سورة الجاثیة

سورة الجاثیة - سورة 45 - عدد آیاتها 37

بسم الله الرحمن الرحیم

1. حم

2. تَنزِیلُ الْکِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ

3. إِنَّ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ لَآیَاتٍ لِّلْمُؤْمِنِینَ

4. وَفِی خَلْقِکُمْ وَمَا یَبُثُّ مِن دَابَّةٍ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یُوقِنُونَ

5. وَاخْتِلافِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاء مِن رِّزْقٍ فَأَحْیَا بِهِ الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ آیَاتٌ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ

6. تِلْکَ آیَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَیْکَ بِالْحَقِّ فَبِأَیِّ حَدِیثٍ بَعْدَ اللَّهِ وَآیَاتِهِ یُؤْمِنُونَ

7. وَیْلٌ لِّکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ

8. یَسْمَعُ آیَاتِ اللَّهِ تُتْلَى عَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَکْبِرًا کَأَن لَّمْ یَسْمَعْهَا فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ أَلِیمٍ

9. وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آیَاتِنَا شَیْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا أُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ

10. مِن وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ وَلا یُغْنِی عَنْهُم مَّا کَسَبُوا شَیْئًا وَلا مَا اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاء وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ

11. هَذَا هُدًى وَالَّذِینَ کَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مَّن رِّجْزٍ أَلِیمٌ

12. اللَّهُ الَّذِی سَخَّرَ لَکُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِیَ الْفُلْکُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ

13. وَسَخَّرَ لَکُم مَّا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ جَمِیعًا مِّنْهُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ

14. قُل لِّلَّذِینَ آمَنُوا یَغْفِرُوا لِلَّذِینَ لا یَرْجُون أَیَّامَ اللَّهِ لِیَجْزِیَ قَوْمًا بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ

15. مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَیْهَا ثُمَّ إِلَى رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ

16. وَلَقَدْ آتَیْنَا بَنِی إِسْرَائِیلَ الْکِتَابَ وَالْحُکْمَ وَالنُّبُوَّةَ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ

17. وَآتَیْنَاهُم بَیِّنَاتٍ مِّنَ الأَمْرِ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمْ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ إِنَّ رَبَّکَ یَقْضِی بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ

18. ثُمَّ جَعَلْنَاکَ عَلَى شَرِیعَةٍ مِّنَ الأَمْرِ فَاتَّبِعْهَا وَلا تَتَّبِعْ أَهْوَاء الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ

19. إِنَّهُمْ لَن یُغْنُوا عَنکَ مِنَ اللَّهِ شَیْئًا وَإِنَّ الظَّالِمِینَ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاء بَعْضٍ وَاللَّهُ وَلِیُّ الْمُتَّقِینَ

20. هَذَا بَصَائِرُ لِلنَّاسِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِّقَوْمِ یُوقِنُونَ

21. أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ اجْتَرَحُوا السَّیِّئَاتِ أَّن نَّجْعَلَهُمْ کَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاء مَّحْیَاهُم وَمَمَاتُهُمْ سَاء مَا یَحْکُمُونَ

22. وَخَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ بِالْحَقِّ وَلِتُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَهُمْ لا یُظْلَمُونَ

23. أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلا تَذَکَّرُونَ

24. وَقَالُوا مَا هِیَ إِلاَّ حَیَاتُنَا الدُّنْیَا نَمُوتُ وَنَحْیَا وَمَا یُهْلِکُنَا إِلاَّ الدَّهْرُ وَمَا لَهُم بِذَلِکَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلاَّ یَظُنُّونَ

25. وَإِذَا تُتْلَى عَلَیْهِمْ آیَاتُنَا بَیِّنَاتٍ مَّا کَانَ حُجَّتَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُوا ائْتُوا بِآبَائِنَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ

26. قُلِ اللَّهُ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یَجْمَعُکُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ لا رَیْبَ فِیهِ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لا یَعْلَمُونَ

27. وَلِلَّهِ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یَوْمَئِذٍ یَخْسَرُ الْمُبْطِلُونَ

28. وَتَرَى کُلَّ أُمَّةٍ جَاثِیَةً کُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى کِتَابِهَا الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ

29. هَذَا کِتَابُنَا یَنطِقُ عَلَیْکُم بِالْحَقِّ إِنَّا کُنَّا نَسْتَنسِخُ مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ

30. فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَیُدْخِلُهُمْ رَبُّهُمْ فِی رَحْمَتِهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ

31. وَأَمَّا الَّذِینَ کَفَرُوا أَفَلَمْ تَکُنْ آیَاتِی تُتْلَى عَلَیْکُمْ فَاسْتَکْبَرْتُمْ وَکُنتُمْ قَوْمًا مُّجْرِمِینَ

32. وَإِذَا قِیلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لا رَیْبَ فِیهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِی مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلاَّ ظَنًّا وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَیْقِنِینَ

33. وَبَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا عَمِلُوا وَحَاقَ بِهِم مَّا کَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِؤُون

34. وَقِیلَ الْیَوْمَ نَنسَاکُمْ کَمَا نَسِیتُمْ لِقَاء یَوْمِکُمْ هَذَا وَمَأْوَاکُمْ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن نَّاصِرِینَ

35. ذَلِکُم بِأَنَّکُمُ اتَّخَذْتُمْ آیَاتِ اللَّهِ هُزُوًا وَغَرَّتْکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا فَالْیَوْمَ لا یُخْرَجُونَ مِنْهَا وَلا هُمْ یُسْتَعْتَبُونَ

36. فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَرَبِّ الأَرْضِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

37. وَلَهُ الْکِبْرِیَاء فِی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ

سورة جاثیه

به نام الله بخشندة مهربان

حم (حا. میم). ﴿1﴾ نازل شدن (این) کتاب از سوی الله پیروزمند حکیم است. ﴿2﴾ یقیناً در آسمان‌ها و زمین نشانه‌های برای مومنان است. ﴿3﴾ و (نیز) در آفرینش شما، و (در) آنچه از جنبندگان پراکنده می‌سازد، نشانه‌های است برای گروهی که یقین دارند. ﴿4﴾ و (نیز در) آمد و شد شب و روز، و رزقی (= بارانی) که الله از آسمان نازل کرده پس بوسیلۀ آن زمین را بعد از مردنش زنده گرداند و (نیز در) وزش باد‌ها، نشانه‌های است برای گروهی که خرد می‌ورزند. ﴿5﴾ این‌ها  آیات الله است که ما آن‌ها را به حق، بر تو می‌خوانیم، پس به کدام سخن بعد (از سخن) الله، و آیات او ایمان می‌آورند؟! ﴿6﴾ وای بر هر دروغگوی گنهکار. ﴿7﴾ که آیات الله را که بر او خوانده می‌شود، می‌شنود، سپس متکبرانه اصرار (بر کفر) دارد، گویی که آن را نشینده است، پس او را به عذابی دردناک بشارت ده. ﴿8﴾ و هرگاه چیزی از آیات ما را فراگیرد، آن را به مسخرۀ می‌گیرد، اینان برایشان  عذاب خوار کنندة است. ﴿9﴾ از پشت سر‌شان جهنم است، و آنچه را بدست آورده‌اند به حال‌شان هیچ سودمند نخواهد بود، و نه آنچه به جای الله (برای خود) دوست (و معبود) بر گزیده‌اند (آن‌ها را نجات می‌دهد) و برای آن‌ها عذاب بزرگی است. ﴿10﴾ این (قرآن) هدایت است، و کسانی‌که به آیات پروردگار‌شان کافر شدند، برایشان  عذابی از سخت‌ترین عذاب‌های درد آور است. ﴿11﴾ الله (همان) کسی است که دریا را برای شما مسخر کرد، تا کشتی‌ها به فرمان او در آن روان باشند، و (نیز) تا شما (با سفر و تجارت) از فضل او (روزی) بجویید، و باشد که شما سپاسگزارید. ﴿12﴾ و آنچه را که در آسمان‌ها و آنچه را که در زمین است همگی از آن اوست که برای شما مسخّر (و رام) کرد، بی‌گمان در این نشانه‌های است برای گروهی‌که اندیشه می‌کنند. ﴿13﴾ (ای پیامبر) به مؤمنان بگو: «از (خطای) کسانی‌که به ایام الله (= روزهای گرفت و پیروزی ایمان بر کفر) امید ندارند، در گذرند ([1])، تا (الله) هر گروهی را به (سبب) آنچه که انجام می‌دادند، سزا دهد». ﴿14﴾ هرکس کار شایسته‌ای انجام دهد، پس به سود خود اوست، و کسی‌که مرتکب کار بدی شود، پس به زیان خود اوست، آنگاه (همه) به سوی پروردگارتان باز گردانده می‌شوید. ﴿15﴾ و یقیناً ما بنی اسرائیل را کتاب (آسمانی) و حکومت و نبوت بخشیدیم، و از پاکیزه‌ها روزیشان دادیم، و آن‌ها را بر جهانیان (زمانشان) برتری دادیم. ﴿16﴾ و آن‌ها را در امر (دین) نشانه‌های روشنی عطا کردیم، پس آن‌ها اختلاف نکردند مگر بعد از آنکه برای آنان علم و دانش آمد، (آن هم) از روی تجاوز (و ستم) به یکدیگر بود. بی‌گمان پروردگارتو روز قیامت در آنچه اختلاف می‌کردند در میان آن‌ها داوری می‌کند. ﴿17﴾ سپس تو را (ای پیامبر) بر راه (و شریعتی) روشن از دین قرار دادیم. پس از آن پیروی کن، و از (هوی و) هوس‌های کسانی‌که نمی‌دانند پیروی نکن. ﴿18﴾ بی‌شک آن‌ها هرگز نمی‌توانند تو را از الله بی‌نیاز کنند، (و عذاب اورا از تو دفع نمایند) و مسلماً ستمکاران برخی شان یاور برخی دیگراند، و الله یاور پر هیزگاران است. ﴿19﴾ این (قرآن) برای مردم مایۀ بصیرت است، و برای گروهی که یقین دارند، هدایت و رحمت است. ﴿20﴾ آیا کسانی‌که مرتکب بدیها شدند، گمان کردند که (ما) آن‌ها را همچون کسانی قرار می‌دهیم که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته انجام داده‌اند، که زندگی شان و مرگشان یکسان باشد؟! چه بد داوری می‌کنند! ﴿21﴾ و الله آسمان‌ها و زمین را به حق آفریده است، و تا هرکس را در برابر آنچه که انجام داده است پاداش دهد، و به آن‌ها ستمی نخواهد شد. ﴿22﴾آیا دیده‌ای کسی را که معبود خود را هوای (نفسانی) خویش قرار داد، و الله از روی علم او را گمراه کرد، و بر گوشش و دلش مهر نهاد، و بر دیده اش پرده قرار داد؟! پس (اگر الله هدایتش نکند (چه کسی بعد از الله اورا هدایت خواهد کرد؟ آیا پند نمی‌گیرید؟! ﴿23﴾ و (مشرکان) گفتند: «چیزی جز (این) زندگانی دنیای ما، (در کار) نیست، می‌میریم و زنده می‌شویم، و جز طبیعت (و روزگار) ما را هلاک نمی‌سازد» و آن‌ها به این (امر) هیچ علمی ندارند، و آن‌ها جز (وهم و) گمان می‌کنند. ﴿24﴾ و هنگامی‌که آیات روشن ما بر آن‌ها خوانده شود، حجتشان جز این نیست که گویند: «اگر راستگویید، نیاکان ما را (زنده کنید و) بیاورید». ﴿25﴾ (ای پیامبر) بگو: «الله شما را زنده می‌کند، سپس شما را می‌میراند، باز شما را در روز قیامت ـ که تردیدی در آن نیست ـ جمع می‌کند. و لیکن بیشتر مردم نمی‌دانند. ﴿26﴾ و فرمانروایی آسمان‌ها و زمین از آنِ الله است، و روزی‌که قیامت بر پا شود، اهل باطل زیان خواهند کرد. ﴿27﴾ و (در آن روز) هرامتی را می‌بینی که به زانو در آمده، هر امتی به سوی نامۀ اعمالش خوانده می‌شود، (و به آن‌ها گفته می‌شود:) «امروز در برابر آنچه می‌کردید، پاداش می‌یابید». ﴿28﴾ این کتاب ماست که به حق بر علیه شما سخن می‌گوید (و گواهی می‌دهد) البته ما آنچه را که می‌کردید، می‌نوشتیم. ﴿29﴾ پس اما کسانی‌که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پروردگارشان آن‌ها در رحمت خود (= بهشت) داخل می‌کند، این همان کامیابی بزرگ است. ﴿30﴾ و اما کسانی‌که کافر شدند، (به آن‌ها گفته می‌شود:) آیا آیات من بر شما خوانده نمی‌شد، پس شما تکبر کردید، و قومی مجرم بودید؟! ﴿31﴾ و چون گفته می‌شود: «بی‌گمان و عدۀ الله حق است، و (در آمدن) قیامت هیچ شکی نیست» می‌گفتید: «ما نمی‌دانیم قیامت چیست؟ ما فقط گمانی داریم، و ما (در بارۀ آن) یقین کننده نیستیم». ﴿32﴾

وبدیهای آنچه کرده‌اند، برای آنان آشکار شد، و آنچه که مسخره اش می‌کردند آن‌ها را فرو گرفت. ﴿33﴾ و (به آن‌ها) گفته می‌شود: «امروز شما را فراموش می‌کنیم، همان گونه که (شما) دیدار امروزتان را فراموش کردید، و جایگاه شما آتش (دوزخ) است، و شما هیچ یاوری ندارید. ﴿34﴾ این بدان سبب است که شما آیات الله را به مسخره گرفتید، و زندگی دنیا شما را فریفت». پس امروز نه آن‌ها از آن (دوزخ) بیرون آورده می‌شوند، و نه هیچ عذری از آن‌ها پذیرفته می‌شود. ﴿35﴾ پس ستایش مخصوص الله است، پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمین، پروردگار جهانیان. ﴿36﴾ و کبریاء و بزرگی در آسمان‌ها و زمین، از آنِ اوست ([2])، و او پیروزمند حکیم است. ﴿37﴾

---

([1])- حکم این آیه با نازل شدن آیه 36 سوره‌ی توبه ﴿( وقاتلوا المشرکین کافة﴾ منسوخ گردید. (تفسیر طبری و ابن کثیر).

([2])- ابو هریره رضی الله عنه از رسول الله  صلی الله علیه و آله و سلم روایت می‌کند که فرمود: «الله متعال عز و جل می‌فرماید: کبریاء ردای من است، و عظمت (وبزرگی) ازار من، پس کسی که در یکی از آن دو با من منازعه کند، اورا در آتش دوزخم جای می‌دهم». (صحیح مسلم 2620 و مسند احمد 2/376).