سُورَةُ الذَّارِیَاتِ

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِیمِ

﴿وَٱلذَّٰرِیَٰتِ ذَرۡوٗا ١ فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا ٢ فَٱلۡجَٰرِیَٰتِ یُسۡرٗا ٣ فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا ٤ إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ ٥ وَإِنَّ ٱلدِّینَ لَوَٰقِعٞ ٦﴾

به نام الله بخشندۀ مهربان

سوگند به بادهایى که به سختى مى‏پراکنند ﴿۱﴾و به ابرهاى آبستن به باران ﴿۲﴾و به کشتى‏هاى آسان‏رو ﴿۳﴾و به فرشتگان بخش کننده کارها ﴿۴﴾بى گمان آنچه که وعده داده مى‏شوید، راست [و درست‏] است ﴿۵﴾و جزا [ى اعمال‏] بودنى است ﴿۶﴾

﴿ وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُکِ ٧ إِنَّکُمۡ لَفِی قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ ٨ یُؤۡفَکُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِکَ ٩ قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ ١٠ ٱلَّذِینَ هُمۡ فِی غَمۡرَةٖ سَاهُونَ ١١ یَسۡ‍َٔلُونَ أَیَّانَ یَوۡمُ ٱلدِّینِ ١٢ یَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ یُفۡتَنُونَ ١٣ ذُوقُواْ فِتۡنَتَکُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِی کُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ ١٤ إِنَّ ٱلۡمُتَّقِینَ فِی جَنَّٰتٖ وَعُیُونٍ ١٥ ءَاخِذِینَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ کَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِکَ مُحۡسِنِینَ ١٦ کَانُواْ قَلِیلٗا مِّنَ ٱلَّیۡلِ مَا یَهۡجَعُونَ ١٧ وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ یَسۡتَغۡفِرُونَ ١٨ وَفِیٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ ١٩ وَفِی ٱلۡأَرۡضِ ءَایَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِینَ ٢٠ وَفِیٓ أَنفُسِکُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ ٢١ وَفِی ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُکُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ ٢٢ فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّکُمۡ تَنطِقُونَ ٢٣ هَلۡ أَتَىٰکَ حَدِیثُ ضَیۡفِ إِبۡرَٰهِیمَ ٱلۡمُکۡرَمِینَ ٢٤ إِذۡ دَخَلُواْ عَلَیۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنکَرُونَ ٢٥ فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِینٖ ٢٦ فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَیۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡکُلُونَ ٢٧ فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِیفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِیمٖ ٢٨ فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِی صَرَّةٖ فَصَکَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِیمٞ ٢٩ قَالُواْ کَذَٰلِکِ قَالَ رَبُّکِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَکِیمُ ٱلۡعَلِیمُ ٣٠ ﴾

قسم به آسمان که دارای راه‌ها (و ستارگان زیباست). ﴿۷﴾بی‌گمان شما (کفار) در گفتار مختلف و گوناگون هستید. ﴿۸﴾کسی‌که (در علم الهی از خیر و نیکی) دور نگه داشته شده است از (ایمان آوردن به) آن (= قرآن) دور نگه داشته می‌شود. ﴿۹﴾مرگ (و لعنت) بر دروغگویان. ﴿۱۰﴾کسانی‌که آنان در غفلت (و جهل) فرو رفته‌اند. ﴿۱۱﴾پیوسته می‌پرسند: «روز جزا کی خواهد بود؟». ﴿۱۲﴾(همان) روزی‌که آن‌ها بر آتش عذاب می‌شوند. ﴿۱۳﴾(و به آن‌ها گفته می‌شود:) «عذاب خود را بچشید، این همان چیزی است که برای آن شتاب داشتید». ﴿۱۴﴾(در روز قیامت) مسلماً پرهیزگاران در باغ‌ها و چشمه سارها (ی بهشت) هستند. ﴿۱۵﴾آنچه پروردگارشان به آن‌ها عطا فرموده، دریافت کرده‌اند، بی‌گمان آن‌ها پیش از این (در دنیا) نیکوکار بودند. ﴿۱۶﴾آن‌ها بخش اندکی از شب را می‌خوابیدند (و به نماز و نیایش مشغول بودند). ﴿۱۷﴾و در سحر گاهان آمرزش طلب می‌کردند. ﴿۱۸﴾و در اموال‌شان برای سائل و (تنگدست) محروم (بهره و) حقی بود. ﴿۱۹﴾و در زمین (عبرت و) نشانه‌های برای اهل یقین است. ﴿۲۰﴾و (نیز) در وجود خودتان، آیا نمی‌بینید؟ ﴿۲۱﴾و رزق (و روزی) شما، و آنچه به شما وعده داده می‌شود در آسمان است. ﴿۲۲﴾پس سوگند به پروردگار آسمان و زمین که آن (وعده‌ها) حق است، همان گونه که شما (با یکدیگر) سخن می‌گویید. ﴿۲۳﴾(ای پیامبر) آیا خبر مهمانان گرامی ابراهیم به تو رسیده است؟! ﴿۲۴﴾آنگاه که بر او وارد شدند و گفتند: «سلام» (ابراهیم در جواب) گفت: «سلام» (و با خود گفت:) گروهی نا شناس هستید». ﴿۲۵﴾پس پنهانی به سوی همسرش رفت و گوسالۀ (بریان شده) فربهی (برای آن‌ها) آورد. ﴿۲۶﴾سپس آن را به آنان نزدیک کرد، و گفت: «آیا نمی‌خورید؟». ﴿۲۷﴾پس (چون دید دست به سوی غذا دراز نمی‌کنند) از آن‌ها احساس ترس (و وحشت) کرد، (آن‌ها) گفتند: «نترس (ما فرستادگان پروردگار تو ایم)» و او را به (تولد) پسری دانا بشارت دادند. ﴿۲۸﴾آنگاه همسرش (ساره) فریاد زنان پیش آمد و به صورت خود زد و گفت: «(من) پیر زنی نازا هستم (چگونه فرزند می‌زایم؟!) [۱۹۲]». ﴿۲۹﴾(فرشتگان) گفتند: «پروردگار تو این چنین فرموده است، و بی‌گمان او حکیم داناست». ﴿۳۰﴾

﴿ ۞قَالَ فَمَا خَطۡبُکُمۡ أَیُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ ٣١ قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِینَ ٣٢ لِنُرۡسِلَ عَلَیۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِینٖ ٣٣ مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّکَ لِلۡمُسۡرِفِینَ ٣٤ فَأَخۡرَجۡنَا مَن کَانَ فِیهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٣٥ فَمَا وَجَدۡنَا فِیهَا غَیۡرَ بَیۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِینَ ٣٦ وَتَرَکۡنَا فِیهَآ ءَایَةٗ لِّلَّذِینَ یَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِیمَ ٣٧ وَفِی مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِینٖ ٣٨ فَتَوَلَّىٰ بِرُکۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ ٣٩ فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِی ٱلۡیَمِّ وَهُوَ مُلِیمٞ ٤٠ وَفِی عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَیۡهِمُ ٱلرِّیحَ ٱلۡعَقِیمَ ٤١ مَا تَذَرُ مِن شَیۡءٍ أَتَتۡ عَلَیۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ کَٱلرَّمِیمِ ٤٢ وَفِی ثَمُودَ إِذۡ قِیلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِینٖ ٤٣ فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ یَنظُرُونَ ٤٤ فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِیَامٖ وَمَا کَانُواْ مُنتَصِرِینَ ٤٥ وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ کَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِینَ ٤٦ وَٱلسَّمَآءَ بَنَیۡنَٰهَا بِأَیۡیْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ ٤٧ وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ ٤٨ وَمِن کُلِّ شَیۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَیۡنِ لَعَلَّکُمۡ تَذَکَّرُونَ ٤٩ فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّی لَکُم مِّنۡهُ نَذِیرٞ مُّبِینٞ ٥٠ وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّی لَکُم مِّنۡهُ نَذِیرٞ مُّبِینٞ ٥١﴾

(ابراهیم) گفت: «پس ای فرستادگان (الله) کار و مأموریت شما چیست؟!». ﴿۳۱﴾(فرشتگان) گفتند: «بی‌گمان ما بسوی قومی مجرم (و گناهکار) [۱۹۳]فرستاده شده‌ایم، ﴿۳۲﴾تا سنگ‌های از گل بر (سر) آن‌ها فرود آوریم. ﴿۳۳﴾(سنگ‌هایی) که نزد پروردگارت برای اسراف‌کاران نشان گذاری شده است [۱۹۴]. ﴿۳۴﴾پس کسانی از مؤمنان را که در آن (شهرهای قوم لوط) بودند (پیش از نزول عذاب) بیرون آوردیم. ﴿۳۵﴾و جز یک خانه از مسلمانان در آن (شهرها) نیافتیم. ﴿۳۶﴾و در آن (شهرهای ویران شده) نشانۀ (روشن) برای کسانی‌که از عذاب دردناک می‌ترسند بر جای گذاشتیم [۱۹۵]. ﴿۳۷﴾و (نیز) در (داستان) موسی (نشانه و عبرتی است) هنگامی‌که او را با دلیلی آشکار به سوی فرعون فرستادیم، ﴿۳۸﴾پس (فرعون) با قدرت (و لشکر) خویش روی گرداند، و گفت: «(این مرد) جادوگر یا دیوانه است». ﴿۳۹﴾آنگاه او و لشکریانش را گرفتیم و آنان را به دریا افکندیم در حالی‌که او سزاوار سرزنش بود. ﴿۴۰﴾(و (نیز) در (داستان قوم) عاد (نشانۀ است) هنگامی‌که تندبادی بی خیر و برکت بر آنان فرستادیم. ﴿۴۱﴾(تندبادی) که بر هیچ چیز نمی‌گذشت مگر اینکه آن را مانند استخوان پوسیده می‌گرداند. ﴿۴۲﴾و (همچنین) در (داستان قوم) ثمود (نشانۀ است) هنگامی‌که به آن‌ها گفته شد: «مدتی کوتاه (از زندگی) بهره‌مند شوید (که تنها سه روز فرصت دارید)». ﴿۴۳﴾آنگاه آن‌ها از فرمان پروردگارشان سر پیچی کردند، پس صاعقه آن‌ها را در بر گرفت در حالی که آنان (به عقوبت خود) نگاه می‌کردند. ﴿۴۴﴾(چنان بر زمین افتادند) که توان بر خاستن نداشتند، و نتوانستند (برای خود) انتقام بگیرند. ﴿۴۵﴾و قوم نوح را پیش از این (هلاک نمودیم)، زیرا آن‌ها قومی بدکار (و فاسق) بودند. ﴿۴۶﴾و (ما) آسمان را با قوت (و قدرت عظیم) بنا کردیم و بی‌گمان (بر و سعت پهناوری آن) تواناییم. ﴿۴۷﴾و زمین را گستردیم پس چه نیک گستراننده‌ای هستیم، ﴿۴۸﴾و از هر چیز جفت آفریدیم، شاید شما پند گیرید. ﴿۴۹﴾(ای پیامبر! بگو:) «پس به سوی الله بگریزید، بی‌گمان من از جانب او برای شما هشدار دهنده‌ای آشکار هستم. ﴿۵۰﴾و معبود دیگری با الله قرار ندهید، به راستی من از جانب او برای شما هشدار دهنده‌ای آشکار هستم». ﴿۵۱﴾

[۱۹۱] جریر بن عبد الله بجلیسمی‌گوید: ما شبی در خدمت رسول اللهجحاضر بودیم، پس ایشان به سوی ماه، نگاه کردند و فرمودند: «شما پروردگارتان را خواهید دید، همانگونه که این ماه را می‌بینید، و در این مورد هیچ مشکل و مزاحمتی و جود نخواهد داشت، پس بکوشید که نماز پیش از طلوع، آفتاب (صبح) و نماز قبل از غروب (عصر) را اداء نمایید، و حتماً چنین کنید (وکارهای دنیا شمارا از آن مشغول نسازد)» آنگاه این آیه ﴿وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّکَ قَبۡلَ طُلُوعِ ٱلشَّمۡسِ وَقَبۡلَ غُرُوبِهَا﴾را تلاوت فرمود. (مسند احمد ۴/۳۶۵ و صحیح بخاری ۵۵۴ و صحیح مسلم ۴۳۹) [۱۹۲] آن زمان حضرت ساره علیها السلام ۹۹ ساله بود . (تفسیر قرطبی ۱۷/۴۷). [۱۹۳] در میان قوم لوط گناهانی از قبیل شرک، لواطت، و فساد در زمین و .. و جود داشت. [۱۹۴] در حدیث صحیح آمده است که از رسول اللهجسوال شد: آیا در حالی‌که افراد صالح میان ما باشند ما هلاک می‌شویم؟ فردموند: «آری، هرگاه (ناپاکان و ) پلیدی بسیار گردد». [۱۹۵] این نشانه‌ها تاکنون باقی است، این آبادی‌ها در (ساحل) جنوبی دریای اردن (بحر المیت) قرار داشت و این تنها دریای است که هیچ نوع موجودات زندۀ در آن زندگی نمی‌کند. ﴿ کَذَٰلِکَ مَآ أَتَى ٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ ٥٢ أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ ٥٣ فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ ٥٤ وَذَکِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّکۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٥٥ وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِیَعۡبُدُونِ ٥٦ مَآ أُرِیدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِیدُ أَن یُطۡعِمُونِ ٥٧ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِینُ ٥٨ فَإِنَّ لِلَّذِینَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا یَسۡتَعۡجِلُونِ ٥٩ فَوَیۡلٞ لِّلَّذِینَ کَفَرُواْ مِن یَوۡمِهِمُ ٱلَّذِی یُوعَدُونَ ٦٠ ﴾

همچنین بر پیشینیان آن‌ها هیچ پیامبری نیامد، مگر اینکه گفتند: «(او) جادوگر یا دیوانه است». ﴿۵۲﴾آیا آن‌ها یکدیگر را به آن سفارش کرده بودند؟ بلکه آن‌ها مردمی طغیان‌گر هستند. ﴿۵۳﴾پس (ای پیامبر) از آن‌ها روی بگردان، که هرگز تو سزاوار ملامت نیستی. ﴿۵۴﴾و (پیوسته) پند (و تذکر) بده، زیرا که بی‌گمان (پند و) تذکر مؤمنان را سود می‌بخشد. ﴿۵۵﴾و من جن و انس را نیافریده ام مگر برای اینکه مرا عبادت کنند، ﴿۵۶﴾هرگز از آن‌ها روزیی نمی‌خواهم، و نمی‌خواهم که مرا طعام دهند. ﴿۵۷﴾بی‌گمان الله است که روزی دهنده است، (و او) قدرتمند استوار است. ﴿۵۸﴾پس بی‌شک برای کسانی‌که ستم کردند بهره‌ای (از عذاب) است همانند بهرۀ یاران‌شان (از ستمگران پیشین)، پس نباید شتاب بکنند! ﴿۵۹﴾پس وای بر کسانی‌که کافر شدند، از روزشان (= روز قیامت) که وعده داده می‌شوند! ﴿۶۰﴾