکی است؛ ترتیب آن 72؛ شمار آیات آن 28

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿قُلۡ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ ٱسۡتَمَعَ نَفَرٞ مِّنَ ٱلۡجِنِّ فَقَالُوٓاْ إِنَّا سَمِعۡنَا قُرۡءَانًا عَجَبٗا ١﴾.

بگو ای پیامبر: خداوند سبحان به سویم وحی فرستاده که گروهی از جنّیان برای شنیدن قرآن کریم خاموش ماندند و گوش فرا دادند، وقتی آن را شنیدند تأثیر پذیر شدند و برای قوم‌شان گفتند: یقیناً ما قرآنی را شنیدیم که بلاغت و فصاحت تازه، سیاق و آراستگی عجیب و ره‌آورد و روشنگری نیکو دارد. آیاتش عقل‌ها را می‌رباید، در نفس‌ها رخنه ایجاد می‌کند و پرده‌های ضمیرها را می‌درد.

﴿یَهۡدِیٓ إِلَى ٱلرُّشۡدِ فَ‍َٔامَنَّا بِهِۦۖ وَلَن نُّشۡرِکَ بِرَبِّنَآ أَحَدٗا ٢﴾.

این قرآنی است که به راه حق هدایت می‌کند و به سوی نیکویی فرا می‌خواند. ما بدان تصدیق نمودیم، از آن پیروی کردیم، پروردگار خویش را یگانه شناختیم و کسی را در الوهیتش به او شریک نمی‌آوریم.

﴿وَأَنَّهُۥ تَعَٰلَىٰ جَدُّ رَبِّنَا مَا ٱتَّخَذَ صَٰحِبَةٗ وَلَا وَلَدٗا ٣﴾.

خداوند پاک، مقدّس و منزّه است، عظمت متعالی دارد و زن و فرزندی نگرفته است، بلکه او خداوند یگانۀ بی‌نیازی است که نه کسی را زاده و نه کسی زاده شده است.

﴿وَأَنَّهُۥ کَانَ یَقُولُ سَفِیهُنَا عَلَى ٱللَّهِ شَطَطٗا ٤﴾.

امّا از جملۀ ما کسی است که به خداوند عزوجل نادان است، بر حق افترا می‌کند و با بی‌خردی و طور ناحق همسر و فرزند را به اوتعالی نسبت می‌دهد. هر‌چند حق‌تعالی از چنین اوصافی بلند‌تر است.

﴿وَأَنَّا ظَنَنَّآ أَن لَّن تَقُولَ ٱلۡإِنسُ وَٱلۡجِنُّ عَلَى ٱللَّهِ کَذِبٗا ٥﴾.

ما باور داشتیم که هیچ‌یک از ما اعم از جنّیان و انسان‌ها توان ندارد که به خداوند عزوجل افترا کند و فرزند و همسری را به اوتعالی نسبت دهد.

﴿وَأَنَّهُۥ کَانَ رِجَالٞ مِّنَ ٱلۡإِنسِ یَعُوذُونَ بِرِجَالٖ مِّنَ ٱلۡجِنِّ فَزَادُوهُمۡ رَهَقٗا ٦﴾.

مسلّماً افرادی از انسان‌ها به اشخاصی از جنّیان پناه می‌جستند. این افراد با پناه جستن به جنّیان سرکشی، بی‌خردی و تکبّر آنان را زیاد می‌ساختند. این عمل‌شان شرک محسوب می‌شود و رفتن به نزد جادوگران و ساحران نیز از همین قبیل است.

﴿وَأَنَّهُمۡ ظَنُّواْ کَمَا ظَنَنتُمۡ أَن لَّن یَبۡعَثَ ٱللَّهُ أَحَدٗا ٧﴾.

ای جنّیان! انسان‌های کافر مانند شما باورمند بودند که حق‌تعالی کسی را بعد از مردن دوباره زنده نمی‌کند و با این عقیده به خداوند عزوجل و روز آخرت کافر شدند.

﴿وَأَنَّا لَمَسۡنَا ٱلسَّمَآءَ فَوَجَدۡنَٰهَا مُلِئَتۡ حَرَسٗا شَدِیدٗا وَشُهُبٗا ٨﴾.

و هر آینه ما به منظور شنیدن سخن اهل آسمان در آن بالا می‌رفتیم، امّا بعد از بعثت محمّدی احوالش بر ما تغییر کرد. بدین‌گونه که پُر از فرشتگانی شد که به پاسبانی مصروف اند و پر از ستارگان سوزنده‌ای که مُسترقان سمع به وسیلۀ آن‌ها زده می‌شوند.

﴿وَأَنَّا کُنَّا نَقۡعُدُ مِنۡهَا مَقَٰعِدَ لِلسَّمۡعِۖ فَمَن یَسۡتَمِعِ ٱلۡأٓنَ یَجِدۡ لَهُۥ شِهَابٗا رَّصَدٗا ٩﴾.

ما پیش از بعثت محمدی صلی الله علیه و آله و سلم در آسمان مواضعی را برای شنیدن سخن برمی‌گزیدیم. اما اکنون هر که از ما برای شنیدن نزدیک شود شهاب او را می‌سوزاند.

این آیه دعوای کاهنان و غیب‌گویان را که سخنان خویش را به اخبار آسمان نسبت می‌دهند باطل می‌سازد.

﴿وَأَنَّا لَا نَدۡرِیٓ أَشَرٌّ أُرِیدَ بِمَن فِی ٱلۡأَرۡضِ أَمۡ أَرَادَ بِهِمۡ رَبُّهُمۡ رَشَدٗا ١٠﴾.

اکنون نمی‌دانیم که آیا با این تغییر، به اهل زمین هلاکت و نابودی اراده شده یا الله عزوجل خیر و هدایت‌شان را اراده دارد؟ نمی‌دانیم چه امری پدید آمده است.

﴿وَأَنَّا مِنَّا ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَٰلِکَۖ کُنَّا طَرَآئِقَ قِدَدٗا ١١﴾.

از جملۀ ما گروه جنّ، شماری دوستان خداوند عزوجل و پرهیزگاران اند. امّا عدّۀ دیگری از ما فاسق و بد‌کار اند. یعنی ما اهل مذاهب پراکنده‌ای هستیم و روش یگانه‌ای نداریم.

﴿وَأَنَّا ظَنَنَّآ أَن لَّن نُّعۡجِزَ ٱللَّهَ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَن نُّعۡجِزَهُۥ هَرَبٗا ١٢﴾.

امّا ما اعتقاد داریم که خداوند سبحان به ما احاطه دارد و هرگاه بخواهد ما را هلاک سازد از آن نجات نمی‌یابیم و توان نداریم از عذابش در آسمان بگریزیم.

﴿وَأَنَّا لَمَّا سَمِعۡنَا ٱلۡهُدَىٰٓ ءَامَنَّا بِهِۦۖ فَمَن یُؤۡمِنۢ بِرَبِّهِۦ فَلَا یَخَافُ بَخۡسٗا وَلَا رَهَقٗا ١٣﴾.

و آنگاه که ما قرآن را شنیدیم تصدیق نمودیم که از جانب خداوند عزوجل است. کسی که به الوهیت پروردگارش ایمان آورد، نباید از کم‌شدن حسنات و یا از زیاده‌شدن گناهانش هراس داشته باشد؛ زیرا حق‌تعالی بر هیچ کسی ستم روا نمی‌دارد.

﴿وَأَنَّا مِنَّا ٱلۡمُسۡلِمُونَ وَمِنَّا ٱلۡقَٰسِطُونَۖ فَمَنۡ أَسۡلَمَ فَأُوْلَٰٓئِکَ تَحَرَّوۡاْ رَشَدٗا ١٤﴾.

از جملۀ ما شماری به طاعت الهی منقاد اند و در پیشگاهش فروتنی می‌نمایند. امّا برخی دیگر ستمگارانی‌اند که از راه مستقیم انحراف کردند. کسی که از حق‌تعالی اطاعت کند و خوشنودی وی را خواستار باشد، راه حق را در پیش گرفته است. چنین کسانی از هدایت الهی بهره‌مند شدند، به او ایمان آوردند، از پیامبرش پیروی نمودند و از جملۀ ابرار و نیکو‌کاران اند؛ زیرا در انتخاب بهترین روش کوشیدند.

﴿وَأَمَّا ٱلۡقَٰسِطُونَ فَکَانُواْ لِجَهَنَّمَ حَطَبٗا ١٥﴾.

امّا ستمگران منحرف از راه مستقیم، اهل دوزخ اند که به آتش دوزخ می‌سوزند و به عذابش گرفتار می‌شوند و عدل آن است که هر که تکذیب کند عذاب شود.

﴿وَأَلَّوِ ٱسۡتَقَٰمُواْ عَلَى ٱلطَّرِیقَةِ لَأَسۡقَیۡنَٰهُم مَّآءً غَدَقٗا ١٦﴾.

اگر انسان‌ها و جنّیان کافر به طاعت حق‌تعالی استقامت می‌ورزیدند، عبادت را برای او خالص می‌ساختند، به خوبی از پیامبرش پیروی می‌نمودند و از راهش انحراف نمی‌کردند الله عزوجل باران ریزانی را بر آنان از آسمان فرود می‌آورد و روزی گوارایی را برای‌شان عطا می‌نمود. در نتیجه زندگی را در فراوانی می‌گذشتاندند و حیات سعادتمندی می‌داشتند.

﴿لِّنَفۡتِنَهُمۡ فِیهِۚ وَمَن یُعۡرِضۡ عَن ذِکۡرِ رَبِّهِۦ یَسۡلُکۡهُ عَذَابٗا صَعَدٗا ١٧﴾.

برای اینکه آنان را مورد آزمایش قرار دهیم و شکر‌گزاران و کافران را باز شناسیم. بعد از آن هر که دیگران را از طاعت الله تعالی باز دارد، از عبادتش غافل ماند و یادش را فراموش کند خداوند متعال او را به عذاب سختی گرفتار می‌سازد و با داخل ساختن در آتش دوزخ خوار می‌کند.

﴿وَأَنَّ ٱلۡمَسَٰجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدۡعُواْ مَعَ ٱللَّهِ أَحَدٗا ١٨﴾.

هر آینه عبادت در مساجد باید مخصوص اوتعالی ساخته شود، چون عبادت غیر خداوند عزوجل در آن مواضع روا نیست و نباید چیزی از عبادت برای کسی جز الله عزوجل تقدیم شود. یعنی باید همه طاعات، چون عبادت، دعا، ترس و امیدواری برای او خالص ساخته شود؛ زیرا اوتعالی یگانه و سزاوار عبادت است.

﴿وَأَنَّهُۥ لَمَّا قَامَ عَبۡدُ ٱللَّهِ یَدۡعُوهُ کَادُواْ یَکُونُونَ عَلَیۡهِ لِبَدٗا ١٩﴾.

و آنگاه که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در شب دعوت جنّیان برای ادای نماز برخاستند، جنّیان از شدّت حرص شنیدن قرآن کریم در اطراف‌شان با صف‌های به هم پیوسته اجتماع ورزیدند؛ طوری که نزدیک بود به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم متّصل شوند.

﴿قُلۡ إِنَّمَآ أَدۡعُواْ رَبِّی وَلَآ أُشۡرِکُ بِهِۦٓ أَحَدٗا ٢٠﴾.

برای این کافر بگو: من خداوند یگانۀ قهّار را عبادت می‌کنم و در عبادتش کسی را شریک نمی‌سازم، بلکه طاعت خویش را تنها برای او تقدیم می‌دارم. او سزاوار است که عبادت شود و سزاوار است که یگانه شناخته شود.

﴿قُلۡ إِنِّی لَآ أَمۡلِکُ لَکُمۡ ضَرّٗا وَلَا رَشَدٗا ٢١﴾.

برای کافران بگو: من نمی‌توانم به شما نفعی را جلب نمایم، یا از شما ضرری را دفع کنم و در توانم نیست که شما را گمراه سازم یا هدایت نمایم. همه این امور به خداوند عزوجل مربوط است، من تنها شما را از عذاب بیم داده و به دریافت پاداش مژده می‌دهم.

﴿قُلۡ إِنِّی لَن یُجِیرَنِی مِنَ ٱللَّهِ أَحَدٞ وَلَنۡ أَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلۡتَحَدًا ٢٢﴾.

بگو: اگر خداوند عزوجل را نافرمانی کنم هیچ کسی نمی‌تواند مرا از عذابش باز دارد و هیچ راهی را نمی‌یابم که از عذاب حق‌تعالی فرار نمایم. آری! هیچ راه پناهگاهی از عذاب الله عزوجل جز به سوی او وجود ندارد، پس باید بنده به سوی او بگریزد و به او اعتماد ورزد.

﴿إِلَّا بَلَٰغٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِسَٰلَٰتِهِۦۚ وَمَن یَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَإِنَّ لَهُۥ نَارَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِینَ فِیهَآ أَبَدًا٢٣﴾.

امّا آنچه در توان من است و بدان دسترسی دارم، دعوت به سوی خداوند عزوجل تبلیغ دین اوتعالی و رساندن پیامی است که مرا بدان مأمور داشته است. هر که خدا را عصیانگری کند و با پیامبرش مخالفت ورزد، جزای جرمش عذاب دوزخ است که در آن همیشه خواهد ماند.

﴿حَتَّىٰٓ إِذَا رَأَوۡاْ مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعۡلَمُونَ مَنۡ أَضۡعَفُ نَاصِرٗا وَأَقَلُّ عَدَدٗا ٢٤﴾.

تا آنگاه که کافران آتش دوزخ را که در این دنیا وعده داده شده‌اند مشاهده کنند. آن وقت خواهند دانست که چه کسی ناتوان است، یاوری ندارد و لشکرش اندک است؛ یعنی آنان ناتوان‌تر و خوارتر اند و لشکری اندکتر دارند، امّا خداوند عزوجل قویتر و غالبتر است و لشکری بیشتر دارد.

﴿قُلۡ إِنۡ أَدۡرِیٓ أَقَرِیبٞ مَّا تُوعَدُونَ أَمۡ یَجۡعَلُ لَهُۥ رَبِّیٓ أَمَدًا ٢٥﴾.

ای پیامبر! برای کافران بگو: من به وقت عذابی که بدان وعده داده می‌شوید دانا نیستم که نزولش نزدیک است یا وقوع آن دور خواهد بود، بلکه من وقوع آن را بیم می‌دهم و وقت آن را به شما خبر داده نمی‌توانم.

﴿عَٰلِمُ ٱلۡغَیۡبِ فَلَا یُظۡهِرُ عَلَىٰ غَیۡبِهِۦٓ أَحَدًا ٢٦﴾.

الله عزوجل خداوندی یگانۀ قهّار است که به امور پوشیده از دیده‌ها داناست. امّا هیچ‌کس از انسان‌ها را به امور غیبی آگاه نمی‌سازد. اوتعالی امور پوشیده و آشکار و علنی و مخفی را می‌داند.

﴿إِلَّا مَنِ ٱرۡتَضَىٰ مِن رَّسُولٖ فَإِنَّهُۥ یَسۡلُکُ مِنۢ بَیۡنِ یَدَیۡهِ وَمِنۡ خَلۡفِهِۦ رَصَدٗا ٢٧﴾.

مگر بندگانی را که به رسالتش برگزیده باشد که ایشان را به بعضی از علوم پوشیده آگاه می‌سازد و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را از پیش رو و پشت سر با فرشتگان نگه می‌دارد تا نشود که جنّیان چیزی از وحی را به سرقت برند و به دوستان کاهن و دروغگوی خویش تحویل دهند.

﴿لِّیَعۡلَمَ أَن قَدۡ أَبۡلَغُواْ رِسَٰلَٰتِ رَبِّهِمۡ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَیۡهِمۡ وَأَحۡصَىٰ کُلَّ شَیۡءٍ عَدَدَۢا ٢٨﴾.

تا رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم بداند که به پیامبر پیشین نیز همانند او وحی فرود آمده و ایشان نیز به صداقت و امانت‌داری رسالت‌شان را تبلیغ کردند و خداوند عزوجل وی را مانند ایشان حفظ می‌کند. حق‌تعالی به همه احکام و شرایعی که در نزدشان است چه پوشیده و چه آشکار به طور کامل داناست، همه چیز‌ها را برمی‌شمارد، هیچ چیزی را فرو گذاشت نمی‌کند، به همه معلومات علم دارد، همه معدودات را برشمرده دارد و به کیفیت‌ها و کمّیت‌ها داناست.

تفسیر نور: سوره جن

تفسیر نور:
سوره جن آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِّنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآناً عَجَباً ‏

‏ترجمه : ‏
‏( ای محمّد ! به امت خود ) بگو : به من وحی شده است که گروهی از پریان ( به‌تلاوت قرآن من ) گوش فرا داده‌اند و ( پس از مراجعت به میان قوم خود ، بدیشان ) گفته‌اند : ما قرآن زیبا و شگفتی را شنیده‌ایم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْجِنّ » : پری . آفریدگانی از آفریدگان خدا هستند که از آتش آفریده شده‌اند ( نگا : حجر / 27 ) . دارای عقل و شعور و فهم و درک ، و تکلیف و مسؤولیّت ، و آشنائی به زبان بوده ، و مخاطب کتابهای آسمانی و از جمله قرآن می‌باشند ( نگا : احقاف‌ / 30 ) ، و موظّف به تبلیغ حق هستند . آنها پیش از انسانها آفریده شده‌اند ( نگا : حجر / 27 ) و می‌توانند برخی از کارهای مورد نیاز بشر را انجام دهند ( نگا : سبأ / 12 و 13 ، نمل‌ / 39 ) . وجود جنّ حتمی و قطعی است ، ولی ما چیزی از نحوه زندگی و ماهیّت ایشان - جز آنچه قرآن فرموده است‌ - نمی‌دانیم . لیکن باید انسان مؤمن به دنبال خرافات و موهومات راه نرود و ناآگاهانه افسانه‌هائی را درباره ایشان از خود نبافد . این را هم بداند که جای تعجّب نیست که چه بسا انواع و اقسام موجودات زنده‌ای در این عالم وجود داشته باشند و ما با حواسّ محدود و دانش اندک خود با آنها آشنا نباشیم ، همان گونه که رنگها و صداهای فراوانی در جهان ما است ، ولی مقدار ناچیزی از آنها را می‌بینیم و می‌شنویم . « نَفَرٌ » : گروه ( نگا : اعراف‌ / 27 ، احقاف‌ / 29 - 32 ) . « عَجَباً » : عجیب و بی‌نظیر . یعنی این کلام ، از نظر لفظ و معنی اعجاز انگیز است ، و با سخنان دیگر متفاوت است . مصدر است و برای مبالغه ، صفت شده است .‏

سوره جن آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ یَهْدِی إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ وَلَن نُّشْرِکَ بِرَبِّنَا أَحَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏همگان را به راه راست رهنمود می‌سازد ، و ما بدان ایمان آورده‌ایم ( و دیگر از ایمان خود بر نمی‌گردیم و یکتاپرستی را در پیش می‌گیریم ، و ) کسی را انباز پروردگارمان نمی‌سازیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الرُّشْدِ » : راه راست و درستی که پویندگان را به سر منزل سعادت و کمال می‌رساند .‏

سوره جن آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّهُ تَعَالَى جَدُّ رَبِّنَا مَا اتَّخَذَ صَاحِبَةً وَلَا وَلَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏جلال و عظمت پروردگار ما والا است ، او همسر و فرزندی بر نگرفته است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَنَّهُ » : عطف بر ( إِنَّا سَمِعْنَا ) با تقدیر فعل مناسب همچون ( نَعْلَمُ ) است : فَقَالُوا وَ نَعْلَمُ أَنَّهُ تَعَالی . یا این که عطف بر ضمیر ( ه ) است : فَئَامَنَّا بِأَنَّهُ . « جَدُّ » : جلال و عظمت . فاعل فعل ( تَعالی ) است .‏

سوره جن آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّهُ کَانَ یَقُولُ سَفِیهُنَا عَلَى اللَّهِ شَطَطاً ‏

‏ترجمه : ‏
‏نادانان ما درباره خداوند سخنان ناروائی می‌گفته‌اند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« سَفِیهُ » : نادان . مراد جنس سفیه است . لذا شامل اهریمن و سپاهیان او می‌گردد ( نگا : المصحف المیسّر ) . « شَطَطاً » : سخنان دور از حقیقت . اقوال نادرست ( نگا : الکهف‌ / 14 ) .‏

سوره جن آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا ظَنَنَّا أَن لَّن تَقُولَ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى اللَّهِ کَذِباً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و ما ( پیش از این ) چنین می‌پنداشتیم که آدمیان و پریان هرگز بر خدا دروغ نمی‌بندند ( و از زبان خدا دروغ نمی‌گویند و بدو نسبتهای ناروائی - همچون داشتن زن و فرزند - نمی‌دهند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَن تَقُولَ . . . کَذِباً » : این سخن ممکن است اشاره به تقلید کورکورانه‌ای باشد که این گروه از پریان قبلاً از دیگران داشته‌اند و برای خدا انباز و همگون و زن و فرزند قرار می‌داده‌اند .‏

سوره جن آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّهُ کَانَ رِجَالٌ مِّنَ الْإِنسِ یَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِّنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقاً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و کسانی از انسانها به کسانی از پریها پناه می‌آوردند ، و بدین وسیله بر گمراهی و سرکشی ایشان می‌افزودند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« رَهَقاً » : سفاهت و جهالت . گمراهی و سرکشی . « فَزَادَهُمْ رَهَقاً » : پناه بردن انسانها به پریان ، بر سفاهت و سرکشی و گمراهسازی بیشتر پریها می‌افزوده است . برخی گفته‌اند : پناه بردن انسانها به پریها ، بر گمراهی و سرکشی و بزهکاری خود انسانها می‌افزوده است .‏

سوره جن آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّهُمْ ظَنُّوا کَمَا ظَنَنتُمْ أَن لَّن یَبْعَثَ اللَّهُ أَحَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و ( انسانهای کافر ) گمان برده‌اند ، همان گونه که شما ( پریهای کافر ) گمان برده‌اید ، که خداوند هرگز کسی را پیغمبر نمی‌سازد ، و کسی را دوباره زنده نمی‌گرداند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَن یَبْعَثَ اللهُ أَحَداً » : خداوند هرگز کسی را پیغمبر نمی‌سازد و برای تبلیغ روانه نمی‌دارد . خداوند هرگز کسی را پس از مرگ زندگی دوباره نمی‌بخشد و قیامت و رستاخیزی در میان نمی‌باشد .‏

سوره جن آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاء فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَساً شَدِیداً وَشُهُباً ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما قصد آسمان کردیم ، و همه جای آن را پر از محافظان و نگهبانان نیرومند ( ملائکه ) و شهابها ( ی سوزنده ) یافتیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَمَسْنَا » : قصد کریم . طلبیدیم و جستجو کردیم . لمس به معنی مس کردن و پسودن است ، ولی در اینجا مراد قصد کردن و رو نمودن است . « حَرَساً » : اسم جمع است ، و یا جمع حارِس است : محافظان . نگهبانان . مراد فرشتگان است . « شُهُب‌ » : جمع شِهاب ، آذرخشها ( نگا : حجر / 18 ) . « شَدِیداً » : وزن فَعِیل ، مفرد و جمع در آن یکسان است .‏

سوره جن آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا کُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَن یَسْتَمِعِ الْآنَ یَجِدْ لَهُ شِهَاباً رَّصَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما ( پیش از این ) در گوشه‌ها و کنارهای آسمان برای استراق سمع می‌نشستیم ( و کسب خبر می‌کردیم ) ولی اکنون هر کس بخواهد گوش فرا دهد ، شهاب آماده‌ای را در کمین خود می‌یابد که به سوی او نشانه می‌رود .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَقَاعِدَ » : جمع مَقْعَد ، نشیمنگاهها . جایگاهها . مراد اطراف و اکنافی است که بشود در آنجاها نشست و کمین کرد . « رَصَداً » : آماده و نشانه گرفته شده . مصدر است و در معنی اسم مفعول ، یعنی مَرْصُود به کار رفته است . یا این که به معنی راصِد ، یعنی نگهبان است .‏

سوره جن آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا لَا نَدْرِی أَشَرٌّ أُرِیدَ بِمَن فِی الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما نمی‌دانیم که آیا برای ساکنان زمین شر و بلا در نظر گرفته شده است ، و یا این که پروردگارشان خیر و هدایت ایشان را خواسته است‌ ؟‏

‏توضیحات : ‏
‏« أُرِیدَ » : اراده شده است . مقدّر گشته است . « رَشَداً » : هدایت و رهنمود . مراد خیر و برکت مادی و معنوی است .‏

سوره جن آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَلِکَ کُنَّا طَرَائِقَ قِدَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏برخی از ما تسلیم فرمان خدا و پرهیزگارند ، و بعضی از ما جز این ، ( یعنی نافرمان و بی‌دین ) . اصلاً ما فرقه‌ها و گروههای متفاوت و گوناگونی هستیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« دُونَ » : جز . سوای . « طَرَآئِقَ » : جمع طریقه ، راهها و روشها . مراد مردمان صاحب راهها و روشهای گوناگون است . « قِدَداً » : جمع قِدَّة : فِرقه . دسته . گروه .‏

سوره جن آیه 12
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا ظَنَنَّا أَن لَّن نُّعجِزَ اللَّهَ فِی الْأَرْضِ وَلَن نُّعْجِزَهُ هَرَباً ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما یقین داریم که هرگز نمی‌توانیم بر اراده خداوند در زمین غالب شویم ، و نمی‌توانیم از پنجه قدرت او فرار کنیم . ( بنابراین ، وقتی که نه راه غلبه وجود دارد ، و نه راه گریز ، چاره‌ای جز تسلیم فرمان دادگرانه او نیست ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ظَنَنَّا » : یقین داریم . قطعاً دانسته‌ایم . « هَرَباً » : گریز . فرار . مصدر است و به معنی اسم فاعل ، یعنی ( هَارِبِینَ ) بوده و حال است .‏

سوره جن آیه 13
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَى آمَنَّا بِهِ فَمَن یُؤْمِن بِرَبِّهِ فَلَا یَخَافُ بَخْساً وَلَا رَهَقاً ‏

‏ترجمه : ‏
‏ما هنگامی که رهنمود ( قرآن را ) شنیدیم ، بدان ایمان آوردیم . هر کس که به پروردگارش ایمان بیاورد ، نه از کاستی ( پاداش ) می‌ترسد ، و نه از ستم ( حاصل از افزودن بر بدیهایش ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْهُدی‌ » : رهنمود . مراد قرآن است ( نگا : بقره‌ / 185 ) . « بَخْساً » : نقصان . کاهش . مراد کاستن از حسنات است . « رَهَقاً » : ستم . مراد افزایش بر سیّئات ، و دچار ساختن به خواری و ذلّت آخرت است .‏

سوره جن آیه 14
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُوْلَئِکَ تَحَرَّوْا رَشَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏در میان ما ، فرمانبرداران ، و منحرفان و بیدادگرانند . آنان که فرمانبردارند ، هدایت و خیر را برگزیده‌اند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الْمُسْلِمُونَ » : ( نگا : بقره‌ / 132 و 133 و 136 ) . « الْقَاسِطُونَ » : کج‌روان و منحرفان . ستمگران و بیدادگران . « تَحَرَّوْا » : قصد کردند و گرائیدند . برگزیدند . تحرّی ، به معنی تلاش برای شناخت چیزی که راست‌تر و بهتر است ( نگا : معجم‌الفاظ القرآن‌الکریم ) .‏

سوره جن آیه 15
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً ‏

‏ترجمه : ‏
‏و امّا آنان که ستمگر و بیدادگرند ، هیزم و هیمه دوزخ هستند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حَطَباً » : هیزم . هیمه .‏

سوره جن آیه 16
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَلَّوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیْنَاهُم مَّاء غَدَقاً ‏

‏ترجمه : ‏
‏اگر آدمیان و پریان بر راستای راه ( یکتاپرستی و فرمانبرداری از اوامر و نواهی الهی ) ماندگار بمانند ، آب زیاد ( و نعمت فراوان ) بهره ایشان می‌گردانیم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الطَّرِیقَهِ » : راه . مراد راه خداشناسی و فرمانبرداری ، یا به عبارت دیگر ، آئین اسلام است . « غَدَقاً » : فراوان . زیاد . « مَآءً غَدَقاً » : آب فراوان ، که نماد و سبب نعمت فراوان است .‏

سوره جن آیه 17
‏متن آیه : ‏
‏ لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَمَن یُعْرِضْ عَن ذِکْرِ رَبِّهِ یَسْلُکْهُ عَذَاباً صَعَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏هدف این است که ما آنان را با این نعمت فراوان بیازمائیم ، و هر کس از ذکر و یاد پروردگارش روی‌گردان گردد ، او را به عذاب سخت و طاقت فرسائی داخل می‌گرداند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« یَسْلُکْهُ » : داخل می‌گرداند ( نگا : قصص‌ / 32 ، حاقّه‌ / 32 ) . « صَعَداً » : سخت . غیر قابل تحمّل . طاقت‌فرسا .‏

سوره جن آیه 18
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏مسجدها مختصّ پرستش خدا است ، و ( در آنها ) کسی را با خدا پرستش نکنید .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلّهِ » : مساجد از آن خدا است . مراد این است که مساجد مختصّ عبادت خدا است ، لذا در آنها کسی را با خدا عبادت نکنید . « لا تَدْعُوا » : مپرستید . عبادت نکنید .‏

سوره جن آیه 19
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنَّهُ لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ یَدْعُوهُ کَادُوا یَکُونُونَ عَلَیْهِ لِبَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏( به من وحی شده است که ) چون بنده خدا ( محمّد ) بر پای ایستاد ( و شروع به نماز و خواندن قرآن در آن کرد ) و به پرستش خداوند پرداخت ، کافران پیرامون او تنگِ یکدیگر ازدحام کردند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَبْدُاللهِ » : مراد حضرت محمّد است . « لِبَد » : جمع لِبْدَة ، متراکم و انباشته . مجازاً به معنی گروه و دسته تنگ یکدیگر و پشت سر هم است .‏

سوره جن آیه 20
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّی وَلَا أُشْرِکُ بِهِ أَحَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : تنها پروردگارم را می‌پرستم و کسی را انباز او نمی‌کنم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَدْعُو » : می‌پرستم . به کمک می‌طلبم . الف زائدی در رسم‌الخطّ قرآنی در آخر دارد .‏

سوره جن آیه 21
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ إِنِّی لَا أَمْلِکُ لَکُمْ ضَرّاً وَلَا رَشَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : من نمی‌توانم هیچ گونه زیانی و سودی به شما برسانم ، و به هیچوجه نمی‌توانم گمراهتان سازم یا هدایتتان دهم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ضَرّاً » : زیان . گمراهی . « رَشَداً » : خیر و خوبی . هدایت و توفیق . « لآ أَمْلِکُ لَکُمْ » : من نمی‌توانم زیان و ضرری را از شما دفع و برطرف کنم ، و نمی‌توانم خیر و خوبی را به شما برسانم ( نگا : زاد المسیر ) .‏

سوره جن آیه 22
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ إِنِّی لَن یُجِیرَنِی مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِن دُونِهِ مُلْتَحَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : ( اگر من از خدا نافرمانی کنم ) هیچ کس مرا در برابر ( خشم ) خدا پناه نمی‌دهد ، و پناهگاهی ( برای حفظ خود از عذاب خدا ) جز خدا نمی‌یابم .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَن یُجِیرَنِی‌ » : هرگز پناهم نمی‌دهد . هیچ وقت مرا در جوار خود نمی‌گیرد ( نگا : مؤمنون‌ / 88 ، احقاف‌ / 31 ، ملک‌ / 28 ) . « مُلْتَحَداً » : پناهگاه . ملجأ ( نگا : کهف‌ / 27 ) .‏

سوره جن آیه 23
‏متن آیه : ‏
‏ إِلَّا بَلَاغاً مِّنَ اللَّهِ وَرِسَالَاتِهِ وَمَن یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏لیکن ( تنها کاری که می‌توانم بکنم ) تبلیغ از سوی خدا ، و رساندن پیامهای او است . هر کس از خدا و پیغمبرش نافرمانی کند ، نصیب او آتش دوزخ است و جاودانه در آن می‌ماند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« بَلاغاً » : ابلاغ تبلیغ . مستثنی از ( لآ أَمْلِکُ ) است و جملات میان آنها معترضه و برای تأکیدِ عدم استطاعت است ( نگا : قاسمی ) . یا این که مفعول مطلق فعل محذوفی است . « رِسَالاتِهِ » : مراد از رسالتهای خدا توضیح مسائل مجمل قرآنی ، در پرتو رهنمودهای آسمانی است . مثل توضیح و بیان احکام نماز و زکات و حجّ ، و غیره ( نگا : المصحف‌المیسّر ) .‏

سوره جن آیه 24
‏متن آیه : ‏
‏ حَتَّى إِذَا رَأَوْا مَا یُوعَدُونَ فَسَیَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِراً وَأَقَلُّ عَدَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏( کافران همواره به استهزاء خود ادامه می‌دهند ) تا زمانی که مشاهده خواهند کرد چیزی را که بدانان وعده داده شده است . آن گاه خواهند دانست که چه کسی ( از کافر و مؤمن ) یاورانش ناتوانتر ، و شماره و تعدادش کمتر است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« حَتّی إِذَا رَأَوْا » : ( نگا : مریم‌ / 75 ) . « نَاصِراً » : تمییز است .‏

سوره جن آیه 25
‏متن آیه : ‏
‏ قُلْ إِنْ أَدْرِی أَقَرِیبٌ مَّا تُوعَدُونَ أَمْ یَجْعَلُ لَهُ رَبِّی أَمَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏بگو : ( ای کافران ! ) من نمی‌دانم آیا چیزی که به شما وعده داده می‌شود ، نزدیک است ، یا این که پروردگارم زمان طولانی و زیادی را برای آن در نظر گرفته است .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَا تُوعَدُونَ » : آنچه به شما وعده داده می‌شود ، مراد قیامت و عذاب آن است . « أَمَداً » : مدّت زمان طولانی ( نگا : آل‌عمران‌ / 30 ، کهف‌ / 12 ، حدید / 16 ) .‏

سوره جن آیه 26
‏متن آیه : ‏
‏ عَالِمُ الْغَیْبِ فَلَا یُظْهِرُ عَلَى غَیْبِهِ أَحَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏داننده غیب خدا است ، و هیچ کسی را بر غیب خود آگاه نمی‌سازد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« عَالِمُ » : خبر مبتدای محذوف ( هُوَ ) یا بدل از ( رَبّ ) است . « فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ » : ( نگا : انعام‌ / 59 ، نمل‌ / 65 ) .‏

سوره جن آیه 27
‏متن آیه : ‏
‏ إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ فَإِنَّهُ یَسْلُکُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏مگر پیغمبری که خدا از او خوشنود باشد . خدا ( برای حفظ آن مقدار غیبی که او را از آن مطّلع می‌کند ، از میان فرشتگان ) محافظان و نگهبانانی در پیش و پس او روان می‌دارد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« إِلاّ مَنِ ارْتَضی مِن رَّسُولٍ » : مگر پیغمبری که از او راضی باشد . خداوند تنها برخی از پیغمبران را بر بعضی از امور غیب مطّلع می‌سازد ، آن هم بدان اندازه که بیانگر معجزات ایشان بوده و به مأموریّت و دعوتشان مربوط باشد ( نگا : آل‌عمران‌ / 49 و 179 ) . « إِرْتَضی‌ » : ( نگا : انبیاء / 28 ، نور / 55 ) . « یَسْلُکُ » : داخل می‌کند . روان می‌سازد ( نگا : جنّ‌ / 17 ) . « بَیْنَ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ » : مراد همه جوانب و اطراف است . در وقت نزول غیب ، خدا توسّط فرشتگان ، پیغمبران را از هر سو می‌پاید ، و از شیاطین و پریان و وسوسه‌های ایشان مراقبت و مواظبت می‌نماید ( نگا : حجر / 9 ، شعراء / 212 ) . « رَصَداً » : جمع راصِد ، نگهبانان و مراقبان .‏

سوره جن آیه 28
‏متن آیه : ‏
‏ لِیَعْلَمَ أَن قَدْ أَبْلَغُوا رِسَالَاتِ رَبِّهِمْ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَیْهِمْ وَأَحْصَى کُلَّ شَیْءٍ عَدَداً ‏

‏ترجمه : ‏
‏تا خدا بداند که پیغمبران پیامهای پروردگارشان را رسانده‌اند ، هر چند که خدا از همه چیزهائی که نزدیک ایشان است ( و در درون و بیرون آنان است ) کاملاً آگاه بوده و بدانها احاطه دارد ، و هر چیزی را دانه‌دانه سرشماری کرده است و دقیقاً می‌داند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لِیَعْلَمَ » : ( نگا : بقره‌ / 143 ، آل‌عمران‌ / 140 ) . « عَدَداً » : شماره . شمرده . شمرنده . یکی‌یکی . تمییز است ، و یا به معنی ( إحصاء ) و مفعول مطلق است ، و یا این که در معنی ( مَعْدُوداً ) و حال ( کُلَّ شَیْءٍ ) و یا به معنی ( عادّاً ) و حال فاعل فعل ( أَحْصی ) است .‏