سوره محمد

سُورَةُ مُحَمَّدٍ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِیلِ ٱللَّهِ أَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ ١ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلَىٰ مُحَمَّدٖ وَهُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡ کَفَّرَ عَنۡهُمۡ سَیِّ‍َٔاتِهِمۡ وَأَصۡلَحَ بَالَهُمۡ ٢ ذَٰلِکَ بِأَنَّ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ ٱتَّبَعُواْ ٱلۡبَٰطِلَ وَأَنَّ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّبَعُواْ ٱلۡحَقَّ مِن رَّبِّهِمۡۚ کَذَٰلِکَ یَضۡرِبُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ أَمۡثَٰلَهُمۡ ٣ فَإِذَا لَقِیتُمُ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَثۡخَنتُمُوهُمۡ فَشُدُّواْ ٱلۡوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّۢا بَعۡدُ وَإِمَّا فِدَآءً حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ ذَٰلِکَۖ وَلَوۡ یَشَآءُ ٱللَّهُ لَٱنتَصَرَ مِنۡهُمۡ وَلَٰکِن لِّیَبۡلُوَاْ بَعۡضَکُم بِبَعۡضٖۗ وَٱلَّذِینَ قُتِلُواْ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ فَلَن یُضِلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٤ سَیَهۡدِیهِمۡ وَیُصۡلِحُ بَالَهُمۡ ٥ وَیُدۡخِلُهُمُ ٱلۡجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمۡ ٦ یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ یَنصُرۡکُمۡ وَیُثَبِّتۡ أَقۡدَامَکُمۡ ٧ وَٱلَّذِینَ کَفَرُواْ فَتَعۡسٗا لَّهُمۡ وَأَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٨ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمۡ کَرِهُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٩ ۞أَفَلَمۡ یَسِیرُواْ فِی ٱلۡأَرۡضِ فَیَنظُرُواْ کَیۡفَ کَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ دَمَّرَ ٱللَّهُ عَلَیۡهِمۡۖ وَلِلۡکَٰفِرِینَ أَمۡثَٰلُهَا ١٠ ذَٰلِکَ بِأَنَّ ٱللَّهَ مَوۡلَى ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَأَنَّ ٱلۡکَٰفِرِینَ لَا مَوۡلَىٰ لَهُمۡ ١١﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

آنان‌که کافر شدند و بازداشتند مردمان را از راه خدا حبط کرد خدا اعمال ایشان را. ﴿1﴾و آنان‌که ایمان آوردنده و کردند کارهاى شایسته و معتقد شدند به آنچه فروآورده شد بر محمد و آن راست‏ است، آمده از پروردگار ایشان، دور ساخت از ایشان جرم‌هاى ایشان را و به صلاح آورد حال ایشان را. ﴿2﴾این به سبب آن است که کافران پیروى ناراست کردند و مؤمنان پیروى دین راست کردند که از جانب پروردگار ایشان است. همچنین بیان می‌کند خداى براى مردمان داستان‌هاى ایشان را. ﴿3﴾پس چون مصاف کنید با کافران پس بزنید گردن‏ها را، تا وقتى که خونریزى بسیار کردید در ایشان، پس محکم کنید قید را یا به احسان خلاص کردن بعد از این و یا مالى به عوض گرفتن، تا آنکه بنهد جنگ سلاح خود را [1054]. این است حکم و اگر خواستى خدا، خود انتقام کشیدى از ایشان و لیکن می‌خواهد که امتحان کند بعض شما را با بعضى و آنان‌که کشته شدند در راه خدا، پس حبط نخواهد کرد عمل ایشان را. ﴿4﴾راه خواهد نمود ایشان را و نیک خواهد کرد حال ایشان را. ﴿5﴾و خواهد در آورد ایشان را به بهشتى که شناساکرده است ایشان را به آن. ﴿6﴾اى مسلمانان! اگر نصرت دهید دین خدا را نصرت دهد خدا شما را و ثابت کند قدم‌هاى شما را. ﴿7﴾و آنان‌که کافر شدند، هلاک باد ایشان را و حبط کرد خدا عمل ایشان را. ﴿8﴾این به سبب آن است که ایشان ناپسند کردند چیزی را که فرود آورده است خدا، پس حبط کرد عمل ایشان را. ﴿9﴾آیا سیر نکرده‏اند در زمین تا بنگرند چگونه بود انجام آنان‌که پیش از ایشان بودند؟ بر هم زد خدا ایشان را و کافران را می‌شود مانند این عقوبت. ﴿10﴾این به سبب آن است که خدا کارساز مسلمانان است و به سبب آن است که کافران هیچ کارساز نیست ایشان را. ﴿11﴾

﴿ إِنَّ ٱللَّهَ یُدۡخِلُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِی مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَٱلَّذِینَ کَفَرُواْ یَتَمَتَّعُونَ وَیَأۡکُلُونَ کَمَا تَأۡکُلُ ٱلۡأَنۡعَٰمُ وَٱلنَّارُ مَثۡوٗى لَّهُمۡ ١٢ وَکَأَیِّن مِّن قَرۡیَةٍ هِیَ أَشَدُّ قُوَّةٗ مِّن قَرۡیَتِکَ ٱلَّتِیٓ أَخۡرَجَتۡکَ أَهۡلَکۡنَٰهُمۡ فَلَا نَاصِرَ لَهُمۡ ١٣ أَفَمَن کَانَ عَلَىٰ بَیِّنَةٖ مِّن رَّبِّهِۦ کَمَن زُیِّنَ لَهُۥ سُوٓءُ عَمَلِهِۦ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم ١٤ مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِی وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ فِیهَآ أَنۡهَٰرٞ مِّن مَّآءٍ غَیۡرِ ءَاسِنٖ وَأَنۡهَٰرٞ مِّن لَّبَنٖ لَّمۡ یَتَغَیَّرۡ طَعۡمُهُۥ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ خَمۡرٖ لَّذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِینَ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ عَسَلٖ مُّصَفّٗىۖ وَلَهُمۡ فِیهَا مِن کُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ وَمَغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡۖ کَمَنۡ هُوَ خَٰلِدٞ فِی ٱلنَّارِ وَسُقُواْ مَآءً حَمِیمٗا فَقَطَّعَ أَمۡعَآءَهُمۡ ١٥ وَمِنۡهُم مَّن یَسۡتَمِعُ إِلَیۡکَ حَتَّىٰٓ إِذَا خَرَجُواْ مِنۡ عِندِکَ قَالُواْ لِلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ مَاذَا قَالَ ءَانِفًاۚ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُمۡ ١٦ وَٱلَّذِینَ ٱهۡتَدَوۡاْ زَادَهُمۡ هُدٗى وَءَاتَىٰهُمۡ تَقۡوَىٰهُمۡ ١٧ فَهَلۡ یَنظُرُونَ إِلَّا ٱلسَّاعَةَ أَن تَأۡتِیَهُم بَغۡتَةٗۖ فَقَدۡ جَآءَ أَشۡرَاطُهَاۚ فَأَنَّىٰ لَهُمۡ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ ذِکۡرَىٰهُمۡ ١٨ فَٱعۡلَمۡ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لِذَنۢبِکَ وَلِلۡمُؤۡمِنِینَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَٱللَّهُ یَعۡلَمُ مُتَقَلَّبَکُمۡ وَمَثۡوَىٰکُمۡ ١٩﴾

هرآیینه خدا درآرد آنان را که ایمان آورده‏اند و کارهاى شایسته کرده‏اند به بوستان‌ها می‌رود زیر آن جوی‌ها و آنان‌که کافر شدند، بهره بر می‌گیرند و می‌خورند چنانکه می‌خورند چهارپایان و آتش جاى ایشان است. ﴿12﴾و بسیار از دیه که قوى‏تر بود از دیه تو که جلا وطن کرد تو را هلاک ساختیم ایشان را، پس نیست هیچ نصرت دهنده براى ایشان. ﴿13﴾آیا هر که باشد بر طریقۀ روشن از جانب پروردگار خویش مانند آن کس است که آراسته کرده شد در نظر او بدکارى او را، مانند آنان‌که پیروى کردند خواهش خود را. ﴿14﴾صفت بهشتى که وعده داده شد متقیان را این است در آن بهشت جوی‌ها است از آب که به دیرماندگى متغیر نشده و جوی‌هایی است از شیر که مزۀ او برنگشته و جوی‌هایى‏ است از مى، لذّت دهنده آشامندگان را و جوی‌هایی است از شهد صاف کرده شده و ایشان راست آنجا از هر جنس میوه‌ها و ایشان را است آمرزش از پروردگار ایشان [آیا این جماعت] مانند آن است که همیشه باشند در آتش و نوشانیده شوند آب گرم، پس پاره پاره ساخت روده‌هاى ایشان را. ﴿15﴾و [1055]از مردمان کسى هست که گوش مى‏نهد به سوى تو تا وقتى که بیرون روند از نزدیک تو. گویند به آنکه عطا کرده شد ایشان را علم: چه چیز گفت پیغامبر الحال؟ این جماعت آنانند که مهر نهاده است خدا بر دل ایشان و پیروى کردند خواهش نفس خود را. ﴿16﴾و آنان‌که راهیاب شدند، زیاده کرد خدا ایشان را هدایت و عطا کرد بدیشان تقوى ایشان را. ﴿17﴾منتظر نیستند مگر قیامت را که بیاید بدیشان ناگهان؟ پس هرآیینه آمده است علامات قیامت. پس از کجا باشد براى ایشان پند گرفتن ایشان وقتى که بیاید قیامت به ایشان؟!. ﴿18﴾پس یقین کن که نیست هیچ معبود مگر خدا و طلب آمرزش کن براى گناهان خود و در حق مردان مسلمان و زنان مسلمان نیز و خدا می‌داند جاى آمدورفت شما و جاى ماندن شما [1056]. ﴿19﴾

﴿ وَیَقُولُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَوۡلَا نُزِّلَتۡ سُورَةٞۖ فَإِذَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ مُّحۡکَمَةٞ وَذُکِرَ فِیهَا ٱلۡقِتَالُ رَأَیۡتَ ٱلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٞ یَنظُرُونَ إِلَیۡکَ نَظَرَ ٱلۡمَغۡشِیِّ عَلَیۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِۖ فَأَوۡلَىٰ لَهُمۡ ٢٠ طَاعَةٞ وَقَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞۚ فَإِذَا عَزَمَ ٱلۡأَمۡرُ فَلَوۡ صَدَقُواْ ٱللَّهَ لَکَانَ خَیۡرٗا لَّهُمۡ ٢١ فَهَلۡ عَسَیۡتُمۡ إِن تَوَلَّیۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُواْ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوٓاْ أَرۡحَامَکُمۡ ٢٢ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰٓ أَبۡصَٰرَهُمۡ ٢٣ أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ أَمۡ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقۡفَالُهَآ ٢٤ إِنَّ ٱلَّذِینَ ٱرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَى ٱلشَّیۡطَٰنُ سَوَّلَ لَهُمۡ وَأَمۡلَىٰ لَهُمۡ ٢٥ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لِلَّذِینَ کَرِهُواْ مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ سَنُطِیعُکُمۡ فِی بَعۡضِ ٱلۡأَمۡرِۖ وَٱللَّهُ یَعۡلَمُ إِسۡرَارَهُمۡ ٢٦ فَکَیۡفَ إِذَا تَوَفَّتۡهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِکَةُ یَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ ٢٧ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمُ ٱتَّبَعُواْ مَآ أَسۡخَطَ ٱللَّهَ وَکَرِهُواْ رِضۡوَٰنَهُۥ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٢٨ أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن یُخۡرِجَ ٱللَّهُ أَضۡغَٰنَهُمۡ ٢٩﴾

می‌گویند مسلمانان: چرا فروفرستاده نشد سورتى؟ پس چون فرستاده شود سورتى واضح المعنى و ذکر کرده شود در آن قتال، ببینى آنان را که در دل ایشان بیمارى است، مى‏نگرند به سوى تو مانند نظر کردن کسى که او را بیهوشى رسیده باشد به سبب حضور موت. پس واى ایشان را!. ﴿20﴾حال ایشان به حسب ظاهر، فرمانبرداری‌ای است و سخن نیکو گفتن، پس چون مصمم شود کار اگر وعدۀ خود راست کردندى با خدا بهتر بودى براى ایشان. ﴿21﴾پس اى ضعیف ایمانان! اگر متولى امور مردمان شوید البته نزدیکید از آنکه تباهکارى کنید در زمین و قطع قبیله‌دارى نمایید. ﴿22﴾این جماعت، آنانند که لعنت کرد ایشان را خدا، پس کر ساخت ایشان را و کور کرد چشم‌های ایشان را. ﴿23﴾آیا تأمّل نمى‏کنند در قرآن یا بر دل‌ها قفل آن دل‌هاست؟!. ﴿24﴾هرآیینه آنان‌که برگشتند بر جانب پشت خویش، پس از آنکه ظاهر شد ایشان را راه هدایت شیطان آراسته کرد براى ایشان و مهلت داده است ایشان را. ﴿25﴾این همه به سبب آن است که ایشان گفتند با آنان‌که ناپسند کرده‏اند چیزی را که خدا فرستاده است: [1057]فرمانبردارى شما خواهیم کرد در بعض کارها و خدا می‌داند سخن پنهان گفتن ایشان را. ﴿26﴾پس چگونه باشد حال، وقتى که قبض روح ایشان کنند فرشتگان می‌زنند روی‌های ایشان را و پشت‌هاى ایشان را. ﴿27﴾این عقوبت به سبب آن است که ایشان پیروى چیزى کردند که به خشم آورد خدا را و ناپسند کردند خوشنودى او را، پس ضایع ساخت «الله» اعمال ایشان را. ﴿28﴾آیا پنداشتند آنان‌که در دل‌هاى ایشان بیمارى است که ظاهر نخواهد کرد خدا کینه‌هاى ایشان را؟. ﴿29﴾

﴿ وَلَوۡ نَشَآءُ لَأَرَیۡنَٰکَهُمۡ فَلَعَرَفۡتَهُم بِسِیمَٰهُمۡۚ وَلَتَعۡرِفَنَّهُمۡ فِی لَحۡنِ ٱلۡقَوۡلِۚ وَٱللَّهُ یَعۡلَمُ أَعۡمَٰلَکُمۡ ٣٠ وَلَنَبۡلُوَنَّکُمۡ حَتَّىٰ نَعۡلَمَ ٱلۡمُجَٰهِدِینَ مِنکُمۡ وَٱلصَّٰبِرِینَ وَنَبۡلُوَاْ أَخۡبَارَکُمۡ ٣١ إِنَّ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِیلِ ٱللَّهِ وَشَآقُّواْ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ لَن یَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَیۡ‍ٔٗا وَسَیُحۡبِطُ أَعۡمَٰلَهُمۡ ٣٢ ۞یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَلَا تُبۡطِلُوٓاْ أَعۡمَٰلَکُمۡ ٣٣ إِنَّ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِیلِ ٱللَّهِ ثُمَّ مَاتُواْ وَهُمۡ کُفَّارٞ فَلَن یَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡ ٣٤ فَلَا تَهِنُواْ وَتَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱلسَّلۡمِ وَأَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ وَٱللَّهُ مَعَکُمۡ وَلَن یَتِرَکُمۡ أَعۡمَٰلَکُمۡ ٣٥ إِنَّمَا ٱلۡحَیَوٰةُ ٱلدُّنۡیَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ یُؤۡتِکُمۡ أُجُورَکُمۡ وَلَا یَسۡ‍َٔلۡکُمۡ أَمۡوَٰلَکُمۡ ٣٦ إِن یَسۡ‍َٔلۡکُمُوهَا فَیُحۡفِکُمۡ تَبۡخَلُواْ وَیُخۡرِجۡ أَضۡغَٰنَکُمۡ ٣٧ هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ فَمِنکُم مَّن یَبۡخَلُۖ وَمَن یَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا یَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ وَٱللَّهُ ٱلۡغَنِیُّ وَأَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُۚ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ یَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَیۡرَکُمۡ ثُمَّ لَا یَکُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَکُم ٣٨﴾

و اگر می‌خواستیم مى‏نمودیم ایشان را به تو، پس مى‏شناختى ایشان [1058]را به قیافۀ ایشان و البته بشناسى ایشان را در اسلوب سخن و خدا می‌داند عمل شما را. ﴿30﴾و البته امتحان کنیم شما را تا بشناسیم مجاهدان را از شما و صابران را و بیازماییم احوال شما را. ﴿31﴾هرآیینه آنان‌که کافر شدند و بازداشتند از راه خدا و مخالفت کردند با پیغامبر بعد از آنکه واضح شد ایشان را راه هدایت، هیچ زیان نرسانند خدا را و حبط خواهد کرد خدا عمل‌هاى ایشان را. ﴿32﴾اى مسلمانان! فرمان برید خدا را و فرمان برید پیغامبر را و باطل مکنید عمل‌هاى خود را [1059]. ﴿33﴾هرآیینه آنان‌که کافر شدند و بازداشتند از راه خدا باز بمردند و ایشان کافر بودند پس هرگز نخواهد آمرزید خدا ایشان را. ﴿34﴾پس سستى مکنید و به سوى صلح مخوانید و شمایید غالب و خدا با شما است، ضایع نخواهد ساخت عمل‌هاى شما را. ﴿35﴾جز این نیست که زندگانى دنیا بازى است و بیهودگى است و اگر ایمان آرید و پرهیزگارى کنید بدهد شما را مزد شما و نطلبد از شما مال شما را [1060]. ﴿36﴾اگر بطلبد از شما مال شما را، پس مبالغه کند در سؤال آنگاه بخل کنید و بر روى کار آرد آن بخل، کینه‌هاى شما را. ﴿37﴾آگاه شوید شما ای جماعت که خوانده می‌شود شما را تا خرج کنید در راه خدا، پس از شما کسى هست که بخل می‌کند و هر که بخل می‌کند، جز این نیست که بخل می‌کند از خویش [1061]و خدا توانگر است و شما محتاجید و اگر روى‏گردان شوید بدل آرد گروهى دیگر را غیر از شما، باز نباشند آن جماعت مانند شما.﴿38﴾

[1054] یعنی جنگ موقوف شود و احتیاج سلاح نماند، والله اعلم. [1055] مترجم گوید: از این جا تا آخر سوره در باب تهدید مردم ضعیف الایمان نازل شد. [1056] حاصل این آیات ذم آن شخص است که به مجلس علم درآید و به فهم حقیقتِ آن نرسد. به سبب هجومِ هوای نفس بر دل او محتاج استفسارِ دیگران گردد و تخفیف است به قیامت مثل این شخص را، والله اعلم. [1057] یعنی منافقان یا یهود. [1058] یعنی ظلمت نفاق بر روی ایشان هویدا می‌شد والله اعلم. [1059] یعنی به ارتداد و به ریا و سمعه. [1060] یعنی جمیع مال را. [1061] یعنی منفعت انفاق از خود بازمی‌دارد.