تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

سُورَةُ المَعَارِجِ

سُورَةُ المَعَارِجِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ ١ لِّلۡکَٰفِرِینَ لَیۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ ٢ مِّنَ ٱللَّهِ ذِی ٱلۡمَعَارِجِ ٣ تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَیۡهِ فِی یَوۡمٖ کَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِینَ أَلۡفَ سَنَةٖ ٤ فَٱصۡبِرۡ صَبۡرٗا جَمِیلًا ٥ إِنَّهُمۡ یَرَوۡنَهُۥ بَعِیدٗا ٦ وَنَرَىٰهُ قَرِیبٗا ٧ یَوۡمَ تَکُونُ ٱلسَّمَآءُ کَٱلۡمُهۡلِ ٨ وَتَکُونُ ٱلۡجِبَالُ کَٱلۡعِهۡنِ ٩ وَلَا یَسۡ‍َٔلُ حَمِیمٌ حَمِیمٗا ١٠

به نام الله بخشندۀ مهربان

تقاضاکننده‌ای، تقاضای عذابی وقوع یافتنی کرد. ﴿۱(این عذاب) برای کافران است. هیچ دفع‌کننده‌ای ندارد. ﴿۲از سوی الله صاحب مراتب و درجات است. ﴿۳فرشتگان و روح (جبرئیل) به سوی او عروج می‌کنند، در روزی‌که مقدارش پنجاه هزار سال است. ﴿۴پس تو (ای پیامبر!) صبر جمیل پیشه کن. ﴿۵بی‌گمان آن‌ها آن (روز) را دور می‌بینند. ﴿۶و ما آن را نزدیک می‌بینیم. ﴿۷(همان) روزی‌که آسمان چون مس گداخته شود. ﴿۸و کوه‌ها مانند پشم رنگین (متلاشی و پراکنده) شود. ﴿۹و هیچ دوست صمیمی (و خویشاوندی) از (حال) دوست صمیمی (و خویشاوند خود) نپرسد. ﴿۱۰

﴿ یُبَصَّرُونَهُمۡۚ یَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ یَفۡتَدِی مِنۡ عَذَابِ یَوۡمِئِذِۢ بِبَنِیهِ ١١ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِیهِ ١٢ وَفَصِیلَتِهِ ٱلَّتِی تُ‍ٔۡوِیهِ ١٣ وَمَن فِی ٱلۡأَرۡضِ جَمِیعٗا ثُمَّ یُنجِیهِ ١٤ کَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ ١٥ نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ ١٦ تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ ١٧ وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ ١٨ ۞إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا ١٩ إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا ٢٠ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَیۡرُ مَنُوعًا ٢١ إِلَّا ٱلۡمُصَلِّینَ ٢٢ ٱلَّذِینَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ دَآئِمُونَ ٢٣ وَٱلَّذِینَ فِیٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ مَّعۡلُومٞ ٢٤ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ ٢٥ وَٱلَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوۡمِ ٱلدِّینِ ٢٦ وَٱلَّذِینَ هُم مِّنۡ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ ٢٧ إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمۡ غَیۡرُ مَأۡمُونٖ ٢٨ وَٱلَّذِینَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ ٢٩ إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَکَتۡ أَیۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَیۡرُ مَلُومِینَ ٣٠ فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِکَ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ ٣١ وَٱلَّذِینَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ ٣٢ وَٱلَّذِینَ هُم بِشَهَٰدَٰتِهِمۡ قَآئِمُونَ ٣٣ وَٱلَّذِینَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ یُحَافِظُونَ ٣٤ أُوْلَٰٓئِکَ فِی جَنَّٰتٖ مُّکۡرَمُونَ ٣٥ فَمَالِ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ قِبَلَکَ مُهۡطِعِینَ ٣٦ عَنِ ٱلۡیَمِینِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ عِزِینَ ٣٧ أَیَطۡمَعُ کُلُّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن یُدۡخَلَ جَنَّةَ نَعِیمٖ ٣٨ کَلَّآۖ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّمَّا یَعۡلَمُونَ ٣٩

(در حالی‌که) آنان به یکدیگر نشان داده می‌شوند گناهکار (دوست دارد و) آرزو کند خویشتن را از عذاب آن روز باز خرد به فرزندانش. ﴿۱۱و زنش و برادرش. ﴿۱۲و قبیله‌اش که (همیشه) او را جای و پناه می‌داد. ﴿۱۳و همۀ آن‌هایی که روی زمین اند (همگی فدا کند) سپس او نجات یابد. ﴿۱۴(اما) هرگز چنین نیست، بی‌گمان آن شعله‌های (آتش) سوزان است. ﴿۱۵پوست از سر و صورت بر می‌کند. ﴿۱۶کسانی را که (به فرمان الله) پشت کردند و (از حق) روی گرداندند، فرا می‌خواند. ﴿۱۷و (نیز کسانی را که) اموال را جمع آوری و ذخیره کردند. (و حق آن را نپرداختند). ﴿۱۸یقیناً انسان کم طاقت (و حریص) آفریده شده است. ﴿۱۹هنگامی‌که بدی (و مصیبتی) به او رسد، بی‌تابی می‌کند. ﴿۲۰و هنگامی‌که خوبی به او رسد، باز دارنده (و بخیل) می‌شود. ﴿۲۱مگر نمازگزاران. ﴿۲۲همان کسانی‌که بر نماز‌هایشان همیشه مداومت می‌کنند. ﴿۲۳و کسانی‌که در اموال‌شان حق (معین و) معلومی است. ﴿۲۴برای گدا و محروم. ﴿۲۵و کسانی‌که روز جزا را تصدیق می‌کنند. ﴿۲۶و کسانی‌که از عذاب پروردگارشان می‌ترسند. ﴿۲۷بی‌گمان از عذاب پروردگارشان در امان نتوانند بود. ﴿۲۸و کسانی‌که شرمگاه‌هایشان را نگه می‌دارند. ﴿۲۹مگر با همسران و کنیزانی که مالک آن‌ها هستند که (در این صورت) ملامت و سرزنشی بر آن‌ها نیست. ﴿۳۰پس هرکس غیر از این‌ها را بخواهد، آنان متجاوزان هستند. ﴿۳۱و کسانی‌که امانت‌ها و عهد‌شان را رعایت می‌کنند. ﴿۳۲و کسانی‌که به شهادت‌های خود متعهد هستند. ﴿۳۳و کسانی‌که بر نمازشان محافظت می‌کنند. ﴿۳۴اینان در باغ‌های (بهشت) گرامی داشته می‌شوند. ﴿۳۵پس (ای پیامبر!) کافران را چه شده که به سوی تو می‌شتابند؟ ﴿۳۶از راست و چپ، گروه گروه (و پراکنده) می‌شوند؟! ﴿۳۷آیا هر کدام از آن‌ها (با آن اعمال ناپسندش) طمع دارد که او در بهشت پرنعمت (الهی) درآورده شود؟! ﴿۳۸هرگز چنین نیست، بی‌گمان ما آن‌ها را از آنچه (خود‌شان) می‌دانند آفریده‌ایم. ﴿۳۹

﴿ فَلَآ أُقۡسِمُ بِرَبِّ ٱلۡمَشَٰرِقِ وَٱلۡمَغَٰرِبِ إِنَّا لَقَٰدِرُونَ ٤٠ عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ خَیۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِینَ ٤١ فَذَرۡهُمۡ یَخُوضُواْ وَیَلۡعَبُواْ حَتَّىٰ یُلَٰقُواْ یَوۡمَهُمُ ٱلَّذِی یُوعَدُونَ ٤٢ یَوۡمَ یَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا کَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ یُوفِضُونَ ٤٣ خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِکَ ٱلۡیَوۡمُ ٱلَّذِی کَانُواْ یُوعَدُونَ ٤٤

پس به پروردگار مشرق‌ها و مغرب‌ها سوگند می‌خورم که ما یقیناً قادریم. ﴿۴۰بر آن که (کسانی دیگر) بهتر از آن‌ها را جایگزین کنیم، و ما (برای این کار) عاجز و ناتوان نیستیم. ﴿۴۱پس (ای پیامبر!) آنان را به حال خود وا گذار تا در باطل خود فرو روند، و بازی کنند تا به روزی‌که به آن‌ها وعده داده شده است برسند. ﴿۴۲(همان) روزی‌که شتابان از قبرها خارج می‌شوند، گویی به سوی نشانه (و بت‌ها) می‌دوند. ﴿۴۳(در حالی‌که) چشم‌هایشان (از شرم و وحشت) به زیر افتاده، و ذلت (و خواری) آن‌ها را پوشانده است. این همان روزی است که به آن‌ها وعده داده می‌شد. ﴿۴۴.

سوره معارج

سُورَةُ المَعَارِجِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ سَأَلَ سَآئِلُۢ بِعَذَابٖ وَاقِعٖ ١ لِّلۡکَٰفِرِینَ لَیۡسَ لَهُۥ دَافِعٞ ٢ مِّنَ ٱللَّهِ ذِی ٱلۡمَعَارِجِ ٣ تَعۡرُجُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ وَٱلرُّوحُ إِلَیۡهِ فِی یَوۡمٖ کَانَ مِقۡدَارُهُۥ خَمۡسِینَ أَلۡفَ سَنَةٖ ٤ فَٱصۡبِرۡ صَبۡرٗا جَمِیلًا ٥ إِنَّهُمۡ یَرَوۡنَهُۥ بَعِیدٗا ٦ وَنَرَىٰهُ قَرِیبٗا ٧ یَوۡمَ تَکُونُ ٱلسَّمَآءُ کَٱلۡمُهۡلِ ٨ وَتَکُونُ ٱلۡجِبَالُ کَٱلۡعِهۡنِ ٩ وَلَا یَسۡ‍َٔلُ حَمِیمٌ حَمِیمٗا ١٠

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

طلب کرد طلب کننده عقوبتى. ﴿1بر کافران فرود آینده. نیست او را هیچ بازدارنده [1195]. ﴿2فررود آینده از جانب خدا، خداوند مرتبه‌ها. ﴿3[که بر آن صعود کرده شود]، بالا می‌روند فرشتگان و روح نیز [1196]به سوى خدا، عقوبت فرود آینده بر کافران در روزى که هست مقدار آن پنجاه هزار سال. ﴿4پس صبر کن، صبر نیک. ﴿5هرآیینه کافران دور مى‏بینند آن روز را. ﴿6و ما نزدیک مى‏بینمش. ﴿7روزی که شود آسمان مانند مس گداخته. ﴿8و شود کوه‌ها مانند پشم رنگین. ﴿9و نپرسد هیچ خویشاوند، خویشاوند دیگر را .﴿10

﴿ یُبَصَّرُونَهُمۡۚ یَوَدُّ ٱلۡمُجۡرِمُ لَوۡ یَفۡتَدِی مِنۡ عَذَابِ یَوۡمِئِذِۢ بِبَنِیهِ ١١ وَصَٰحِبَتِهِۦ وَأَخِیهِ ١٢ وَفَصِیلَتِهِ ٱلَّتِی تُ‍ٔۡوِیهِ ١٣ وَمَن فِی ٱلۡأَرۡضِ جَمِیعٗا ثُمَّ یُنجِیهِ ١٤ کَلَّآۖ إِنَّهَا لَظَىٰ ١٥ نَزَّاعَةٗ لِّلشَّوَىٰ ١٦ تَدۡعُواْ مَنۡ أَدۡبَرَ وَتَوَلَّىٰ ١٧ وَجَمَعَ فَأَوۡعَىٰٓ ١٨ ۞إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ خُلِقَ هَلُوعًا ١٩ إِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ جَزُوعٗا ٢٠ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلۡخَیۡرُ مَنُوعًا ٢١ إِلَّا ٱلۡمُصَلِّینَ ٢٢ ٱلَّذِینَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ دَآئِمُونَ ٢٣ وَٱلَّذِینَ فِیٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ مَّعۡلُومٞ ٢٤ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ ٢٥ وَٱلَّذِینَ یُصَدِّقُونَ بِیَوۡمِ ٱلدِّینِ ٢٦ وَٱلَّذِینَ هُم مِّنۡ عَذَابِ رَبِّهِم مُّشۡفِقُونَ ٢٧ إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمۡ غَیۡرُ مَأۡمُونٖ ٢٨ وَٱلَّذِینَ هُمۡ لِفُرُوجِهِمۡ حَٰفِظُونَ ٢٩ إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَکَتۡ أَیۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَیۡرُ مَلُومِینَ ٣٠ فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِکَ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ ٣١ وَٱلَّذِینَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ ٣٢ وَٱلَّذِینَ هُم بِشَهَٰدَٰتِهِمۡ قَآئِمُونَ ٣٣ وَٱلَّذِینَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ یُحَافِظُونَ ٣٤ أُوْلَٰٓئِکَ فِی جَنَّٰتٖ مُّکۡرَمُونَ ٣٥ فَمَالِ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ قِبَلَکَ مُهۡطِعِینَ ٣٦ عَنِ ٱلۡیَمِینِ وَعَنِ ٱلشِّمَالِ عِزِینَ ٣٧ أَیَطۡمَعُ کُلُّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن یُدۡخَلَ جَنَّةَ نَعِیمٖ ٣٨ کَلَّآۖ إِنَّا خَلَقۡنَٰهُم مِّمَّا یَعۡلَمُونَ ٣٩

نموده شود ایشان را قرابتیان ایشان. آرزو کند گناهکار که عوض دهد از عذاب آن روز، فرزندان خود را. ﴿11و زن خود را و برادر خود را. ﴿12و نیز قبیلۀ خود را که جاى می‌دهد او را. ﴿13و نیز هر که در زمین است همه یکجا. پس برهاند این عوض دادن، خودش را. ﴿14نی! نی! هرآیینه دوزخ آتشى است شعله زننده. ﴿15پوست سر را برکشنده. ﴿16می‌خواند هر که را اعراض کرد و روى گردان شد. ﴿17و جمع مال نمود، پس درآوردند نگاه داشت. ﴿18هرآیینه آدمى آفریده شده است ناشکیبنده. ﴿19چون برسدش مصیبت، اضطراب کننده. ﴿20و چون برسدش رفاهیت، بخل نماینده. ﴿21مگر نمازگذاران. ﴿22آنان‌که ایشان بر نماز خویش، همیشه باشندگانند. ﴿23و آنان‌که در اموال ایشان حصّه‌ای هست مقرر. ﴿24براى سائل و بى‌مایۀ کم سؤال. ﴿25و آنان‌که باور می‌دارند روز جزا را. ﴿26و آنان‌که ایشان از عذاب پروردگار خود، ترسندگانند. ﴿27هرآیینه عذاب پروردگار ایشان چنان است که از آن ایمن نتوان شد. ﴿28و آنان‌که ایشان اندام نهانى خود را نگاهدارندگانند. ﴿29مگر بر زنان خود یا کنیزکانی که مالک آنها شده است دستِ ایشان، پس هرآیینه این فریق ملامت کرده شده نیستند. ﴿30پس هر که طلب کند سواى این، پس آن جماعت ایشانند از حد گذشتگان. ﴿31و آنان‌که ایشان امانت‌هاى خود را و عهدهاى خود را رعایت کنندگانند. ﴿32و آنان‌که ایشان بر گواهی‌هاى خود متعهد شوندگانند. ﴿33و آنان‌که ایشان بر نماز خود محافظت کنندگانند. ﴿34این جماعت در بوستان‌ها باشند، گرامى کردگانند. ﴿35پس چیست کافران را به سوى تو شتابانند؟. ﴿36از جانب راست و از جانب چپ گروه گروه شده. ﴿37آیا طمع می‌کند هر شخصى از ایشان که درآورده شود به بوستان نعمت؟. ﴿38نى! ‏نى! هرآیینه ما آفریده‏ایم ایشان را از آنچه می‌دانند [1197]. ﴿39

﴿ فَلَآ أُقۡسِمُ بِرَبِّ ٱلۡمَشَٰرِقِ وَٱلۡمَغَٰرِبِ إِنَّا لَقَٰدِرُونَ ٤٠ عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ خَیۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِینَ ٤١ فَذَرۡهُمۡ یَخُوضُواْ وَیَلۡعَبُواْ حَتَّىٰ یُلَٰقُواْ یَوۡمَهُمُ ٱلَّذِی یُوعَدُونَ ٤٢ یَوۡمَ یَخۡرُجُونَ مِنَ ٱلۡأَجۡدَاثِ سِرَاعٗا کَأَنَّهُمۡ إِلَىٰ نُصُبٖ یُوفِضُونَ ٤٣ خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۚ ذَٰلِکَ ٱلۡیَوۡمُ ٱلَّذِی کَانُواْ یُوعَدُونَ ٤٤

پس قسم می‌خورم به پروردگار مشرق‌ها و مغرب‌هاکه هرآیینه ما تواناییم! . ﴿40بر آنکه عوض آریم بهتر از ایشان و نیستیم ما عاجز. ﴿41پس بگذار، [یا محمد] ایشان را که به بیهودگى درآیند و بازى کنند تا آنکه برخورند به آن روز خود که وعده داده مى‏شد ایشان را. ﴿42روزی که برآیند از قبور، شتابان، گویا ایشان به سوى نشانه می‌دوند. ﴿43نیایش ظاهر شده باشد بر دیده‌هاى ایشان، درگیرد ایشان را خوارى. این است آن روز که وعده داده مى‏شد ایشان را. ﴿44