سورة فصلت

سورة فصلت - سورة 41 - عدد آیاتها 54

بسم الله الرحمن الرحیم

1. حم

2. تَنزِیلٌ مِّنَ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

3. کِتَابٌ فُصِّلَتْ آیَاتُهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لِّقَوْمٍ یَعْلَمُونَ

4. بَشِیرًا وَنَذِیرًا فَأَعْرَضَ أَکْثَرُهُمْ فَهُمْ لا یَسْمَعُونَ

5. وَقَالُوا قُلُوبُنَا فِی أَکِنَّةٍ مِّمَّا تَدْعُونَا إِلَیْهِ وَفِی آذَانِنَا وَقْرٌ وَمِن بَیْنِنَا وَبَیْنِکَ حِجَابٌ فَاعْمَلْ إِنَّنَا عَامِلُونَ

6. قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِّثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ وَاسْتَغْفِرُوهُ وَوَیْلٌ لِّلْمُشْرِکِینَ

7. الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُم بِالآخِرَةِ هُمْ کَافِرُونَ

8. إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ

9. قُلْ أَئِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَندَادًا ذَلِکَ رَبُّ الْعَالَمِینَ

10. وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ مِن فَوْقِهَا وَبَارَکَ فِیهَا وَقَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَوَاء لِّلسَّائِلِینَ

11. ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاء وَهِیَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ اِئْتِیَا طَوْعًا أَوْ کَرْهًا قَالَتَا أَتَیْنَا طَائِعِینَ

12. فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِی یَوْمَیْنِ وَأَوْحَى فِی کُلِّ سَمَاء أَمْرَهَا وَزَیَّنَّا السَّمَاء الدُّنْیَا بِمَصَابِیحَ وَحِفْظًا ذَلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ

13. فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنذَرْتُکُمْ صَاعِقَةً مِّثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ

14. إِذْ جَاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِن بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ اللَّهَ قَالُوا لَوْ شَاء رَبُّنَا لَأَنزَلَ مَلائِکَةً فَإِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ کَافِرُونَ

15. فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَکْبَرُوا فِی الأَرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یَجْحَدُونَ

16. فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا صَرْصَرًا فِی أَیَّامٍ نَّحِسَاتٍ لِّنُذِیقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَلَعَذَابُ الآخِرَةِ أَخْزَى وَهُمْ لا یُنصَرُونَ

17. وَأَمَّا ثَمُودُ فَهَدَیْنَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَى عَلَى الْهُدَى فَأَخَذَتْهُمْ صَاعِقَةُ الْعَذَابِ الْهُونِ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ

18. وَنَجَّیْنَا الَّذِینَ آمَنُوا وَکَانُوا یَتَّقُونَ

19. وَیَوْمَ یُحْشَرُ أَعْدَاء اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ یُوزَعُونَ

20. حَتَّى إِذَا مَا جَاؤُوهَا شَهِدَ عَلَیْهِمْ سَمْعُهُمْ وَأَبْصَارُهُمْ وَجُلُودُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ

21. وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدتُّمْ عَلَیْنَا قَالُوا أَنطَقَنَا اللَّهُ الَّذِی أَنطَقَ کُلَّ شَیْءٍ وَهُوَ خَلَقَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ

22. وَمَا کُنتُمْ تَسْتَتِرُونَ أَنْ یَشْهَدَ عَلَیْکُمْ سَمْعُکُمْ وَلا أَبْصَارُکُمْ وَلا جُلُودُکُمْ وَلَکِن ظَنَنتُمْ أَنَّ اللَّهَ لا یَعْلَمُ کَثِیرًا مِّمَّا تَعْمَلُونَ

23. وَذَلِکُمْ ظَنُّکُمُ الَّذِی ظَنَنتُم بِرَبِّکُمْ أَرْدَاکُمْ فَأَصْبَحْتُم مِّنْ الْخَاسِرِینَ

24. فَإِن یَصْبِرُوا فَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ وَإِن یَسْتَعْتِبُوا فَمَا هُم مِّنَ الْمُعْتَبِینَ

25. وَقَیَّضْنَا لَهُمْ قُرَنَاء فَزَیَّنُوا لَهُم مَّا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَحَقَّ عَلَیْهِمُ الْقَوْلُ فِی أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِم مِّنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ إِنَّهُمْ کَانُوا خَاسِرِینَ

26. وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا لا تَسْمَعُوا لِهَذَا الْقُرْآنِ وَالْغَوْا فِیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ

27. فَلَنُذِیقَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا عَذَابًا شَدِیدًا وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَسْوَأَ الَّذِی کَانُوا یَعْمَلُونَ

28. ذَلِکَ جَزَاء أَعْدَاء اللَّهِ النَّارُ لَهُمْ فِیهَا دَارُ الْخُلْدِ جَزَاء بِمَا کَانُوا بِآیَاتِنَا یَجْحَدُونَ

29. وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُوا رَبَّنَا أَرِنَا الَّذَیْنِ أَضَلاَّنَا مِنَ الْجِنِّ وَالإِنسِ نَجْعَلْهُمَا تَحْتَ أَقْدَامِنَا لِیَکُونَا مِنَ الأَسْفَلِینَ

30. إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلاَّ تَخَافُوا وَلا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ

31. نَحْنُ أَوْلِیَاؤُکُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الآخِرَةِ وَلَکُمْ فِیهَا مَا تَشْتَهِی أَنفُسُکُمْ وَلَکُمْ فِیهَا مَا تَدَّعُونَ

32. نُزُلا مِّنْ غَفُورٍ رَّحِیمٍ

33. وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِی مِنَ الْمُسْلِمِینَ

34. وَلا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ

35. وَمَا یُلَقَّاهَا إِلاَّ الَّذِینَ صَبَرُوا وَمَا یُلَقَّاهَا إِلاَّ ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ

36. وَإِمَّا یَنزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ

37. وَمِنْ آیَاتِهِ اللَّیْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَهُنَّ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ

38. فَإِنِ اسْتَکْبَرُوا فَالَّذِینَ عِندَ رَبِّکَ یُسَبِّحُونَ لَهُ بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُمْ لا یَسْأَمُونَ

39. وَمِنْ آیَاتِهِ أَنَّکَ تَرَى الأَرْضَ خَاشِعَةً فَإِذَا أَنزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَاء اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ إِنَّ الَّذِی أَحْیَاهَا لَمُحْیِی الْمَوْتَى إِنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ

40. إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی آیَاتِنَا لا یَخْفَوْنَ عَلَیْنَا أَفَمَن یُلْقَى فِی النَّارِ خَیْرٌ أَم مَّن یَأْتِی آمِنًا یَوْمَ الْقِیَامَةِ اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ

41. إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِالذِّکْرِ لَمَّا جَاءَهُمْ وَإِنَّهُ لَکِتَابٌ عَزِیزٌ

42. لا یَأْتِیهِ الْبَاطِلُ مِن بَیْنِ یَدَیْهِ وَلا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِیلٌ مِّنْ حَکِیمٍ حَمِیدٍ

43. مَا یُقَالُ لَکَ إِلاَّ مَا قَدْ قِیلَ لِلرُّسُلِ مِن قَبْلِکَ إِنَّ رَبَّکَ لَذُو مَغْفِرَةٍ وَذُو عِقَابٍ أَلِیمٍ

44. وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِیًّا لَّقَالُوا لَوْلا فُصِّلَتْ آیَاتُهُ أَأَعْجَمِیٌّ وَعَرَبِیٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاء وَالَّذِینَ لا یُؤْمِنُونَ فِی آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَیْهِمْ عَمًى أُوْلَئِکَ یُنَادَوْنَ مِن مَّکَانٍ بَعِیدٍ

45. وَلَقَدْ آتَیْنَا مُوسَى الْکِتَابَ فَاخْتُلِفَ فِیهِ وَلَوْلا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّکَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَفِی شَکٍّ مِّنْهُ مُرِیبٍ

46. مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ أَسَاء فَعَلَیْهَا وَمَا رَبُّکَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِیدِ

47. إِلَیْهِ یُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ وَمَا تَخْرُجُ مِن ثَمَرَاتٍ مِّنْ أَکْمَامِهَا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنثَى وَلا تَضَعُ إِلاَّ بِعِلْمِهِ وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ أَیْنَ شُرَکَائِی قَالُوا آذَنَّاکَ مَا مِنَّا مِن شَهِیدٍ

48. وَضَلَّ عَنْهُم مَّا کَانُوا یَدْعُونَ مِن قَبْلُ وَظَنُّوا مَا لَهُم مِّن مَّحِیصٍ

49. لا یَسْأَمُ الإِنسَانُ مِن دُعَاء الْخَیْرِ وَإِن مَّسَّهُ الشَّرُّ فَیَؤُوسٌ قَنُوطٌ

50. وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ رَحْمَةً مِّنَّا مِن بَعْدِ ضَرَّاء مَسَّتْهُ لَیَقُولَنَّ هَذَا لِی وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِن رُّجِعْتُ إِلَى رَبِّی إِنَّ لِی عِندَهُ لَلْحُسْنَى فَلَنُنَبِّئَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِمَا عَمِلُوا وَلَنُذِیقَنَّهُم مِّنْ عَذَابٍ غَلِیظٍ

51. وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ فَذُو دُعَاء عَرِیضٍ

52. قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِن کَانَ مِنْ عِندِ اللَّهِ ثُمَّ کَفَرْتُم بِهِ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ هُوَ فِی شِقَاقٍ بَعِیدٍ

53. سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الآفَاقِ وَفِی أَنفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ

54. أَلا إِنَّهُمْ فِی مِرْیَةٍ مِّن لِّقَاء رَبِّهِمْ أَلا إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ مُّحِیطٌ

سورة فصلت

به نام الله بخشندة مهربان

حم (حا. میم) ﴿1﴾ نازل شدن (این کتاب) از سوی (الله) بخشندة مهربان است. ﴿2﴾ کتابی است که آیاتش به روشنی بیان شده است، در حالی‌که (بزبان) عربی است، برای گروهی‌که می‌دانند. ﴿3﴾ بشارت‌دهنده، و هشدار دهنده است، پس بیشتر آن‌ها روی‌گردان شدند، پس آن‌ها نمی‌شنوند. ﴿4﴾ و گفتند: «دل‌های  ما از آنچه ما را به آن دعوت می‌کنی در پوشش‌های است، و در گوش‌هایمان سنگینی است، و میان ما و تو حجابی است، پس تو (به شیوة خود) عمل کن، ما (نیز به شیوة خود) عمل می‌کنیم». ﴿5﴾ بگو: «من فقط انسانی مانند شما هستم، به من وحی می‌شود که معبود شما معبود یگانه است، پس به او روی آورید و از او طلب آمرزش کنید، و وای بر مشرکان»! ﴿6﴾ (همان) کسانی‌که زکات نمی‌دهند ([1])، و آن‌ها که به آخرت ایمان ندارد. ﴿7﴾ بی‌گمان کسانی‌که ایمان آوردند و کار‌های شایسته انجام دادند، برای آن‌ها پاداش بی‌پایان است. ﴿8﴾ بگو: آیا شما به آن کسی‌که زمین را در دو روز آفرید کافر می‌شوید، و برای او همتایانی قرار می‌دهید؟! او پروردگار جهانیان است. ﴿9﴾ و در آن (زمین) کوه‌‌ها را از فرازش پدید آورد، و در آن برکت داد، و خوراک (و رزق، اهل) آن را مقدر (و معین) فرمود، (این‌ها  همه) در چهار روز بود، (بنا بر این) برای سؤال کنندگان (و اضح و) روشن گردید. ﴿10﴾ سپس به سوی آسمان متوجه شد، در حالی‌که بصورت دود بود، پس به آن و به زمین فرمود: «خواسته یا ناخواسته بیایید» گفتند: «به دلخواه آمدیم».﴿11﴾پس آن‌ها را (بصورت) هفت آسمان در دو روز ساخت، و در هر آسمانی کار (و تدبیر) آن (آسمان) را وحی کرد، و آسمان دنیا را با چراغ‌هایی (= ستارگان) بیاراستیم (و از شیاطین) حفظ کردیم، این است تقدیر (الله) پیروزمند دانا. ﴿12﴾ پس اگر آن‌ها روی گرداندند، بگو: «من شما را از صاعقة همانند صاعقة عاد و ثمود بیم می‌دهم»([2]). ﴿13﴾ چون پیامبران ازپیش رو  و پشت سر (از هر سو) نزد‌شان آمدند، (گفتند) که جز الله را نپرستید، (آن‌ها) گفتند: «اگر پروردگار ما می‌خواست، فرشتگانی را نازل می‌کرد، پس ما به آنچه شما بدان فرستاده شده‌اید، کافر هستیم». ﴿14﴾ اما (قوم) عاد به ناحق در زمین تکبر ورزیدند، و گفتند: «چه کسی از ما نیرومند‌تر است؟!» آیا ندیدند الله ذاتی‌که آنان را آفریده از آن‌ها نیرومندتر است؟! و آن‌ها همواره آیات ما را انکار می‌کردند. ﴿15﴾ پس (ما) تند بادی شدید (و سرد) در روز‌هایی شوم بر آن‌ها فرستادیم، تا عذاب خوار کننده را در زندگی دنیا به آن‌ها بچشانیم، و بی‌گمان عذاب آخرت خوار کننده‌تر است، و آن‌ها (از هیچ سویی) یاری نخواهند شد. ﴿16﴾ و اما (قوم) ثمود را هدایت کردیم، پس آن‌ها نابینایی را بر هدایت ترجیح دادند، لذا به (خاطر) آنچه می‌کردند، صاعقة عذاب خوارکننده آن‌ها را (فرو) گرفت. ﴿17﴾ و کسانی را که ایمان آورده بودند و پرهیزگار بودند، نجات دادیم. ﴿18﴾ و روزی‌که دشمنان الله را به سوی آتش گرد آورده شوند، پس آن‌ها (برای پیوستن دیگران) باز داشته شوند. ﴿19﴾ تا چون (همگی) به آن (آتش دوزخ) برسند، گوش‌هایشان و چشم‌هایشان و پوست‌هایشان به آنچه می‌کردند بر علیه آن‌ها گواهی می‌دهند. ﴿20﴾و آن‌ها به پوست‌هایشان گویند: «چرا بر علیه ما گواهی دادید؟!» (در جواب) گویند: «همان الهی که هر چیز را به سخن آورده است، ما را گویا ساخته است، و او نخستین بار شما را آفرید، و به سوی او باز گردانده می‌شوید». ﴿21﴾ از اینکه (مبادا) گوش‌هایتان و چشم‌هایتان و پوست‌هایتان بر علیه شما گواهی دهند (گناهان‌تان را) پنهان نمی‌کردید، و لیکن شما گمان می‌کردید که الله بسیار از آنچه را که انجام می‌دهید نمی‌داند. ﴿22﴾ این گمان (بد) شما بود، که دربارة پروردگارتان داشتید، شما را هلاک کرد، پس از زیانکاران شدید. ﴿23﴾ پس اگر صبر کنند آتش (جهنم) جایگاه‌شان است، و اگر پوزش بخواهند، پس عذر‌شان پذیرفته نمی‌شود. ﴿24﴾ و ما برای آن‌ها همنشینانی (از شیاطین) قرار دادیم، پس (زشتی‌ها را) از پیش رو و پشت سر آن‌ها برایشان  بیاراستند، و بر آن‌ها نیز همانند امت‌هایی از جن و انس که پیش از آن‌ها بودند، فرمان (عذاب) تحقق یافت، بی‌گمان آن‌ها زیانکار بودند. ﴿25﴾ و کسانی‌که کافر شدند گفتند: «به این قرآن گوش فرا ندهید، و در (هنگام تلاوت) آن جنجال کنید (و سخنان بیهوده بگویید) شاید پیروز گردید». ﴿26﴾ پس یقیناً کسانی را که کافر شدند، عذاب سختی می‌چشانیم، و آن‌ها را به (خاطر) بدترین اعمالی‌که انجام می‌دادند، کیفر می‌دهیم. ﴿27﴾ این آتش کیفر دشمنان الله است، که آنان در آن سرای جاوید دارند، کیفری است به (سبب) آنکه آیات ما را انکار می‌کردند. ﴿28﴾ و کسانی‌که کافر شدند، گفتند: «پروردگارا! آن دو کسانی از جن و انس که ما را گمراه کردند، به ما نشان بده، که آن دو را زیر پای خود قرار دهیم (و لگد کوب‌شان کنیم) تا از پست‌ترین (مردم) باشند». ﴿29﴾   بی‌گمان کسانی‌که گفتند: «پروردگار ما الله است» سپس استقامت کردند([3])، فرشتگان بر آن‌ها نازل می‌شوند (و می‌گویند:) «نترسید، و اندوهگین نباشید، و بشارت باد، به بهشتی‌که شما وعده داده می‌شدید. ﴿30﴾ ما در زندگی دنیا و (نیز) در آخرت دوستان (و یاران) شما هستیم، و برای شما در آن (بهشت) هر چه دل‌تان بخواهد فراهم است، و هر چه در خواست کنید برایتان (حاضر) است. ﴿31﴾ (این‌ها) پذیرایی از سوی (الله) آمرزندة مهربان است». ﴿32﴾ و چه کسی خوش گفتار‌تر است از کسی‌که به سوی الله دعوت کند، و کار شایسته انجام دهد، و گوید: «بی‌شک من از مسلمانان هستم؟!» ﴿33﴾ و (هرگز) نیکی و بدی یکسان نیست، همیشه به نیکو‌ترین شیوه پاسخ ده، پس ناگاه (می‌بینی) همان کس‌که میان تو و او دشمنی است، گویی دوست صمیمی است. ﴿34﴾ و (اما) جز کسانی‌که شکیبا باشند آن را نپذیرند،  و جز دارندة بهرة بزرگ (از ایمان و اخلاق) آن را نپذیرد. ﴿35﴾ و هرگاه وسوسة (باز دارنده) از سوی شیطان تو را باز گرداند، پس به الله پناه ببر، یقیناً اوست که شنوای داناست. ﴿36﴾ و از نشانه‌های او، شب و روز،  و خورشید و ماه است،  برای خورشید و برای ماه سجده نکنید،  و برای الله که آن‌ها را آفریده است، سجده کنید،  اگر تنها او را می‌پرستید. ﴿37﴾ پس اگر (کافران) تکبر کنند، (باکی نیست) پس کسانی‌که نزد پروردگارت هستند، شب و روز او را تسبیح می‌گویند و آنان خسته نمی‌شوند. ﴿38﴾و از نشانه‌های او (این) است که زمین را خشک (و بی‌جان) می‌بینی، پس هنگامی‌که آب (باران) را بر آن فرو فرستیم، به جنبش در آید و برویاند، بی‌گمان کسی‌که آن را زنده کرد، یقیناً مردگان را زنده می‌کند، بی‌شک او بر هر چیز تواناست. ﴿39﴾ بی‌گمان کسانی‌که در آیات ما کجروی می‌کنند، بر ما پوشیده نیستند، آیا کسی‌که در آتش انداخته شود بهتر است، یا کسی‌که روز قیامت ایمن (و بدون وحشت) بیاید؟! هر چه می‌خواهید بکنید، مسلماً او به آنچه انجام می‌دهید بیناست. ﴿40﴾ بی‌گمان کسانی‌که به ذکـر (= قرآن) هنگامی‌که برای (هدایت) آنان آمده کافر شدند، (نیز بر ما پوشیده نیستند). و به راستی که آن کتابی ارجمند است. ﴿41﴾ که هیچ گونه باطلی نه از پیش روی آن و نه از پشت سر آن، به او راه نیابد، از سوی حکیم ستوده نازل شده است. ﴿42﴾ (ای پیامبر) به تو (چیزی) گفته نمی‌شود، مگر آنچه به پیامبران پیش از تو گفته شد، مسلماً پروردگار تو دارای آمرزش،  و (هم) دارای مجازات دردناک است. ﴿43﴾ و اگر آن را قرآنی عجمی (= غیر عربی) قرار می‌دادیم،  یقیناً می‌گفتند: «چرا آیاتش روشن (و واضح) نیست؟! آیا (قرآن) عجمی است، و (مخاطب آن) عربی است؟!» بگو: «این (قرآن) برای کسانی‌که ایمان آوردند، هدایت و شفاست، و کسانی‌که ایمان نمی‌آورند، در گوش‌هایشان سنگینی است، و آن (قرآن) برایشان  (مایة) کوری است، آنان (همچون کسانی اند که گـویا) از جـایی دور ندا داده می‌شوند». ﴿44﴾ و به راستی ما به موسی کتاب (تورات) دادیم، پس در آن اختلاف شد، و اگر فرمانی از پروردگار تو پیش از این نبود، مسلماً در میان آن‌ها داوری می‌شد، و بی‌گمان آن‌ها دربارة آن (= قرآن) در شکی قوی هستند. ﴿45﴾ هر کس‌که کار شایستة انجام دهد، پس به سود خود اوست، و هر کس بدی کند، پس به زیان اوست، و پروردگار تو هرگز به بندگان ستم نمی‌کند. ﴿46﴾علم (وقوع) قیامت تنها به سوی او (الله) باز گردانده می‌شود ([4])، و هیچ میوة از غلافش بیرون نمی‌شود و هیچ ما دة  باردار نمی‌شود و نمی زاید مگر به علم او، و روزی‌که آن‌ها را ندا می‌دهد (و می فرماید:) کجایند شریکانی (که برای) من (می پنداشتید؟!) گویند: «(پروردگارا!) ما (در درگاه تو) عرضه داشتیم که هیچ کس از ما (بر شرک) گواهی نمی‌دهد». ﴿47﴾ و آنچه را پیش از این می‌خواندند، از (نظر‌شان) ناپدید (و نابود) شد، و دریافتند که (در آن روز) هیچ راه گریزی ندارند. ﴿48﴾ انسان (هرگز) از طلب خیر (و نیکی) خسته نمی‌شود، و اگر شر (و بدی) به او برسد، مأیوس و نا امید می‌شود. ﴿49﴾ و اگر پس از رنجی که به او رسیده است، رحمتی از سوی خود به او بچشانیم، مسلماً می‌گوید: «این حق من است، و گمان نمی‌کنم قیامت بر پا می‌شود، و (به فرض) اگر به سوی پروردگارم باز گردانده شوم، بی‌گمان برای من نزد او (پاداش‌های) نیکو (و خوش) است». پس بی‌گمان کسانی‌که کافر شدند به آنچه کرده‌اند آگاه خواهیم کرد، و از عذاب سخت به آن‌ها می‌چشانیم. ﴿50﴾ و هرگاه بر انسان (خیر و) نعمتی عطاء نمائیم، روی می‌گرداند، و متکبرانه (از حق) دور می‌شود، و هرگاه شر (و بدی) به او برسد، پس دعا (و تقاضا) یش (برای دفع آن) افزون می‌شود. ﴿51﴾ (ای پیامبر!) بگو: «به من خبر دهید اگر این (قرآن) از سوی الله باشد، سپس شما به آن کافر شوید، چه کسی گمراه‌تر خواهد بود از کسی‌که (با آن) در مخالفت (شدید و) دور است. ﴿52﴾ به زودی نشانه‌‌های خود را در آفاق و در نفس خود‌‌شان به آن‌ها نشان خواهیم داد، تا برای آن‌ها روشن گردد که او حق است، آیا کافی نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است؟! ﴿53﴾ آگاه باش، که آن‌ها از لقای پروردگار‌شان در شک اند، و آگاه باش که او به همه چیز احاطه دارد. ﴿54﴾

---

([1])- اکثر مفسرین گفته اند: «یعنی زکات اموال‌شان را پرداخت نمی‌کنند». (تفسیر طبری) ولی امام ابن کثیر می‌گوید: مراد از «زکات» در این آیه تزکیه و پاک نمودن نفس از اخلاق رذیله است، که مهمترین آن، تزکیه و پاک کردن نفس از شرک است. (تفسیر ابن کثیر).

([2])- گویند: عتبه بن ربیعه که از بزرگان قریش بود، نزد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم آمد، آنگاه بزعم خودش برخی پیشنهادات برای رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پیشنهاد کرد، رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم به سخنان او گوش فرا داد، آنگاه فرمود:

«ای ابوالولید، سخنانت تمام شد؟»

عتبه گفت: بله، فرمود:« حالا گوش کن»، پس از اول سورة فصلت تا این آیه: ﴿فَإِنْ أَعْرَضُوا...﴾ را تلاوت فرمود، آنگاه عتبه دست خود را بر دهان رسول الله گذاشت، و او را به حق خویشاوندی سوگند داد که ادامه ندهد، و او از تلاوت رسول الله متأثر شد، و نزد قریش بر گشت...

(امام بغوی در تفسیر روایت نموده است، و امام ابن کثیر اسنادش را اندکی ضعیف دانسته است).

([3])- سفیان بن عبدالله بجلی رضی الله عنه می‌گوید: عرض کردم: ای رسول الله! سخنی در اسلام برایم بگوئید، که بعد از شما دربارة آن از کسی سوال نکنم.

فرمود: «بگو: به الله ایمان آوردم، سپس بر آن استقامت کن». (صحیح مسلم 62)

([4])- سید المرسلین محمد صلی الله علیه و آله و سلم در جواب پرسش جبریل علیه السلام، که پرسید: قیامت کی است؟ فرمود: «سؤال شده از سؤال کننده در این مورد دانا‌تر نیست». یعنی در دانستن وقت قیامت دانش ما هر دو برابر است، و نمی دانیم. (صحیح بخاری 50 و صحیح مسلم 10)