سورۀ منافقون

سورۀ منافقون

مدنی است؛ ترتیب آن 63؛ شمار آیات آن 11

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿إِذَا جَآءَکَ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ قَالُواْ نَشۡهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ یَعۡلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُۥ وَٱللَّهُ یَشۡهَدُ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَکَٰذِبُونَ ١﴾.

ای پیامبر! آنگاه که منافقان به نزدت حضور می‌یابند،‌ با زبان‌های خود و بطور دروغ برایت می‌گویند: گواهی می‌دهیم که تو پیامبری از جانب خداوند عزوجل فرستاده شده‌ای. حق‌تعالی می‌داند که تو پیامبرش هستی و خداوند سبحان گواهی می‌دهد که منافقان در اظهار ایمان و پوشیده ساختن کفر خویش دروغگوی‌اند؛ زیرا آنان بر خلاف واقعیت تصدیق خویش را آشکار و تکذیب‌شان را پنهان می‌سازند.

﴿ٱتَّخَذُوٓاْ أَیۡمَٰنَهُمۡ جُنَّةٗ فَصَدُّواْ عَن سَبِیلِ ٱللَّهِۚ إِنَّهُمۡ سَآءَ مَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ٢﴾.

منافقان سوگند خویش را سپری در برابر مجازات و تعزیرات دنیوی ساخته‌اند، از حق رو گشتاندند و دیگران را از دخول در اسلام باز داشتند. آری! به راستی که عمل زشت و معاملۀ بدی را انجام دادند؛ زیرا به زبان‌های خویش دروغ گفته‌اند و در دل‌های خویش کافر اند.

﴿ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ ثُمَّ کَفَرُواْ فَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا یَفۡقَهُونَ ٣﴾.

زشتی عمل آنان بدان سبب است که اظهار ایمان کردند و کفر خویش را پنهان داشتند،‌ خداوند عزوجل به سبب نفاق بر دل‌های آنان مُهر نهاد و در نتیجه آنان را از فهمیدن کلام خود و سخن رسولش محروم ساخت؛ چنان‌که گفتنی‌های کسی را درک نمی‌کنند.

﴿۞وَإِذَا رَأَیۡتَهُمۡ تُعۡجِبُکَ أَجۡسَامُهُمۡۖ وَإِن یَقُولُواْ تَسۡمَعۡ لِقَوۡلِهِمۡۖ کَأَنَّهُمۡ خُشُبٞ مُّسَنَّدَةٞۖ یَحۡسَبُونَ کُلَّ صَیۡحَةٍ عَلَیۡهِمۡۚ هُمُ ٱلۡعَدُوُّ فَٱحۡذَرۡهُمۡۚ قَٰتَلَهُمُ ٱللَّهُۖ أَنَّىٰ یُؤۡفَکُونَ ٤﴾.

وقتی منافقان را مشاهده نمایی، از شکل‌‌ها و قیافه‌های‌شان متعجّب می‌شوی؛ چون زبان‌های فصیح دارند،‌ امّا بر دل‌های آنان فقر ایمان مستولی شده و وجود آنان از حق وحشت دارد،‌ در حالی که بی‌خرد و نافهم‌اند. آنان را همچو چوب‌های خشک و بی‌جانی می‌بینی که به ویوار تکیه داده باشند، از آواز هر حادثه و بلایی می‌هراسند و می‌پندارند که فقط بر آنان واقع می‌شود. این بدان سبب است که بر خویشتن بد‌گمان،‌ به اعمال بد خود آشنا هستند و ترسو و زبون می‌باشند. ای مؤمنان! منافقان شدید‌ترین دشمنان شما هستند،‌ از مکر و تدبیر و فریبکاری آنان خود را نگه دارید و بر‌حذر باشید. خداوند سبحان آنان را شکست دهد، به هلاکت رساند و خوار سازد! چگونه از هدایت به گمراهی و از حق به سوی باطل انحراف می‌ورزند.

﴿وَإِذَا قِیلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ یَسۡتَغۡفِرۡ لَکُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ لَوَّوۡاْ رُءُوسَهُمۡ وَرَأَیۡتَهُمۡ یَصُدُّونَ وَهُم مُّسۡتَکۡبِرُونَ ٥﴾.

آنگاه که مؤمنان برای منافقان می‌گویند: به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باز آیید و از گفتار ناپسند و کردار بد‌خویش توبه نمایید تا آنحضرت از حضور پروردگار برای شما آمرزش بخواهد، منافقان به گونۀ استهزا و بی‌اعتنایی به این سخن،‌ سر‌های خود را تکان می‌دهند و می‌بینی که از هدایت رو می‌گردانند و از حق تکبّر می‌ورزند. آری! آنان در طلب راهیابی نیستند و نصیحت را نمی‌پذیرند؛ زیرا دل‌های فاسد شده و چشم‌های نابینا دارند.

﴿سَوَآءٌ عَلَیۡهِمۡ أَسۡتَغۡفَرۡتَ لَهُمۡ أَمۡ لَمۡ تَسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ لَن یَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا یَهۡدِی ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِینَ ٦﴾.

ای پیامبر! اگر برای منافقان از حق‌تعالی آمرزش بخواهی یا نخواهی برابر است؛ زیرا هر‌گز خداوند عزوجل از آنان گذشت نمی‌کند،‌ مورد عفوشان قرار نمی‌دهد و گناهان آنان را نمی‌آمرزد؛ به دلیل اینکه به دلیل کفر اصرار می‌ورزند و به تکذیب دین الهی اعتقاد دارند. خداوند سبحان کسانی را که به وی کفر ورزند، از طاعتش بیرون شوند و با پیامبر و شریعتش جنگ و مقابله کنند توفیق نمی‌بخشد.

﴿هُمُ ٱلَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنفِقُواْ عَلَىٰ مَنۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ حَتَّىٰ یَنفَضُّواْۗ وَلِلَّهِ خَزَآئِنُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰکِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَا یَفۡقَهُونَ ٧﴾.

منافقان کسانی اند که برای انصار مدینه می‌گویند: برای مهاجران صدقه نکنید تا به فقر و ناداری گرفتار شوند، از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رو گردانند و او را تنها بگذارند. آیا اینان نمی‌دانند که خزانه‌های رزق همگان در اختیار الله عزوجل است و روزی همه موجودات آسمان‌ها و زمین را او می‌دهد؛ یعنی تنها اوتعالی روزی دهنده است،‌ او عطا‌کننده و بخشایندۀ سخاوتمندی است که نیازها باید از او خواسته شود، اما منافقان جلال الهی را نمی‌فهمند، قدرت پروردگار را درک نمی‌کنند و نمی‌دانند که چه اندازه رزق و روزی در نزد او وجود دارد؛ از این‌رو به چنین اعمالی اقدام می‌کنند.

﴿یَقُولُونَ لَئِن رَّجَعۡنَآ إِلَى ٱلۡمَدِینَةِ لَیُخۡرِجَنَّ ٱلۡأَعَزُّ مِنۡهَا ٱلۡأَذَلَّۚ وَلِلَّهِ ٱلۡعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِۦ وَلِلۡمُؤۡمِنِینَ وَلَٰکِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَا یَعۡلَمُونَ ٨﴾.

گروه منافقان می‌گویند: وقتی از جهاد به سوی مدینه بر‌گردیم،‌ به زودی افراد باعزّت و قدرتمند ما ضعیفان و ناتوانان را از آنجا بیرون می‌سازد و با اظهار این سخن از قدرتمندان،‌ خویشتن و از ناتوانان،‌ مهاجران را قصد داشتند. حق‌تعالی به آنان خبر داد که عزّت مطلق از آن خداوند سبحان،‌ پیامبر بزرگوارش و مؤمنان پیرو محمّد صلی الله علیه و آله و سلم می‌باشد. امّا منافقان این حقیقت را نمی‌دانند؛ از آن‌رو که جهالت و نادانی، بدی اعمال و بی‌خردی بر اندیشۀ آنان حاکم شده است.

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِکُمۡ أَمۡوَٰلُکُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُکُمۡ عَن ذِکۡرِ ٱللَّهِۚ وَمَن یَفۡعَلۡ ذَٰلِکَ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ ٩﴾.

ای مؤمنان!‌ مال‌ها و فرزندان شما را به خود مصروف نسازد؛ همچنان که منافقان را از طاعت پروردگار جهانیان به خود مشغول ساخت. کسی که دارایی و فرزندان، وی را از عبادت پروردگارش به خود مشغول دارد؛ در قسمتش از بارگاه پروردگار زیانمند شده،‌ نصیبش از پاداش را ضایع ساخته،‌ در منافعش افراط کرده، ‌از معامله‌اش سود نبرده و کوشش وی بیهوده گشته است.

﴿وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰکُم مِّن قَبۡلِ أَن یَأۡتِیَ أَحَدَکُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَیَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِیٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِیبٖ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُن مِّنَ ٱلصَّٰلِحِینَ ١٠﴾.

ای مؤمنان! از مال و دارائیی که خداوند عزوجل برای‌تان عطا کرده،‌ در راه اوتعالی به مصرف رسانید و صدقه کنید؛ پیش از آنکه مرگ بر شما به طور ناگهانی هجوم آورد، وقتی برای انفاق باقی نمانده باشد و زمان انجام اعمال گذشته باشد. و آنگاه با رسیدن مرگ انسان با حسُّر و تأسُّف می‌گوید: پروردگارم! چرا برایم اندکی از زمان مهلت ندادی؟ تا از ثروت و دارایی خود در راه رضای تو به مصرف می‌رساند،‌ برای خوشنودی تو می‌کوشیدم و جهاد می‌کردم و با ابرار نیکو‌کاران می‌بودم.

﴿وَلَن یُؤَخِّرَ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِذَا جَآءَ أَجَلُهَاۚ وَٱللَّهُ خَبِیرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ ١١﴾.

خداوند عزوجل مرگ هیچ کسی را که وقت فوتش فرا رسد و عمرش به نهایت رسد به موعد دیگر مو‌کول نمی‌سازد؛ یعنی مدّت مرگ یک لحظه تقدیم و تأخیر نمی‌یابد. حق‌تعالی به اعمال و احوال شما باخبر،‌ به امور پنهانی‌تان آگاه و به نیت‌ها داناست. به طور قطع از اعمال‌تان حساب می‌گیرد؛ از این‌رو برای مرگ آمادگی بگیرید.

سوره منافقون

سُورَةُ المُنَافِقُونَ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ إِذَا جَآءَکَ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ قَالُواْ نَشۡهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ یَعۡلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُۥ وَٱللَّهُ یَشۡهَدُ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَکَٰذِبُونَ ١ ٱتَّخَذُوٓاْ أَیۡمَٰنَهُمۡ جُنَّةٗ فَصَدُّواْ عَن سَبِیلِ ٱللَّهِۚ إِنَّهُمۡ سَآءَ مَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ٢ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ ثُمَّ کَفَرُواْ فَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا یَفۡقَهُونَ ٣ ۞وَإِذَا رَأَیۡتَهُمۡ تُعۡجِبُکَ أَجۡسَامُهُمۡۖ وَإِن یَقُولُواْ تَسۡمَعۡ لِقَوۡلِهِمۡۖ کَأَنَّهُمۡ خُشُبٞ مُّسَنَّدَةٞۖ یَحۡسَبُونَ کُلَّ صَیۡحَةٍ عَلَیۡهِمۡۚ هُمُ ٱلۡعَدُوُّ فَٱحۡذَرۡهُمۡۚ قَٰتَلَهُمُ ٱللَّهُۖ أَنَّىٰ یُؤۡفَکُونَ ٤ ﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

[1169]چون بیایند پیش تو منافقان، گویند: گواهى می‌دهیم که تو پیغامبر خدایی. و خدا می‌داند که تو پیغمبر اویى و خدا گواهى می‌دهد که منافقان دروغ‏گویند. ﴿1﴾سپر گرفته‏اند قسم‌هاى خود را، پس بازماندند از راه خدا. هرآیینه ایشان بد است آنچه می‌کنند. ﴿2﴾این به سبب آن است که ایشان ایمان آوردند باز کافر شدند، پس مهر کرده شد بر دل ایشان پس ایشان نمى‏فهمند. ﴿3﴾و چون ببینى ایشان را، متعجب کند تو را ابدان ایشان و اگر بگویند، گوش نهى به سخن ایشان گویا ایشان چوب‌هایى‏اند به دیوار بازنهاده. مى‏پندارند هر آواز تند را هلاکى بر خود! ایشانند دشمنان پس بترس از ایشان، لعنت کرد ایشان را خدا! از کجا گردانیده می‌شوند. ﴿4﴾

﴿ وَإِذَا قِیلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ یَسۡتَغۡفِرۡ لَکُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ لَوَّوۡاْ رُءُوسَهُمۡ وَرَأَیۡتَهُمۡ یَصُدُّونَ وَهُم مُّسۡتَکۡبِرُونَ ٥ سَوَآءٌ عَلَیۡهِمۡ أَسۡتَغۡفَرۡتَ لَهُمۡ أَمۡ لَمۡ تَسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ لَن یَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا یَهۡدِی ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِینَ ٦ هُمُ ٱلَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنفِقُواْ عَلَىٰ مَنۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ حَتَّىٰ یَنفَضُّواْۗ وَلِلَّهِ خَزَآئِنُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰکِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَا یَفۡقَهُونَ ٧ یَقُولُونَ لَئِن رَّجَعۡنَآ إِلَى ٱلۡمَدِینَةِ لَیُخۡرِجَنَّ ٱلۡأَعَزُّ مِنۡهَا ٱلۡأَذَلَّۚ وَلِلَّهِ ٱلۡعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِۦ وَلِلۡمُؤۡمِنِینَ وَلَٰکِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ لَا یَعۡلَمُونَ ٨ یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِکُمۡ أَمۡوَٰلُکُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُکُمۡ عَن ذِکۡرِ ٱللَّهِۚ وَمَن یَفۡعَلۡ ذَٰلِکَ فَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ ٩ وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰکُم مِّن قَبۡلِ أَن یَأۡتِیَ أَحَدَکُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَیَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِیٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِیبٖ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُن مِّنَ ٱلصَّٰلِحِینَ ١٠ وَلَن یُؤَخِّرَ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِذَا جَآءَ أَجَلُهَاۚ وَٱللَّهُ خَبِیرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ ١١﴾

و چون گفته شود منافقان را: بیایید تا طلب آمرزش کند براى شما پیغامبر خدا بپیچانند سرهای خود را و ببینى ایشان را که روى می‌گردانند تکبّرکنان. ﴿5﴾یکسان است در حق این جماعت که آمرزش طلب کنى براى ایشان یا آمرزش نطلبى براى ایشان. نخواهد آمرزید خدا ایشان را. هرآیینه خدا راه نمى‏نماید گروه فاسقان را. ﴿6﴾ایشانند آنان‌که می‌گویند یاران خود را: خرج مکنید بر جماعت که نزد رسول خدایند [1170]تا پراکنده شوند و خدای راست خزانه‌هاى آسمان‌ها و زمین و لیکن منافقان نمى‏دانند. ﴿7﴾مى‏گویند: اگر باز رسیم به مدینه البته برآرد بزرگتر، خوارتر را از مدینه [1171]و خداى راست بزرگى و پیغامبر او را و مسلمانان را و لیکن منافقان نمى‏دانند. ﴿8﴾اى مسلمانان! مشغول نکردند شما را اموال شما و نه فرزندان شما از یاد کردن خدا و هر که بکند این کار، پس آن جماعت ایشانند زیانکاران. ﴿9﴾و خرج کنید از آنچه عطا کرده‏ایم شما را، پیش از آنکه بیاید به یکى از شما مرگ، پس بگوید: اى پروردگار من! کاش موقوف می‌گذاشتى مرا تا مدتى اندک تا صدقه دادمى و شدمى از صالحان!. ﴿10﴾و هرگز مهلت نمى‏دهد خدا هیچ‌کس را چون بیاید اجل او و خدا خبردار است به آنچه می‌کنید. ﴿11﴾

تفسیر نور: سوره منافقون

تفسیر نور:
سوره منافقون آیه 1
‏متن آیه : ‏
‏ إِذَا جَاءکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامی که منافقان نزد تو می‌آیند ، سوگند می‌خورند و می‌گویند : ما گواهی می‌دهیم که تو حتماً فرستاده خدا هستی ! - خداوند می‌داند که تو فرستاده خدا می‌باشی‌ - ولی خدا گواهی می‌دهد که منافقان در گفته خود دروغگو هستند ( چرا که به سخنان خود ایمان ندارند ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَشْهَدُ إِنَّکَ . . . » : هنگامی که فرد عربی می‌گوید : أَشْهَدُ إِنَّ . . . مقصودش قسم یاد کردن به خدا است که او در گفتار خود صادق است ( نگا : المصحف المیسّر ) . « وَاللهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ » : جمله معترضه است .‏

سوره منافقون آیه 2
‏متن آیه : ‏
‏ اتَّخَذُوا أَیْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان سوگندهای ( دروغین ) خود را سپری ( برای رهائی از گرفتار آمدن به دست عدالت ، و پوشاندن چهره واقعی خویش ) می‌گردانند ، و ( خود را و مردمان را ) از راه خدا بازمی‌دارند . ایشان چه کار بدی می‌کنند !‏

‏توضیحات : ‏
‏« جُنَّةً » : سپر ( نگا : مجادله‌ / 16 ) . « صَدُّوا عَن سَبِیلِ اللهِ » : ( نگا : نساء / 167 ، توبه‌ / 9 ، نحل‌ / 88 ) .‏

سوره منافقون آیه 3
‏متن آیه : ‏
‏ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَفْقَهُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏این ( نفاق و دروغگوئی و بازداشتن از دین ) بدان خاطر است که ( نخست با زبان ) ایمان آورده‌اند و سپس ( با دل ) کافر شده‌اند ، پس بر دلهایشان مهر نهاده شد ، و ایشان دیگر ( حقیقت را درک نمی‌کنند ، و از ایمان چیزی ) نمی‌فهمند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« ءَامَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا » : ( نگا : نساء / 137 ) . « ذلِکَ » : این نفاق و دروغ و جلوگیری از دین اسلام که بدان عادت گرفته‌اند . « طُبِعَ عَلی قُلُوبِهِمْ » : ( نگا : توبه‌ / 87 و 93 ، نحل‌ / 108 ، محمّد / 16 ) .‏

سوره منافقون آیه 4
‏متن آیه : ‏
‏ وَإِذَا رَأَیْتَهُمْ تُعْجِبُکَ أَجْسَامُهُمْ وَإِن یَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ کَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ یَحْسَبُونَ کُلَّ صَیْحَةٍ عَلَیْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُؤْفَکُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏هنگامی که ایشان را می‌بینی ، پیکر ، و سیمایشان تو را می‌گیرد و به شگفت می‌آورد ( و به خود می‌گوئی : چه انسانهای باوقار و برازنده‌ای ! ) و هنگامی که به سخن درمی‌آیند ( به علّت حلاوت کلامشان ) به سخنانشان گوش فرا می‌دهی . ( با وجود این جذبه سیما و گیرائی گفتار ) آنان انگار تخته‌هائی هستند که ( بر دیوار ) تکیه داده شده باشند ( بی‌جان و بی‌ایمان ، هیکلهای توخالی ، درونهای بی‌نور و صفا ، نقشهائی بر در و دیوارها ) . هر فریادی را بر ضدّ خود می‌پندارند و هر آوازی را به زیان خویش ! آنان دشمنان بشمارند و از ایشان برحذر باش . خدایشان بکُشاد ! چگونه ( از حق ) برگردانده می‌شوند ( و منحرف می‌گردند ؟ ! ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« خُشُبٌ » : جمع خَشَب ، تخته‌ها . « مُسَنَّدَةٌ » : تکیه داده شده . « صَیْحَةٍ » : فریاد . آواز . « قَاتَلَهُمُ اللهُ » : خدایشان بکُشاد ! مراد از کشتن در اینجا ، نفرین کردن و از رحمت محروم گرداندن است . « أَنَّی یُؤْفَکُونَ » : ( نگا : توبه‌ / 30 ، عنکبوت‌ / 61 ، زخرف‌ / 87 ) .‏

سوره منافقون آیه 5
‏متن آیه : ‏
‏ وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوْا یَسْتَغْفِرْ لَکُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُوسَهُمْ وَرَأَیْتَهُمْ یَصُدُّونَ وَهُم مُّسْتَکْبِرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏چون به آنان گفته شود که بیائید تا پیغمبر خدا برایتان آمرزش بخواهد ، سرهای خود را ( از روی غرور و تکبّر ، و به عنوان استهزاء ) تکان می‌دهند وآنان راخواهی دید مستکبرانه روی می‌گردانند و می‌روند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لَوَّوْا » : پیچ دادند . مراد تکان دادن سر به عنوان تکبّر و تمسخر است . « یَصُدُّونَ » : روی می‌گردانند . دوری می‌کنند از پذیرش دعوت پیغمبر .‏

سوره منافقون آیه 6
‏متن آیه : ‏
‏ سَوَاء عَلَیْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏برای آنان یکسان است چه برای ایشان آمرزش بخواهی ، و چه آمرزش نخواهی ، ( چون آنان از نفاق خود دست نمی‌کشند ) هرگز خدا ایشان را نخواهد بخشید . خداوند قطعاً مردمان فاسق را هدایت نمی‌دهد .‏

‏توضیحات : ‏
‏« أَسْتَغْفَرْتَ » : اصل آن ( أَإِسْتَغْفَرْتَ ) است که همزه باب استفعال آن برای تخفیف حذف شده است . « الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ » : ( نگا : مائده‌ / 25 و 26 و 108 ) .‏

سوره منافقون آیه 7
‏متن آیه : ‏
‏ هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنفِقُوا عَلَى مَنْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَفْقَهُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏آنان کسانیند که می‌گویند : به آنانی که ( از مکّه به مدینه مهاجرت کرده‌اند و ) نزد فرستاده خدا هستند ، بذل و بخششی نکنید و چیزی ندهید تا پراکنده شوند و بروند . ( غافل از این که ) گنجینه‌های آسمانها و زمین از آن خدا است ( و به هر کس که بخواهد از آنها بدو عطاء می‌کند ) ولیکن منافقان نمی‌فهمند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« مَنْ عِندَ . . . » : مراد مهاجران فقیر مدینه است . « رَسُولِ اللهِ » : از روی استهزاء و تمسخر ، منافقان می‌گفتند : پیغمبر خدا .‏

سوره منافقون آیه 8
‏متن آیه : ‏
‏ یَقُولُونَ لَئِن رَّجَعْنَا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَعْلَمُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏می‌گویند : اگر ( از غزوه بنی‌مصطلق ) به مدینه برگشتیم ، باید افراد باعزّت و قدرت ، اشخاص خوار و ناتوان را از آنجا بیرون کنند . عزّت و قدرت از آن خدا و فرستاده او و مؤمنان است ، ولیکن منافقان ( این را درک نمی‌کنند و ) نمی‌دانند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« الأَعَزُّ » : عزیزتر و گرامی‌تر . مقتدرتر و چیره‌تر . منافقان مرادشان خویشتن بود . « الأَذَلَّ » : خوارتر و پست‌تر . منظورشان رسول خدا و مؤمنان مهاجر بود . « للهِ الْعِزَّةُ وَ . . . » : اشاره به این است که کلام منافقان قبول است . ولی باعزّت و باقدرت خدا و پیغمبر و مؤمنانند .‏

سوره منافقون آیه 9
‏متن آیه : ‏
‏ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُمْ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏ای مؤمنان ! اموالتان و اولادتان شما را از یاد خدا غافل نکند . کسانی که چنین کنند ( و اموال و اولادشان ، آنان را سرگرم و به خود مشغول دارد ) ایشان زیانکارند .‏

‏توضیحات : ‏
‏« لا تُلْهِکُمْ » : شما را سرگرم و غافل نکند ( نگا : نور / 37 ، حجر / 3 ) . « ذِکْرِ اللهِ » : یاد خدا و عبادت و پرستش او . اطاعت از خدا .‏

سوره منافقون آیه 10
‏متن آیه : ‏
‏ وَأَنفِقُوا مِن مَّا رَزَقْنَاکُم مِّن قَبْلِ أَن یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ فَیَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِی إِلَى أَجَلٍ قَرِیبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُن مِّنَ الصَّالِحِینَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏از چیزهائی که به شما داده‌ایم بذل و بخشش و صدقه و احسان کنید ، پیش از آن که مرگ یکی از شما در رسد و بگوید : پروردگارا ! چه می‌شود اگر مدّت کمی مرا به تأخیر اندازی و زنده‌ام بگذاری تا احسان و صدقه بدهم و در نتیجه از زمره صالحان و خوبان شوم‌ ؟ !‏

‏توضیحات : ‏
‏« قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ . . . » : مراد فرا رسیدن مقدّمات مرگ یا سکرات و غمرات آن است . « لَوْ لا » : حرفی است که دلالت بر طلب حصول مابعد خود دارد و فعل ماضی بعد از خود را از لحاظ معنی به مضارع تبدیل می‌نماید . « أَکُنْ » : عطف بر محلّ ( أَصَّدَّقَ ) است .‏

سوره منافقون آیه 11
‏متن آیه : ‏
‏ وَلَن یُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْساً إِذَا جَاء أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ‏

‏ترجمه : ‏
‏خداوند هرگز مرگ کسی را به تأخیر نمی‌اندازد هنگامی که اجلش فرا رسیده باشد . خداوند کاملاً آگاه از کارهائی است که انجام می‌دهید ( و سزا و جزای شما را خواهد داد ) .‏

‏توضیحات : ‏
‏« نَفْساً » : ( نگا : بقره‌ / 48 و 123 و 234 ) .‏