تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

تفسیر قرآن

تفسیر و معانی قرآن

سُورَةُ المُدَّثِّرِ

سُورَةُ المُدَّثِّرِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ ١ قُمۡ فَأَنذِرۡ ٢ وَرَبَّکَ فَکَبِّرۡ ٣ وَثِیَابَکَ فَطَهِّرۡ ٤ وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ ٥ وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَکۡثِرُ ٦ وَلِرَبِّکَ فَٱصۡبِرۡ ٧فَإِذَا نُقِرَ فِی ٱلنَّاقُورِ ٨ فَذَٰلِکَ یَوۡمَئِذٖ یَوۡمٌ عَسِیرٌ ٩ عَلَى ٱلۡکَٰفِرِینَ غَیۡرُ یَسِیرٖ ١٠ ذَرۡنِی وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِیدٗا ١١ وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا ١٢ وَبَنِینَ شُهُودٗا ١٣ وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِیدٗا ١٤ ثُمَّ یَطۡمَعُ أَنۡ أَزِیدَ ١٥ کَلَّآۖ إِنَّهُۥ کَانَ لِأٓیَٰتِنَا عَنِیدٗا ١٦ سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا ١٧

به نام الله بخشندۀ مهربان

ای جامه بر سر کشیده! ﴿۱برخیز و بیم ده. ﴿۲و پروردگارت را بزرگ شمار. ﴿۳و لباس‌هایت را پاکیزه دار. ﴿۴و از پلیدی دوری کن. ﴿۵و نباید برای افزون‌خواهی چیزی را بدهی. ﴿۶و برای (خوشنودی) پروردگارت شکیبا باش. ﴿۷پس هنگامی‌که در «صور» دمیده شود. ﴿۸آن روز، روز سخت (و دشواری) است. ﴿۹بر کافران آسان نیست. ﴿۱۰(ای پیامبر!) مرا با کسی‌که او را تنها آفریده‌ام واگذار. ﴿۱۱و (همان که) مال فراونی برایش قرار دادم. ﴿۱۲و فرزندانی که همیشه (در خدمت او و) با او هستند. ﴿۱۳و همه وسایل (و امکانات) زندگی را در اختیارش قرار دادم. ﴿۱۴باز (هم) طمع دارد که (برآن) بیفزایم. ﴿۱۵هرگز، (چنین نخواهد شد) بی‌گمان او نسبت به آیات ما دشمنی (و عناد) دارد. ﴿۱۶و به زودی او را به مشقت و سختی می‌اندازم. ﴿۱۷

﴿إِنَّهُۥ فَکَّرَ وَقَدَّرَ ١٨ فَقُتِلَ کَیۡفَ قَدَّرَ ١٩ ثُمَّ قُتِلَ کَیۡفَ قَدَّرَ ٢٠ ثُمَّ نَظَرَ ٢١ ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ ٢٢ ثُمَّ أَدۡبَرَ وَٱسۡتَکۡبَرَ ٢٣ فَقَالَ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ یُؤۡثَرُ ٢٤ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا قَوۡلُ ٱلۡبَشَرِ ٢٥ سَأُصۡلِیهِ سَقَرَ ٢٦ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا سَقَرُ ٢٧ لَا تُبۡقِی وَلَا تَذَرُ ٢٨ لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ ٢٩ عَلَیۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ ٣٠ وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِکَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِینَ کَفَرُواْ لِیَسۡتَیۡقِنَ ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡکِتَٰبَ وَیَزۡدَادَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِیمَٰنٗا وَلَا یَرۡتَابَ ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِیَقُولَ ٱلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡکَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ کَذَٰلِکَ یُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ وَیَهۡدِی مَن یَشَآءُۚ وَمَا یَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّکَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِیَ إِلَّا ذِکۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ ٣١ کَلَّا وَٱلۡقَمَرِ ٣٢ وَٱلَّیۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ ٣٣ وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ ٣٤ إِنَّهَا لَإِحۡدَى ٱلۡکُبَرِ ٣٥ نَذِیرٗا لِّلۡبَشَرِ ٣٦ لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَتَقَدَّمَ أَوۡ یَتَأَخَّرَ ٣٧ کُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا کَسَبَتۡ رَهِینَةٌ ٣٨ إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡیَمِینِ ٣٩ فِی جَنَّٰتٖ یَتَسَآءَلُونَ ٤٠ عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِینَ ٤١ مَا سَلَکَکُمۡ فِی سَقَرَ ٤٢ قَالُواْ لَمۡ نَکُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّینَ ٤٣ وَلَمۡ نَکُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡکِینَ ٤٤ وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِینَ ٤٥ وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوۡمِ ٱلدِّینِ ٤٦ حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡیَقِینُ ٤٧

زیرا که او (برای مبارزه با قرآن) اندیشید، و اندازه (و محاسبه) کرد. ﴿۱۸پس مرگ بر او باد! چگونه اندازه (و محاسبه) کرد؟! ﴿۱۹باز (هم)، مرگ بر او باد! چگونه اندازه (و محاسبه) کرد؟! ﴿۲۰سپس نگاهی افکند. ﴿۲۱آنگاه چهره درهم کشید و روی ترش کرد. ﴿۲۲سپس (به حق) پشت نمود و تکبر ورزید. ﴿۲۳آنگاه گفت: «این (قرآن) چیزی جز جادویی که (از دیگران) آموخته شده، نیست. ﴿۲۴و این (چیزی) جز گفتار بشر نیست». ﴿۲۵به زودی او را به سقر (جهنم) درخواهم آورد. ﴿۲۶و تو چه دانی «سقر» چیست؟! ﴿۲۷(آتش سوزانی که) نه (چیزی را) باقی می‌گذارد و نه (چیزی را) رها می‌کند. ﴿۲۸پوست را (دگرگون کرده و) می‌سوزاند. ﴿۲۹برآن (آتش) نوزده (فرشته) گمارده شده است. ﴿۳۰و ما مأموران دوزخ را جز فرشتگان قرار ندادیم، و شمار آن‌ها را جز برای آزمایش کافران معین نکردیم، تا اهل کتاب یقین کنند، و کسانی‌که ایمان آورده‌اند بر ایمان خود بیفزایند، و اهل کتاب و مؤمنان، گرفتار شک و تردید نشوند، و تا کسانی‌که در دل‌های شان مرض است و (نیز) کافران بگویند: «الله از این مثل (و توصیف) چه خواسته است؟» بدینگونه الله هرکس را بخواهد گمراه می‌سازد، و هرکس را بخواهد هدایت می‌کند، و (شمار) لشکریان پروردگارت را جز او (کسی) نمی‌داند، و این جز پند و اندرزی برای انسان‌ها نیست. ﴿۳۱آری، (هرگز این‌چنین نیست که آن‌ها تصور می‌کنند) سوگند به ماه. ﴿۳۲و به شب هنگامی‌که پشت کند. ﴿۳۳و به صبح هنگامی‌که روشن شود. ﴿۳۴که آن (آتش دوزخ) یکی از (چیزهای) بزرگ (و هولناک) است. ﴿۳۵(ترساننده و) هشداردهنده برای انسان‌هاست. ﴿۳۶برای کسی از شما که بخواهد (در راه راست) پیش افتد، یا (از آن) عقب بماند. ﴿۳۷هرکس در گرو اعمال خویش است. ﴿۳۸مگر «اصحاب یمین». ﴿۳۹که در باغ‌های (بهشت) هستند، و می‌پرسند ﴿۴۰از گناهکاران. ﴿۴۱چه چیز شما را به «سقر» (دوزخ) درآورد؟ ﴿۴۲گویند: «ما از نمازگزاران نبودیم. ﴿۴۳و بی‌نوا (یان) را طعام نمی‌دادیم. ﴿۴۴و پیوسته همراه یاوه‌گویان (و اهل باطل) هم‌صدا می‌شدیم. ﴿۴۵و همواره روز جزا را تکذیب می‌کردیم. ﴿۴۶تا زمانی که مرگ به سراغ‌مان آمد. ﴿۴۷

﴿فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِینَ ٤٨ فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡکِرَةِ مُعۡرِضِینَ ٤٩ کَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ ٥٠ فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۢ ٥١ بَلۡ یُرِیدُ کُلُّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن یُؤۡتَىٰ صُحُفٗا مُّنَشَّرَةٗ ٥٢ کَلَّاۖ بَل لَّا یَخَافُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ ٥٣ کَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡکِرَةٞ ٥٤ فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ ٥٥ وَمَا یَذۡکُرُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ ٥٦

پس شفاعت شفاعت‌کنندگان به آن‌ها سودی نمی‌بخشد. ﴿۴۸پس آن‌ها را چه شده است که از پند (و تذکر) روی گردانند؟! ﴿۴۹گویی که آن‌ها (گور) خران رم کرده‌اند. ﴿۵۰که از شیر گریخته‌اند. ﴿۵۱بلکه هرکدام از آن‌ها (توقع دارد و) می‌خواهد که (به او) نامۀ گشاده (و جداگانه از سوی الله) داده شود. ﴿۵۲هرگز چنین نیست (که آنان می‌پندارند) بلکه آن‌ها از (عذاب) آخرت نمی‌ترسند. ﴿۵۳نه، حقاً که این (قرآن) پند (و یادآوری) است. ﴿۵۴پس هرکس که بخواهد آن را یاد کند (پند گیرد). ﴿۵۵و یاد نمی‌کنند (و پند نمی‌گیرند) مگر این‌که الله بخواهد، او اهل تقوا و اهل آمرزش است. ﴿۵۶.

سوره المدثر

سُورَةُ المُدَّثِّرِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ یَٰٓأَیُّهَا ٱلۡمُدَّثِّرُ ١ قُمۡ فَأَنذِرۡ ٢ وَرَبَّکَ فَکَبِّرۡ ٣ وَثِیَابَکَ فَطَهِّرۡ ٤ وَٱلرُّجۡزَ فَٱهۡجُرۡ ٥ وَلَا تَمۡنُن تَسۡتَکۡثِرُ ٦ وَلِرَبِّکَ فَٱصۡبِرۡ ٧فَإِذَا نُقِرَ فِی ٱلنَّاقُورِ ٨ فَذَٰلِکَ یَوۡمَئِذٖ یَوۡمٌ عَسِیرٌ ٩ عَلَى ٱلۡکَٰفِرِینَ غَیۡرُ یَسِیرٖ ١٠ ذَرۡنِی وَمَنۡ خَلَقۡتُ وَحِیدٗا ١١ وَجَعَلۡتُ لَهُۥ مَالٗا مَّمۡدُودٗا ١٢ وَبَنِینَ شُهُودٗا ١٣ وَمَهَّدتُّ لَهُۥ تَمۡهِیدٗا ١٤ ثُمَّ یَطۡمَعُ أَنۡ أَزِیدَ ١٥ کَلَّآۖ إِنَّهُۥ کَانَ لِأٓیَٰتِنَا عَنِیدٗا ١٦ سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا ١٧

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

اى مرد جامه بر خود پیچیده! [1215]. ﴿1برخیز، پس بترسان!. ﴿2و پروردگار خود را به بزرگى یاد کن. ﴿3و جامه‌هاى خود را پاک سازد. ﴿4و پلیدى را دور کن. ﴿5و نباید که چیزى بدهى زیاده طلب‏کنان [1216]. ﴿6و براى حکم پروردگار خویش شکیبایى ورز. ﴿7پس وقتى که دمیده شود در صور، دشوار شود حال. ﴿8پس آن وقت و آن روز وقتِ دشوار باشد. ﴿9بر کافران نه وقت آسان. ﴿10بگذار مرا با کسى که آفریدم تنها. ﴿11و دادم او را مال فراوان. ﴿12و فرزندان حاضر شونده به مجالس. ﴿13و وسعت دادم او را وسعت دادنى. ﴿14باز طمع می‌کند که زیاده دهم. ﴿15نى! ‏نى! هرآیینه او هست به آیات ما ستیزنده. ﴿16تکلیف خواهم داد او را به مشقتى. ﴿17

﴿إِنَّهُۥ فَکَّرَ وَقَدَّرَ ١٨ فَقُتِلَ کَیۡفَ قَدَّرَ ١٩ ثُمَّ قُتِلَ کَیۡفَ قَدَّرَ ٢٠ ثُمَّ نَظَرَ ٢١ ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ ٢٢ ثُمَّ أَدۡبَرَ وَٱسۡتَکۡبَرَ ٢٣ فَقَالَ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ یُؤۡثَرُ ٢٤ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا قَوۡلُ ٱلۡبَشَرِ ٢٥ سَأُصۡلِیهِ سَقَرَ ٢٦ وَمَآ أَدۡرَىٰکَ مَا سَقَرُ ٢٧ لَا تُبۡقِی وَلَا تَذَرُ ٢٨ لَوَّاحَةٞ لِّلۡبَشَرِ ٢٩ عَلَیۡهَا تِسۡعَةَ عَشَرَ ٣٠ وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِکَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِینَ کَفَرُواْ لِیَسۡتَیۡقِنَ ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡکِتَٰبَ وَیَزۡدَادَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِیمَٰنٗا وَلَا یَرۡتَابَ ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِیَقُولَ ٱلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡکَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ کَذَٰلِکَ یُضِلُّ ٱللَّهُ مَن یَشَآءُ وَیَهۡدِی مَن یَشَآءُۚ وَمَا یَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّکَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِیَ إِلَّا ذِکۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ ٣١ کَلَّا وَٱلۡقَمَرِ ٣٢ وَٱلَّیۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ ٣٣ وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ ٣٤ إِنَّهَا لَإِحۡدَى ٱلۡکُبَرِ ٣٥ نَذِیرٗا لِّلۡبَشَرِ ٣٦ لِمَن شَآءَ مِنکُمۡ أَن یَتَقَدَّمَ أَوۡ یَتَأَخَّرَ ٣٧ کُلُّ نَفۡسِۢ بِمَا کَسَبَتۡ رَهِینَةٌ ٣٨ إِلَّآ أَصۡحَٰبَ ٱلۡیَمِینِ ٣٩ فِی جَنَّٰتٖ یَتَسَآءَلُونَ ٤٠ عَنِ ٱلۡمُجۡرِمِینَ ٤١ مَا سَلَکَکُمۡ فِی سَقَرَ ٤٢ قَالُواْ لَمۡ نَکُ مِنَ ٱلۡمُصَلِّینَ ٤٣ وَلَمۡ نَکُ نُطۡعِمُ ٱلۡمِسۡکِینَ ٤٤ وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ ٱلۡخَآئِضِینَ ٤٥ وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیَوۡمِ ٱلدِّینِ ٤٦ حَتَّىٰٓ أَتَىٰنَا ٱلۡیَقِینُ ٤٧

هرآیینه وى تأمّل کرد و اندازه مقرّر نمود. ﴿18پس لعنت باد او را! چگونه اندازه کرد؟. ﴿19باز دگر لعنت باد بر او! چگونه اندازه کرد؟. ﴿20باز در نگریست. ﴿21باز روى ترش کرد و پیشانى در هم کشید. ﴿22باز پشت گردانید و تکبر کرد [1217]. ﴿23پس گفت: نیست این قرآن، مگر جادویى که از ساحران نقل کرده می‌شود. ﴿24نیست این قرآن مگر کلام آدمى. ﴿25خواهم درآورد او را به دوزخ. ﴿26و چه چیز مطّلع کرد تو را که چیست دوزخ؟. ﴿27باقى نمی‌گذارد و ترک نمى‏کند. ﴿28سوزنده است آدمیان را. ﴿29بر دوزخ موکل‏اند نوزده کس [1218]. ﴿30و نساختیم موکلانِ دوزخ، مگر فرشتگان را و نساخته‏ایم شمار ایشان را مگر بلا در حق کافران، تا یقین کنند اهل کتاب و تا زیاده شوند مسلمانان در ایمان خود و تا شک نکنند اهل کتاب و مسلمانان و تا بگویند آنان‌که در دل ایشان بیمارى است و کافران: چه چیز اراده کرده است خدا به این داستان؟ همچنین گمراه می‌کند خدا هر که را خواهد و راه مى‏نماید هر که را خواهد و نمى‏داند لشکر پروردگار تو را مگر او، تبارک و تعالى و نیست این، مگر پندى براى بنى آدم. ﴿31نى! ‏نى! قسم به ماه! . ﴿32و قسم به شب چون پشت گرداند! . ﴿33و قسم به صبح چون روشن شود! . ﴿34هرآیینه دوزخ یکى از چیزهاى بزرگ است. ﴿35ترساننده بنى آدم را. ﴿36ترساننده است براى هر که خواهد از شما که پیشتر آید یا بازپس ماند. ﴿37هر شخصى به آنچه کرد در گرو است. ﴿38مگر اهل سعادت. ﴿39در بوستان‌ها باشند سؤال کنند ﴿40از گناهکاران. ﴿41چه چیز در آورد شما را به دوزخ؟. ﴿42گویند: نبودیم از نمازگزارندگان. ﴿43و طعام نمی‌دادیم فقیر را. ﴿44و به آنکار درمى‏آمدیم با درآیندگان. ﴿45و دروغ مى‏شمردیم روز جزا را. ﴿46تا وقتى که آمد به ما موت. ﴿47

﴿فَمَا تَنفَعُهُمۡ شَفَٰعَةُ ٱلشَّٰفِعِینَ ٤٨ فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡکِرَةِ مُعۡرِضِینَ ٤٩ کَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ ٥٠ فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۢ ٥١ بَلۡ یُرِیدُ کُلُّ ٱمۡرِیٕٖ مِّنۡهُمۡ أَن یُؤۡتَىٰ صُحُفٗا مُّنَشَّرَةٗ ٥٢ کَلَّاۖ بَل لَّا یَخَافُونَ ٱلۡأٓخِرَةَ ٥٣ کَلَّآ إِنَّهُۥ تَذۡکِرَةٞ ٥٤ فَمَن شَآءَ ذَکَرَهُۥ ٥٥ وَمَا یَذۡکُرُونَ إِلَّآ أَن یَشَآءَ ٱللَّهُۚ هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَةِ ٥٦

پس سود ندهد ایشان را شفاعت شفاعت کنندگان. ﴿48پس چیست ایشان را از پند روى‏گردان شده؟. ﴿49گویا ایشان خران رم کرده‏اند. ﴿50که گریخته باشند از شیرى. ﴿51بلکه مى‏خواهد هر شخصى از ایشان که داده شود نامه‏هاى گشاده [1219]. ﴿52نى! ‏نى! بلکه نمى‏ترسند از آخرت. ﴿53نى! ‏نى! هرآیینه قرآن پندست. ﴿54پس هر که خواهد، بخواند آن را. ﴿55و یاد نمى‏کنند بندگان، مگر وقتى که خواسته باشد خدا، اوست سزاوار آنکه از وى بترسند و اوست سزاوار آنکه بیامرزد. ﴿56