سوره سبا

سُورَةُ سَبَإٍ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِی لَهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَهُ ٱلۡحَمۡدُ فِی ٱلۡأٓخِرَةِۚ وَهُوَ ٱلۡحَکِیمُ ٱلۡخَبِیرُ ١ یَعۡلَمُ مَا یَلِجُ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَمَا یَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا یَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا یَعۡرُجُ فِیهَاۚ وَهُوَ ٱلرَّحِیمُ ٱلۡغَفُورُ ٢ وَقَالَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ لَا تَأۡتِینَا ٱلسَّاعَةُۖ قُلۡ بَلَىٰ وَرَبِّی لَتَأۡتِیَنَّکُمۡ عَٰلِمِ ٱلۡغَیۡبِۖ لَا یَعۡزُبُ عَنۡهُ مِثۡقَالُ ذَرَّةٖ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَآ أَصۡغَرُ مِن ذَٰلِکَ وَلَآ أَکۡبَرُ إِلَّا فِی کِتَٰبٖ مُّبِینٖ ٣ لِّیَجۡزِیَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِۚ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ کَرِیمٞ ٤ وَٱلَّذِینَ سَعَوۡ فِیٓ ءَایَٰتِنَا مُعَٰجِزِینَ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِیمٞ ٥ وَیَرَى ٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ ٱلَّذِیٓ أُنزِلَ إِلَیۡکَ مِن رَّبِّکَ هُوَ ٱلۡحَقَّ وَیَهۡدِیٓ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡعَزِیزِ ٱلۡحَمِیدِ ٦ وَقَالَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ هَلۡ نَدُلُّکُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ یُنَبِّئُکُمۡ إِذَا مُزِّقۡتُمۡ کُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّکُمۡ لَفِی خَلۡقٖ جَدِیدٍ ٧﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

همۀ ستایش خدایی راست که به دست اوست آنچه در آسمان‌هاست و آنچه در زمین است و مر او راست ستایش در آخرت و اوست با حکمت آگاه. ﴿1﴾می‌داند آنچه در مى‏آید به زمین و آنچه بر مى‏آید از وى و آنچه فرود مى‏آید از آسمان و آنچه بالا می‌رود در وى و اوست مهربان آمرزنده. ﴿2﴾و گفتند کافران: نخواهد آمد پیش ما قیامت. بگو: آرى! قسم پروردگار من! البته خواهد آمد به شما پروردگارى که دانندۀ پوشیده است، غایب نمی‌شود از وى هموزن ذره‌ای در آسمان‌ها و نه در زمین و نیست خردتر از آن و نه بزرگتر، مگر ثبت است در کتاب ظاهر. ﴿3﴾تا جزا دهد آنان راکه ایمان آوردند و عمل‌هاى شایسته کردند. آن جماعت ایشان راست آمرزش و روزىِ گرامى. ﴿4﴾و آنان‌که سعى کردند در ردّ آیات ما مقابله کنان، آن جماعت ایشان راست عذاب از عقوبت درد دهنده. ﴿5﴾و مى‏بینند آنان‌که داده شده است ایشان را علم، چیزی راکه فرود آورده شد از جانب پروردگار تو راست است و دلالت کننده به سوى راه خداى غالب ستوده‏کار. ﴿6﴾و گفتند کافران با یکدیگر: آیا دلالت کنیم شما را بر مردى که خبر می‌دهد شما را که چون پاره پاره کرده شوید تمام پاره پاره شدن، هرآیینه شما در آفرینش نو باشید؟. ﴿7﴾

﴿ أَفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ کَذِبًا أَم بِهِۦ جِنَّةُۢۗ بَلِ ٱلَّذِینَ لَا یُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ فِی ٱلۡعَذَابِ وَٱلضَّلَٰلِ ٱلۡبَعِیدِ ٨ أَفَلَمۡ یَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا بَیۡنَ أَیۡدِیهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۚ إِن نَّشَأۡ نَخۡسِفۡ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ نُسۡقِطۡ عَلَیۡهِمۡ کِسَفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَةٗ لِّکُلِّ عَبۡدٖ مُّنِیبٖ ٩ ۞وَلَقَدۡ ءَاتَیۡنَا دَاوُۥدَ مِنَّا فَضۡلٗاۖ یَٰجِبَالُ أَوِّبِی مَعَهُۥ وَٱلطَّیۡرَۖ وَأَلَنَّا لَهُ ٱلۡحَدِیدَ ١٠ أَنِ ٱعۡمَلۡ سَٰبِغَٰتٖ وَقَدِّرۡ فِی ٱلسَّرۡدِۖ وَٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًاۖ إِنِّی بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِیرٞ ١١ وَلِسُلَیۡمَٰنَ ٱلرِّیحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَیۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ وَمِنَ ٱلۡجِنِّ مَن یَعۡمَلُ بَیۡنَ یَدَیۡهِ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَمَن یَزِغۡ مِنۡهُمۡ عَنۡ أَمۡرِنَا نُذِقۡهُ مِنۡ عَذَابِ ٱلسَّعِیرِ ١٢ یَعۡمَلُونَ لَهُۥ مَا یَشَآءُ مِن مَّحَٰرِیبَ وَتَمَٰثِیلَ وَجِفَانٖ کَٱلۡجَوَابِ وَقُدُورٖ رَّاسِیَٰتٍۚ ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُکۡرٗاۚ وَقَلِیلٞ مِّنۡ عِبَادِیَ ٱلشَّکُورُ ١٣ فَلَمَّا قَضَیۡنَا عَلَیۡهِ ٱلۡمَوۡتَ مَا دَلَّهُمۡ عَلَىٰ مَوۡتِهِۦٓ إِلَّا دَآبَّةُ ٱلۡأَرۡضِ تَأۡکُلُ مِنسَأَتَهُۥۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَیَّنَتِ ٱلۡجِنُّ أَن لَّوۡ کَانُواْ یَعۡلَمُونَ ٱلۡغَیۡبَ مَا لَبِثُواْ فِی ٱلۡعَذَابِ ٱلۡمُهِینِ ١٤ ﴾

آیا بربسته است بر خدا دروغ را؟ یا به او جنونى است؟ بلکه آنان‌که ایمان نمى‏آرند به آخرت، در عقوبت باشند و در گمراهى دورند. ﴿8﴾آیا ندیدند به سوى آنچه پیش روى ایشان‏ است و آنچه پس پشت ایشان است از آسمان و زمین. اگر خواهیم فروبریم ایشان را به زمین یا بیفکنیم بر ایشان پاره‏ها از آسمان، هرآیینه در این کار نشانه‌ای است هر بندۀ رجوع کننده را. ﴿9﴾و هرآیینه دادیم داود را از نزدیک خود بزرگى. گفتیم: اى کوه‌ها! به زیروبم تسبیح گویید همراه او و مسخرش ساختیم مرغان را و نرم گردانیدیم براى او آهن. ﴿10﴾[فرمودیم] که: بساز زره‌هاى گشاده و اندازه نگاهدار در بافتن حلقه‌ها و [اى اهل بیت داود]! به عمل آرید کردارهاى شایسته، هرآیینه من به آنچه می‌کنید بیناام. ﴿11﴾و مسخر ساختیم براى سلیمان، باد را. سیر اول روز و یک ماهه راه بود و سیر آخر روز او نیز یک ماهه راه بود و روان ساختیم براى او چشمۀ مس و مسخّر ساختیم از دیوان، کسى را که کار می‌کرد پیش او به حکم پروردگار خویش و هر که کجى کند از دیوان از حکم ما، بچشانیم او را پاره‌ای از عقوبت دوزخ. ﴿12﴾مى‏ساختند براى او آنچه می‌خواست از قلعه‏ها و صورت‌ها و کاسه‌ها بقدر حوض‌ها و دیگ‌های ثابت در جاهاى خود. گفتیم: به عمل آرید اى کسان داود سپاسدارى را و اندک کسى هست از بندگان من شکرگزارنده. ﴿13﴾پس چون مقرر کردیم به روى مرگ، دلالت نکرد دیوان را بر موت او، مگر کرم چوبخواره که مى‏خورد عصاى سلیمان را. پس چون بیفتاد، واضح شد پیش دیوان که اگر مى‏دانستند غیب را، درنگ نمی‌کردند در عذاب خوار کننده. ﴿14﴾

﴿ لَقَدۡ کَانَ لِسَبَإٖ فِی مَسۡکَنِهِمۡ ءَایَةٞۖ جَنَّتَانِ عَن یَمِینٖ وَشِمَالٖۖ کُلُواْ مِن رِّزۡقِ رَبِّکُمۡ وَٱشۡکُرُواْ لَهُۥۚ بَلۡدَةٞ طَیِّبَةٞ وَرَبٌّ غَفُورٞ ١٥ فَأَعۡرَضُواْ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَیۡهِمۡ سَیۡلَ ٱلۡعَرِمِ وَبَدَّلۡنَٰهُم بِجَنَّتَیۡهِمۡ جَنَّتَیۡنِ ذَوَاتَیۡ أُکُلٍ خَمۡطٖ وَأَثۡلٖ وَشَیۡءٖ مِّن سِدۡرٖ قَلِیلٖ ١٦ ذَٰلِکَ جَزَیۡنَٰهُم بِمَا کَفَرُواْۖ وَهَلۡ نُجَٰزِیٓ إِلَّا ٱلۡکَفُورَ ١٧ وَجَعَلۡنَا بَیۡنَهُمۡ وَبَیۡنَ ٱلۡقُرَى ٱلَّتِی بَٰرَکۡنَا فِیهَا قُرٗى ظَٰهِرَةٗ وَقَدَّرۡنَا فِیهَا ٱلسَّیۡرَۖ سِیرُواْ فِیهَا لَیَالِیَ وَأَیَّامًا ءَامِنِینَ ١٨ فَقَالُواْ رَبَّنَا بَٰعِدۡ بَیۡنَ أَسۡفَارِنَا وَظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَجَعَلۡنَٰهُمۡ أَحَادِیثَ وَمَزَّقۡنَٰهُمۡ کُلَّ مُمَزَّقٍۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَأٓیَٰتٖ لِّکُلِّ صَبَّارٖ شَکُورٖ ١٩ وَلَقَدۡ صَدَّقَ عَلَیۡهِمۡ إِبۡلِیسُ ظَنَّهُۥ فَٱتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِیقٗا مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٢٠ وَمَا کَانَ لَهُۥ عَلَیۡهِم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّا لِنَعۡلَمَ مَن یُؤۡمِنُ بِٱلۡأٓخِرَةِ مِمَّنۡ هُوَ مِنۡهَا فِی شَکّٖۗ وَرَبُّکَ عَلَىٰ کُلِّ شَیۡءٍ حَفِیظٞ ٢١ قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِینَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ لَا یَمۡلِکُونَ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِی ٱلۡأَرۡضِ وَمَا لَهُمۡ فِیهِمَا مِن شِرۡکٖ وَمَا لَهُۥ مِنۡهُم مِّن ظَهِیرٖ ٢٢﴾

هرآیینه بود قوم سبا را در جاى ماندن نشانه‌ای. مر ایشان را بود و بوستان از جانب راست و از جانب چپ. گفتیم: بخورید رزق پروردگار خویش و شکر گویید او را. [شما را] شهرى هست پاکیزه و پروردگارى آمرزنده. ﴿15﴾پس روى گردانیدند [944]. پس فرستادیم بر ایشان سیلى تند [945]و عوض دادیم ایشان را به جاى دو بوستان ایشان دو بوستانى دیگر، خداوندِ میوه‏هاى بدمزه و خداوند درخت گز و چیزى اندک از درخت کنار. ﴿16﴾این سزا دادیم ایشان را به سبب ناسپاسى ایشان و سزایِ بد نمى‏دهیم مگر ناسپاس را. ﴿17﴾و پیدا کردیم میان ایشان و میان آن دیه‌هاکه برکت نهادیم در آن [946]، دیه‌ها متصل با یکدیگر و مقرر کردیم در آن دیه‌ها آمد و رفت را. گفتیم: سیر کنید در این دیه‌ها شب‌ها و روزها ایمن شده. ﴿18﴾پس گفتند: [947]اى پروردگار ما! دورى پیدا کن در میان سفرهاى ما. و ستم کردند بر خویش، پس گردانیدیم ایشان را افسانه‏ها و پاره پاره ساختیم ایشان را تمام پاره پاره ساختن. هرآیینه در این ماجرا نشانه‌ها است هر صبر کنندۀ شکر گوینده را. ﴿19﴾و هرآیینه راست یافت شیطان در حق ایشان اندیشۀ خود را، پس پیروى او کردند مگر گروهى اندک از مسلمانان. ﴿20﴾و نبود شیطان را بر ایشان هیچ غلبه، لیکن مبتلا گردانیم تا بدانیم کسى را که ایمان مى‏آرد به آخرت از آنکه وى در شبهه است از وی پروردگار تو بر هر چیز نگاهبان است. ﴿21﴾بگو: بخوانید آنان را که گمان می‌کنید به جز خدا، مالک نیستند هم وزن یک ذرّه در آسمان‌ها و نه در زمین و نیست ایشان را در آسمان و زمین، هیچ شرکتى و نیست خدا را از ایشان هیچ یارى دهنده. ﴿22﴾

﴿ وَلَا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ عِندَهُۥٓ إِلَّا لِمَنۡ أَذِنَ لَهُۥۚ حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّکُمۡۖ قَالُواْ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡکَبِیرُ ٢٣ ۞قُلۡ مَن یَرۡزُقُکُم مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ قُلِ ٱللَّهُۖ وَإِنَّآ أَوۡ إِیَّاکُمۡ لَعَلَىٰ هُدًى أَوۡ فِی ضَلَٰلٖ مُّبِینٖ ٢٤ قُل لَّا تُسۡ‍َٔلُونَ عَمَّآ أَجۡرَمۡنَا وَلَا نُسۡ‍َٔلُ عَمَّا تَعۡمَلُونَ ٢٥ قُلۡ یَجۡمَعُ بَیۡنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ یَفۡتَحُ بَیۡنَنَا بِٱلۡحَقِّ وَهُوَ ٱلۡفَتَّاحُ ٱلۡعَلِیمُ ٢٦ قُلۡ أَرُونِیَ ٱلَّذِینَ أَلۡحَقۡتُم بِهِۦ شُرَکَآءَۖ کَلَّاۚ بَلۡ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡعَزِیزُ ٱلۡحَکِیمُ ٢٧ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰکَ إِلَّا کَآفَّةٗ لِّلنَّاسِ بَشِیرٗا وَنَذِیرٗا وَلَٰکِنَّ أَکۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ ٢٨ وَیَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن کُنتُمۡ صَٰدِقِینَ ٢٩ قُل لَّکُم مِّیعَادُ یَوۡمٖ لَّا تَسۡتَ‍ٔۡخِرُونَ عَنۡهُ سَاعَةٗ وَلَا تَسۡتَقۡدِمُونَ ٣٠ وَقَالَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ بِهَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ وَلَا بِٱلَّذِی بَیۡنَ یَدَیۡهِۗ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ مَوۡقُوفُونَ عِندَ رَبِّهِمۡ یَرۡجِعُ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ ٱلۡقَوۡلَ یَقُولُ ٱلَّذِینَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِینَ ٱسۡتَکۡبَرُواْ لَوۡلَآ أَنتُمۡ لَکُنَّا مُؤۡمِنِینَ ٣١ ﴾

و سود نکند درخواست، نزدیک خداى تعالى، مگر براى کسی که دستورى داده باشد براى [948]او. [اهل محشر مضطرب شوند] تا آنگاه که اضطراب دور کرده آید از دل ایشان، گویند: چه چیز فرموده است پروردگار شما؟ ملاء اعلى گویند: فرموده است سخن راست. و اوست بلند مرتبۀ بزرگ‏ قدیر. ﴿23﴾بگو: که روزى می‌دهد شما را از جانب آسمان‌ها و زمین؟ باز بگو: خدا می‌دهد و هرآیینه ما یا شما بر هدایتیم یا در گمراهى ظاهر. ﴿24﴾بگو: سؤال کرده نخواهید شد شما از گناه ما و سؤال کرده نخواهیم شد ما از آنچه شما مى‏کنید. ﴿25﴾بگو: جمع خواهد کرد پروردگار ما میان ما. باز حکم کند میان ما (یعنى میان ما و شما) به راستى و اوست حکم کنندۀ دانا. ﴿26﴾بگو: بنمایید مرا آنان‌که ایشان را لاحق کرده‏اید به خدا شریک ساخته. نه چنین است! بلکه خدا همونست غالب با حکمت. ﴿27﴾و نفرستادیم تو را الاّ براى مردمان همۀ ایشان، مژده دهنده و ترساننده و لیکن اکثر مردمان نمی‌دانند. ﴿28﴾و می‌گویند: کى بوجود آید این وعده، اگر شما راستگویید؟. ﴿29﴾بگو: شما را است وعدۀ روزى که باز پس ننمایید از آن ساعتى و نه پیش دستى کنید. ﴿30﴾و گفتند کافران (یعنى مشرکان): هرگز باور نداریم این قرآن را و نه آن کتاب راکه پیش از وى بود. و تعجب کنى اى بیننده! اگر ببینى چون ستمکاران ایستاده کرده شوند نزدیک پروردگار خویش، باز می‌گرداند بعض ایشان به سوى بعض سخن را [949]. می‌گویند آنان‌که ناتوان گرفته شد ایشان را به آنان‌که سرکشى کردند: اگر نمى‏بودید شما، هرآیینه ما مسلمان مى‏شدیم. ﴿31﴾

﴿ قَالَ ٱلَّذِینَ ٱسۡتَکۡبَرُواْ لِلَّذِینَ ٱسۡتُضۡعِفُوٓاْ أَنَحۡنُ صَدَدۡنَٰکُمۡ عَنِ ٱلۡهُدَىٰ بَعۡدَ إِذۡ جَآءَکُمۖ بَلۡ کُنتُم مُّجۡرِمِینَ ٣٢ وَقَالَ ٱلَّذِینَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِینَ ٱسۡتَکۡبَرُواْ بَلۡ مَکۡرُ ٱلَّیۡلِ وَٱلنَّهَارِ إِذۡ تَأۡمُرُونَنَآ أَن نَّکۡفُرَ بِٱللَّهِ وَنَجۡعَلَ لَهُۥٓ أَندَادٗاۚ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۚ وَجَعَلۡنَا ٱلۡأَغۡلَٰلَ فِیٓ أَعۡنَاقِ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْۖ هَلۡ یُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ٣٣ وَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِی قَرۡیَةٖ مِّن نَّذِیرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ کَٰفِرُونَ ٣٤ وَقَالُواْ نَحۡنُ أَکۡثَرُ أَمۡوَٰلٗا وَأَوۡلَٰدٗا وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِینَ ٣٥ قُلۡ إِنَّ رَبِّی یَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن یَشَآءُ وَیَقۡدِرُ وَلَٰکِنَّ أَکۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ ٣٦ وَمَآ أَمۡوَٰلُکُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُکُم بِٱلَّتِی تُقَرِّبُکُمۡ عِندَنَا زُلۡفَىٰٓ إِلَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ جَزَآءُ ٱلضِّعۡفِ بِمَا عَمِلُواْ وَهُمۡ فِی ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ ٣٧ وَٱلَّذِینَ یَسۡعَوۡنَ فِیٓ ءَایَٰتِنَا مُعَٰجِزِینَ أُوْلَٰٓئِکَ فِی ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ ٣٨ قُلۡ إِنَّ رَبِّی یَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن یَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَیَقۡدِرُ لَهُۥۚ وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَیۡءٖ فَهُوَ یُخۡلِفُهُۥۖ وَهُوَ خَیۡرُ ٱلرَّٰزِقِینَ ٣٩ ﴾

گفتند سرکشان با ناتوانان: آیا ما بازداشتیم شما را از هدایت بعد از آنکه آمد به شما؟! بلکه شما بودید گناهکار. ﴿32﴾و گفتند: نا توانان سرکشان را: نه بلکه بازداشت ما را مکر شب و روز [950]چون می‌فرمودید ما را که کافر شویم به خدا و مقرر کنیم براى او همتایان را. و در دل دارند همۀ ایشان پشیمانى، چون بینند عذاب را و بیاندازیم طوق‌ها در گردنِ کافران. سزا داده نمى‏شوند مگر به وفق آنچه می‌کردند. ﴿33﴾و نفرستادیم در هیچ دهى بیم کننده‌ای را، مگر گفتند منعمان آن ده: هرآیینه ما به آنچه فرستاده شده است شما را همراه آن نامعتقدیم. ﴿34﴾و گفتند: ما زیاده‏تریم به اعتبار اموال و اولاد و نیستیم ما عذاب کرده شده. ﴿35﴾بگو: هرآیینه پروردگار من گشاده می‌کند روزى را براى هر که خواهد و تنگ می‌کند براى هر که خواهد، لیکن اکثر مردمان نمی‌دانند. ﴿36﴾و نیست اموال شما و نه اولاد شما آنچیز که مقرّب گرداند شما را نزدیک ما به مرتبۀ قربت، لیکن مقرب آن است که ایمان آورد و کرد کردار شایسته. پس آن جماعت، ایشان راست جزای دو چند به مقابله آن که عمل کردند و ایشان در کوشک‌هاى بلند ایمن باشند. ﴿37﴾و آنان‌که سعى می‌کنند در ردّ آیات ما مقابله کنان، آن جماعت در عذاب حاضر کرده شوند. ﴿38﴾بگو: هرآیینه پروردگار من گشاده می‌کند روزى را براى هر که خواهد از بندگان خود و تنگ می‌سازد براى هر که خواهد و هرچه خرج کنید از هر جنس که باشد، پس خداى عوض آن دهد و او بهترین روزى دهندگان است. ﴿39﴾

﴿ وَیَوۡمَ یَحۡشُرُهُمۡ جَمِیعٗا ثُمَّ یَقُولُ لِلۡمَلَٰٓئِکَةِ أَهَٰٓؤُلَآءِ إِیَّاکُمۡ کَانُواْ یَعۡبُدُونَ ٤٠ قَالُواْ سُبۡحَٰنَکَ أَنتَ وَلِیُّنَا مِن دُونِهِمۖ بَلۡ کَانُواْ یَعۡبُدُونَ ٱلۡجِنَّۖ أَکۡثَرُهُم بِهِم مُّؤۡمِنُونَ ٤١ فَٱلۡیَوۡمَ لَا یَمۡلِکُ بَعۡضُکُمۡ لِبَعۡضٖ نَّفۡعٗا وَلَا ضَرّٗا وَنَقُولُ لِلَّذِینَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلنَّارِ ٱلَّتِی کُنتُم بِهَا تُکَذِّبُونَ ٤٢ وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتُنَا بَیِّنَٰتٖ قَالُواْ مَا هَٰذَآ إِلَّا رَجُلٞ یُرِیدُ أَن یَصُدَّکُمۡ عَمَّا کَانَ یَعۡبُدُ ءَابَآؤُکُمۡ وَقَالُواْ مَا هَٰذَآ إِلَّآ إِفۡکٞ مُّفۡتَرٗىۚ وَقَالَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِینٞ ٤٣ وَمَآ ءَاتَیۡنَٰهُم مِّن کُتُبٖ یَدۡرُسُونَهَاۖ وَمَآ أَرۡسَلۡنَآ إِلَیۡهِمۡ قَبۡلَکَ مِن نَّذِیرٖ ٤٤ وَکَذَّبَ ٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَمَا بَلَغُواْ مِعۡشَارَ مَآ ءَاتَیۡنَٰهُمۡ فَکَذَّبُواْ رُسُلِیۖ فَکَیۡفَ کَانَ نَکِیرِ ٤٥ ۞قُلۡ إِنَّمَآ أَعِظُکُم بِوَٰحِدَةٍۖ أَن تَقُومُواْ لِلَّهِ مَثۡنَىٰ وَفُرَٰدَىٰ ثُمَّ تَتَفَکَّرُواْۚ مَا بِصَاحِبِکُم مِّن جِنَّةٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِیرٞ لَّکُم بَیۡنَ یَدَیۡ عَذَابٖ شَدِیدٖ ٤٦ قُلۡ مَا سَأَلۡتُکُم مِّنۡ أَجۡرٖ فَهُوَ لَکُمۡۖ إِنۡ أَجۡرِیَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۖ وَهُوَ عَلَىٰ کُلِّ شَیۡءٖ شَهِیدٞ ٤٧ قُلۡ إِنَّ رَبِّی یَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَّٰمُ ٱلۡغُیُوبِ ٤٨ قُلۡ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَمَا یُبۡدِئُ ٱلۡبَٰطِلُ وَمَا یُعِیدُ ٤٩ قُلۡ إِن ضَلَلۡتُ فَإِنَّمَآ أَضِلُّ عَلَىٰ نَفۡسِیۖ وَإِنِ ٱهۡتَدَیۡتُ فَبِمَا یُوحِیٓ إِلَیَّ رَبِّیٓۚ إِنَّهُۥ سَمِیعٞ قَرِیبٞ ٥٠ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ فَزِعُواْ فَلَا فَوۡتَ وَأُخِذُواْ مِن مَّکَانٖ قَرِیبٖ ٥١وَقَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِهِۦ وَأَنَّىٰ لَهُمُ ٱلتَّنَاوُشُ مِن مَّکَانِۢ بَعِیدٖ ٥٢ وَقَدۡ کَفَرُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُۖ وَیَقۡذِفُونَ بِٱلۡغَیۡبِ مِن مَّکَانِۢ بَعِیدٖ ٥٣ وَحِیلَ بَیۡنَهُمۡ وَبَیۡنَ مَا یَشۡتَهُونَ کَمَا فُعِلَ بِأَشۡیَاعِهِم مِّن قَبۡلُۚ إِنَّهُمۡ کَانُواْ فِی شَکّٖ مُّرِیبِۢ ٥٤﴾

و روزی که برانگیزد خدا ایشان را همه یکجا، باز بگوید به فرشتگان: آیا ایشان شما را عبادت مى‏کردند؟!. ﴿40﴾فرشتگان گویند: پاکى‏ تو راست، تو کار ساز مایى سواى ایشان، بلکه ایشان عبادت مى‏کردند دیوان را [951]. اکثر ایشان به دیوان اعتقاد داشتند. ﴿41﴾پس امروز نمى‏تواند بعض شما براى بعض سود رسانیدن و نه زیان کردن و فرماییم ستمکاران را: بچشید عذاب آتشى که شما دروغ مى‏داشتید آن را. ﴿42﴾و چون خوانده مى‏شود بر ایشان آیات ما روشن آمده، گویند با یکدیگر: نیست این پیغامبر مگر مردی که می‌خواهد که بازدارد شما را از آنچه مى‏پرستیدند پدران شما، و گویند: نیست این [قرآن] مگر دروغى بر بافته، و گویند کافران سخن راست را چون بیاید بدیشان: نیست این مگر سحر ظاهر. ﴿43﴾و ندادیم مشرکان عرب را کتاب‌ها که بخوانند آن را و نفرستادیم به سوى ایشان پیش از تو هیچ ترساننده. ﴿44﴾و دروغى داشتند آنان‌که پیش از ایشان بودند، و این مشرکان نرسیده‏اند به ده یک آنچه داده بودیم به پیشینیان، پس به دروغ نسبت کردند پیغامبرانِ مرا، پس چگونه بود عقوبت من. ﴿45﴾بگو: جز این نیست که پند می‌دهم شما را به یک کلمه که برخیزید براى خدا دوگان دوگان و یک یک، باز تأمّل کنید که نیست به این یار شما هیچ جنونى، نیست او مگر بیم کننده براى شما پیش از آمدن عذاب سخت. ﴿46﴾بگو: آنچه سؤال کرده باشم از شما از جنس مزد، پس آن شماراست، نیست مزد من مگر بر خدا و او بر همه چیز خبردار است. ﴿47﴾بگو: هرآیینه پروردگار من برمی تابد از علم غیب وحى راست را، آن پروردگار دانای پوشیده‌ها است. ﴿48﴾بگو: آمد سخن راست. و آفرینش نو نمی‌کند معبود باطل و نه دیگر بار آفریند. ﴿49﴾بگو: اگر گمراه شدم، پس جز این نیست که گمراه می‌شوم بر نفس خویش و اگر راه یابم، پس به سبب آن است که وحى فرستد به سوى من پروردگار من. هرآیینه وى شنوا نزدیک است. ﴿50﴾و تعجب کنى اگر ببینى چون مضطرب شوند، پس نباشد از عذاب خلاص شدن و گرفته شوند از هر جانب نزدیک [952]. ﴿51﴾و گویند آنگاه: ایمان آوردیم به قرآن و از کجا بُوَد ایشان را به دست آوردن ایمان از جاى دور (یعنى محال شد) . ﴿52﴾و حال آنکه کافر بودند به قرآن پیش از این و مى‏اندازند [953]نادیده از مکان دور. ﴿53﴾و جدایى افکنده شده میان ایشان و میان آنچه می‌خواستند، چنانچه کرده شد به امثال ایشان پیش از این. هرآیینه ایشان بودند در شک قوى. ﴿54﴾

[944] یعنی از شکر. [945] یعنی سیلی که به پشت‌ها بند کرده بودند. [946] یعنی شام. [947] یعنی به زیانِ حال. [948] یعنی اذن شفاعت داد. [949] یعنی سؤال و جواب کنند. [950] یعنی مکر شماکه پیوسته در سعی آن بودید. [951] یعنی عبادت ملائکه به جهت وسوسه شیاطین بود، پس گویا عبات شیاطین کردند.